27.03.2019 Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie 2020+ warsztaty subregionalne obszar Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii dr Mariusz Raczek Kierownik Referatu Regionalne Centrum Analiz i Planowania Strategicznego Wydział Rozwoju Regionalnego
Przesłanki aktualizacji Strategii Śląskie 2020+ oraz opracowania wybranych dokumentów branżowych Dostosowanie zapisów dokumentów regionalnych do nowoprzyjętych oraz aktualnie przygotowywanych dokumentów na szczeblu rządowym Przygotowanie własnych, kluczowych projektów samorządu województwa do realizacji po roku 2020 w ramach wdrażania krajowych i regionalnych programów Konieczność rozpoczęcia prac koncepcyjnych związanych z pracowaniem nowego Regionalnego Programu Operacyjnego w ramach Polityki Spójności UE po 2020 r. Włączenie się w proces wdrażania SOR i Programu dla Śląska, w tym przygotowanie do zintegrowania systemu planowania
Potencjały i wyzwania Kierunki i ramy wsparcia UKŁAD UWARUNKOWAŃ DO AKTUALIZACJI STRATEGII UE NOWE OBSZARY INTERWENCJI, PRIORYTETY KRAJ REGION POZIOM LOKALNY KSRR INNE STRATEGIE I POLITYKI PRIORYTETY I POTRZEBY ROZWOJOWE GMIN I POWIATÓW SOR INNE STRATEGIE STRATEGIA PROGRAM DLA ŚLĄSKA KIERUNEK ŚLĄSKIE 3.0 KIERUNKI ROZWOJU I POTRZEBY OF I OSI Debata o integracji systemu planowania
Zmiany w paradygmacie prowadzenia polityki rozwoju MODEL model polaryzacyjno-dyfuzyjny koncentracja na aglomeracjach wsparcie dyfuzji procesów rozwojowych z dużych ośrodków wzrostu na obszary sąsiadujące model rozwoju odpowiedzialnego koncentracja wsparcia na słabszych gospodarczo obszarach i nadanie impulsów do ich powiązań z otoczeniem KONCENTRACJA TERYTORIALNA duże wojewódzkie ośrodki wzrostu, obszary wiejskie, miasta subregionalne, obszary przygraniczne, Polska Wschodnia; poza Polską Wschodnią i obszarami przygranicznymi brak dodatkowych mechanizmów wsparcia dla OSI z poziomu krajowego miasta małe i średnie, w tym w szczególności miasta średnie tracące funkcje społecznogospodarcze i ich powiązania funkcjonalne, obszary zmarginalizowane; większa rola OSI identyfikowanych na poziomie krajowym
Zmiany w paradygmacie prowadzenia polityki rozwoju KONCENTRACJA TEMATYCZNA wsparcie zależne od celów tematycznych polityki spójności oraz strategii wojewódzkich w praktyce finansowane wszystkie cele tematyczne z największym komponentem wsparcia rozwoju infrastruktury zintegrowane podejście skoncentrowane na przezwyciężaniu barier i rozwoju potencjałów rozwojowych - zwiększenie roli wsparcia dla rozwoju specjalizacji gospodarczych, przekształcenie struktur gospodarczych, wsparcie instytucjonalne FINANSOWANIE finansowanie polityki regionalnej głównie w oparciu o środki polityki spójności UE wzrost znaczenia środków krajowych, w tym podjęcie działań na rzecz zwiększenia wkładu krajowych środków na finansowanie polityki regionalnej; zwiększenie roli instrumentów finansowych w tym finansowania zwrotnego
Układ Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Cel główny, cele szczegółowe, obszary CEL GŁÓWNY Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym Cel szczegółowy II: Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony Cel szczegółowy I: Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną Cel szczegółowy III: Skuteczne państwo i i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu Obszary niezbędne do osiągnięcia celów Strategii: Kapitał ludzki i społeczny, Cyfryzacja, Transport, Energia, Środowisko, Bezpieczeństwo narodowe
Ustalenia strategiczne KSRR 2030 Cel 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym Cel 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych Cel 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie 1.1. Wzmacnianie szans rozwojowych obszarów słabszych gospodarczo (wschodnia Polska, obszary zagrożone trwałą marginalizacją) 1.2. Wykorzystywanie potencjału rozwojowego miast średnich tracących funkcje społeczno--gospodarcze 1.3. Przyspieszenie transformacji profilu gospodarczego Śląska 1.4. Przeciwdziałanie kryzysom na obszarach zdegradowanych 1.5. Infrastruktura wspierająca dostarczanie usług publicznych 2.1. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego 2.2. Wspieranie przedsiębiorczości na szczeblu regionalnym i lokalnym 2.3. Innowacyjny rozwój regionu i doskonalenie podejścia opartego na Regionalnych Inteligentnych Specjalizacjach 3.1. Wzmacnianie potencjału administracji na rzecz zarządzania rozwojem 3.2. Wzmacnianie współpracy i zintegrowanego podejścia do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym 3.3. Poprawa organizacji świadczenia usług publicznych 3.4. Efektywny i spójny system finansowania polityki regionalnej
Cel 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym Kierunki interwencji Wzmacnianie szans rozwojowych obszarów strategicznej interwencji (OSI): obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją, miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, wschodniej Polski, Śląska Przeciwdziałanie kryzysom na obszarach zdegradowanych Rozwój infrastruktury wspierającej dostarczanie usług publicznych, w szczególności na obszarach o słabej dostępności przestrzennej Program ponadregionalny 2020+ Zakładane efekty Przyspieszenie przekształceń strukturalnych, zwiększenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego w oparciu o wykorzystanie potencjałów rozwojowych (rozwój firm, wzrost liczby miejsc pracy) Współpraca podmiotów publicznych i społeczno- -gospodarczych na rzecz rozwoju i wspieranie powiązań funkcjonalnych obszarów wiejskich z miastami Realizacja wypracowanych oddolnie dla obszaru funkcjonalnego projektów bazujących na endogenicznych zasobach (zintegrowane pakiety interwencji) Projekty strategiczne/ mechanizmy wdrażania Program ponadregionalny 2020+, PIM, Pakiet dla średnich miast Mosty dla regionów, Drogi lokalne, Narodowy Program Mieszkaniowy, Dostępność Plus, Kontrakt programowy (programy krajowe, preferencje w RPO) Kontrakt sektorowy/porozumienie terytorialne
Cel 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych Kierunki interwencji Wspieranie przedsiębiorczości na szczeblu regionalnym i lokalnym Innowacyjny rozwój regionu i doskonalenia podejścia opartego na regionalnych inteligentnych specjalizacjach Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego Koncentracja tematyczna Zakładane efekty Sprawny system dostosowania kwalifikacji zasobów ludzkich do wymogów rynku pracy Aktywizacja niewykorzystanych zasobów pracy (długotrwale bezrobotnych, osób z niepełnosprawnościami, kobiet, osób po 50. roku życia) Sprawne instytucje otoczenia biznesu, dostęp do finansowania dla MŚP Lepsza współpraca uczelni (B&R) i przedsiębiorców; budowanie powiązań gospodarczych (klastry) Zapewnienie lepszego wykorzystania zasobów i kształtowanie postaw proinnowacyjnych (ekosystem wspierania start-upów) Projekty strategiczne/ mechanizmy wdrażania Akademia Menedżera Innowacji, Reforma szkolnictwa wyższego, Zintegrowany System Kwalifikacji, Gwarancje dla młodzieży, Polski Fundusz Rozwoju, KIS i RIS (system koordynacji KIS i RIS, zintegrowany system wsparcia innowacyjności w Polsce) Kontrakt terytorialny (programowy i sektorowy)
Cel 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie Kierunki interwencji Wzmacnianie potencjału administracji na rzecz zarządzania rozwojem Wzmacnianie współpracy i zintegrowanego podejścia do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym Poprawa organizacji świadczenia usług publicznych Efektywny i spójny system finansowania polityki regionalnej Mechanizmy współpracy (doświadczenia) Zakładane efekty Lepsze planowanie strategiczne w samorządach terytorialnych (partycypacja, strategie, projekty) Współpraca gmin i powiatów w obszarach funkcjonalnych (wspierana przez UM) Dopasowanie usług publicznych do potrzeb mieszkańców Efektywniejsze wykorzystanie funduszy z budżetu państwa i UE (analizy i prognozy finansowe, zamówienia publiczne) Projekty strategiczne/ mechanizmy wdrażania Centrum Wsparcia Doradczego Racjonalny system finansowania JST, System Monitorowania Usług Publicznych, kontrakt terytorialny/porozumienie terytorialne, strategie ponadlokalne i ponadregionalne
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie 2020+ IV KWARTAŁ 2019 Przewidywany termin ukończenia prac nad aktualizacją Strategii 25 CZERWCA 2018 Uchwałą Nr V/55/7/2018 Sejmiku Województwa Śląskiego Zarząd Województwa przystąpił do aktualizacji Strategii Śląskie 2020+
Aktualizacja systemu dokumentów polityki rozwoju PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ MIESZKANIEC PRZESTRZEŃ WSPÓŁPRACA Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego na lata 2013-2020 Strategia Polityki Społecznej Województwa Śląskiego Regionalna Polityka Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego Strategia Rozwoju Kultury w Woj. Śląskim Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+ Strategia Rozwoju Systemu Transportu Województwa Śląskiego Regionalna Polityka Miejska Województwa Śląskiego Regionalna Strategia Regionalna Polityka Polityka Gospodarki Rozwoju Zdrowia Województwa Niskoemisyjnej dla Gospodarczego Śląskiego Województwa Śląskiego + Dokumenty opracowane Województwa przez WRR Śląskiego Regionalna Polityka Rozwoju Edukacji Województwa Śląskiego Regionalna Polityka Rewitalizacji Województwa Śląskiego Dokumenty opracowane przez WRR i BPP
Relacja układu dokumentu strategii rozwoju województwa, dokumentów branżowych oraz regionalnego programu operacyjnego Diagnoza ogólna, w tym uwarunkowania zewnętrzne, prognozy/trendy, analiza SWOT, obszary strategicznej interwencji (OSI) krajowe i regionalne STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA kluczowy dokument określający politykę rozwoju STRATEGIE SEKTOROWE/POLITYKI Dokumenty operacyjne RPO 2021-2027 Dokument operacyjny, wdrożeniowy cele RPO Cele rozwoju Kierunki interwencji w ujęciu generalnym i terytorialnym WIZJA PRIORYTETY ROZWOJU CELE STRATEGICZNE (3-7) KIERUNKI DZIAŁAŃ (5-10) TYPY PROJEKTÓW (DO 7) KLUCZOWE PRZEDSIĘWZIĘCIA Cel generalny Cele operacyjne (3-7) Działania (5-10) Projekty (do 15) priorytety działania typy przedsięwzięć grupy beneficjentów SZOOP RPO 2021-2027 Typy projektów Projekty pozakonkursowe W ujęciu generalnym i terytorialnym
Harmonogram opracowania Strategii Rozwoju Województwa oraz dokumentów branżowych Strategia Rozwoju Województwa Dokumenty branżowe prace analityczne, diagnostyczne i wstępne konsultacje III-IV kwartał 2018 opracowanie projektu Strategii opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko I-II kwartał 2019 III kwartał 2019 uchwalenie zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego konsultacje społeczne projektu dokumentu branżowego I kwartał 2020 III-IV kwartał 2018 IV kwartał 2019 I-II kwartał 2019 IV kwartał 2019 warsztaty i spotkania konsultacyjne I-III kwartał 2019 prace nad ustaleniami strategicznymi dokumentów branżowych III-IV kwartał 2018 III-IV kwartał 2019 konsultacje i opiniowanie projektu Strategii opracowanie III kwartał 2019 projektu dokumentu branżowego opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko II kwartał 2020 uchwalenie dokumentu branżowego
Realizacja priorytetów strategii A NOWOCZESNA GOSPODARKA WYDATKI D; 15,2% D; 15,0% B SZANSE ROZWOJOWE MIESZKAŃCÓW C; 37,4% C; 48,0% C PRZESTRZEŃ B; 18,8% B; 22,1% D RELACJE Z OTOCZENIEM A; 28,7% A; 14,8% 2016 2017 A B C D
Raport monitoringowy - główne spostrzeżenia - NAJWIĘCEJ ŚRODKÓW NA REALIZACJĘ PRIORYTETU C SŁABNĄCE TEMPO ROZWOJU GOSPODARCZEGO NIEKORZYSTNA SYTUACJA DEMOGRAFICZNA REGIONU MAŁE ZNACZENIE ROLNICTWA W REGIONIE JAKOŚĆ POWIETRZA JEDNYM Z NAJWIĘKSZYCH WYZWAŃ REGION WYSOKIE ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIE NIEKORZYSTNE PROCESY SUBURBANIZACJI, ROZLEWANIE SIĘ MIAST
Raport ewaluacyjny - obszary wymagające koncentracji działań - Zaleca się koncentracje działań na ośmiu obszarach problemowych: POPRAWA POZIOMU ZDROWIA MIESZKAŃCÓW USŁUGI SPOŁECZNE DLA OSÓB STARSZYCH I OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ PRZECIWDZIAŁANIE SUBURBANIZACJI ŁAD PRZESTRZENNY POLITYKA MIGRACYJNA POBUDZANIE PRZYROSTU NATURALNEGO POBUDZANIE EKSPORTU INNOWACYJNE PRZEDSIĘBIORSTWA POPRAWA JAKOŚCI POWIETRZA
Układ aktualizowanej strategii rozwoju województwa PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ MIESZKANIEC WSPÓŁPRACA PRZESTRZEŃ
DUŻA DIAGNOZA STRATEGICZNA Informacje ogólne/horyzontalne związane z procesami demograficznymi, rozwojem gospodarczym, handlem zagranicznym, finansami Obszar MIESZKANIEC informacje m.in. z zakresu zdrowia, kultury, sportu, pomocy społecznej, społeczeństwa obywatelskiego Obszar WSPÓŁPRACA informacje m.in. z zakresu współpracy ponadregionalnej województwa, promocji, szlaków tematycznych, połączeń transportowych międzynarodowych Obszar PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ informacje m.in. na temat poziomu przedsiębiorczości, B+R, instytucje otoczenia biznesu Obszar PRZESTRZEŃ informacje m.in. w zakresie stanu środowiska i jego ochrony, infrastruktury transportowej, komunalnej oraz funkcjonowania Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej
GŁÓWNE TRENDY I CECHY REGIONU PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE NAJWIĘKSZYM EKSPORTEREM SŁABNĄCY POTENCJAŁ GOSPODARCZY DUŻE ZRÓŻNICOWANIE WEWN. W POZIOMIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI KATOWICKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA WYSOKA PRZEŻYWALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW WAŻNY OŚRODEK SZKOLNICTWA WYŻSZEGO PRZEDSIĘBIORCA SILNY SEKTOR PRZEMYSŁOWY RELATYWNIE DUŻA LICZBA PATENTÓW RELATYWNIE NISKI UDZIAŁ SEKTORA USŁUG W WARTOŚCI DODANEJ BRUTTO DUŻA LICZBA JEDNOSTEK B+R NISKIE NAKŁADY NA B+R ZMNIEJSZAJĄCE SIĘ ZATRUDNIENIE W GÓRNICTWIE DOJAZDY DO PRACY DOMINACJA DUŻYCH OŚRODKÓW NAJMNIEJSZA W KRAJU POWIERZCHNIA TERENÓW ROLNICZYCH
139 114 153 458 168 042 177 997 186 432 202 299 207 295 206 348 213 589 222 806 Sytuacja gospodarcza 250 000 200 000 13,00% 12,92% 13,07% 12,97% 12,90% 12,91% 12,72% 12,45% 12,42% 12,38% 14% 13% 13% 150 000 12% 100 000 12% 11% 50 000 11% 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 PKB woj. śląskiego Udział woj. śląskiego w tworzeniu PKB Liniowy (PKB woj. śląskiego) 10%
GŁÓWNE TRENDY I CECHY REGIONU WYSOKI POZIOM PRZESTĘPCZOŚCI DUŻO OBSZARÓW WYMAGAJĄCYCH REWITALIZACJI WYSOKIE ZATRUDNIENIE W PRZEMYŚLE POPRAWA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA DROGOWEGO DUŻE OBŁOŻENIE SZPITALNYCH ODDZIAŁÓW RATUNKOWYCH MIESZKANIEC NISKA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA MIESZKAŃCÓW (W TYM OSÓB STARSZYCH) NISKIE BEZROBOCIE RELATYWNIE NISKA LICZBA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH DUŻA DOSTĘPNOŚĆ DO SZPITALI RELATYWNIE NISKI POZIOM UBÓSTWA CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA I NOWOTWORY RELATYWNIE DUŻA DOSTĘPNOŚĆ KADRY MEDYCZNEJ
Sytuacja demograficzna Liczba ludności: 4 548 180 Przyrost naturalny na 1 tys. ludności: -1,4 LICZBA OSÓB W WIEKU POPRODUKCYJNYM 2000 2017 14,2% 22,0% 85 i więcej 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 KOBIETY MĘŻCZYŹNI Saldo migracji na 1 tys. ludności: -0,9 4 800 000 4 750 000 4 700 000 4 650 000 4 600 000 4 550 000 4 500 000 4 450 000 4 400 000 LICZBA LUDNOŚCI 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Prognoza demograficzna do 2050 roku -1,2% -2,5% -3,3% -5,8% -11,7% Polska -12,2% -13,6% -13,6% -14,0% -14,8% -15,8% -17,1% -19,1% -19,3% -19,6% -21,7% -24,8%
GŁÓWNE TRENDY I CECHY REGIONU NAJNIŻSZY UDZIAŁ OZE W PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ DUŻA PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ NAJWYŻSZY W KRAJU UDZIAŁ ODPADÓW ZEBRANYCH SELEKTYWNIE DUŻA ILOŚĆ SUROWCÓW NATURALNYCH (W TYM ENERGETYCZNYCH) PRZESTRZEŃ ROZWINIĘTA SIEĆ DROGOWA WALORY TURYSTYCZNE DUŻE ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA NIEWIELKA LICZBA OBZARÓW CHRONIONYCH SKĄPE ZASOBY WODNE REGIONU
GŁÓWNE TRENDY I CECHY REGIONU MIĘDZYNARODOWY PORT LOTNICZY KATOWICE W PYRZOWICACH Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Teryt. (TRITIA) Rozwinięta współpraca miedzynarodowa SIEC TEN-T KORYTARZ III (W-E) KORYTARZ VI (N-S) SZLAK KULINARNY ŚLĄSKIE SMAKI WSPÓŁPRACA I POWIĄZANIA Z OTOCZENIEM CZTERY SUBREGIONY GÓRNOŚLĄSKO- ZAGŁĘBIOWSKA METROPOLIA SZLAK ORLICH GNIAZD SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ SZLAK ZABYTKÓW TECHNIKI 3 AGLOMERACJE (RYBNICKA; BIELSKA; CZĘSTOCHOWSKA)
Wskaźnik Rozwoju Terytorialnego Pozycja powiatów województwa śląskiego według Wskaźnika Rozwoju Terytorialnego za rok 2016
Wskaźnik Rozwoju Terytorialnego subregion centralny Powiat pozycja (NG) pozycja (SR) pozycja (P) pozycja (RO) Katowice 3 2 4 2 Gliwice 1 4 9 12 pszczyński 6 5 5 5 Tychy 4 7 12 11 Zabrze 9 12 10 13 tarnogórski 12 15 11 7 Dąbrowa Górnicza 8 6 34 18 Chorzów 11 18 27 10 Jaworzno 5 17 24 29 mikołowski 13 9 29 21 lubliniecki 20 13 14 17 bieruńsko-lędziński * 19 16 25 25 Mysłowice 23 20 26 28 gliwicki 25 24 21 23 Piekary Śląskie 26 26 22 19 Sosnowiec 27 27 16 27 Ruda Śląska 22 25 30 35 będziński * 30 28 33 6 Świętochłowice 28 31 18 36 Bytom 29 35 20 33 zawierciański 35 33 28 20 Siemianowice Śląskie 31 34 31 32
Subregion centralny - charakterystyka PRAWIE 100 % POKRYCIE SIECIĄ KANALIZACYJNĄ PRAWIE 500 OSÓB NA 1 KM 2 ; 87,5% LUDNOŚCI MIEJSKIEJ SILNE ZRÓŻNICOWANIA WEWNĘTRZNE W POZIOMIE ROZWOJU 75,9% OGÓŁU OSÓB STUDIUJĄCYCH W WOJEWÓDZTWIE NAJWYŻSZY POZIOM PRZESTĘPCZOŚCI W REGIONIE DODATNI PRZYROST NATURALNY W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI SUBREGIONU; UJEMNY W GZM I W PÓŁN.-WSCH. CZĘŚCI GÓRNOŚLĄSKO ZAGŁĘBIOWSKA METROPOLIA NAJWIĘKSZY ORGANIZM MIEJSKI W KRAJU PROGNOZOWANY NAJWIĘKSZY UBYTEK LUDNOŚCI DO 2050 R. GLIWICE, TYCHY I DĄBROWA G. WŚRÓD WIODĄCYCH EKSPORTERÓW
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia - charakterystyka POTENCJAŁY ZDYWERSYFIKOWANA STRUKTURA GOSPODARCZA DUŻA LICZBA JEDNOSTEK B+R NAJWIĘKSZY I NAJBARDZIEJ ZURBANIZOWANY OBSZAR W POLSCE WAŻNY OŚRODEK NAUKOWY I KULTURALNY ROZWINIĘTA SIEĆ DROGOWA MIĘDZYNARODOWY PORT LOTNICZY KATOWICE W PYRZOWICACH SŁABE STRONY SŁABNĄCY POTENCJAŁ GOSPODARCZY NISKIE NAKŁADY NA B+R DEPOPULACJA SUBURBANIZACJA NISKA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I PRZESTRZENI PUBLICZNYCH DUŻE NATĘŻENIE RUCHU DROGOWEGO NISKA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA MIESZKAŃCÓW DUŻA POWIERZCHNIA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH I POPRZEMYSŁOWYCH
WARSZTATY
PYTANIE 1 Jakimi cechami ma charakteryzować się region/obszar w roku 2030?
Zasady i wartości realizacji zawarte w dokumentach krajowych (SOR, KSRR 2030) Selektywność podejścia (koncentracja, poszukiwanie nisz, kluczowe sektory) odpowiedzialny rozwój Rozwój świadomy demograficznie (polityka uwzględniająca trendy demograficzne) Podejście zintegrowane i zróżnicowane terytorialnie zrównoważony rozwój trwały rozwój Współpraca i partnerstwo (podmioty publiczne, biznes, obywatele) Wzrost znaczenia środków krajowych w polityce regionalnej sprawiedliwy rozwój
Wizja rozwoju województwa Śląskie 2020+ otwartość i kreatywność ugruntowany, pozytywny wizerunek regionu bezpieczeństwo publiczne, socjalne i zdrowotne wysokie kompetencje mieszkańców wysoka jakość kształcenia na wszystkich poziomach pozycja jednego z kilku centrów rozwoju cywilizacyjnego Polski i Europy koncentracja aktywności w dziedzinie badawczo-rozwojowej, zaawansowanych technologii zdywersyfikowana nowoczesna struktura gospodarcza rozbudowana i zmodernizowana infrastruktura, włączona w systemy transeuropejskie wysoka jakość środowiska oraz bioróżnorodności obszarów duże walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe, a także turystyczno-rekreacyjne różnorodna oferta spędzania czasu wolnego
PYTANIE 1 Jakimi cechami ma charakteryzować się region/obszar w roku 2030? Jakie wartości Jakie cechy Jakie kompetencje chcemy: kontynuować, podtrzymywać? wzmacniać bo są istotne, ale wymagają wsparcia? kreować, bo ich nie ma? Jakie wiodące idee rozwoju
PYTANIE 2 Jakie kluczowe wyzwania/niewykorzystane potencjały, problemy/ można wskazać jako istotne z punktu widzenia dynamizacji procesów rozwoju całego regionu i obszaru?
Wyzwania zdefiniowane w politykach krajowych (SOR, KSRR 2030) oraz wskazane przez KE na okres 2021-2027 dla Polski i województwa śląskiego LUDZIE GOSPODARKA ŚRODOWISKO I INFRASTRUKTURA negatywne procesy demograficzne starzenie się mieszkańców niska aktywność zawodowa (w tym kobiet, osób 50+) niska jakość życia i dostęp do usług kompetencje i umiejętności niedostosowane do rynku pracy niska innowacyjność MŚP i nakłady na B+R dywersyfikacja i transformacja gospodarcza słaba współpraca nauki i biznesu niska wydajność pracy i niski poziom produktywności zanieczyszczenie powietrza niska efektywność energetyczna i produkcja OZE rewitalizacja obszarów zdegradowanych niekontrolowana suburbanizacja niska gotowość dla gospodarki o obiegu zamkniętym zrównoważona mobilność, braki zintegrowanej oferty transportu niewystarczająca publicznego infrastruktura bazowa o charakterze krajowym, regionalnym i lokalnym
PYTANIE 2 Jakie kluczowe wyzwania/niewykorzystane potencjały, problemy/ można wskazać jako istotne z punktu widzenia dynamizacji procesów rozwoju całego regionu i obszaru? Jakie wyzwania w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzennej, środowiskowej można wskazać? Co stanowi niewykorzystany potencjał, barierę rozwoju? Czy wyzwania te opierają się na potencjałach niewykorzystywanych? Czy wyzwania związane są z problemami, barierami? Czy problemy te mają charakter regionalny czy obszarowy czy lokalny?
PYTANIE 3 Jakie działania, przedsięwzięcia, projekty o charakterze infrastrukturalnym, instytucjonalnym, organizacyjnym należy podjąć na rzecz podnoszenia konkurencyjności regionu/subregionu?
Zidentyfikowane grupy projektów w perspektywie 2030 Rozwój i modernizacja infrastruktury zdrowotnej (rozwój sieci informatycznej, zakup sprzętu medycznego, modernizacja infrastruktury, szkolenia pracowników, telemedycyna) Rozwój infrastruktury MPL Katowice w Pyrzowicach Rozwój infrastruktury w zakresie polityki senioralnej Infrastruktura i szkolenia w obszarze szkolnictwa zawodowego i ustawicznego Wsparcie zajęć i szkoleń podnoszących kompetencje dzieci, młodzieży oraz nauczycieli Opracowanie i wdrożenie regionalnego systemu edukacji ekologicznej Wsparcie finansowe i doradcze przedsiębiorstw - wsparcie kapitałowe funduszy pożyczkowych dla MŚP Rozwój i modernizacja infrastruktury instytucji edukacyjnych i kulturalnych Wsparcie organizacji wydarzeń kulturalnych, wzbogacenia oferty kulturalnej, promocja Modernizacja systemu zaopatrzenia w wodę Rozbudowa regionalnego systemu obszarów chronionych oraz stworzenie systemu informacji o stanie przyrody Wsparcie systemu opieki nad dzieckiem i osobami starszymi, rozwój ekonomii społecznej Rozwój systemu monitorowania i prognozowania zmian rynku pracy Budowa regionalnych tras rowerowych oraz budowa szlaku rowerowego wzdłuż rzeki Odry Zakup taboru kolejowego Budowa i przebudowa infrastruktury transportowej (drogi wojewódzkie)
PYTANIE 3 Jakie działania, przedsięwzięcia, projekty o charakterze infrastrukturalnym, instytucjonalnym, organizacyjnym należy podjąć na rzecz podnoszenia konkurencyjności regionu/subregionu? Jakie działania / przedsięwzięcia / projekty sprawdzają się, są skuteczne i warto je realizować? Jaki jest zasięg oddziaływania, znaczenie projektów? Kto powinien być realizatorem tych przedsięwzięć, projektów? w rozwoju innowacyjności / w rozwoju przedsiębiorczości? Co najlepiej działa? w zakresie usług, których potrzebują mieszkańcy, w tym seniorzy, młodzi rodzice, osoby z niepełnosprawnościami, teraz i w bliskiej przyszłości? Jak je skutecznie dostarczyć? by skutecznie kształcić dla potrzeb gospodarki, w tym lepiej współpracować z przedsiębiorcami? By wykorzystać potencjał mieszkańców, w tym biernych zawodowo, o niskich kwalifikacjach? by przekonać mieszkańców do rezygnacji z transportu indywidualnego na rzecz aktywnych form mobilności (np. rower) oraz transportu publicznego? Jaki jest horyzont czasowy projektów? by skutecznie mierzyć się ze zmianami klimatu, poprawiać jakość środowiska w miastach / wsiach? by zaktywizować obszary zdegradowane? Jakie działania najlepiej sprawdzają się na takich obszarach? Czy miasta i obszary wiejskie potrzebują różnych narzędzi i różnych działań?
PYTANIE 4 Jak budować wspólnotę regionalną i lokalną w wymiarze przestrzennym i organizacyjnym?
Wybrane instrumenty realizacji polityki regionalnej Porozumienie terytorialne zawierane między rządem lub właściwym samorządem województwa a samorządem/samorządami lokalnymi tworzącymi partnerstwa terytorialne na obszarach powiązanych funkcjonalnie, reprezentowanymi przez właściwe władze samorządowe. Regionalne programy operacyjne stworzone odrębnie dla każdego województwa, z uwzględnieniem sytuacji społeczno-gospodarczej, planów rozwoju, potrzeb danego obszaru oraz zgodnie z zasadami realizacji wymiaru terytorialnego polityki spójności opracowanymi przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego; w RPO zostaną uwzględnione obszary strategicznej interwencji (OSI obligatoryjne) wskazane w KSRR, mogą też być wskazane w RPO inne obszary strategicznej interwencji (OSI fakultatywne) w ujęciu regionalnym. Program ponadregionalny skierowany do najsłabszych gospodarczo obszarów 2020+ skierowany do obszarów strategicznej interwencji, gdzie procesy rozwojowe zachodzą wolniej i są związane z niekorzystną strukturą społeczno-gospodarczą, peryferyjnym położeniem względem głównych ośrodków gospodarczych, bądź utratą dotychczasowych funkcji społeczno-gospodarczych, tj.: obszary zagrożone marginalizacją oraz średnie miasta tracące funkcje społeczno-gospodarcze. Narzędzia wspierające integrację terytorialną: ZIT PLUS oraz RLKS, Rewitalizacja oraz Odnowa wsi.
Obszary Strategicznej Interwencji w województwie śląskim (KSRR 2030) Obszary zagrożone trwałą marginalizacją w woj. śląskim Miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze: Rydułtowy, Zabrze, Jastrzębie- Zdrój, Sosnowiec, Bytom, Świętochłowice.
Obszary Strategicznej Interwencji w ujęciu regionalnym Metropolia Górnośląska Aglomeracje: Częstochowska, Rybnicka, Bielska Lokalne ośrodki rozwoju
Obszary Strategicznej Interwencji w ujęciu regionalnym Metropolia Górnośląska i jej bezpośrednie otoczenie funkcjonalne. Aglomeracja Bielska i jej bezpośrednie otoczenie funkcjonalne Aglomeracja Częstochowska i jej bezpośrednie otoczenie funkcjonalne
Obszary Strategicznej Interwencji w ujęciu regionalnym Aglomeracja Rybnicka i jej bezpośrednie otoczenie funkcjonalne Obszary wiejskie Obszary wymagające rewitalizacji
Obszary Strategicznej Interwencji w ujęciu regionalnym Obszary korytarzy sieci transportowych Obszary przygraniczne Obszary skrajnie peryferyjne
Obszary Strategicznej Interwencji w ujęciu regionalnym Obszary cenne przyrodniczo Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi
PYTANIE 4 Jak budować wspólnotę regionalną i lokalną w wymiarze przestrzennym i organizacyjnym? Jakie instrumenty współpracy tworzyć w realizacji polityki? Jak współpracować z otoczeniem? Jakie typy obszarów strategicznej interwencji powinny być zdefiniowane w regionie? W jakich obszarach warto realizować wspólne działania i projekty? W jakich obszarach JST współpracują i widzą potencjał na projekty zintegrowane, ponadlokalne?
uwagi można zgłaszać pod adresem e-mail: strategia@slaskie.pl