Zmiany w edukacji przedszkolnej, zmiany w edukacji wczesnoszkolnej III Zachodniopomorski Kongres Oświatowy, Kołobrzeg, 29 listopada 2018 r.
Jednym z głównych zamierzeń MEN jest zwiększenie dostępności wysokiej jakości edukacji przedszkolnej dla dzieci w wieku od 3. roku życia do rozpoczęcia edukacji szkolnej.
Wdrażane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozwiązanie obejmuje: - rozwój sieci placówek wychowania przedszkolnego i udostępnienie różnych form wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku przedszkolnym, - wsparcie pedagogiczne oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów dla rodziców wychowujących małe dzieci, - zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalistycznej mającej na celu wspieranie rozwoju i edukacji dzieci, wyrównywanie opóźnień i dysharmonii rozwojowych oraz terapię zaburzeń, - wsparcie finansowe z budżetu państwa dla samorządów, w celu szybszego zaspokajania potrzeb w zakresie edukacji przedszkolnej, - tworzenie ram prawnych gwarantujących dostęp do wysokiej jakości, przystępnej cenowo edukacji przedszkolnej.
Od września 2017 r. dzieci w wieku od 3 do 5 lat mają prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego. Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.
Co do zasady, obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może także rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat, pod warunkiem, że: 1) korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej, albo 2) posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.
Zakładanie i prowadzenie przedszkoli jest zadaniem własnym obowiązkowym gmin, na które gmina ma m.in. udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).
Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. W przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi i geograficznymi rada gminy może uzupełnić tę sieć innymi formami wychowania przedszkolnego. Ponadto, jednostki samorządu terytorialnego mają możliwość skorzystania z zasobów, jakimi dysponują niepubliczne placówki wychowania przedszkolnego.
Konsekwencją zapowiedzi o konieczności wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań z zakresu wychowania przedszkolnego, było wprowadzenie dotacji celowej na rozwój wychowania przedszkolnego.
Jednocześnie ustawowo ograniczono wysokość opłat pobieranych od rodziców za świadczenia udzielane przez publiczne przedszkole oraz publiczną inną formę wychowania przedszkolnego w czasie przekraczającym ustalony przez radę gminy czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki - opłata ta nie może przekraczać 1 zł za godzinę zajęć ponad ustalony przez organ prowadzący bezpłatny czas nauczania, wychowania i opieki. Ma to na sprzyjać eliminowaniu barier (zwłaszcza ekonomicznych) w dostępie do edukacji przedszkolnej.
Dodatkowo, od 1 stycznia 2017 r. finansowanie dzieci w wieku 6 lat i powyżej objętych wychowaniem przedszkolnym uwzględnione zostało w ramach części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. W 2017 r. na dzieci 6-letnie została naliczona łącznie kwota 1 428 mln zł. W 2018 r. kwota ta wzrosła do 1 612 mln zł.
W 2018 r. łącznie przekazano gminom na rozwój wychowania przedszkolnego ogółem prawie 3 mld zł.
- Wprowadzenie subwencjonowania dzieci 6-letnich korzystających z wychowania przedszkolnego skutkuje także likwidacją opłat za czas edukacji przedszkolnej wykraczający poza ustalony w gminie czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki (nie krótszy niż 5 godzin). - Rodzice dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego objętych subwencjonowaniem z budżetu państwa nie ponoszą już żadnych opłat, poza opłatami za wyżywienie. W ten sposób dzieci objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego mają zapewnioną bezpłatną edukację.
Zadania dotyczące edukacji przedszkolnej są obecnie i nadal będą współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Za realizację tych działań odpowiedzialne są samorządy województw, jako instytucje pośredniczące.
Zgodnie z przepisami prawa oświatowego, gmina, która nie zapewnia wszystkim dzieciom, którym ma obowiązek zapewnić możliwość realizowania obowiązku lub prawa do korzystania z wychowania przedszkolnego, jest obowiązana przeprowadzić otwarty konkurs ofert dla niepublicznych przedszkoli.
Niepubliczne przedszkole wyłonione w drodze konkursu, otrzymuje dotację z budżetu gminy w wysokości 100% wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych prowadzonych przez gminę, w przeliczeniu na jednego ucznia, a w zamian pobiera opłaty, zapewnia czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki w takim samym wymiarze, jak przedszkola gminne itp.
Brak możliwości korzystania z wychowania przedszkolnego przechodzi do przeszłości. Problemem jest nierównomierna sieć placówek wychowania przedszkolnego. W niejednej gminie, mimo wcześniejszych obaw, pozostały wolne miejsca w przedszkolach. Wpływ na to ma przede wszystkim rozbudowa infrastruktury przedszkolnej i zaangażowanie samorządów gminnych. W wielu przypadkach problemem staje się dostanie do konkretnego, wybranego przez rodziców przedszkola.
W 2016/2017 liczba dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego wzrosła do 1 299,1 tys. (o blisko 160 tys. w porównaniu w 2015 r.). Wzrost ten jest konsekwencją zmian w prawie oświatowym dotyczących przywrócenia dotychczasowego wieku rozpoczynania edukacji szkolnej, a jednocześnie objęcie obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym dzieci 6-letnich.
Wychowaniem przedszkolnym objęto: - w roku szkolnym 2017/2018 1 361,2 tys. dzieci - w roku szkolnym 2018/2019 ponad 1 392 tys. dzieci.
Co roku zwiększa się liczba przedszkoli: - w roku szkolnym 2017/2018 przybyło ich 616, - w obecnym ponad 750. Wszystkich przedszkoli jest ocenie ponad 12,5 tys. Przedszkole jest najpopularniejszym miejscem zapewnienia edukacji przedszkolnej.
W roku szkolnym 2017/2018 było 13 434 oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (w tym na wsi 9 566). Obecnie ich liczba wynosi 13 708 (w tym na wsi 9 767).
Upowszechnienie wychowania przedszkolnego Rok szkolny Liczba dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego (w tys.) Wskaźnik liczby dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego do ogólnej liczby dzieci w wieku 3-5 lat w % Benchmark Komisji Europejskiej **) w % Ogółem Miasto Wieś Ogółem Miasto Wieś Ogółem 2005/2006 840,0 590,4 249,6 41,0 58,4 19,1 64,0 2006/2007 862,7 610,7 252,0 44,6 63,0 21,4 66,8 2007/2008 871,9 622,6 249,3 47,3 65,7 23,1 67,5 2008/2009 919,1 652,3 266,8 52,7 70,6 28,5 70,9 2009/2010 994,1 693,2 301,0 59,7 75,9 37,5 76,3 2010/2011 1 059,3 733,1 326,1 62,6 78,7 41,0 78,4 2011/2012 1 160,5 787,2 373,3 69,2 84,1 49,3 84,3 2012/2013 1 216,5 772,2 444,3 69,7 78,6 57,7 83,8 2013/2014 1 297,2 808,9 488,3 74,1 81,8 63,6 86,1 2014/2015 1 236,3 831,7 404,6 79,4 86,4 69,7 89,3 2015/2016 1 140,6 765,7 374,9 84,2 90,1 74,9 90,8 2016/2017 1 299,1 868,4 430,8 81,1 88,0 71,6 87,6 ***) 2017/2018 1 361,2 910,5 450,7 84,7 91,6 75,2 92,4 ***) 2018/2019 *) 1 392,5 931,4 461,1 87,3 93,2 79,1 97,5 ***)
Wskaźnik liczby dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego do ogólnej liczby dzieci w wieku 3-5 lat w %
Od roku szkolnego 2017/2018 r. bezpłatną naukę języka obcego nowożytnego organizuje się dla wszystkich dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego.
Obecnie Polska jest stawiana przez Komisję Europejską jako przykład kraju o największych postępach w rozwoju edukacji przedszkolnej. W dalszej kolejności wymieniane są Cypr, Czechy i Litwa. (Education and Training Monitor 2018)
Nowe rozwiązania w edukacji przedszkolnej - projektowane w ustawie zawodowej Zmiany dotyczące zasad opiniowania arkuszy organizacji szkoły przez zakładowe organizacje związkowe dotyczą tylko przedszkoli i szkół niesamorządowych.
Nowe rozwiązania w edukacji przedszkolnej - projektowane w ustawie zawodowej Zmiany dotyczące procedury postępowania rekrutacyjnego. Dookreślenie wymaganych elementów regulaminu otwartego konkursu ofert dla niepublicznych placówek wychowania przedszkolnego.
Nowe rozwiązania w edukacji przedszkolnej - projektowane w ustawie zawodowej Zmiana sposobu naliczania opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego. Uszczegółowienie przepisów dotyczących wyboru szkoły lub placówki wychowania przedszkolnego, która będzie otrzymywać dotację, w przypadku, gdy ten sam uczeń uczęszcza do dwóch przedszkoli lub szkół.
Nowe rozwiązania w edukacji przedszkolnej - projektowane w ustawie zawodowej Uspójnienie przepisów polegające na zastąpieniu sfomułowania uczeń w wieku do lat 5 sformułowaniem uczeń objęty wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończy 6 lat.
Dziękuję za uwagę.