rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROGRAM NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY 325509 O STRUKTURZE RZEMIOTOWEJ TY SZKOŁY: SZKOŁA OLIEALNA ROZAJ ROGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr inż. Krystyna Olchowik, mgr inż. Izabela Rosiak, dr Anna Wisła-Świder Recenzenci: dr inż. Rafał ator, dr eata Służalska Lider grupy branżowej: mgr inż. Grażyna Krogulec Lider zadania Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów : mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka feiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue orota urzec ublikacja powstała w ramach projektu systemowego oskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego w ramach ziałania 3.3. oprawa jakości kształcenia, oddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, riorytet III, rogram Operacyjny KAITAŁ LUZKI. rojekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ublikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. opyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej 02-637 Warszawa ul. Spartańska 1 www.koweziu.edu.pl rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 2
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SIS TREŚI 1. OSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO... 4 2. OGÓLNE ELE I ZAANIA KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO... 4 3. INFORMAJA O ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 5 4. UZASANIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 5 5. OWIĄZANIA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z INNYMI ZAWOAMI... 6 6. SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 7 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z OSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 8 8. LAN NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 9 9. ROGRAMY NAUZANIA LA OSZZEGÓLNYH RZEMIOTÓW... 13 1. odstawy prawa pracy... 13 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy... 17 3. Ergonomia w procesie pracy... 23 4. Zagrożenia w środowisku pracy... 30 5. Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy... 36 6. Ocena ryzyka zawodowego... 41 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych... 47 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy... 53 raktyki zawodowe... 69 ZAŁĄZNIKI... 73 Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁENIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY ZAISANE W ROZORZĄZENIU W SRAWIE OSTAWY ROGRAMOWEJ KSZTAŁENIA W ZAWOAH... 73 Załącznik 2. OGRUOWANE EFEKTY KSZTAŁENIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 77 Załącznik 3. USZZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁENIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY... 84 rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 3
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. OSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 8 września 1991 r. o systemie oświaty (z. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (z. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (z. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (z. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (z. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (z. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (z. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (z. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (z. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (z. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.). 2. OGÓLNE ELE I ZAANIA KSZTAŁENIA ZAWOOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 3. INFORMAJA O ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Technik bezpieczeństwa i higieny pracy sporządza bieżące i okresowe analizy stanu bhp w zakładzie pracy, rozwiązuje bieżące problemy techniczne i organizacyjne związane z bhp w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy. Kontroluje stan bhp w zakładzie, sporządza sprawozdania i protokoły pokontrolne oraz opinie dotyczące spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, ocenia ekonomiczne skutki zagrożeń, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. obiera właściwe środki ochrony dla pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy, nadzoruje wykonywanie zleceń służb kontrolujących warunki bhp we wszystkich instytucjach. o podstawowych zadań technika bhp w firmie należy: identyfikacja i ocena zagrożeń występujących w procesie pracy oraz ryzyka związanego z tym zagrożeniami, organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wypracowanie i wdrożenie metod ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z wykonywaną pracą, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków, współdziałanie ze służbami pracowniczymi zakładu pracy w zakresie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Technik bezpieczeństwa i higieny pracy może podjąć pracę w przedsiębiorstwach, instytucjach i organizacjach prowadzących działy higieny i bezpieczeństwa pracy. 4. UZASANIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Współczesny biznes to przede wszystkim lawinowo narastająca konkurencja, duża zmienność gustów klientów oraz ciągła presja na innowacyjność i efektywność kosztową. Taka sytuacja tworzy trudne i wymagające środowisko pracy, zaś sektor zarządzania bhp staje się strategicznym elementem w planowaniu rozwoju przedsiębiorstwa. okonujący się postęp w różnych obszarach i integracja z Unią Europejską wyznaczają kierunki zmian. rzemiany te dotyczą zarówno obszaru bezpieczeństwa pracy, jak również podejścia do rozwoju i doskonalenia kompetencji pracowników. Aktualnie za najważniejszy element, od którego uzależnione są sukcesy danej organizacji, coraz rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 5
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego częściej uznaje się ludzi, a potrzeba efektywnego i właściwego rozwoju pracowników jest dziś ważniejsza niż kiedykolwiek. Aktualnie pracodawcy są coraz bardziej świadomi oczekiwań, jakie stawiają swoim pracownikom, oczekując przede wszystkim obok kwalifikacji faktycznych umiejętności i kompetencji zarówno w obszarze zawodowym, jak i społecznym. Oczekiwania te nabierają szczególnego znaczenia w kontekście pracy służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest to związane z dużą liczbą i małą czytelnością obowiązujących przepisów, procesem kontroli organizacji oraz obowiązkami pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. latego tak istotnym jest, by kształcić techników bezpieczeństwa i higieny pracy, którzy przez cały czas będą czuli potrzebę uaktualniania swojej wiedzy i umiejętności, podnoszenia kwalifikacje i doskonalenia kompetencji pamiętając, iż pracownicy służb bhp stanowią we współczesnym świecie newralgiczną grupę jeżeli chodzi o poziom bezpieczeństwa w organizacji. 5. OWIĄZANIA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z INNYMI ZAWOAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym umożliwiając uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej oraz technikum. Zawód technik bezpieczeństwa i higieny pracy jest zawodem jednokwalifikacyjnym, kształconym na poziomie szkoły policealnej i ze względu na swoją specyfikę, nie posiada wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami figurującymi w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne OMZ Z.13. Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy 325509 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy KZ(Z.a) rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 6
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6. SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWOZIE TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stopnia zagrożeń i ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne występujące w środowisku pracy; 2) rozwiązywania bieżących problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i ergonomią w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy; 3) współuczestniczenia w ustalaniu okoliczności, przyczyn wypadków i chorób zawodowych; 4) organizowania i prowadzenia szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. o wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, G, JOZ, KS, OMZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(Z.d), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy (Z.13.). Kształcenie zgodne z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągniecie co najmniej wymienionych celów. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 7
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Z OSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 8
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8. LAN NAUZANIA LA ZAWOU TEHNIK EZIEZEŃSTWA I HIGIENY RAY Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkole policealnej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1200 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 600 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 600 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa I higieny pracy liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: 650 godzin na realizację kwalifikacji Z.13., 430 godzin na realizację efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia. Tabela. lan nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne SEMESTR Liczba godzin w okresie nauczania* I II III tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. odstawy prawa pracy 4 2 6 96 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy 6 4 10 160 3. Ergonomia w procesie pracy 4 3 7 112 4. Zagrożenia w środowisku pracy 4 6,5 10,5 168 5. Język obcy zawodowy w bezpieczeństwie i higienie pracy 2 2 4 64 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 14 15 8,5 37,5 600 Kształcenie zawodowe praktyczne** 6. Ocena ryzyka zawodowego 3 3 6 12 192 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 4 4 8 128 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy 8 3 6,5 17,5 280 rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 9
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 11 10 16,5 37,5 600 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe 25 25 25 75 1200 raktyki zawodowe 2 tyg. 2 tyg. 160 * do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego. ** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN OTWIERZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ Z.13. OYWA SIĘ O KONIE III SEMESTRU. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 10
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tabela. Wykaz przedmiotów działów programowych dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych 1. odstawy prawa pracy (96 godzin) 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy (160 godzin) Nazwa działu programowego 1.1 rawna ochrona pracy 1.2 rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 2.1. odstawy techniki 2.2. Obiekty techniczne 2.3. race szczególnie niebezpieczne Liczba godzin przeznaczona na dział 3. Ergonomia w procesie pracy (112 godzin) 4. Zagrożenia w środowisku pracy (168 godzin) 5. Język obcy zawodowy w bezpieczeństwie i higienie pracy (64 godziny) 3.1. Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie 3.2. sychofizyczne aspekty procesu pracy 3.3. Określanie wymagań dla stanowisk pracy 4.1 Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia 4.2 Analiza zagrożeń w procesach pracy 4.3 adania i pomiary czynników występujących w procesach pracy 5.1 orozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 11
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6. Ocena ryzyka zawodowego (192 godziny) 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych (128 godzin) 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy 7.1 Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 7.2 ostępowanie powypadkowe 7.3 ostępowanie w sprawach chorób zawodowych 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy (280 godzin) 9. raktyki zawodowe (160 godzin) 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy 8.2. rowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 12
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. ROGRAMY NAUZANIA LA OSZZEGÓLNYH RZEMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy zastosowano taksonomię celów A. Niemierko. 1. odstawy prawa pracy 1.1. rawna ochrona pracy 1.2. rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 1.1. rawna ochrona pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(Z.d)(9)1 określić cele polityki społecznej państwa; System ochrony pracy w olsce. KZ(Z.d)(9)2 zinterpretować zadania polityki społecznej państwa; H(2)3 zinterpretować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; H(1)3 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną środowiska; H(2)1 wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)2 określić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; Z.13.1(2)1 określić przepisy ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(2)2 monitorować stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(3)1 określić zakres odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; Z.13.1(3)2 określić zakres odpowiedzialność pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; KS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 13 A Uregulowania prawne w zakresie prawa pracy w Unii Europejskiej. rawna ochrona środowiska. Elementy prawa pracy: podstawowe zasady prawa pracy, stosunek pracy, świadczenia związane z pracą, obowiązki pracodawcy i pracownika, odpowiedzialność pracownika, czas pracy, urlopy, uprawnienia związane z rodzicielstwem, ochrona pracy kobiet,pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko pracownikom.
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. rawna ochrona pracy KS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. lanowane zadanie Ustalenie zakresu działań organów nadzorujących pod względem przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustalenie na podstawie dokumentów prawa organów nadzoru i kontroli pod względem przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ustalenia ich zakresu działań. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczącej prawnej ochrony pracy. ział programowy rawna ochrona pracy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 14
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; Z.13.1(1)1 zinterpretować odpowiedzialność pracodawcy w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; H(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(3)2 rozpoznać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(1)2 zinterpretować odpowiedzialność pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; H(1)4 wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu ergonomii; Z.13.3(1)1 wskazać przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; A Z.13.3(1)2 zastosować przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.4(1)1 zinterpretować przepisy prawa dotyczące wypadku przy pracy; Z.13.4(1)2 zinterpretować przepisy prawa dotyczące chorób zawodowych.; Z.13.4(2)1 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy; Z.13.4(2)2 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia choroby zawodowej; H(1)2 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową; H(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w różnych gałęziach pracy; odstawowe obowiązki pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. rawa i obowiązki pracownika z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia. rofilaktyka ochronna zdrowia pracowników. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Szkolenia. Środki ochrony indywidualnej oraz obuwie i odzież robocze. race szczególnie niebezpieczne. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi. rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 15
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy KS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. lanowane zadanie ziałanie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustalenie na podstawie Kodeksu racy kiedy pracodawca ma obowiązek utworzyć służbę bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jaki jest zakres działań tej służby. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu prawa dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy. ział programowy rawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 16
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy 2.1. odstawy techniki 2.2. Obiekty techniczne 2.3. race szczególnie niebezpieczne 2.1. odstawy techniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(Z.d)(10)1 posługiwać się normami dotyczącymi rysunku technicznego; Normalizacja w rysunku technicznym. KZ(Z.d)(10)2 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu rysunku technicznego; KZ(Z.d)(10)3 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; KZ(Z.d)(10)4 wykonać rysunek techniczny; KZ(Z.d)(10)5 odczytać rysunek techniczny; KZ(Z.d)(10)6 odczytać schematy blokowe prostych połączeń elektrycznych i kinematycznych; KZ(Z.d)(12)1 rozróżnić podstawowe materiały konstrukcyjne; KZ(Z.d)(12)2 określić właściwości materiałów konstrukcyjnych; KZ(Z.d)(12)3 określić przyczyny i przewidywać następstwa niszczenia i zużycia materiałów konstrukcyjnych; KZ(Z.d)(12)4 zidentyfikować części maszyn i urządzeń; KZ(Z.d)(12)5 zidentyfikować mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 17 A Zasady szkicowania. Rzutowanie prostokątne. Rzutowanie aksonometryczne. Rodzaje przekrojów. Wymiarowanie. Oznaczenia stanu powierzchni. Oznaczenia tolerancji i pasowania. Uproszczenia. Rysunki złożeniowe, wykonawcze i montażowe. Rodzaje schematów. Materiały konstrukcyjne: metale, niemetale. Właściwości i zastosowanie materiałów konstrukcyjnych roces korozji i jej zapobieganie. Wytrzymałość materiałów. zęści maszyn i urządzeń. rzeznaczenie części maszyn. Mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach. lanowane zadanie zytanie rysunku technicznego. Odczytać rysunki techniczne zawarte w okumentacji Techniczno-Ruchowej danego urządzenia (np. ubijarki cukierniczej) odpowiednio interpretując wymiary i oznaczenia zawarte na rysunku. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. odstawy techniki Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm dotyczących rysunku technicznego, dokumentacje techniczne, modele części maszyn i mechanizmów, filmy dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu podstaw techniki. ział programowy odstawy techniki wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, metody przypadków, metody sytuacyjnej, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 18
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Obiekty techniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(Z.d)(11)1 zdefiniować pojęcie eksploatacji obiektów technicznych; A Maszyny mechanicznych (pompy, sprężarki). KZ(Z.d)(11)2 wskazać działania składające się na proces eksploatacji obiektów technicznych; KZ(Z.d)(11)3 posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną; KZ(Z.d)(12)6 wskazać działania składające się na proces eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; KZ(Z.d)(12)7 określić wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; KZ(Z.d)(12)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożenia powstałego w trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; Z.13.1(4)1 określić wymagania jakie muszą spełniać obiekty i pomieszczenia pracy; Z.13.1(4)2 rozpoznać zagrożenia wynikające z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty i pomieszczenia pracy do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)3 wskazać działania zapobiegające zagrożeniom wynikającym z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty i pomieszczenia; Z.13.1(6)1 rozróżnić urządzenia ochronne stosowane przy maszynach i urządzeniach technicznych; Z.13.1(6)2 ocenić prawidłowość działania urządzeń ochronnych stosowanych w maszynach i urządzeniach technicznych; Z.13.1(6)3 ocenić prawidłowość działania elementów sterowniczych Urządzenia chłodnicze. Maszyny elektryczne. Aparatura chemiczna. Wyposażenie techniczne. Środki transportu wewnętrznego. Aparatura pomiarowa. Instalacja techniczna (elektryczna, wentylacyjna, parowa, gazowa): eksploatacja, zagrożenia powstałe w procesie eksploatacji, działania zapobiegające zagrożeniom. Stanowiska pracy. omieszczenia pracy. udowle techniczne: użytkowanie zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, działania zapobiegające zagrożeniom. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 19
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Obiekty techniczne maszyn i urządzeń technicznych; Z.13.1(6)4 ocenić stan techniczny maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. lanowane zadanie Określanie czynności eksploatacyjnych dla wybranej maszyny. osługując się okumentacją Techniczno-Ruchową określić poszczególne czynności składające się na proces eksploatacji dla wybranej maszyny (np. wiertarki stołowej) zwracając szczególną uwagę na działania zapobiegające zagrożeniom przy jej obsłudze. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, dokumentacje technologiczne i techniczne, modele, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu obiektów technicznych. ział programowy Obiekty techniczne wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, metody sytuacyjnej, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia o oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 20