ZAGROŻENIA TERRORYSTYCZNE W DUŻYCH MIASTACH

ZAGROŻENIA TERRORYSTYCZNE W DUŻYCH MIASTACH

Autor: inż. Beata Gałecka beatagalecka@poczta.fm Dzienne Uzupełniające Studia Magisterskie

We współczesnym świecie coraz częściej obserwujemy obecność groźnego zjawiska jakim jest terroryzm, który nie tylko zmniejsza poczucie bezpieczeństwa u obywateli, ale także wymusza na władzy państwowej podejmowanie określonych i bardzo kosztownych przedsięwzięć organizacyjnych i materialnych. Celami zamachów terrorystów bardzo często są obiekty niestanowiące zagrożenia dla nich samych, a jednocześnie powszechnie dostępne 1. Przykładowe cele ataków terrorystycznych w środowisku miejskim zostały przedstawione na poniższym schemacie. 1 R. Grocki, Vademecum zagrożeń, Warszawa 2003, s. 72;

W ostatnich latach pociągi kolejki podziemnej były często atakowane przez terrorystów. Do bardzo poważnych zagrożeń w metrze należy zaliczyć pożary, które po upływie 6 8 min. podnoszą temperaturę otoczenia do wartości ok. 200 C. Po upływie 15 min. ogień może objąć cały peron, a temperatura wzrosnąć do poziomu 900-1000 C. Szybkość rozprzestrzeniania się pożaru wewnątrz wagonu nie zależy od prędkości nawiewanego powietrza w tunelu i może osiągnąć wartość 1,5 m/s, co pokazano na rysunku. Skażenie dymem osiąga niebezpieczny poziom po 7 12 min., co powinno zapewnić czas na ewakuację ludzi z poszczególnych stacji. Jeżeli system wentylacji nie działa prawidłowo lub jest wyłączony, niebezpieczny poziom dymu powstaje już po upływie 1 2 min. Dlatego wydaje się celowe umieszczanie drugiego awaryjnego systemu wentylacji na stacjach metra, który powinien uruchomić się automatycznie w przypadku awarii głównego systemu wentylacji.

Rozmieszczenie obiektów najbardziej narażonych na ataki terrorystyczne. Oznaczenia: 1, 2 obiekty rządowe i administracji państwowej, 3 hotele, banki, centra finansowe, 4 restauracje, bary szybkiej obsługi, centra rozrywkowe, 5, 6 supermarkety, domy handlowe i inne, 7 parking, B1, B2, B3 bramy wjazdowe. Oprócz obiektów objętych szczególną ochroną (1, 2) pozostałe są również narażone na skutki ataku. W bezpośrednim sąsiedztwie obiektów 1, 2 znajduje się strefa dużego zagrożenia dla budynków 3-6 (oznaczona czerwoną linią). W wielu krajach w celu zminimalizowania skutków zamachów dokonanych za pomocą samochodu-pułapki ściany budynków pokrywa się specjalnym aerozolem z tworzywa sztucznego, dzięki czemu wzmacnia się ściany budynku i ogranicza powstawanie gruzu. Elementy wykonane ze szkła zabezpieczane są specjalną folią (np. mylar), która nie dopuszcza do powstawania odłamków.

Poliwęglan stosowany jest wszędzie tam, gdzie potrzebne jest przezroczyste tworzywo o wyjątkowo dobrych parametrach mechanicznych. Najbardziej rozpowszechnionym zastosowaniem są warstwy uodparniające szklane szyby na przestrzelenie z broni palnej. Szyby z czystego poliwęglanu są też stosowane w batyskafach, samolotach, szybach hełmów astronautów, kierowców Formuły 1. Kevlar -[-CO-C 6 H 4 -CO-NH-C 6 H 4 -NH 2 -] n -) to polimer z grupy poliamidów, z którego przędzie się włókna o bardzo wysokiej odporności mechanicznej na rozciąganie. Kevlar jest nazwą handlową firmy DuPont.

Obiekty rządowe i administracji publicznej stanowią jeden z najczęstszych celów ataku terrorystów, z tego powodu są poddane szczególnej ochronie. W celu przeciwdziałania skutkom aktów terroryzmu w nie wymierzonych wyznacza się strefy ochronne wokół tych obiektów, w sposób przedstawiony na rysunku Oznaczenia: I strefa bezpośrednia wokół budynku, włącznie z bramami wjazdowymi; II strefa pośrednia w odległości 150 m od budynku; B1, B2 bramy wjazdowe. Wyznaczona strefa 150 m minimalizuje skutki ataku wywołane przez wybuch samochodu-pułapki w ponad 90 %. W celu ograniczenia możliwości wjechania na teren obiektu samochodu-pułapki każdy pojazd jest monitorowany. Przed II strefą zagrożenia w instaluje się w jezdni zapory hydrauliczne, które w czasie 0,5 2 sekund są podnoszone na wysokość 1,5 m i skutecznie zatrzymują pojazd o masie do 20 ton rozpędzony do prędkości 100 km/h. Po uderzeniu samochodu w zaporę hydrauliczną kierowca pojazdu i osoby mu towarzyszące na ogół giną na miejscu.

Kolejnym obiektem ataków są budynki wysokościowe, należy rozważyć różne scenariusze ataków, od pospolitego podłożenia ładunków wybuchowych, do wyszukanych nowatorskich metod. Ataki w tych obiektach mogą być przeprowadzone przy wykorzystaniu ich funkcji i systemów w nich instalowanych. Na przykład może dojść do zamachu przez spalanie substancji toksycznych w kanałach wentylacyjnych, w wyniku, czego trujące gazy rozprzestrzenią się w całym budynku. Kolejnym sposobem może być wykorzystanie znajdujących się w obiektach zbiorników instalacji przeciw pożarowej, które mogą być rozmieszczone na różnych poziomach od podziemi do dachu budynku, co przedstawia poniższy rysunek. Zbiorniki wypełnione wodą mogą posłużyć terrorystom za miejsce dokonania detonacji, tzw. brudnej bomby zawierającej trujące substancje toksyczne. W wyniku wybuchu nastąpi uszkodzenie zbiornika powodując jego rozszczelnienie i wypłynięcie skażonej wody oraz trujących oparów zastosowanego środka.

WNIOSKI Nie istnieje jedna publiczna strategia ani polityka, która zapewniałaby całkowitą ochronę przed atakami terrorystycznymi albo odporność na nie. Jednakże, podobnie jak w przypadku wszystkich innych form przemocy, najlepsza obrona opiera się na zdecydowanej gotowości członków danej grupy społecznej do podjęcia szybkiego, zdecydowanego odwetu w odpowiedzi na akt terrorystyczny. Dotychczasowe ćwiczenia antyterrorystyczne pokazują, że mamy za małą liczbę wyszkolonych antyterrorystów, nie posiadamy zintegrowanego systemu łączności oraz nie istnieje przejrzysty podział kompetencji w dowodzeniu w trakcie przeprowadzania takich operacji. Należy weryfikować plany i procedury poprzez systematycznie prowadzenie ćwiczeń antyterrorystycznych w oparciu o otwarte scenariusze oraz realizację działań według istniejących i dostępnych procedur, za pomocą faktycznie dostępnych sił i jednostek. Ich oceny musi dokonywać grono niezależnych obserwatorów, zaś wnioski płynące z ćwiczeń powinny być na bieżąco wprowadzane do uaktualnień procedur działania.

Ze względu na ponadnarodowy charakter terroryzmu i ponadnarodowe rozwiązania w tych obszarach, konieczne są dalsze zmiany obowiązującego porządku prawnego zmierzające do ujęcia omawianych kwestii w jednym akcie prawnym, który by porządkował i regulował prawne aspekty działania państwa i jego służb w sytuacjach kryzysowych. Doświadczenia wielu krajów uczą, że faktycznie wysoki poziom przygotowania osiągany jest dopiero na skutek wyciągania wniosków z faktycznie zaistniałych sytuacji. Stąd też celowe jest nawiązanie międzynarodowej współpracy w zwalczaniu terroryzmu i aktywne uczestniczenie w różnorodnych przedsięwzięciach na arenie międzynarodowej. Najważniejsze jednak wydaje się, aby przygotowanie do działań antyterrorystycznych nie miało jedynie charakteru doraźnych akcji związanych z ogłoszeniem zwiększonego zagrożenia. Prowadzi to zazwyczaj do zobojętnienia i zmniejszenia czujności lub odwrotnie do równie niepożądanej paniki.