Roczny raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006. Rok 2005

Roczny raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Rok 2005 Warszawa, 2007

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 na rok 2005 Opracowanie: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego Warszawa 2006 www.zporr.gov.pl Wydawca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4 00-926 Warszawa www.mrr.gov.pl ISBN 978-83-60916-59-9 Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 2

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Spis treści 1. INFORMACJE OGÓLNE...7 2. OPIS ZMIAN W ZAKRESIE UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH I POLITYK KRAJOWYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU... 8 2.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYTUACJI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ... 8 2.2. POWIĄZANIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO Z POLITYKAMI WSPÓLNOTOWYMI I KRAJOWYMI...10 2.3. ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z KRAJOWYM WSPÓŁFINANSOWANIEM... 13 3. PRZEBIEG REALIZACJI I POSTĘP RZECZOWY PROGRAMU... 14 3.1. OPIS PRZEBIEGU REALIZACJI PROGRAMU W OKRESIE OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM... 14 3.2. INFORMACJA ODNOŚNIE STOPNIA OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADANYCH WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW W OKRESIE OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM... 38 3.3. INFORMACJA ODNOŚNIE ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU... 39 3.4. OPIS WKŁADU (ILOŚCIOWEGO, JAKOŚCIOWEGO I FINANSOWEGO) DO REALIZACJI EUROPEJSKIEJ STRATEGII ZATRUDNIENIA ORAZ NARODOWEGO PLANU NA RZECZ ZATRUDNIENIA... 39 3.5. INFORMACJA NA TEMAT REALIZACJI POLITYK HORYZONTALNYCH... 40 4. POSTĘP FINANSOWY PROGRAMU... 41 4.1. ZESTAWIENIE FAKTYCZNIE PONIESIONYCH I POŚWIADCZONYCH WYDATKÓW KWALIFIKOWALNYCH EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO... 41 4.2. OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE POSTĘPU FINANSOWEGO... 42 4.2.1. POSTĘP FINANSOWY W RAMACH PROGRAMU... 42 4.3. PORÓWNANIE ZAKŁADANEGO STOPNIA REALIZACJI ZOBOWIĄZAŃ Z OSIĄGNIĘTYM W DANYM OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM... 49 4.3.1. PRIORYTET 1, 3 I 4... 49 3

4.3.2. PRIORYTET 2... 50 5. DZIAŁANIA PODJĘTE PRZEZ INSTYTUCJĘ ZARZADZAJACĄ I KOMITET MONITORUJĄCY DLA ZAPEWNIENIA PRAWIDŁOWOŚCI I SPRAWNOŚCI WDRAŻANEGO PROGRAMU... 51 5.1. DZIAŁANIA KOMITETU MONITORUJACEGO I INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ SŁUŻĄCE POPRAWIE WDRAŻANIA PROGRAMU... 51 5.2. INFORMACJA O DOKONANYCH MODYFIKACJACH/USPRAWNIENIACH SYSTEMU WDRAŻANIA....52 5.3. USPRAWNIENIA SYSTEMU NIE WYMAGAJĄCE ZMIAN PRAWNYCH:... 56 5.4. USPRAWNIENIA WYMAGAJĄCE ZMIANY ROZPORZĄDZENIA... 56 5.5. USPRAWNIENIA WYMAGAJĄCE ZMIANY USTAWY... 56 6. MONITORING I EWALUACJA...57 6.1. SYSTEM MONITORINGU...57 6.1.1. USPRAWNIENIA SYSTEMU SPRAWOZDAWCZOŚCI...57 6.1.2. OPIS SYSTEMU POZYSKIWANIA DANYCH... 58 6.1.3. PROBLEMY ZWIĄZANE Z POZYSKIWANIEM I ANALIZĄ DANYCH... 59 6.2. OPIS DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z MONITORINGIEM I EWALUACJĄ... 60 6.2.1. GRUPY ROBOCZE... 60 6.2.2. INNE DZIAŁANIA SŁUŻĄCE POPRAWIE WDRAŻANIA PROGRAMU... 60 6.2.3. REKOMENDACJE I ZALECENIA WYNIKAJĄCE ZE SPRAWOZDAŃOKRESOWYCH... 61 6.2.4. INNE DZIAŁANIA SŁUŻĄCE POPRAWIE WDRAŻANIA PROGRAMU... 61 6.3. OPIS DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z MONITORINGIEM I EWALUACJĄ...62 6.3.1. PODSYSTEM MONITOROWANIA EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO...62 6.3.2. DZIAŁANIA EWALUACYJNE... 63 7. INFORMACJA O PRZEPROWADZONYCH KONTROLACH I NAPOTKANYCH PROBLEMACH W TRAKCIE REALIZACJI PROGRAMU... 65 7.1. INFORMACJE WSTĘPNE... 65 7.2. ZAPEWNIENIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY ZGODNIE Z ZASADAMI ZARZĄDZANIA FINANSOWEGO... 65 7.3. PRZEDSTAWIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW, KTÓRE POJAWIŁY SIĘ PODCZAS PROCESU ZARZĄDZANIA POMOCĄ, WRAZ Z REKOMENDACJAMI ORAZ PODJĘTYMI ŚRODKAMI ZARADCZYMI...67 7.4. PROBLEMY PRZY REALIZACJI PROGRAMU NAPOTKANE W OSTATNIM OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM, WYNIKAJĄCE Z OKOLICZNOŚCI ZEWNĘTRZNYCH, NIE POWIĄZANYCH Z ROZWIĄZANIAMI ZASTOSOWANYMI W RAMACH SYSTEMU WDRAŻANIA PROGRAMU... 68 8. WYKORZYSTANIE POMOCY TECHNICZNEJ... 69 8.1. STOPIEŃ WYKORZYSTANIA POMOCY TECHNICZNEJ... 69 4

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 9. WYPEŁNIANIE ZOBOWIĄZAŃ W ZAKRESIE INFORMACJI I PROMOCJI PROGRAMU...71 9.1. OPIS DZIAŁAŃ PODJĘTYCH W RAMACH REALIZACJI PLANU INFORMACJI I PROMOCJI PROGRAMU....71 9.2. KOORDYNACJA I NADZÓR NAD DZIAŁANIAMI INFORMACYJNYMI I PROMOCYJNYMI W RAMACH ZPORR...71 9.3. DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE PROWADZONE PRZEZ IZ ZPORR W 2005 R....72 9.4. DZIAŁANIE INFORMACYJNO - PROMOCYJNE PROWADZONE NA SZCZEBLU REGIONALNYM W 2005 R....73 10. INFORMACJA O ZGODNOŚCI REALIZACJI PROGRAMU Z ZASADAMI POLITYK WSPÓLNOTOWYCH...74 10.1 ZGODNOŚĆ REALIZOWANEGO PROGRAMU Z PRAWODAWSTWEM W ZAKRESIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH....75 10.2 ZGODNOŚĆ PROGRAMU Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA...75 10.3. ZGODNOŚĆ REALIZOWANEGO PROGRAMU Z POLITYKĄ RÓWNYCH SZANS...75 10.4. ZGODNOŚĆ PROGRAMU Z ZASADAMI POMOCY PUBLICZNEJ...76 10.5. ZGODNOŚĆ PROGRAMU Z POLITYKĄ WSPIERANIA ZATRUDNIENIA.... 77 11. INFORMACJA NA TEMAT DUŻYCH PROJEKTÓW...78 12. ZAŁĄCZNIKI...79 ZAŁĄCZNIK 1. ZESTAWIENIE FAKTYCZNIE PONIESIONYCH I POŚWIADCZONYCH PRZEZ INSTYTUCJĘ PŁATNICZĄ WYDATKÓW KWALIFIKOWALNYCH (W EURO)... 80 ZAŁĄCZNIK 2. ZESTAWIENIE CAŁKOWITYCH KOSZTÓW KWALIFIKOWALNYCH (ZOBOWIĄZANIA) DLA LAT 2004-2006 I CERTYFIKOWANYCH W DANYM ROKU PRZEZ INSTYTUCJĘ PŁATNICZĄ (W EURO)... 81 ZAŁĄCZNIK 3. UCHWAŁY KOMITETU MONITORUJĄCEGO... 83 ZAŁĄCZNIK 4. LISTA ORGANIZACJI REPREZENTOWANYCH W KOMITECIE MONITORUJĄCYM... 84 ZAŁĄCZNIK 5. PROFILE REGIONALNE WG DZIAŁAŃ... 85 ZAŁĄCZNIK 6. PRZYKŁADY PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ ZPORR.... 103 ZAŁĄCZNIK 7. ZAKTUALIZOWANY ANEKS II...110 ZAŁĄCZNIK 8. REALIZACJA PLANÓW KONTROLI INSTYTUCJI WDRAŻAJĄCYCH, POŚREDNICZĄCYCH I INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ W ROKU 2005... 122 5

6

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Informacje ogólne 1. INFORMACJE OGÓLNE 1. Program realizowany w ramach Podstaw Wsparcia Wspólnoty 2004-2006 dla Polski 2. nazwa: Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, Nr decyzji Komisji Europejskiej 2003/PL/16/1/PO/001 3. Instytucja Zarządzająca: Minister Rozwoju Regionalnego działający poprzez Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego (DRR) 4. Adres: ul. Wspólna 2/4, Warszawa 5. Osoba odpowiedzialna w ramach IZ za realizację programu: Anna Siejda, Dyrektor Departamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego 6. Numer telefonu i faksu: tel.:(22) 536 74 31, fax: (22) 536 74 91 7. Adres poczty elektronicznej: anna.siejda@mrr.gov.pl Celem Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską (UE). Wzrost konkurencyjności należy rozumieć jako oddziaływanie na zmiany struktury gospodarczej i poprawę sytuacji wszystkich regionów w Polsce względem regionów europejskich, w zakresie produktywności gospodarki, wydajności pracy, tworzenia i absorpcji innowacji, wykształcenia mieszkańców, dochodów ludności oraz ilości i jakości infrastruktury technicznej, a więc tych czynników, które decydują obecnie o sile gospodarek państw i regionów. Przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów należy rozumieć jako podjęcie działań interwencyjnych w ograniczonej liczebnie i przestrzennie grupie obszarów wiejskich, podlegających restrukturyzacji oraz degradacji społeczno-ekonomicznej, przestrzeni miejskiej, poprzemysłowej i powojskowej, o najmniejszych możliwościach rozwojowych oraz najtrudniejszej sytuacji społeczno-gospodarczej. Realizacja strategicznego celu sprzyjać będzie wzrostowi gospodarczemu, przekształceniom strukturalnym regionów, wzrostowi urbanizacji, zwiększeniu mobilności przestrzennej ludności oraz zwiększeniu poziomu wiedzy i dostępu do najnowocześniejszych technologii społeczeństwa i podmiotów gospodarczych. Osiągnięcie wyżej wymienionego celu odbywać się będzie poprzez realizację poszczególnych priorytetów i działań programu. 7

2. OPIS ZMIAN W ZAKRESIE UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH I POLITYK KRAJOWYCH MAJĄCYCH WPŁYW NA REALIZACJĘ PROGRAMU 2.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYTUACJI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ Po przejściowym, znacznym przyspieszeniu dynamiki PKB w 2004 r. wywołanym efektem unijnym, wzrost gospodarczy w Polsce w ubiegłym roku powrócił na ścieżkę obserwowaną w 2003 r., przed wejściem do Unii Europejskiej. Szczególnie wyraźne spowolnienie tempa wzrostu PKB nastąpiło w I połowie roku: wyniosło on odpowiednio 2,1% i 2,8% w I i II kwartale (w porównaniu z 6,9% i 6,1% rok wcześniej). W drugiej połowie roku dynamika wzrostu gospodarki stopniowo się zwiększała, odpowiednio do 3,7% i 4,2% w III i IV kwartale. Spowolnienie tempa wzrostu PKB było głównie wynikiem osłabienia największego popytowego składnika PKB konsumpcji, która w skali roku zwiększyła się tylko o 2,4%, tj. o 1,5 punktu procentowego wolniej niż rok wcześniej. Drugim czynnikiem spowolnienia dynamiki rozwojowej był głęboki spadek poziomu zapasów, jaki nastąpił po spektakularnym ich wzroście w 2004 r. W roku 2005 z kwartału na kwartał zwiększały się inwestycje, co oznacza przełamanie kilkuletniego trendu spadkowego i może sygnalizować powrót tego składnika absorpcji wewnętrznej na ścieżkę przyspieszonego wzrostu z lat 1995-1999. W podsumowaniu warto przedstawić syntetycznie najważniejsze cechy wyróżniające proces wzrostu gospodarczego w Polsce w roku 2005. 1. Spadek dynamiki PKB do poziomu osiągniętego w roku 2003, tj. przed wejściem Polski do Unii Europejskiej. 2. Stopniowe przyspieszenie wzrostu gospodarczego w III i IV kwartale. 3. Zmiana struktury popytowych czynników decydujących o wzroście PKB: zmniejszyła się rola popytu zewnętrznego (eksportu netto), wzrosła natomiast wydatnie rola inwestycji. 4. Najważniejszymi źródłami spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego od strony sektorowej były: znaczny spadek dynamiki produkcji przemysłowej (z 11,5% w 2004 r. do 3,9%) oraz widoczny spadek produkcji rolnej. 5. Odmiennie niż w poprzednich latach, dodatni wkład we wzrost gospodarczy wniosło budownictwo (wzrost wartości dodanej o 6,5%). 6. Podobny do PKB wzorzec zmian dynamiki produkcji w przekroju kwartalnym wystąpił w przemyśle i w usługach rynkowych; amplituda zmian produkcji przemysłowej była jednak wyższa niż w przypadku PKB. Rynek pracy w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych doświadczył głębokich przeobrażeń pod względem liczby osób pracujących, stopy bezrobocia oraz poziomu aktywności zawodowej. Proces ten był zróżnicowany w czasie. Można wyodrębnić pięć zasadniczych etapów przemian na rynku pracy po 1989 roku : 8

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Opis zmian w zakresie uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i polityk krajowych mających wpływ na realizację Programu - lata 1994 95: spadek liczby pracujących i aktywnych zawodowo przy jednoczesnym wzroście bezrobocia ukrytego w restrukturyzowanych przedsiębiorstwach państwowych (w 1994 wskaźnik bezrobocia wynosił 14,8%) - lata 1995 98: szybki wzrost gospodarczy wiązał się ze stopniową poprawą sytuacji na rynku pracy (stopa bezrobocia spadła do 10,8 %) - 1998 rok: liczba pracujących zmniejszyła się (stopa bezrobocia wzrosła o ponad połowę, sięgając 16,4 %) - lata 2001-2002: spadek wzrostu gospodarczego, stopa bezrobocia wzrosła do 20,1 %, nastąpił spadek wskaźnika aktywności zawodowej - przełom lat 2002-2005: powolny wzrost liczby zatrudnionych, stopa bezrobocia na koniec grudnia 2005 17,6% W latach 1998-2004 zmieniła się także struktura polskiego bezrobocia. Wzrost liczby osób pozostających bez pracy objął co prawda wszystkie ich kategorie, ale zmiany te przebiegały w zróżnicowanym tempie. Na podkreślenie zasługuje przede wszystkim wzrost udziału długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych z 23,4% w 1998 r. do 38,0% w roku 2004. Zmniejszył się natomiast udział najmłodszych (w wieku do 24 lat) w rezerwowej armii pracy - odpowiednio z 31,0% do 26,2% w 2004 r. 1 Wzrost bezrobocia choć w zróżnicowanym stopniu - wystąpił również we wszystkich kategoriach wykształcenia. Najszybszy był on w grupie absolwentów wyższych studiów (496%), choć udział tej grupy w łącznym bezrobociu był nadal niski (odpowiednio 1,6% w 1998 r. oraz 5,5% w 2005 r.). Najbardziej liczną grupą bezrobotnych byli absolwenci zasadniczych szkół zawodowych (32,6% w 2005 r.) oraz osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (32,4%). Stopa bezrobocia w Polsce jest najwyższą w Europie, porównywalna jedynie ze stopą bezrobocia na Słowacji, w której wysokiej stopie bezrobocia towarzyszy znacznie wyższe niż w Polsce zatrudnienie i aktywność. Wskaźnik zatrudnienia na Słowacji wyniósł w 2005 roku 57,7 %, w Polsce zaś 52,8%. Wskaźnik bezrobocia wyniósł w 2005 roku na Słowacji 16,4 %, w Polsce 17,7%. Przyczyn pogorszenia się sytuacji na rynku pracy od 1998 roku należy szukać w oddziaływaniu na polską gospodarkę dwóch negatywnych szoków, z których pierwszy wiązał się z krótkotrwałym załamaniem popytu na rynku produktów, zwłaszcza w eksporcie, pociągającym za sobą pewien spadek inwestycji i popytu na pracę, drugi zaś miał charakter szoku podażowego, obniżającego produktywność kapitału. Polska nie była jedynym krajem regionu, gdzie wystąpiło przejściowe osłabienie dynamiki zmian PKB, któremu towarzyszył znaczny spadek liczby pracujących, wzrost bezrobocia lub istotne zmniejszenie się aktywności zawodowej. W tym samym czasie zmian o bardzo podobnym charakterze doświadczyli także sąsiedzi Polski Litwa, Łotwa, Estonia oraz Słowacja. Polski rynek pracy między rokiem 1998 a 2003 doświadczył największego spadku wskaźników zatrudnienia i aktywności zawodowej oraz wzrostu stropy bezrobocia wśród obecnych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Znaczny spadek zatrudnienia dotknął wszystkie regiony kraju, najsłabszy zanotowano wśród województw relatywnie lepiej rozwiniętych oraz w regionach z dużym udziałem rolników wśród pracujących ogółem. Najsilniejszy był natomiast w województwach o dominacji przemysłu z branż wymagających restrukturyzacji. Równocześnie ze wzrostem zróżnicowania wskaźnika zatrudnienia obniżyło się zróżnicowanie stóp bezrobocia.. Spadek zatrudnienia najbardziej dotknął przemysł, w tym przemysł przetwórczy oraz budownictwo. W mniejszym stopniu zatrudnienie zmniejszyło się w usługach rynkowych oraz administracji. Celem strategicznym przyjętym w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006 jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Realizacji tego celu strategicznego zostało w NPR podporządkowanych 5 celów cząstkowych. Poniżej przedstawiono syntetyczną ocenę najważniejszych tendencji rozwojowych w polskiej gospodarce w kontekście przyjętych celów i wskaźników NPR 2004-2006. 1. Założony cel generalny w postaci realnej konwergencji polskiej gospodarki do średniego poziomu 42-43% PKB na mieszkańca w UE-15 udało się osiągnąć, a nawet przekroczyć już w pierwszym roku okresu objętego NPR (45,2%). Było to wynikiem przyspieszenia tempa wzrostu PKB w Polsce w latach 2004-2005 i równoczesnej realnej aprecjacji złotego wobec dolara i euro. Poprawa wskaźników realnej konwergencji wynikała jednak także z dokonanej przez GUS w listopadzie 2005 r. znacznej, wstecznej korekty w górę wcześniej podawanej w statystykach wielkości PKB w Polsce. Po tej korekcie PKB na mieszkańca w naszym kraju stanowił w 2001 r. 42,2% średniej UE-15, a w 2005 r. osiągnął poziom 46,2%, co oznacza poprawę o 4 punkty procentowe, tj. większą niż zakładana w wersji oryginalnej NPR (2-3 punkty). 2. Osiągnięcie zakładanego na 2006 r. tempa wzrostu PKB na poziomie 6% (cel 1) wydaje się jednak z dzisiejszej perspektywy co najmniej trudne. Zgodnie z najnowszymi prognozami na rok 2006 dynamika PKB ma się zawierać w przedziale 4,0-4,5%. 1 Według danych GUS (Informacja 2006) udział ten obniżył się do 22,6% w końcu 2005 r. 9

3. Wiele wskazuje na to, że celów w dziedzinie wzrostu zatrudnienia nie uda się osiągnąć: wskaźnik zatrudnienia ludności w wieku produkcyjnym był w 2005 r. o 5 punktów procentowych niższy niż w 1998 r. i od planowanego poziomu 54-55% dzieliło go 8-9 punktów (cel 2). 4. W 2005 r. stopa bezrobocia według danych BAEL obniżyła się z 18,0% rok wcześniej do 17,6% (cel 2). Do zakładanego na 2006 r. poziomu 15% jest jednak jeszcze daleko. 5. Nadal rosnąca liczba studentów szkół wyższych oraz ich absolwentów stanowi przesłankę realności osiągnięcia celu w postaci wzrostu udziału pracowników z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie zatrudnionych do 13,0% w 2006 r. (cel 2). 6. Niezadowalający jest postęp w modernizacji infrastruktury fizycznej polskiej gospodarki, w tym zwłaszcza budowy sieci nowoczesnych dróg i autostrad. W końcu 2004 r. w Polsce było tylko 552 km autostrad, co oznacza, że dla osiągnięcia założonego celu (940 km) należałoby w latach 2005-2006 budować ok. 195 km autostrad rocznie. 7. Mimo szybkiego postępu, jaki dokonywał się w Polsce w dziedzinie rozwoju i upowszechnienia technologii informatycznych (IT) inne kraje Europy Środkowo-wschodniej rozwijały się jeszcze szybciej. W konsekwencji pozycja konkurencyjna Polski w tej sferze w latach 2004-2005 pogorszyła się (cel 3). Wykorzystanie Internetu utrudnia także wysoki koszt dostępu (należący do najwyższych w Europie). 8. Zmiany struktury zatrudnienia, jakie nastąpiły w polskiej gospodarce w latach 1998-2005, są zbieżne z zakładanymi w NPR kierunkami dostosowań (cel 4). W 2004 r. wzrósł udział sektora usług, natomiast obniżył się udział sektora rolnego. Zmiany te były jednak częściowo wynikiem zastosowania od 2002 r. nowej klasyfikacji zatrudnienia w poszczególnych sektorach; uprzywilejowała ona sektor usług kosztem sektora rolnego. Te zagregowane zmiany struktury zatrudnienia nie są jednak jednoznaczne ze zwiększeniem w strukturze polskiej gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej. Jak wynika z wielu innych danych, cechuje się ona nadal bardzo niskim udziałem branż i grup produktów o najwyższej zawartości postępu technicznego i traci pod tym względem dystans do innych krajów postsocjalistycznych z Europy Środkowo-wschodniej. 9. W latach 2004-2005 nastąpił spadek nakładów na b+r udział tych nakładów w PKB obniżył się do 0,57% i należał do najniższych w gronie nowych krajów członkowskich UE. Podobnie, Polska zajmowała końcowe pozycje w Unii Europejskiej pod względem wskaźników obrazujących efekty wysiłku badawczo-rozwojowego. W ostatnich latach nie udało się także przybliżyć do osiągnięcia celu 5: zmniejszenia rozpiętości dochodowych w przekroju regionalnym. Różnice w poziomie PKB na 1 mieszkańca między najbogatszym i najbiedniejszym województwem w latach 1998-2003 powiększyły się. 2.2. POWIĄZANIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO Z POLITYKAMI WSPÓLNOTOWYMI I KRAJOWYMI W Raporcie rocznym z realizacji programu za rok 2004 wymienione zostały najważniejsze dokumenty programowe i planistyczne dotyczące strategicznych celów polityki państwa, w tym w szczególności strategie dotyczące polityki społeczno- gospodarczej, jakie zostały użyte dla opracowania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006. Jednym z najważniejszych dokumentów odnoszących się do celów, priorytetów i instrumentów polityki rozwoju regionalnego, na podstawie którego opracowano zakres i obszary wsparcia w ramach ZPORR pozostaje Narodowa strategia rozwoju regionalnego 2001-2006 (przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 28 grudnia 2000 r.). Zgodnie z wytycznymi NSRR, działania i cele ZPORR wpisują się w założenia rozwoju społeczno- gospodarczego określone na poziomie ogólnokrajowym a jednocześnie realizują potrzeby zidentyfikowane na poziomie regionalnym, w szczególności odnosząc się do następujących wytycznych Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego: - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów - Restrukturyzacja bazy ekonomicznej regionów i tworzenie warunków jej dywersyfikacji - Rozwój zasobów ludzkich - Wsparcie obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. 10

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Opis zmian w zakresie uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i polityk krajowych mających wpływ na realizację Programu Przy przygotowaniu ZPORR uwzględniono założenia następujących średniookresowych strategii sektorowych: - Narodowa strategia wzrostu zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000-2006 (przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2000 r.); - Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa 2000-2006 (przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 1999 r.); - Narodowa strategia rozwoju transportu 2000-2006; - Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006 (przyjęta przez Komitet Rady Ministrów ds. Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju w dniu 27 lipca 2000 r.) i II Polityka ekologiczna kraju, (przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 czerwca 2000 r., przez Sejm w dniu 23 sierpnia 2001 r.); - Narodowy program rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001 2006 (przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 11 września 2001 r.); Jednocześnie ZPORR jako program wdrażany regionalnie stanowi ważne odniesienie dla przygotowanych przez poszczególne województwa strategii rozwoju regionalnego województw. Działania regionalne realizowane w oparciu o strategie rozwoju województw znajdują swoje odniesienie w realizacji Działań ZPORR przykładem działania regionalnego wpisującego się w realizację strategii województwa oraz program rządowy jest Program łagodzenia w regionie śląskim skutków restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego. Przygotowanie i realizacja ZPORR pozostają komplementarne w stosunku do zakresu interwencji innych programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, to jest: - Funduszu Spójności, - Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, - Funduszy Strukturalnych w ramach Sektorowych Programów Operacyjnych: - SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006, - SPO Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006, -SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, - SPO Transport, na lata 2004-2006. Zgodnie z zapisami Uzupełnienia ZPORR, realizacja Działań Priorytetu 1 uzupełnia działania w zakresie wspierania modernizacji i rozbudowy regionalnego systemu transportowego podejmowane w ramach Funduszu Spójności oraz SPO Transport. Infrastruktura ochrony środowiska ujęta w ramach projektów realizowanych w ramach Działań Priorytetu 1 stanowi dopełnienie inicjatyw przewidzianych do realizacji w ramach działań Rozwój i ulepszanie infrastruktury związanej z rolnictwem oraz Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi w ramach SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich oraz stanowi uzupełnienie dla działań nieobjętych wsparciem w ramach Funduszu Spójności. Ważnym obszarem wspieranym w ramach Priorytetu 2 ZPORR jest przede wszystkim podnoszenie kwalifikacji, a ponadto działania na rzecz wyrównywania szans edukacyjnych osób o utrudnionym dostępie do edukacji. Wsparcie to jest realizowane w sposób bezpośredni poprzez programy stypendialne oferowane w ramach Działania 2.2 ZPORR oraz poprzez projekty realizowane w ramach Priorytetu 1 i 3 służące podnoszeniu jakości i dostępności usług i infrastruktury edukacyjnej. Zadania przyczyniające się do wyrównania szans edukacyjnych pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi realizowane w ramach ZPORR stanowią uzupełnienie zakresu wsparcia oferowanego w ramach SPO Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006. Stypendia udzielane uczniom i studentom w ramach ZPORR stanowią uzupełnienie dla szerokiego zakresu stypendiów realizowanego w ramach Narodowego Programu Stypendialnego przygotowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Projekty związane ze wsparciem na rzecz szkolnictwa wyższego realizują cele Narodowej Strategii Edukacji. Wspieranie rozwoju zasobów ludzkich, w tym przede wszystkim dostosowanie zasobów ludzkich do potrzeb lokalnego rynku pracy, zachowanie spójności z rozwojem gospodarczym na poziomie regionalnym i lokalnym w szczególności poprzez wspieranie działań na obszarach wiejskich i obszarach restrukturyzacji przemysłów, jest celem interwencji Priorytetu 2 ZPORR, co wpisuje się również w komplementarność działań współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach ZPORR z działaniami realizowanymi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 3 ZPORR. 11

Wspieranie restrukturyzacji zatrudnienia na obszarach wiejskich realizowane jest w szczególności w ramach Działań 2.1, 2.3 oraz 2.5 ZPORR. Szkolenia i usługi doradcze dotyczące prowadzenia działalności dodatkowej zbliżonej do rolnictwa przez osoby prowadzące gospodarstwa rolne zamieszkujące obszary wiejskie realizowane w ramach Działania 2.1 powiązane są z zakresem wsparcia inwestycyjnego oferowanego rolnikom i domownikom chcącym rozpocząć dodatkową działalność zbliżoną do rolnictwa w ramach SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich. Działania infrastrukturalne realizowane na obszarach wiejskich w ramach Priorytetu 3 oraz wsparcie oferowane mieszkańcom obszarów wiejskich planujących rozpoczęcie pracy poza sektorem rolnym (Działanie 2.3) lub prowadzenie działalności gospodarczej (Działanie 2.5) pozostają komplementarne i ściśle związane z działaniami wskazanymi w strategiach rozwoju danego regionu. Podobnie działania realizowane na obszarach restrukturyzacji przemysłów dotyczące wspierania osób zagrożonych utratą pracy poprzez wsparcie umożliwiające podjęcie nowego zatrudnienia (Działanie 2.4) lub rozpoczęcie działalności gospodarczej (Działanie 2.5) pozostają powiązane z zakresem działań inwestycyjnych w Priorytecie 3 ZPORR. Usługi doradcze i wsparcie inwestycyjne oferowane dla osób i mikroprzedsiębiorców rozpoczynających i prowadzących działalność gospodarczą realizowane są w ramach Działań 2.5 oraz 3.4 ZPORR. Wsparcie oferowane mikroprzedsiębiorcom w ramach Działania 3.4 wspiera rozwój przedsiębiorstw, w szczególności ich możliwość do tworzenia nowych miejsc pracy i wdrażania nowych rozwiązań, wiąże się z szerokim zakresem wsparcia oferowanego dla sektora MSP w ramach PO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006 oraz uzupełnia wsparcie Działania 2.5, którego celem jest tworzenie i rozwój nowych mikroprzedsiębiorstw. Realizacja powyższych działań w kontekście regionalnym i lokalnym jest uzupełniana poprzez wspieranie działań na rzecz innowacyjności i rozwoju współpracy między sektorem badawczorozwojowym a przedsiębiorstwami w ramach Działania 2.6. Działania te stanowią uzupełnienie inwestycji infrastrukturalnych skierowanych do przedsiębiorców i regionów w ramach SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006 oraz Działań infrastrukturalnych w ramach ZPORR jak również uzupełniają inwestycje w rozwój kompetencji pracowników przedsiębiorstw w ramach Działania 2.3 SPO Rozwój Zasobów Ludzkich. Realizacja Priorytetu 2 ZPORR w szeroki sposób pozostaje komplementarna do obszarów wsparcia zdefiniowanych w ramach 2.3 SPO Rozwój Zasobów Ludzkich. Dotyczy to zarówno wspierania kształcenia ustawicznego realizowanego w ramach Działania 2.3 SPO RZL jak i wsparcia ZPORR i SPO RZL przyczyniającego się do przeciwdziałania bezrobociu i wykluczeniu społecznemu. W zakresie dotyczącym przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu oraz poprawie jakości życia. Zakres wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach 2 Priorytetu ZPORR, SPO RZL oraz Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL wspierany jest poprzez realizację projektów rewitalizacji w ramach działania 3.3 ZPORR Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe. Realizacja projektów rewitalizacji obszarów miejskich oraz terenów poprzemysłowych i powojskowych przyczynia się do ożywienia gospodarczego ułatwienia warunków prowadzenia działalności gospodarczej co stanowi również uzupełnienie wsparcia realizowanego w projektach SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006 W dniu 6 grudnia 2005r. Rada Ministrów zaakceptowała Program naprawczy zwiększający absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006. Założenia i kierunki działań wskazane w ww. dokumencie są również realizowane w ramach ZPORR. Kierunki rozwoju wyznaczone w założeniach Strategii Lizbońskiej znajdują odzwierciedlenie w założeniach i realizacji ZPORR. Komplementarność i kompleksowość obszarów interwencji realizowanych ze środków z Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach ZPORR przyczynia się do realizacji kierunków wyznaczonych w założeniach Strategii Lizbońskiej. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej oraz wspieranie rozwoju obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów realizowane w ramach ZPORR przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności regionów, rozwoju społecznego i gospodarczego regionów, przeciwdziałania marginalizacji oraz poprawy sytuacji na rynku pracy i rozwoju jakości zasobów ludzkich. Rozwój kapitału ludzkiego osiągany dzięki realizacji ZPORR pozostaje zgodny z celami Strategii Lizbońskiej, w tym z założeniami Europejskiej Strategii Zatrudnienia, które wskazują na potrzebę wzrostu zatrudnienia i jakości pracy oraz kształcenia, promowania przedsiębiorczości i innowacyjności na rzecz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy oraz tworzenia społeczeństwa informacyjnego. 12

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Opis zmian w zakresie uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i polityk krajowych mających wpływ na realizację Programu 2.3. ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z KRAJOWYM WSPÓŁFINANSOWANIEM Współfinansowanie z budżetu państwa na realizację projektów i działań w ramach Priorytetów 2 i 3 oraz niektórych projektów w Priorytecie 1 i 4 zapewnia minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. W 2005 roku środki na współfinansowanie zapewniane przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego pochodziły z rezerwy celowej budżetu państwa (część 83 poz.11) na rok 2005 na kontrakty wojewódzkie oraz współfinansowanie programów rozwoju regionalnego. Szczegółowe wytyczne dotyczące wnioskowania o uruchomienie środków z rezerwy celowej na rok 2005 zawarto w Procedurze przyznawania środków z rezerwy celowej budżetu państwa na rok 2005 oraz występowania z wnioskiem o wydanie decyzji o zapewnieniu dofinansowania realizacji przedsięwzięcia na kontrakty wojewódzkie oraz współfinansowanie programów rozwoju regionalnego, w tym:-100 mln zł na dofinansowanie budowy metra w Warszawie; 50 mln zł na przeprawę mostową w Płocku, - na dofinansowanie inwestycji oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (część 83, poz. 11) oraz na dofinansowanie w ramach programu Upowszechnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu na lata 2004 2006 (część 83, poz. 53). Wnioski o uruchomienie środków z rezerwy celowej składali właściwi dysponenci części budżetowej, którymi dla projektów i działań realizowanych regionalnie są Wojewodowie bądź w określonych przypadkach ministrowie właściwi. W budżecie państwa na rok 2005 przewidziano współfinansowanie ZPORR na poziomie 660 000 000,00 PLN. Ogółem dotacja przyznana na współfinansowanie projektów lub działań w ramach ZPORR (wraz z kosztami operacyjnymi wdrażania ZPORR) na rok 2005 wyniosła 384 167 501,00 PLN, z czego w okresie sprawozdawczym wykorzystano nieco ponad 24% (92 809 447,30 PLN) natomiast 264 237 090,74 PLN ujęto w wykazie środków, które nie wygasają z upływem roku 2005 (środki te mają zostać wydatkowane do 30 sierpnia 2006r.). 13

3. PRZEBIEG REALIZACJI I POSTĘP RZECZOWY PROGRAMU 3.1. OPIS PRZEBIEGU REALIZACJI PROGRAMU W OKRESIE OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM Limit współfinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wynosi 2 968 470 769 euro. Wg kursu EBC z 22 grudnia 2005 r.- jest to równowartość 11 388 538 109,03 zł (1 Euro=3,8365 zł). Orientacyjne wielkości zobowiązań, jakie wynikają z realizowanych oraz zrealizowanych umów/decyzji o dofinansowanie projektów, wynoszą 7 824 303 847,24 zł, co stanowi 68,70% alokacji na lata 2004-2006. W latach 2004-2005 r. realizowanych było 6441 projektów. Od początku realizacji programu do końca 2005 roku złożono 1 866 wniosków o płatność końcową na kwotę 820 131 937, 22 zł., co stanowi 7,2% alokacji na cały okres programowania. PRIORYTET 1: ROZBUDOWA I MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ WZMACNIANIU KONKURENCYJNOŚCI REGIONÓW Celem realizacji Priorytetu 1 jest wzrost atrakcyjności wszystkich regionów przez oddziaływanie na obecne mocne strony regionów głównie za pomocą inwestycji w infrastrukturę. Priorytetowo traktowane są modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej i społecznej wpływającej na rozwój potencjału regionu jako całości, w tym ze znajdującymi się na jego obszarze najbardziej dynamicznymi centrami wzrostu. Całkowita wartość środków finansowych z EFRR dla Priorytetu 1 na lata 2004-2006 wynosi: 1 762 567 948 Euro tj. 6 762 091 932,50 zł (wg kursu 1 EUR= 3,8365 PLN). Wykorzystanie alokacji (zakontraktowane środki) na lata 2004-2006 w ramach Priorytetu 1 na koniec 2005 roku wynosi 77,04%. Działanie Alokacja 2004-2006. (EFRR, EUR) Zakontraktowane stan na 31.12.2005 (EFRR, EUR) Alokacja 2004-2006 (EFRR, PLN) Zakontraktowane stan na 31.12.2005 (EFRR, PLN) % Płatności stan na 31.12.2005 % 1 2 3 4=2* 3,8365 5=3*3,8365 6=5/4*100 7 8 Działanie 1.1 754 857 682 580 356 702,76 2 896 011 496,99 2 226 538 490,15 76,88 266 727 394,68 Działanie 1.2 310 137 650 248 742 031,62 1 189 843 094,23 954 298 804,31 80,20 98 912 746,19 Działanie 1.3 241 191 098 230 009 907,18 925 329 647,48 882 433 008,90 95,36 142 517 359,51 Działanie 1.4 195 065 520 123 486 791,99 748 368 867,48 473 757 077,48 63,30 15 451 795,22 Działanie 1.5 93 421 340 54 998 950,47 358 410 970,91 211 003 473,46 58,87 11 858 132,67 Działanie 1.6 167 894 658 120 372 879,77 644 127 855,42 461 810 553,24 71,69 9 958 903,91 9,21 8,31 15,40 2,06 3,30 1,55 OGÓŁEM 1 762 567 948 1 357 967 263,79 6 762 091 932,50 5 209 841 407,54 77,04 545 426 332,18 8,07 14

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Przebieg realizacji i postęp rzeczowy Programu Od początku realizacji Programu Zarządy Województw wybrały do realizacji 1 032 wnioski o łącznej wartości 6 442 281 080 zł. Podpisanych zostało 843 umów,. Od początku realizacji Programu zakończono realizację 166 projektów w Działaniach: 1.1, 1.2, 1.3, 1.5, na które zostały złożone wnioski o płatność końcową. Łączna wartość dofinansowania dla wszystkich umów w ramach Priorytetu 1 na dzień 31.12.2005 r. wynosi 5 209 841 407,54 zł.. Najwięcej umów podpisano w województwach: śląskim (83), lubelskim (77) i wielkopolskim (75). Z analizy zawartych umów wynika, że w Priorytecie 1 dominują projekty z zakresu infrastruktury drogowej i regionalnej infrastruktury społecznej. Ponadto liczną grupę stanowią projekty z zakresu infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej oraz ochrony środowiska. Ze względu na ww. dominujące grupy projektów do głównych grup beneficjentów projektów składanych w ramach Priorytetu 1 należą przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki służby zdrowia. Ponadto w sprawozdaniach z realizacji Programu w województwach wyszczególnia się szkoły wyższe, przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. W okresie sprawozdawczym dokonano przesunięć dostępnych środków między działaniami Priorytetu 1 w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim, śląskim, świętokrzyskim, lubuskim i łódzkim. Główną przyczyną wnioskowanych realokacji była spadek wartości EURO wobec PLN (wartość początkowa 4, 7894PLN/EUR, wartość na 31.XII.2005r. 3, 8365 PLN/EUR). Tak znacząca różnica kursowa wywołała pozorny spadek alokacji wobec projektów, które zostały już wybrane przez Zarządy Województw do realizacji. Stąd też realokacje w tym priorytecie miały przede wszystkim charakter techniczny związany z relacją wartości EUR/PLN. Priorytet 1 w województwach 15

Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu - Wartość wskaźników określona w ZPORR Ms - Osiągnięta wartość wskaźników w 2005 r. 1.1.1. Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Mp - Osiągnięta wartość wskaźników od początku realizacji Programu % - stopień realizacji wskaźnika (iloraz Mp/Mu *100%) Wskaźnik Produktu 1. Ilość zrealizowanych projektów w ramach Priorytetu z zakresu: szt. 1 265 93 93 7,35 1.1. transport szt. 220 29 29 13,18 1.3 środowisko szt. 225 3 3 1,33 1.5 infrastruktura społeczna szt. 270 54 54 20,00 1.6 technologie informacyjne (IT) szt. 150 7 7 4,67 Wskaźnik Rezultatu 1. Długość dróg km 320 19,37 19,62 6,13 5. Ilość projektów dotyczących infrastruktury szt. 1000 107 107 10,70 Dane na temat osiągniętych wartości wskaźników zaprezentowane są w punkcie 1 raportu dla poszczególnych Priorytetów i Działań. W dniu 29 czerwca 2005 r. IZ ZPORR wydała wytyczną dotyczącą agregacji wskaźników. W sprawozdaniach z realizacji Działania oraz wyższych poziomów wdrażania agregowane są wyłącznie wskaźniki z projektów zakończonych i potwierdzonych kontrolą. Powyższa metodologia została wprowadzona ze względu na częste korekty sprawozdań z realizacji projektów co przekładało się na wyższe poziomy wdrażania. W związku z tym oficjalnie prezentowane dane są niższe od rzeczywistych osiągów w danym okresie. Z związku z tym, iż w roku 2006 zakończy się spora część projektów, przedstawienie wszystkich rezultatów możliwe będzie w następnym raporcie rocznym. Ponadto należy nadmienić, iż w przypadku niektórych wskaźników produktu i rezultatu wartości docelowe wydają się przeszacowane lub niedoszacowane, co zauważyć można przy bliższej ich analizie w odniesieniu do wartości osiąganych w rzeczywistości. IZ ZPORR planuje w najbliższym czasie zrewidować wartości wskaźników założone na poziomie programu i lepiej je oszacować. W 2005 r., od początku realizacji Programu, w Priorytecie 1 najwięcej projektów dotyczyło infrastruktury społecznej (54 szt.), co stanowiło ponad 58% wszystkich projektów realizowanych w tym Priorytecie. Jednocześnie, w tej dziedzinie stopień realizacji był najwyższy i wyniósł 20,0%. Projektów w ramach transportu było 29, spośród 220 założonych. Długość wspartych dróg wyniosła 19,62 km z planowanych 320 km. Najmniej projektów dotyczyło technologii informacyjnych 7 szt., tj. 4,67% wartości docelowej oraz ochrony środowiska, tj. odpowiednio 1,33%. Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego Do dnia 31 grudnia 2005 r. ogłoszono 35 konkursów. Złożono 746 wniosków aplikacyjnych o łącznej wartości dofinansowania 5 886 885 205 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzone zostały 553 wnioski o łącznej wartości dofinansowania 4 782 450 880 zł. Do realizacji przyjęto 331 projektów (zaakceptowane przez Zarząd Województwa) o łącznej wartości dofinansowania 2 790 038 636 zł. W ramach działania podpisano 277 umów o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 2 226 538 490,15 zł co stanowi 76,88 % alokacji na to działanie na lata 2004-2006. Dominują projekty małe polegające m.in. na modernizacji lub budowie dróg gminnych i powiatowych, natomiast duże polegają np. na budowie, remoncie lub rozbudowie obiektów mostowych, wiaduktów i tuneli drogowych. Najaktywniejszą grupę beneficjentów stanowią jednostki samorządu terytorialnego. Do najczęściej pojawiających się przeszkód, napotykanych przy realizacji projektów w ramach przedmiotowego działania należały: m.in.; trudne warunki atmosferyczne, problemy z wyłonieniem wykonawców robót, nieterminowa i nierzetelna realizacja prac przez wykonawców. Z działania 1.1 dokonano realokacji środków do działań: 1.2 w województwach: mazowieckim, śląskim; do 1.3. w województwach: dolnośląskim, mazowieckim, śląskim, łódzkim; do 1.5 w województwach: świętokrzyskim, kujawsko-pomorskim. Ze względu na dokonane realokacje w ramach działania 1.1 wartość dostępnej alokacji na to działanie na lata 2004-2006 uległa zmniejszeniu o 13 736 976 zł czyli 1,79 %. Realokacje środków z działania 1.1 do innych działań priorytetu I spowodowane były głównie przez dwa czynniki: po pierwsze pula środków dostępnych w ramach działania była wystarczająco duża w porównaniu z zainteresowaniem Beneficjentów, po drugie zaś poziom implementacji działania w porównaniu z innymi działaniami umożliwiał przesunięcie środków bez uszczerbku dla procesu osiągania wyznaczonych wskaźników. 16

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Przebieg realizacji i postęp rzeczowy Programu Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego Wskaźnik Produktu 1. długość dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych km 199 32,42 100,67 50,59 2. liczba zrealizowanych projektów poprawy dróg szt. 71 28 28 39,44 Wskaźnik Rezultatu 1. Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji projektów ha +380 295,20 295,20 77,6 2. Ludność w miastach obsługiwanych przez transport zbiorowy osoby +2% (18066000) 207 792 207 792 1,15 4. Liczba wypadków drogowych szt. -3% (51069) 49 49 56,75 5. Liczba zabitych i rannych w wypadkach drogowych osoby -3% (70373) 2 2 28,80 Przy 28 projektach poprawy dróg, od początku realizacji Programu wybudowano ponad 50% założonej długości dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Dzięki temu, powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji ww. projektów wyniosła 295,2 ha, tj. 77,66% zakładanego przyrostu. Działanie 1.2 Infrastruktura ochrony środowiska Do dnia 31 grudnia 2005 r. ogłoszono 31 konkursów. Złożono 448 wniosków aplikacyjnych o łącznej wartości dofinansowania 3 360 484 851 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzonych zostało 329 wniosków o łącznej wartości dofinansowania 2 702 889 839 zł. Do realizacji przyjęto 152 wnioski (zaakceptowane przez Zarząd Województwa) o łącznej wartości dofinansowania 1 197 039 507 zł. W efekcie podpisano 138 umów o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 954 298 804,31 co stanowi 80,20% alokacji na to działanie na lata 2004-2006. Istotne znaczenie dla realizacji Działania miało wejście w życie w dniu 21 października 2005 następujących rozporządzeń: Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji związanych z odnawialnymi źródłami energii (Dz. U. Nr 219, poz. 1856) oraz Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji służących redukcji emisji ze źródeł spalania paliw (Dz. U. Nr 219, poz. 1855). Opublikowanie przedmiotowego rozporządzenia w dniu 21 października 2005 r. wpłynęło na opóźnienia we wdrażaniu objętych przedmiotowym programem pomocowym projektów Ze względu na duże zainteresowanie działaniem 1.2 w województwach mazowieckim i śląskim do działania realokowano środki z działania 1.1, w wyniku czego wartość dostępnej alokacji na to działanie na lata 2004-2006 uległa zwiększeniu o 9 092 992 zł czyli 3,02 %. Zwiększenie alokacji działania 1.2 spowodowane było przede wszystkim dużym zainteresowaniem Beneficjentów. W rezultacie wartość projektów, które zostały wybrane przez Zarządy Województw, zbliżała się do limitu pierwotnie ustanowionej alokacji. Z uwagi na wagę projektów w tym działaniu dla regionów oraz różnicę kursową, województwa mazowieckie i śląskie zdecydowały się przenieść środki z działania 1.1. właśnie do działania 1.2 Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.2 Infrastruktura ochrony środowiska Wskaźnik Produktu 1. długość sieci rozdzielczej wodociągów km 167 4,73 4,73 2,83 3. liczba stacji uzdatniania wody szt. 24 1 1 4,17 4. liczba oczyszczalni ścieków szt. 18 1 1 5,56 5. liczba wdrożonych projektów selekcyjnej zbiórki odpadów, składowania odpadów i recyklingu oraz projektów gospodarki odpadami komunalnymi szt. 23 1 1 4,35 W zakresie Działania 1.2 przybyło 5 km sieci rozdzielczej wodociągów oraz po jednym obiekcie z zakresu stacji uzdatniania wody, oczyszczalni ścieków, a także - projekcie selekcyjnej zbiórki odpadów, składowania odpadów i recyklingu oraz projektów gospodarki odpadami komunalnymi. W związku z tym, iż projekty realizowane w ramach przedmiotowego działania obejmują długi okres realizacji, dane dotyczące osiąganych wartości wskaźników przedstawione będą w następnych raportach. 17

Działanie 1.3 Regionalna infrastruktura społeczna Do dnia 31 grudnia 2005 r. ogłoszono 29 konkursów. Złożono 1 292 wnioski aplikacyjne o łącznej wartości dofinansowania 4 054 540 559 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzonych zostało 936 wniosków o łącznej wartości dofinansowania 2 950 567 458 zł. Do realizacji przyjęto 327 projektów (zaakceptowane przez Zarząd Województwa) o łącznej wartości dofinansowania 988 769 492 zł. W efekcie podpisano 284 umów o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 882 433 008,90 zł, co stanowi 95,36 % alokacji na to działanie na lata 2004-2006. Do działania 1.3 realokowano środki z działania 1.1 w województwach: dolnośląskim, mazowieckim, śląskim, łódzkim oraz dokonano realokacji z podziałania 1.3.2 do 1.3.1 w województwie: lubuskim. Ze względu na duże zainteresowanie działaniem 1.3 wartość dostępnej alokacji na to działanie na lata 2004-2006 uległa powiększeniu o 7 236 440 zł czyli o 3,09 %. Podobnie jak w działaniu 1.2 do działania 1.3 zostały przeniesione środki z działania 1.1. Działanie 1.3 cieszy się rosnącą popularnością wśród Beneficjentów zaś projekty wybrane przez Zarządy Województw do realizacji mogą przekroczyć dostępną alokację z uwagi na ciągły spadek wartości EUR wobec PLN. Działania realokacyjne mają więc głównie na celu zabezpieczenie środków dla projektów już wybranych do realizacji. Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.3 Regionalna infrastruktura społeczna Wskaźnik Produktu 1. powierzchnia nowych lub zmodernizowanych obiektów przeznaczonych na cele dydaktyczne i sportowe m2 204 000 1 216 1 216 0,60 dydaktyczne m2 180 000 1 216 1 216 0,68 2. liczba zakupionego sprzętu medycznego dla szpitali szt. 137 202 203 148,18 4. liczba obiektów opieki zdrowotnej szt. 20 29 31 155,00 Wskaźnik Rezultatu 1. Roczny wzrost współczynnika skolaryzacji brutto w szkolnictwie wyższym 2.Liczba absolwentów szkół wyższych 3. Średni wiek aparatury medycznej w zakładach opieki zdrowotnej biorących udział w działaniu % osoby +2% (47,8) +15000 (381532) 35 35 74,06 18 139 18 139 4,75 lata -1 8,09 8,09 - Spośród projektów dotyczących infrastruktury społecznej, poziom realizacji przekroczony został w przypadku liczby zakupionego sprzętu medycznego dla szpitali (o 48,18%) do 203 szt. od początku realizacji Programu, przy wartości założonej 137 szt. W rezultacie, średni wiek aparatury medycznej w zakładach opieki zdrowotnej zmniejszył się z 10 lat przed rokiem, do 8,09 lat w 2005 r. Wyższa od docelowej wartości (o 11 szt.) była również liczba wspartych obiektów opieki zdrowotnej 31 szt., tj. o 55,0%. Przy dużej liczbie projektów w zakresie infrastruktury społecznej, w 2005 r. wybudowano lub zmodernizowano 1 216 m 2 obiektów przeznaczonych na cele dydaktyczne z docelowych 180 000 m 2. Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury Do dnia 31 grudnia 2005 r. ogłoszono 27 konkursów. Złożono 397 wniosków aplikacyjnych o łącznej wartości dofinansowania 2 733 178 722 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzonych zostało 201 wniosków o łącznej wartości dofinansowania 1 510 625 762 zł. Do realizacji przyjęto 70 projektów (zaakceptowane przez Zarząd Województwa) o łącznej wartości dofinansowania 538 343 791 zł. W efekcie podpisano 59 umów o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 473 757 077,48 zł, co stanowi 63,30% alokacji na to działanie na lata 2004-2006. Z uwagi na fakt, że udzielanie pomocy na wspieranie projektów infrastrukturalnych w dziedzinie turystyki uzależnione jest od wydania zgody Komisji Europejskiej na udzielanie pomocy, notyfikacja pomocy nastąpiła w dniu 12 stycznia 2005 r., w dniu 21 października 2005 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie udzielenia pomocy na wspieranie inwestycji w dziedzinie turystyki (Dz. U. Nr 219, poz. 1856). Wartość dostępnej alokacji na to działanie na lata 2004-2006 uległa zmniejszeniu o 2 819 138 zł czyli 1,42. %. Z działania 1.4 dokonano realokacji w województwach: mazowieckim i śląskim. W związku z dostępnością środków w ramach działania 1.4, wywołaną stosunkowo mniejszym zainteresowaniem Beneficjentów, z działania 1.4 przeniesiono część środków do działań 1.2 i 1.3. Wykorzystanie środków w ramach działania 1.4 uwarunkowane było również schematami pomocy publicznej, które w pewnym zakresie zniechęcają potencjalnych Beneficjentów do składania wniosków o dofinansowanie projektów. 18

Roczny Raport z postępu wdrażania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 2006 Przebieg realizacji i postęp rzeczowy Programu Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury Wskaźnik Produktu 1. liczba projektów każdego typu (kultura, turystyka) szt. 60 16 59 98,33 Wskaźnik Rezultatu 3. Liczba zorganizowanych imprez/wydarzeń kulturalnych (wystaw, spektakli, itp.) w obiektach zabytkowych oraz nowych i zmodernizowanych obiektach infrastruktury kulturalnej szt. 150 0 6 4,00 W zakresie turystyki i kultury realizowano 59 projektów. Od początku realizacji Programu zrealizowano 6 imprez lub wydarzeń kulturalnych, co stanowiło 4,0% wartości docelowej. Działanie 1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Do dnia 31 grudnia 2005 r. ogłoszono 27 konkursów. Złożono 571 wniosków aplikacyjnych o łącznej wartości dofinansowania 799 812 774 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzonych zostało 322 wnioski o łącznej wartości dofinansowania 571 297 937 zł. Do realizacji przyjęto 138 projektów (zaakceptowane przez Zarząd Województwa) o łącznej wartości dofinansowania 273 149 383 zł. W efekcie podpisano 74 umowy o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 211 003 473,46 zł co stanowi 58,87% alokacji na to działanie na lata 2004 2006. W II kwartale 2005 r. w związku z trudną tematyką działania 1.5 IZ ZPORR zorganizowała spotkanie regionów (Urzędy Marszałkowskie) z ekspertami z Włoch, które dotyczyło problematyki wdrażania działania i miało na celu jego usprawnienie. W ramach działania 1.5 dokonano realokacji i w związku z tym wartość dostępnej alokacji na to działanie na lata 2004-2006 uległa powiększeniu o 226 682 zł czyli o 0,24 %. Do działania 1.5 realokowano środki z działania 1.1 w województwach: świętokrzyskim, kujawsko-pomorskim oraz dokonano realokacji w województwie mazowieckim. Działanie 1.5, globalnie, nie cieszy się dużym zainteresowaniem wśród Beneficjentów. Jednak w województwach: świętokrzyskim, kujawsko pomorskim oraz mazowieckim realizowane są, zakrojone na szeroką skalę, projekty mające na celu wsparcie rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Stąd też w w/w województwach nastąpiło przeniesienie środków z działania 1.1 do działania 1.5. Konieczność realokacji środków stała się nieuchronna w świetle spadku wartości EUR/PLN oraz wagi projektów dla regionów. Warto podkreślić, iż realizowane projekty w działaniu 1.5 są ze sobą ściśle powiązane i groźba niepełnego zrealizowania któregokolwiek z nich w znaczący sposób mogłaby wpłynąć na funkcjonowanie pozostałych. Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Wskaźnik Produktu 1. liczba węzłów dostępowych umożliwiających dostęp do sieci szerokopasmowej szt. 100 13 13 13,00 2. liczba jednostek publicznych podłączonych do bezpiecznego dostępu szerokopasmowego Internetu szt. 500 4 5 1,00 3. liczba zmodernizowanych/nowych sieci LAN w urzędach/jednostkach publicznych szt. 300 2 2 0,67 4. liczba wdrożonych kompleksowych systemów zarządzania w administracji publicznej, (jednostkach publicznych) wewnętrznych systemów zarządzania informacją, intranetu, użytkowników transakcyjnych portali, elektronicznego szt. 500 3 6 1,20 obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów 5. liczba zbudowanych Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (PIAP) szt. 300 4 9 3,00 6. liczba projektów wspartych w ramach Działania szt. 150 29 74 49,33 Wskaźnik Rezultatu 1. Liczba jednostek publicznych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu szt. 2. Liczba korzystających z Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (PIAP) osoby +30% (2116) + 400000 1 1 0,05 92 92 - W ramach Działania 1.5 od początku realizowano 74 projekty, tj. blisko połowę z wszystkich planowanych. W 2005 r. nastąpiło przyspieszenie działań w zakresie społeczeństwa informacyjnego najbardziej zwiększyła się liczba węzłów dostępowych umożliwiających dostęp do sieci szerokopasmowej do 13 szt., co stanowiło 13,0% planowanej wartości. 19

Działanie 1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach Do dnia 31 grudnia 2005 r. złożono 27 wniosków aplikacyjnych o łącznej wartości dofinansowania 1 471 314 721 zł. Podczas oceny formalnej pozytywnie rozpatrzonych zostało 19 wniosków o łącznej wartości dofinansowania 1 106 655 789 zł. Od początku realizacji Programu Minister ds. Rozwoju Regionalnego w ramach opisywanego działania wybrał 14 projektów o wartości 650 936 704,67 zł dofinansowania z PŚW. W efekcie podpisano 11 umów o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 461 810 553,24 zł co stanowi 71,69% alokacji na to działanie na lata 2004 2006. Na podpisanie umów oczekują 3 projekty w następujących województwach: łódzkim, mazowieckim oraz śląskim, co spowoduje osiągnięcie 100-procentowego poziomu kontraktacji. W województwie wielkopolskim realizowane są 4 projekty, w mazowieckim 2 projekty, w dolnośląskim 2 projekty, w pomorskim 2 projekty i 1 w województwie małopolskim. Numer i nazwa Programu/ Priorytetu/ Działania Jednostka miary wskaźnika Mu Ms Mp % Działanie 1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach Wskaźnik Produktu 1. liczba projektów szt. 7 11 11 157,14 Wskaźnik Rezultatu 4. Liczba rannych i zabitych w wypadkach drogowych w aglomeracjach osoby -5,5% 0 4 - W zakresie Działania 1.6 od początku realizacji Programu realizowanych jest 11 projektów, tj. o 4 więcej niż wynosi szacowana wartość docelowa. PRIORYTET 2: WZMOCNIENIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH W REGIONACH Celem realizacji Priorytetu 2 jest stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, a także poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Szczególne znaczenie ma realizacja działań mających na celu reorientację zawodową pracowników zagrożonych bezrobociem oraz przekwalifikowanie osób odchodzących z rolnictwa. Całkowita wartość środków finansowych z EFS dla Priorytetu 2 na lata 2004-2006 wynosi: 438 469 535 EUR, tj. 1 682 188 371,02 zł. (wg kursu 1 EUR = 3,8365 PLN). Wykorzystanie alokacji na koniec 2005 r. (zakontraktowane środki) na lata 2004-2006 w ramach Priorytetu 2 wynosi 50,1% Działanie Alokacja 2004-2006 (EFS, EUR) Zakontraktowane do końca 2005 r. (EFS, EUR) Alokacja 2004-2006 r. (EFS, PLN) Zakontraktowane stan na 31.12.2005 (EFRR, PLN) % Płatności w 2005 r.(efs,pln) 1 2 3 4=2*3,8365 5=3*4,0908 6=5/4*100 7 8 Działanie 2.1 97 951 589 60 595 913,44 392 073 724,17 232 476 221,9 59,29 2 216 577,07 0,57 Działanie 2.2 122 024 350 87 576 851,71 498 433 022,15 335 988 591,6 67,41 23 500 462,6 4,70 Działanie 2.3 54 421 589 16 911 796,29 201 702 589,63 64 882 106,46 32,17 91 463,2 0,05 Działanie 2.4 73 898 828 14 000 191,47 244 029 633,84 53 711 734,58 22,01 0 0 Działanie 2.5 45 641 589 23 280 774,00 175 103 956,20 89 316 689,47 51,01 0 0 Działanie 2.6 44 531 590 21 232 627,25 170 845 445,04 81 458 974,45 47,68 632 638,53 0,37 OGÓŁEM 438 469 535 223 598 154,15 1 682 188 371,03 857 834 318,41 50,1 26 441 141,4 1,57 Podczas oceny merytorycznej Komisje Oceny Projektów zatwierdziły 2 641 projektów o łącznej wartości (EFS) 1 161 850 263,43 zł. W ramach Priorytetu 2 Beneficjenci Końcowi (Instytucje Wdrażające) zawarły 2 154 umowy o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 857 834 318,41 zł, co stanowi 50,1% alokacji na lata 2004-2006. Złożono wnioski o płatność w wysokości 26 441 141,4 zł. Ponadto dokonano przesunięć dostępnych środków między działaniami Priorytetu 2. Realokowano środki z działań 2.3 oraz 2.4 na działania 2.1 i 2.2 w województwach % 20