Teleusługi: - telefonia 3,1kHz, 7kHz, wideokonferencja i wideotelefonia, telefaks;

1. W systemie telefonii komórkowej GSM w jednej szczelinie dane przesyłane są z szybkością 22.8 kbit/s, ale użytkownikowi oferowana jest usługa transmisji danych o szybkości jedynie 9.6 kbit/s. Wyjaśnij dlaczego? Po pierwsze - kodowanie splotowe o wsp. R = 1/2 ogranicza szybkość dla abonenta do polowy z 22.8 kbit/s. Po drugie - w 1990, kiedy zatwierdzono standard GSM, najszybszy modem na linie telefoniczne (w telefonii stacjonarnej) miał szybkość 9600 bit/s. Większa szybkość nie miała wiec sensu. 2. Podaj przykłady systemów wykorzystujących OFDM i wyjaśnij cel zastosowania tej metody transmisji ZASTOSOWANIA: telewizja i radio cyfrowe; szybka transmisja danych ADSL VDSL; bezprzewodowy LAN *802.11g, sieci WiMax; CEL: wraz ze wzrostem liczby podnośnych właściwości widmowe sygnału zbliżają się do idealnych, uzyskanie wyższych jakości transmisji niż w systemie z pojedyncza falą nośną. Eliminacja zakłóceń powodowanych przez interferencję międzysymbolową ISI, uzyskanie wysokiej efektywności widmowej i dużej elastyczności umożliwiającej optymalizację systemu. 3. FDMA, TDMA i CDMA co to jest i na czym polega? Są to protokoły realizujące wielodostęp, umożliwiające współdzielenie kanału przez wielu użytkowników. - FDMA (Frequency Division Multiple Access) - każdemu użytkownikowi przydzielane jest pasmo częstotliwości na którym może nadawać, w danej chwili tylko jedna osoba może korzystając z danego kanału; aby transmisje z pozostałych kanałów nie zakłócały stosuje się pasma ochronne; transmisja prowadzona cały czas w tym samym pasmie częstotliwości; WADY: interferencja miedzy sygnałami, utrudniona modyfikacja (dodawanie nowych użytkowników), wykorzystanie kosztownych filtrów o stromych zbocz. do separacji częstotliwości. - TDMA (Time Division Multiple Access) - użytkownikowi przydzielana jest szczelina czasowa w której może korzystać z pasma, konieczna synchronizacja. - CDMA (Code Division Multiple Access) - użytkownik przeskakuje po częstotliwościach w sposób zależny od sekwencji kodowej i danych, użytkowników rozróżnia się po sekwencjach kodowych. 4. Podaj przykłady sieci bezprzewodowych PAN, LAN, MAN i WAN. Co oznaczają te skróty i czym się te sieci między sobą różnią ( jakie parametry systemu decydują o przynależności do określonej grupy )? - PAN (Personal Area Network): sieć o małym zasięgu (do 10 m), skupiona wokół jednej osoby, gdzie komunikacja pomiędzy różnymi technologiami sieciowymi odbywa się ad hoc. - LAN (Local Area Network): najmniej rozległa postać sieci komputerowej, większa jednak od sieci osobistej PAN, zazwyczaj ogranicza się do jednego budynku (biura). Techniki stosowane w sieciach lokalnych można podzielić na rozwiązanie oparte na przewodach (kable miedziane, światłowody) lub komunikacji radiowej (bezprzewodowe). - MAN (Metropolitan Area Network): duża sieć komputerowa, której zasięg obejmuje aglomerację lub miasto. Tego typu sieci używają najczęściej połączeń światłowodowych do

komunikacji pomiędzy wchodzącymi w jej skład rozrzuconymi sieciami LAN. Bezprzewodowe sieci MAN oparte są o technologię WiMAX (zasięg 50 km, przepustowość do 280 Mbps). - WAN (Wide Area Network): sieć komputerowa znajdująca się na obszarze wykraczającym poza jedno miasto (bądź kompleks miejski). Łączą ze sobą urządzenia rozmieszczone na dużych obszarach geograficznych. W celu zestawienia łącza lub połączenia między dwoma miejscami korzystają z usług operatorów telekomunikacyjnych. Bezprzewodowe sieci WAN to np. GSM. 5. ISDN dostęp podstawowy z punktu widzenia użytkownika jakie mamy korzyści w porównaniu z dostępem analogowym? Wymień po 3 przykładowe teleusługi i usługi bazowe ( przenoszenia ) Korzyści: - szybsze przesyłanie danych, - uzyskiwanie połączeń w krótkim czasie, - możliwość przesyłania dźwięku, obrazu, teletekstu za pomocą linii telefonicznej, - możliwość podłączenia kilku urządzeń o różnym przeznaczeniu do jednej linii - jednoczesne korzystanie z 2 połączeń (rozmowa + przesyłanie danych), - gwarancja jakości sygnału niezależnie od odległości, - w czasie połączenia nie pojawią się zakłócenia. Teleusługi: - telefonia 3,1kHz, 7kHz, wideokonferencja i wideotelefonia, telefaks; Usługi przenoszenia: - strumieńcyfrowy bez ograniczeń (UDI), mowa, sygnał akustyczny w pasmie 3.1kHz 6.Krótko omów trzy podstawowe procesy zachodzące podczas zamiany sygnału analogowego mowy na cyfrowy zgodnie ze standardem PCM: próbkowanie, kwantowanie i kodowanie. Podaj stosowane w tym standardzie parametry: częstotliwość próbkowania, liczbę poziomów kwantyzacji i szybkość na wyjściu kodera. Na podstawie twierdzenia o próbkowaniu, sygnał mowy poddawany jest próbkowaniu z częstotliwością dwukrotnie większą niż maksymalna częstotliwość występująca w jego widmie, w tym przypadku będzie to 8 khz. Następnie spróbkowany sygnał zostaje skwantowany, co daje dyskretną postać sygnału zarówno w czasie jak i amplitudzie, a następnie zakodowany. Przy częstotliwości próbkowania 8 khz i kodowaniu każdej próbki 8 bitami daje sygnał wyjściowy o przepływności 64 kbps 7. W systemie mamy kanał o szerokości pasma 10KHz. Jaką maksymalną szybkość transmisji możemy zaoferować użytkownikowi, jeżeli mamy do wyboru następujące kody transmisyjne unipolarny NRZ, RZ, AMI, Manchester ( bifazowy ) i 2B1Q? Który z nich ma najlepsze właściwości synchronizacji? Rb = 1 / Tb B = 10 khz NRZ: B = 1 / Tb Tb = 1 / 10 khz => Rb = 10kb/s RZ: B = 2 / Tb Tb = 2 / 10 khz => Rb = 5kb/s AMI: B = 1 / Tb Tb = 1 / 10 khz => Rb = 10kb/s Manchester: B = 2 / Tb Tb = 2 / 10 khz => Rb = 5kb/s

2B1Q: B = (1/2) / Tb Tb = (1/2) / 10 khz => Rb = 20kb/s Najlepsze właściwości synchronizacji ma Manchester ale wadą jest zajmowane szersze pasmo a zaletą brak składowej stałej. (Jeśli rozpatrujemy RZ bipolarny, to on ma najlepsze właściwości synchronizacyjne. Jeśli rozpatrujemy RZ unipolarny, to najlepsze wł.synch. ma Manchester) 8. Modulacja GMSK co to jest i na czym polega ten rodzaj modulacji? Rodzaj modulacji częstotliwości stosowany do przesyłu informacji. Gaussian minimum Shift keying. Jest to modulacja z minimalnym przeskokiem częstotliwości i gaussowskiej filtracji prostokątnego impulsu częstotliwościowego. W modulacji GMSK będącej modyfikacją modulacji MSK impuls prostokątny zastąpiono przez impuls sinusoidalny, ma on mniejsze wstęgi boczne i węższe pasmo w porównaniu z impulsem prostokątnym. Pasmo jest węższe dzięki czemu mieści się więcej informacji, ale spada tym samym jakość. Jest to modulacja MSK w której prostokątny sygnał modulujący poddany jest(przed modulacją) filtracji wg funkcji Gaussa, która wygładza cyfrowy sygnał informacji. Filtracja Gaussa zapewnia optymalne wykorzystanie pasma częstotliwości. Stosowana w GSM, użyto współczynnika BT=0.3, z szybkością kanałową około 270 kbps (kompromis pomiędzy błędami a interferencjami między sąsiednimi kanałami) 9. Podaj wady i zalety transmisji sygnałów z widmem rozproszonym. Wymień poznane metody rozpraszania widma. Zalety: - odporność na zakłócenia (głównie wąskopasmowe) i interferencje (jest ona tym większa im większy zysk modulacyjny) - wielu użytkowników może współdzielić to samo pasmo - sygnał danych niedostępny bez znajomości kodu rozpraszającego - CDMA nie wymaga synchronizacji sieciowej Wady: - wymaga szerokiego pasma, - wymagana precyzyjna synchronizacja kodu Znane metody: - DS- direct sequence - bezpośrednie wymnażanie sygnału danych przez sekwencję rozpraszającą - FH- frequency hopping - skakanie sygnału po kolejnych częstotliwościach w określonych odstępach czasu, w sposób określony przez sekwencję rozpraszającą - TH time hopping rozpraszanie widma przez skakanie w czasie w sposób określony przez sekwencję rozpraszającą - CM chip modulation rozpraszanie widma przez liniową modulację częstotliwości. (??) 10. Podaj na czym polega proces skramblingu oraz wymień podstawowe powody dodawania skramblera do układu nadajnika Proces skramblingu polega na randomizacji danych, czyli zamianie sygnału stałego / okresowego na sygnał pseudolosowy. Jest metodą osiągnięcia równowagi składowej stałej i eliminacji długich ciągów jednakowych symboli w celu zapewnienia synchronizacji bez użycia nadmiarowych kodów transmisyjnych. Skrambling jest stosowany w kanałach o bardzo ostrych ograniczeniach pasma, ponieważ nie powoduje on rozszerzenia pasma skramblowanego sygnału. Przy skramblingu nie jest wprowadzana nadmiarowość muszą istnieć sekwencje wejściowe, które są odwzorowane w ciągi stwarzające problemy z synchronizacją. Zaletą tego postępowania jest to, że unikamy długich stanów zer lub jedynek i tym samym nie ma problemów z synchronizacją. Sygnał na wyjściu skramblera przypomina szum biały.

11. W jaki sposób określamy długość pola informacyjnego ( zawierającego dane ) w ramkach protokołu HDLC? ------------------------------------------------------------------------------------------------- Flaga(8) Adres(8/16) Kontrola(8/16) Pole danych(n) Reszta kontrolna(16/32) Flaga(8) ------------------------------------------------------------------------------------------------- Liczymy bity od flagi to flagi i odejmujemy Flaga, Adres, Kontrola, Reszta, Flaga 12. Podaj przykłady ( minimum po 3 ) usług przenoszenia ( bazowych ) i teleusług w systemie GSM ( faza 1 ) Bazowe: - sygnał mowy (13 kbit/s) - transmisja danych asynchroniczna do szybkości 9600 bit/s - transmisja danych synchroniczna maksymalnie 9600 bit/s Teleusługi: - telefonia (13 kbit/s ) - telefaks analogowy - połączenie alarmowe (bezpłatne, bez karty SIM) 13. Ile można prowadzić jednocześnie rozmów w łączu ISDN BA, ISDN PRA przy kodowaniu mowy według standardu G.711? - ISDN BA: 2 rozmowy - ISDN PRA: 30 rozmów 14. Gęstość mocy szumu w kanale wynosi No = 1 W / khz, moc nadajnika S = 15 W. Jak zmieni się pojemność kanału ( maksymalna przepustowość ), gdy pasmo kanału zwiększy się z B1 = 1 khz, do B2 = 5 khz? C = B*log2(1+S / B*No) => C2 / C1 = 2,5 15. W systemie z modulacją BPSK szybkość transmisji wynosi 20kbit/s. Ile wyniesie szybkość transmisji, jeżeli zmienimy modulację na 160AM ( bez zmiany szybkości modulacji)? Tb = 20 kbit/s Rb = B * T BPSK ( T = 1 bit / s Hz ) B = Rb / T = (20 kbits)/(1 bit / s Hz) = 20 khz 16QAM: ( T = 4 bit / s Hz ) Rb = B * T = ( 20kHz ) * ( 4 bit / s Hz) = 80 kbit/s 16. W jaki sposób we współczesnych protokołach transmisji danych ( np. Protokole HDLC ) gwarantujemy użytkownikowi, że odebrane dane są pozbawione błędów? W HDLC dane użytkownika przesyłane są wraz z resztą kontrolną (CRC 16 lub 32) - nie zapewnia to 100% poprawności. Dodatkowo protokół HDLC może pracować jako system ARQ (w ramkach nadzorczych jest metoda Reject do GBN, i Selective Reject do SR).

17. Podaj wady i zalety systemów FEC ( z korekcją błędów ) Wady: - metody korekcji błędów są skomplikowane i czasochłonne - dane przekazywane użytkownikowi mogą zawierać błędy - żaden kod (i żadna metoda korekcji) nie gwarantuje poprawienia wszystkich błędów w odebranym ciągu - przy dużej liczbie błędów w odebranym ciągu dekoder zamiast ją zmniejszyć może spowodować jej powiększenie Zalety: - dane przychodzą z jednakowym opóźnieniem - brak protokołu transmisyjnego (ARQ?) - idealna metoda dla systemów tzw. czasu rzeczywistego (mowa,obraz) 18. Sygnał z modulacją QPSK zajmuje pasmo kanału o szerokości 4 khz. Podaj z jaką szybkością transmisji pobierane są dane ze źródła oraz jakie pasmo będzie potrzebne, jeżeli zmienimy modulator na BPSK, 16QAM lub 256QAM Rb = B * T = 4kbit/s * 2 = 8kbit/s BPSK: B = Rb/T = 8kbit/s / 1 = 8kHz 16QAM B = Rb/T = 8kbit/s / 4 = 2kHz 256QAM B = Rb/T = 8kbit/s / 8 = 1kHz 19. Wymień poznane metody zwielokrotnienia i powiedz na czym one polegają FDM polega na zwielokrotnianiu częstotliwości, przesyłane sygnały są przetwarzane na zmiany częstotliwości następujące wokół pewnej środkowej częstotliwości nośnej, z tym że każdy sygnał ma inną częstotliwość środkową. Dzięki temu zwiększamy liczbę kanałów i zmniejszamy ograniczenie spowodowane tłumiennością i dyspersją. CDM polega na zwielokrotnianiu kodowym, w systemach tych wszystkie kanały wykorzystują jednocześnie to samo pasmo częstotliwości. Zwielokrotnianie odbywa się poprzez przyporządkowani każdej parze nadajnik-odbiornik indywidualnego kodu. Odbiornik identyfikuje sygnał, jeżeli wygenerowany kod zgodny jest z jego kodem i jeżeli kody są ze sobą zsynchronizowane. TDM polega na zwielokrotnianiu czasowym, przesyłane sygnały dzielone są na części, którym później przypisywane są czasy transmisji szczeliny czasowe. Najpierw przesyłana jest pierwsza część pierwszego sygnału, potem pierwsza część drugiego sygnału itd. Gdy zostaną przesłane wszystkie pierwsze części, następuje przesyłanie drugich części sygnału. Impulsy odpowiadające różnym informacjom przesyłane są w pewnych odstępach czasowych w jednym kanale transmisyjnym. 20. Gęstość mocy szumu w kanale wynosi N0, a moc nadajnika wynosi S. Który system transmisyjny pozwala uzyskać większą szybkość transmisji i dlaczego a) system wąskopasmowy o paśmie Bi Hz, ale mający wysoki stosunek mocy sygnału do mocy szumu SNR b) system szerokopasmowy, co prawda o paśmie B2 >> Bi, ale o mocy sygnału S poniżej poziomu szumu N0

21. W jaki sposób możliwa jest koegzystencja dwóch systemów PSTN i ADSL na jednej linii telefonicznej? Możliwa jest dzięki temu, że korzystają z różnych częstotliwości 22. W I fazie systemu telefonii komórkowej GSM maksymalna szybkość transmisji danych wynosiła 9600 bit/s, a w fazie 2+ modyfikacja EGPRS umożliwia transmisję do 473.6 kbit/s. Dzięki czemu jest to możliwe? Dzięki zastosowaniu innego rodzaju modulacji ( 8PSK zamiast GMSK ) i łączeniu do 8 szczelin. Dzięki temu mamy 3*22.8 kbit = 69.2 kbit/s, z czego dla użytkownika przypada 59.2 * 8 = 473.6 23. Podaj szybkość transmisji w kanale D w dostępie ISDN BA i napisz jakie informacje można przesyłać tym kanałem ( uwaga: należy przypomnieć sobie teleusługi ) Szybkość transmisji wynosi 16kbit/s, przesyła się sygnalizację abonencką. Działania oparte i kanał sygnalizacyjny D to telealarm, telealert, telekomenda, telemetria. Pozwalają one no. Przekazywać informacje z systemów zabezpieczeń. 24. Jaki jest zysk ze stosowania modulacji wielotonowej ( OFDM ) w porównaniu do systemu z jedną nośną? Dzięki modulacji wielotonowej zmniejszamy ilość zakłóceń powodowanych przez interferencję międzysymbolową ISI (InterSymbol Interference). W porównaniu do systemu z jedną zamiast pojedynczego strumienia danych o dużej szybkości stosuje się równoległa transmisję strumieni danych o małych przepływnościach co powoduje wydłużenie odstępu jednostkowego modulacji do wartości odpowiadającej długości odpowiedzi kanału. Dodatkowo zwiększamy efektywność widmową oraz możliwość dużej, elastycznej optymalizacji systemu pod kątem maksymalnej przepływności przez odpowiednią alokację mocy i wartościowości modulacji w podkanałach. 25. Wiedząc, że gęstość mocy szumu w kanale wynosi N0 = 0,25W / khz, pasmo kanału wynosi 4 khz, a moc nadajnika S wynosi 15W, oblicz maksymalną przepustowość ( pojemność kanału ). O czym mówi nam ten parametr? Zaproponuj wartościowość modulacji QAM, jaką musimy zastosować, aby przesłać dane z szybkością równą pojemności kanału. 26. W systemie telefonii komórkowej GSM, w fazie 2,5 pojawiły się dwie jego modyfikacje zwane GPRS,EDGE,HSCSD,EGPRS. Napisz krótko, na czym polegają te modyfikacje systemu GSM i jakie usprawnienia wprowadzają GPRS: general packet radioservice część kanałów została wydzielona i przeznaczona na pakietową transmisję danych, dzięki której użytkownik płaci tylko za ilość pobranych danych. Możliwość uzyskania maksymalnej prędkości 171,2kb/s na jednym kanale radiowym. Udostępnione musiałyby być wtedy wszystkie szczeliny czasowe czyli 8. EDGE: enhanced data for GSM evolution- zamiana modulacji GMSK na 8PSK( z 2 wartościowej na 8 wartościową) co pozwala zwiększyć trzy razy szybkość transmisji w szczelinie z 22.8kb/s na 68.4kb/s. Umożliwia dynamiczną zmianę szybkości nadawania pakietów w zależności od warunków transmisji. Obecnie większość sieci radiowych GSM umożliwia wykorzystanie maksymalnie 4 szczelin czasowych do transmisji w stronę terminala w idealnych warunkach przepływność danych może osiągnąć 236.8kb/s. EGPRS- enhanced GPRS- wykorzystuje modulację 8PSK, ale opracowano 9 trybów transmisji 4 z modulacją GMS od 8,8-17,6 kb/s, 5 z modulacją 8PSK od 22.4-59.2kb/s. Maksymalna

szybkość transmisji 473.6kb/s(59.2*8). Dobór trybu transmisji zależy od parametrów kanału, ale przy zmianie jakości możliwa jest zmiana szybkości transmisji. 27. Urządzenie końcowe generuje sygnał danych o czasie trwania pojedynczego elementu ( bitu ) równym 10 us. Sygnał ma charakter okresowy o okresie 8 bitów i po przejściu przez układ skramblera ( o wielomianie generacyjnym 20 stopnia ) podawany jest koder transmisyjny kodu unipolarne NRZ. Narysuj widmo sygnału na wyjściu kodera transmisyjnego. Czy i w jaki sposób zmieni się szerokość pasma potrzebna do przesłania tego sygnału, jeżeli zamienimy koder transmisyjny na koder RZ? 28.Sygnał z modulacją BPSK zajmuje pasmo o szerokości 8 khz. Podaj szybkość transmisji. Do systemu dodano kodowanie korekcyjne o sprawności ( współczynniku ) kodu 2/3. Jakie pasmo będzie potrzebne, jeśli zmienimy modulację na QPSK, 16QAM lub 256QAM B = 8kHz, BPSK ma T = 1 bit / s Hz => Rb = B * T = 8kbit/s R = 2/3 => Rb = 8*3/2 kbit/s QPSK ( T = 2 bit / s Hz ) B = Rb / T = (12 kbits)/(2 bit / s Hz) = 6 khz 16QAM ( T = 4 bit / s Hz ) B = Rb / T = (12 kbits)/(4 bit / s Hz) = 3 khz 256QAM ( T = 8 bit / s Hz ) B = Rb / T = (12 kbits)/(8 bit / s Hz) = 1,5 khz 29. Na wejście kodera splotowego przedstawionego na rysunku podano ciąg 1101. Znajdź ciąg zakodowany na wyjściu kodera oraz parametry R, L, g1, g2 ciąg wejściowy 1101 R = ½, L = 4 g1 1111 g2 1101 (rejestr ładujemy zaczynając od najbardziej znaczącego bitu!) [1,0,0,0] => y1 = (1+0+0)mod2 = 1 ; y2 = (1+0+0+0)mod2 = 1 (11) [1,1,0,0] => y1 = (1+1+0)mod2 = 0 ; y2 = (1+1+0+0)mod2 = 0 (00) [0,1,1,0] => y1 = (0+1+0)mod2 = 1 ; y2 = (0+1+1+0)mod2 = 0 (10) [1,0,1,1] => y1 = (1+0+1)mod2 = 0 ; y2 = (1+0+1+1)mod2 = 1 (01) g1(x) ofkorz odpowiada y1(x) g1 = 1101 (x3 + x2 + 1) g2 = 1111 (x3 + x2 + x + 1) R = k/n k - liczba bitów które w jednym takcie wchodzą na rejestry kodera n - liczba bitów wypluwanych R = 1/2 L - długość rejestru L = 4

Trzeba pamiętać, też, że elektrycznie jest możliwe zbieranie sygnału z wejścia rejestru, więc możliwe jest zadanie, że będzie kabelek z wejścia podłączony do (+), wtedy bierzemy to co następne czeka na wejście do rejestru (do naszej sumy modulo2). 30. Co wpływa na zasięg transmisji w łączu naturalnym ( miedzianym )? Impedancja kabla tłumiąca transmisję oraz wprowadzająca zakłócenia. 31. Mamy system telefonii komórkowej GSM ( wykorzystywany wyłącznie do rozmów ). Podaj jakie bloki, spośród wymienionym poniżej powinny pojawić się w nadajniku tego systemu i wyjaśnij dlaczego. Bloki: koder mowy, koder kodu transmisyjnego, skrambler, modulator, koder splotowy, koder cyklicznego CRC. Koder mowy: każde 20ms mowy jest kodowane do podstawowej przepływności 13kbit/s Koder kodu transmisyjnego: stosowany w celu uzyskania pożądanych własności kodu cyfrowego Modulator: w GSM stosowana jest modulacja GMSK, na jednej częstotliwości kodowane jest 8 rozmów Koder splotowy: dzięki koderowi splotowemu utrata części danych pogarsza jakość mowy, zamiast utraty części zapisu mowy co byłoby efektem bardzo niepożądanym Koder CRC: umożliwia wykrywanie błędów i tym samym kontrolę nad jakością rozmowy 32.Wyjaśnij dlaczego modulacja wielotonowa ( OFDM ) nie jest stosowana w kanałach ze zniekształceniami nieliniowymi ( np. Kanał satelitarny ) Ponieważ jest wrażliwa na zaniki selektywne i zniekształcenia nieliniowe kanału transmisyjnego, co wynika z dużej dynamiki zmian amplitudy w sygnale. 33. Najszybsze modemy na łączach telefonicznych, tzw. wdzwaniane mogą przesyłać dane z szybkością do 56 kbit/s, natomiast modemy ADSL pracują na tych samych łączach z szybkością powyżej 1 Mbit/s. Wyjaśnij dlaczego Ponieważ modemy wdzwaniane operują na węższym paśmie częstotliwości. ADSL operuje na częstotliwościach od 0 do 1 Mhz. Modemy wdzwaniane muszą konwertować sygnał cyfrowy na analogowy, a po stronie odbiorcy z analogowego na cyfrowy. W technologii ADSL sygnał po obu stronach jest cyfrowy. 34. Jak zakodowane są ujemne próbki ciszy w kodzie binarnym, zgodnie ze standardem G.711 a-law przy wysyłaniu w tor telekomunikacyjny? Konwertuje on 13 bitowe próbki do 8 bitów, gdzie najbardziej znaczący znak jest bitem znaku 35. W jakim celu stosuje się układ antylokalny w analogowym telefonie stacjonarnym? Dzięki zastosowaniu układu antylokalnego to co mówimy do mikrofonu w słuchawce nie jest słyszane w głośniku.

36. W systemie transmisyjnym posiadającym kanał o paśmie 10kHz porównano trzy nadajniki: a) modulator QPSK bez kodowania korekcyjnego b) modulator 16QAM z kodowaniem splotowym o współczynniku R=1/2 c) modulator 64QAM z kodowaniem splotowym o współczynniku R = 2/3 i uzyskano tę samą stopę błędów ( BER ). Który z tych systemów oferuje największą szybkość transmisji ( z punktu widzenia użytkownika końcowego ) i ile ona wynosi, jeśli we wszystkich przypadkach stosowano maksymalną dopuszczalną szybkość modulacji? QPSK Rb = T*B = 2*10k = 20k 16QAM Rb*0.5 = 4*10k*0.5 = 20k 64QAM Rb*2/3 = 8*10k*2/3 = 160/3k 37. Czy przy ustalonej wartości SNR oraz ograniczonym paśmie kanału możemy dowolnie zwiększać szybkość transmisji danych, nie obawiając się błędów transmisji? Odpowiedź uzasadnij, powołując się na odpowiednie twierdzenie. Nie możemy, ponieważ C = B*log2(1+SNR / B) jest maksymalną pojemnością kanału przy którym BER = 0, wedle twierdzenia Shannona. Zwiększając pojemność kanału powyżej tej wartości nie jesteśmy w stanie utrzymać BER = 0 38. W systemach telekomunikacyjnych ( jak ISDN czy GSM ) wyodrębniono trzy grupy usług telekomunikacyjnych. Podaj nazwy tych grup, kryteria podziału oraz wymień przykładowe usługi z systemu ISDN ( po 3 z każdej grupy ) Usługi bazowe ( czyli definicje sygnałów jakie możemy przesyłać ): - sygnał cyfrowy 64kbit/s, mowa, sygnał akustyczny w paśmie 3,1 khz Kryterium: zapewnienie zdolności do określonego sposobu przesyłania informacji Teleusługi ( definicja urządzeń ) - telefonia 3.1 khz, wideokonferencja, telefaks Kryterium: zapewnienie możliwości łączności za pomocą aparatów końcowych Usługi dodatkowe (dodane) - MSN - wielokrotny numer abonenta, TP - przenośność terminala, AOC - info o opłacie Kryterium: Modyfikacja lub uzupełnienie usługi podstawowej. 39. Podaj, jakie bloki, spośród wymienionych poniżej muszą pojawić się w telefonie GSM ( wykorzystywanym wyłącznie do rozmów telefonicznych ) i wyjaśnij dlaczego. Bloki: koder mowy według standardu G.711, koder kodu transmisyjnego 2B1Q, skrambler, modulator, koder splotowy, koder kodu cyklicznego CRC 40. W pierwszej wersji systemu UMTS ( Rel. 99 ( zdefiniowano 3 klasy terminali, różniące się maksymalnymi szybkościami transmisji 144 kbit/s, 384kbit/s i 2048kbit/s. Dlaczego wybrano takie właśnie szybkości? 41.Podaj dwa podstawowe powody dodawania skramblera do układu nadajnika ( jaki jest cel jego stosowania i czy system transmisyjny działaby tak samo dobrze bez skramblera? ) Nie nie działałby tak samo dobrze, gdyż byłby problemy z synchronizacją danych z powodu długich sekwencji zer.

42. Korzystając z twierdzenia Shannona wyliczono dla pewnego kanału, że maksymalna przepustowość ( pojemność ) wynosi 40kbit/s. Co oznacza ta wielkość? Czy tylko z taką szybkością możemy przesyłać dane w kanale? Ta wielkość oznacza, że 40kbit/s jest maksymalną przepustowością kanału, jaką teoretycznie możemy osiągnąć, przesyłając dane z BER = 0, stosując odpowiedni kod nadmiarowy. Jednakże, do dnia dzisiejszego nie znaleziono kodu, który byłby w stanie przesyłać dane z prędkością równą granicy Shannona 43. Jakie są podstawowe różnice pomiędzy dostępem podstawowym a pierwotnym w ISDN? Podstawowy składa się z dwóch cyfrowych kanałów transmisyjnych o przepustowości 64kb/s każdy i cyfrowego kanału sygnalizacyjnego D o przepustowości 16kb/s. Całkowita przepustowość(144). Maksymalnie dwie rozmowy na raz. Pierwotny składa się z E1(system zwielokrotniania kanałów cyfrowych) oraz z kanału D o przepustowości 64kb/s. Cechą charakterystyczną jest 30 kanałów B o przepustowości 64kbit każdy. Kanał D jest wykorzystywany do wymiany danych sygnalizacyjnych ale tym razem ma przepustowość 64kb/s na większą liczbę obsługiwanych kanałów typu B. Maksymalnie na raz 30 rozmów. 44. W strukturze dostępu abonenckiego w ISDN BA wyodrębniono dwa bloki NT1 i NT2. Jakie pełnią one zadania? N1 urządzenie instalowane u abonamenta, jego zadania to organizacja transmisji na łączu pomiędzy abonentem a centralą, należącej do operatora. Czyli odtworzenie podstawy czasu, synchronizacja z blokiem LT(blok zakończenia liniowego), ramkowanie, konwersja szybkości transmisyjnych, zabezpiecza podsieć abonencką, odpowiada za detekcję, wysyłanie sygnałów aktywacji łącza, wykonywanie pętli testowej, wysyłanie alarmów, zasilanie pozostałych urządzeń z napięcia linii. N2 wewnętrzna centrala sieci abonenta, umożliwia budowanie podsieci abonenckiej, realizuje połączenia wewnętrzne (bezpłatne), analizuje sygnalizację w dostępie typu BA do którego można dołączyć do 8 terminali końcowych. 45. Systemy ARQ zapewniają nam bezbłędny odbiór danych. Wymień główne problemy związane ze stosowaniem systemu ARQ. Konieczność istnienia bufora w nadajniku, poszczególne bloki mogą być odbierane z różnym opóźnieniem, konieczność istnienia protokołu komunikacyjnego i kanału zwrotnego. 45. W systemie transmisyjnym do wykrywania błędów zastosowano kod cykliczny CRC-3 o wielomianie generacyjnym g(x) = x^3 + x + 1. Dla wejściowego ciągu danych 0111 znajdź blok na wyjściu kodera 0111 000 ( dodajemy tyle zer na końcu jaki jest stopień wielomianu ) 0111000:1011 => r(x) = 010 dopisujemy resztę jako sumę kontrolną i na wyjściu mamy 0111 010

46. Sygnał danych generowany z urządzenia końcowego z szybkością 16kbit/s podawany jest na koder splotowy o współczynniku R=1/2. Zaproponuj wartościowość modulacji QAM, jaką musimy zastosować, aby widmo przesyłanego sygnału zmieściło się w paśmie wynoszącym 4kHz. Szybkość strumienia danych na wyjściu kodera splotowego: Rb' = Rb * (1/R) = 32 kbps T = Rb' / B = 32 / 4 = 8 => 256QAM