ZASADY OGÓLNE ZAKŁADANIA I PROWADZENIA ŚWIETLIC PARAFIALNYCH Błogosławiony Jan Paweł II w Roku Rodziny napisał: Jeżeli bowiem prawdą jest, że dziecko jest radością nie tylko rodziców, ale także radością Kościoła i całego społeczeństwa to równocześnie jest też prawdą, że niestety wiele dzieci w naszych czasach i w różnych częściach świata cierpi i podlega wielorakim zagrożeniom (List do dzieci, 13.12.1994). Słowa te powinny być inspiracją do zakładania świetlic parafialnych. Trudna sytuacja opiekuńcza młodych polskich rodzin zwłaszcza niepełnych, wielodzietnych, niewydolnych wychowawczo, z rodzicami pracującymi do późnych godzin lub przebywającymi poza granicami kraju sprawia, że w systemie opieki nad dzieckiem bardzo istotną rolę mogą odegrać świetlice parafialne. W czasach nasilającej się agresji, przemocy, patologii w rodzinie, zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży, a często też rodziców, przyjazna i dobrze działająca świetlica daje wiele możliwości zapobiegania tym negatywnym zjawiskom. Poprzez istnienie tego typu placówek możemy uczyć młodych ludzi konsekwencji i wytrwałości, pomóc w pokonywaniu życiowych przeszkód. Świetlica parafialna może wypełniać lukę pomiędzy szkołą a rodzicem, który nie zawsze stwarza odpowiednie warunki swoim dzieciom. Powody takich zachowań mogą być różne, np. brak środków finansowych, brak czasu, alkoholizm, narkomania. Współczesne warunki wymagają, aby charytatywna posługa Kościoła była pełniona w sposób zorganizowany i wyspecjalizowany, dlatego opracowane zostały niezbędne materiały, jakie powinny znaleźć się w statutach otwieranych świetlic. Modelowy statut powinien zawierać następujące punkty: I. Postanowienia ogólne. II. Cele. III. Zadania. 344
*** Zasady ogólne zakładania i prowadzenia świetlic parafialnych * * * IV. Organy świetlicy. V. Uczestnicy. VI. Fundusz i dokumentacja świetlicy. VII. Postanowienia końcowe. VIII. Uwagi końcowe. Ad. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE Ta część statutu zawierać powinna następujące informacje szczegółowe: 1. Nazwa. 2. Wpis do ewidencji placówek oświatowych niepublicznych. 3. Siedziba (miasto, miejscowość). 4. Kto jest założycielem (parafia) i ewentualnie kto obejmuje patronat nad świetlicą (stowarzyszenie, fundacja lub ruch katolicki) i kto jest organem prowadzącym (np. urząd miasta, gminy, parafia). 5. Obszar oddziaływania oraz lokal (z dokładnym adresem). 6. Wskazać organ nadzoru pedagogicznego. 7. Określić podstawę prawną działalności świetlicy ze wskazaniem obecnie obowiązującego prawa państwowego i zaznaczeniem zgodności z prawodawstwem kościelnym. Ad. II. CELE W tej części statutu uwzględnić należy: 1. Funkcje, jakie pełni świetlica parafialna przeznaczona dla dzieci i młodzieży: a) wychowawcza, b) oświatowa, c) formacyjna, d) profilaktyczna, e) kulturalna, f) rekreacyjna. 2. Działalność świetlicy opiera się na zasadach wychowania chrześcijańskiego określonych przez Kościół katolicki. 3. Świetlica przeznaczona jest dla dzieci, młodzieży i rodzin, w tym także dla członków innych wspólnot wyznaniowych i niewierzących. 4. Świetlica realizuje zaspokajanie potrzeb dziecka, kierując się: a) poszanowaniem praw dziecka, b) koniecznością wspierania rozwoju dziecka, c) potrzebą działań przygotowujących do samodzielnego życia. 345
*** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** Ad. III. ZADANIA Przy określaniu głównych zadań świetlicy w statucie uwzględnić należy: 1. Zapewnienie dzieciom i młodzieży bezpieczeństwa i należytej opieki w godzinach ustalonych z rodzicami lub opiekunami prawnymi. 2. Stworzenie warunków do nauki własnej. Pomoc w nauce udzielana przez nauczycieli i wychowawców, a także na zasadzie solidarności koleżeńskiej. 3. Udzielanie wsparcia rodzinom w wychowywaniu dzieci. 4. Pomoc pedagogiczną w rozwiązywaniu problemów szkolnych i rodzinnych podopiecznych świetlicy (np. związanych z bezrobociem, chorobą w rodzinie czy też patologiami). 5. Zapewnienie dzieciom i młodzieży możliwości godnego i racjonalnego spędzania czasu wolnego od nauki i pracy. 6. Stworzenie warunków umożliwiających rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczestnikom zajęć świetlicowych. 7. Propagowanie wolontariatu. 8. Wspieranie rodziny oraz eliminowanie zaburzeń zachowania poprzez zapewnienie dzieciom i młodzieży opieki wychowawczej. 9. Stałą współpracę z rodzicami i prawnymi opiekunami dzieci, mającą na celu kształtowanie właściwej atmosfery wychowawczej w środowisku rodzinnym. 10. Umacnianie wspólnoty lokalnej na bazie środowiskowych więzi rodzinnych, sąsiedzkich i koleżeńskich. 11. Współpracę z dyrekcją i nauczycielami szkół znajdujących się na terenie parafii. 12. Współpracę z organizacjami charytatywnymi (np. Caritas Diecezji Legnickiej). Ad. IV. ORGANY ŚWIETLICY Przy tworzeniu tej części statutu należy uwzględnić przede wszystkim niżej wymienione zagadnienia: 1. Skład organów świetlicy: a) dyrektor świetlicy, b) rada pedagogiczna świetlicy, c) rada rodziców, d) samorząd wychowanków. 346
*** Zasady ogólne zakładania i prowadzenia świetlic parafialnych * * * 2. W ramach swoich kompetencji dyrektor świetlicy kieruje pracą świetlicy, sprawuje opiekę nad wychowankami, dysponuje środkami finansowymi. 3. W wykonywaniu swoich zadań dyrektor świetlicy współpracuje z radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem wychowanków. 4. Rada pedagogiczna zatwierdza plan pracy świetlicy oraz uchwala program wychowawczy. 5. Organem wspomagającym pracę świetlicy jest rada rodziców działająca zgodnie z uchwalonym regulaminem, który nie może być sprzeczny ze statutem świetlicy. 6. Działalność świetlicy może być uzupełniona pracą wolontariuszy. Ad. V. UCZESTNICY Należy uwzględnić następujące kwestie: 1. Ze świetlicy mogą korzystać dzieci i młodzież na zasadzie dobrowolności, w ramach swojego czasu wolnego, pod warunkiem przyjęcia do świetlicy. 2. Warunkiem korzystania ze świetlicy i uczestnictwa w zajęciach organizowanych w ramach działalności świetlicy jest przedłożenie pisemnej zgody rodziców lub opiekuna prawnego. 3. Warunki przynależności i zasady korzystania ze świetlicy określa regulamin świetlicy, który stanowi integralną część statutu. 4. Uczęszczający do świetlicy mają prawo do korzystania z wszystkich form działalności świetlicy przewidzianych w niniejszym statucie oraz regulaminie świetlicy. 5. Uczęszczający do świetlicy mają obowiązek przestrzegania regulaminu świetlicy. 6. Podopieczni świetlicy mają obowiązek systematycznego udziału w zajęciach świetlicowych. 7. Przynależność do świetlicy jest nieodpłatna. 8. Podopieczny świetlicy może zostać skreślony z ewidencji uczęszczających na zajęcia w przypadku: a) rażącego naruszenia regulaminu świetlicy, b) negatywnego oddziaływania na innych podopiecznych świetlicy, c) nieprzestrzegania ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego. 9. Decyzję o usunięciu ze świetlicy podejmuje dyrektor na podstawie uchwały rady pedagogicznej świetlicy. Decyzja taka wraz z uzasad- 347
*** PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ *** nieniem przekazywana jest rodzicom lub opiekunom prawnym podopiecznego w formie pisemnej, za potwierdzeniem odbioru. Ad. VI. FUNDUSZ I DOKUMENTACJA ŚWIETLICY Fundusz i dokumentacja świetlicy określane są szczegółowo przez statut świetlicy, należy jednak pamiętać o prowadzeniu: a) dziennika zajęć, b) książki ewidencji wychowanków, c) protokołów z posiedzeń rad, d) dokumentów zgody na uczestnictwo w zajęciach podpisanych przez rodziców, e) dokumentacji kadrowej i finansowej regulowanej przez organ nadzoru. Ad. VII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Należy uwzględnić następujące kwestie: 1. Podać, kto jest właścicielem lokalu, w którym funkcjonuje świetlica. 2. Określić, jaką treść mają zawierać pieczęcie, którymi posługuje się świetlica. 3. Wskazać dzień, w którym statut wchodzi w życie. Ad. VIII. UWAGI KOŃCOWE 1. W przypadku zmiany na stanowisku kierującego organem prowadzącym (na przykład proboszcza) należy zadbać o kontynuowanie pracy świetlicy. 2. Wskazane jest, aby w kosztach pracy świetlicy partycypowały różne podmioty społeczne, w tym samorządowe. 348