Andrzej Ziębik, Marcin Szega Politechnika Śląska Instytut Techniki Cieplnej Uciepłownienie bloków 200 MW efektywnym sposobem produkcji systemowego ciepła i chłodu Adaptation of 200 MW energy units for heat production the effective way of producing system heat and cooling agents Analiza wskaźników energetycznych bloku uciepłownionego Przystosowanie bloków energetycznych elektrowni kondensacyjnych do produkcji ciepła systemowego, zwane uciepłownieniem, prowadzi do realizacji skojarzonej gospodarki cieplno-elektrycznej (coraz częściej nazywanej kogeneracją). Kogeneracja jest wymieniana w konkluzjach BAT (Best Available Techniques), zarówno w poprzedniej edycji [3], jak i w aktualnych wersjach [4, 5], jako jedno z najbardziej efektywnych energetycznie oraz ekonomicznie rozwiązań zalecanych w przypadku bloków energetycznych opalanych węglem. Przechodzenie bloków 200 MW do pracy podszczytowej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym będzie wymagało nie tylko rewitalizacji, ale i modernizacji w celu poprawy ich regulacyjności i ekonomiki. Oczekuje się, że bloki te powinny jeszcze pracować około 15-20 lat [1]. Jeżeli potencjalni odbiorcy ciepła i chłodu znajdują się w granicach opłacalnej odległości przesyłania ciepła uciepłownienie bloku 200 MW może być efektywnym sposobem produkcji systemowego ciepła i chłodu, pod warunkiem jednak, że jego przystosowanie do produkcji ciepła pozostaje w zgodzie z praktycznymi regułami zmniejszania niedoskonałości termodynamicznej procesów cieplnych [12]. Na rysunku 1 przedstawiono schemat ideowy uciepłownionego bloku energetycznego z odbiorami pary procesowej do celów ogrzewniczych (G g ) i chłodniczych (G chł ). W przypadku scentralizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło wymiennik podstawowy WP jest zasilany parą z przelotni między częścią średnio- i niskoprężną turbiny. Natomiast wymiennik szczytowy WSz jest zasilany parą ze stacji redukcyjno-schładzającej, w której para z wtórnego przegrzewacza pary o parametrach 2,45 MPa, 540 C po redukcji ciśnienia do 1,35 MPa jest schładzana za pomocą wody ze zbiornika wody zasilającej o temperaturze 158 C do temperatury 220 C [16]. Uciepłownienie kondensacyjnego bloku energetycznego jest zwykle realizowane przy zachowaniu na niezmienionym poziomie zużycia energii chemicznej paliwa, co prowadzi do ubytku mocy (energii) elektrycznej [8, 11]: u wskaźnik ubytku mocy elektrycznej, ΔN el zmniejszenie mocy elektrycznej turbozespołu na skutek uciepłownienia, strumień ciepła pozyskiwany z uciepłownionego bloku Q uc energetycznego. (1) Rys. 1. Schemat ideowy uciepłownionego bloku kondensacyjnego z odbiorami pary procesowej do celów ogrzewniczych i chłodniczych Q g, Q chł strumienie ciepła i chłodu Szczegółowa analiza wskaźników ubytku mocy (energii) elektrycznej w przypadku poboru ciepła z przelotni między częścią średnio- i niskoprężną turbiny oraz ze stacji redukcyjno-schładzającej zasilanej parą z tzw. gorącej szyny została przeprowadzona w [18]. W przypadku poboru pary ciepłowniczej z przelotni wskaźnik ubytku mocy (energii) elektrycznej u p = 0,138. Pobór pary ze stacji redukcyjno-schładzającej jest obciążony znacznie większym wskaźnikiem ubytku mocy (energii) elektrycznej, a mianowicie u SRS = 0,3425. Efektem energetycznym uciepłownienia jest oszczędność ΔE ch roz- energii chemicznej paliwa w porównaniu z dzieloną produkcją elektryczności i ciepła. Rozdzielona produkcja elektryczności i ciepła ma miejsce w sytuacji pracy bloku bez uciepłownienia, kiedy ciepło jest produkowane strona 380 www.energetyka.eu
w ciepłowni kosztem zużycia energii chemicznej paliwa E ch c. Po uciepłownieniu ciepło jest wytwarzane w bloku energetycznym kosztem ubytku mocy (energii) elektrycznej, który musi być skompensowany przez dodatkową produkcję w zastępczej elektrowni kondensacyjnej obciążoną przyrostem zużycia energii chemicznej ΔE ch z. Zakładając, że zużycie energii chemicznej paliwa przed uciepłownieniem i po uciepłownieniu pozostaje bez zmiany, relacja na oszczędność energii chemicznej paliwa ma postać: (2) Na rysunku 2 widać bardzo wyraźny wpływ wartości wskaźnika ubytku na efektywność energetyczną uciepłownienia. Przy małych wartościach wskaźnika ubytku (pobór pary do ciepłownictwa z przelotni miedzy średnio- i niskoprężną częścią turbiny lub z upustów części niskoprężnej) wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa przybiera wartości bardziej korzystne niż w przypadku klasycznej elektrociepłowni węglowej [13]. Większe od jedności wartości cząstkowej sprawności energetycznej wytwarzania ciepła w elektrowni uciepłownionej, jak już wspomniano wcześniej, są termodynamicznie uzasadnione [12]. co przy założeniu, że sprawności przesyłania ciepła i elektryczności do odbiorców są na takim samym poziomie w gospodarce rozdzielonej i skojarzonej prowadzi do relacji na wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa odniesiony do jednostki produkowanego ciepła w uciepłownionym bloku elektrowni kondensacyjnej: (3) η Ec sprawność energetyczna brutto ciepłowni, η Eel z sprawność energetyczna brutto zastępczej elektrowni. Wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa określony za pomocą równania (3), podobnie jak wskaźnik PES (Primary Energy Savings) [2], spełnia funkcję miernika efektywności energetycznej kogeneracji. Dodatkowo można do oceny efektywności kogeneracji użyć także cząstkowej sprawności wytwarzania ciepła w skojarzonym układzie cieplno-elektrycznym [13]. Do formuły określającej sprawność cząstkową wytwarzania ciepła w kogeneracji prowadzi następujące rozumowanie. Produkcję ciepła w przystosowanej do ciepłownictwa elektrowni kondensacyjnej, przy niezmienionym zużyciu paliwa, należy obciążyć takim zużyciem energii chemicznej paliwa, jakie wystąpi w zastępczej elektrowni kondensacyjnej w związku z produkcją dodatkowej energii elektrycznej kompensującej ubytek z powodu uciepłownienia [13, 15]: (4) Rys. 2. Wpływ wskaźnika ubytku mocy (energii) elektrycznej na efekty energetyczne uciepłownienia bloku kondensacyjnego W nowych konkluzjach BAT [4, 5] podkreśla się, że kogeneracja wciąż stanowi jedną z głównych metod poprawy sprawności energetycznej konwersji energii chemicznej paliw na ciepło i elektryczność i przez to wpływa na obniżenia emisji szkodliwych substancji. Przy założeniu niezmienionego zużycia energii chemicznej paliwa przed uciepłownieniem i po uciepłownieniu, sprawność energetyczną elektrowni uciepłownionej wyraża równanie: (5) (6) Z relacji (5) wynika, że sprawność cząstkowa wytwarzania ciepła w uciepłownionej elektrowni, a mówiąc ogólniej w układzie kogeneracyjnym, może przyjmować wartości większe od 1. Jest to termodynamicznie uzasadnione, ponieważ skojarzenie cieplno-elektryczne polega na połączeniu działania silnika cieplnego i pompy ciepła, której sprawność energetyczna jest zawsze większa od 1 [12]. Dlatego bardziej właściwym określeniem byłby termin wskaźnik efektywności produkcji ciepła, tak jak wskaźnik wykorzystania paliwa zalecany w [7] dla określenia sprawności elektrociepłowni. Na rysunku 2 przedstawiono wpływ wskaźnika ubytku w produkcji energii elektrycznej na wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa oraz na cząstkową sprawność energetyczną wytwarzania ciepła w elektrowni uciepłownionej. gdzie N el i η E el dotyczą stanu elektrowni przed uciepłownieniem, Na rysunku 3 przedstawiono wpływ wskaźnika ubytku oraz stosunku mocy cieplnej i elektrycznej (przed uciepłownieniem) na sprawność energetyczną (a właściwie na stopień wykorzystania energii chemicznej paliwa [7]) elektrowni uciepłownionej. Wyraźny jest wpływ stosunku strumienia ciepła i mocy elektrycznej przed uciepłownieniem na przyrost sprawności energetycznej elektrowni uciepłownionej, a wpływ wskaźnika ubytku w produkcji energii elektrycznej ulega zwiększeniu wraz z rosnącym stosunkiem mocy cieplnej i elektrycznej. (7) www.energetyka.eu strona 381
Po zastosowaniu równań (8) i (9) otrzymuje się zależność na roczne zapotrzebowanie ciepła do celów ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej: (10) Q Ruc roczne zapotrzebowanie ciepła z uciepłownionego bloku kondensacyjnego, τ cwu roczny czas zapotrzebowania na cieplą wodę użytkową (przyjęto 8000 h). Rys. 3. Wpływ wskaźnika ubytku produkcji elektryczności i stosunku znamionowej mocy cieplnej do elektrycznej przed uciepłownieniem na sprawność energetyczną (stopień wykorzystania energii chemicznej paliwa) elektrowni uciepłownionej Analiza rocznych efektów energetycznych uciepłownienia bloku kondensacyjnego 200 MW w przypadku produkcji ciepła systemowego Analiza rocznych efektów energetycznych uciepłownienia jest oparta na wykresach uporządkowanych temperatury zewnętrznej oraz na charakterystykach zapotrzebowania ciepła i temperatury wody sieciowej zasilającej (gorącej) i powrotnej [14]. Chwilowe zapotrzebowanie na ciepło grzejne pokrywane z bloku uciepłownionego ujmuje równanie [12]: strumień ciepła przeznaczony na przygotowanie ciepłej Q cwu wody użytkowej, Q g max maksymalny strumień ciepła do ogrzewania, t w temperatura ogrzewanych pomieszczeń (przyjęto najczęściej występującą wartość 20 C), t z temperatura zewnętrzna (temperatura otoczenia), t z min minimalna temperatura zewnętrzna zależna od strefy klimatycznej (przyjęto t z min = -20 C, obowiązującą w III strefie klimatycznej Polski). Wykres uporządkowany temperatury zewnętrznej można z dostateczną dokładnością aproksymować za pomocą wzoru Raissa [12]: t pg temperatura zewnętrzna odpowiadająca początkowi sezonu ogrzewniczego (przyjęto t pg = 12 C), τ czas, τ 0 długość sezonu ogrzewniczego (τ 0 = 4800 h). (8) (9) W celu wyznaczenia rocznych efektów energetycznych związanych z uciepłownieniem bloku kondensacyjnego posłużono się także charakterystyką sieci cieplnej, zakładając jako zasadniczą regulację jakościową. Wówczas charakterystykę sieci cieplnej w przypadku obciążenia ogrzewniczego oraz przyłączenia bezpośredniego bez zmieszania i przy założeniu stałości współczynników przenikania ciepła w przypadku grzejników ujmują równania [12]: t g temperatura wody gorącej, t p temperatura wody powrotnej, t g max obliczeniowa temperatura wody gorącej, t p max obliczeniowa temperatura wody powrotnej. (11) (12) Na rysunku 4 przedstawiono obszary pracy wymienników ciepłowniczych podstawowego i szczytowego. Założono, że minimalna różnica temperatury w wymienniku podstawowym wynosi 7,2 K, co przy temperaturze nasycenia pary grzejnej z przelotni 107,2 C (0,13 MPa) pozwala na podgrzanie wody sieciowej maksymalnie do 100 C. Oznacza to, że przy temperaturze zewnętrznej -9 C należy włączyć wymiennik szczytowy. Wówczas wskaźnik ubytku wzrasta z wartości u = 0,138 do u = 0,24 przy temperaturze zewnętrznej t z = -20 C. W pozostałej, przeważającej części sezonu ogrzewniczego pracuje wyłącznie wymiennik podstawowy zapewniający pracę uciepłownionego bloku kondensacyjnego przy niskim współczynniku ubytku mocy (energii) elektrycznej u = 0,138. Poza sezonem ogrzewniczym ciepła woda użytkowa jest również wytwarzana z wykorzystaniem pary z przelotni przy wskaźniku ubytku u = 0,138. Wytwarzanie ciepłej wody użytkowej narzuca górne ograniczenie na temperaturę wody gorącej w wysokości 70 C. Oznacza to, że począwszy od temperatury zewnętrznej +2 C następuje zmiana rodzaju regulacji w sieci ciepłowniczej z jakościowej na ilościową lub tzw. regulację z przerwami. W okresie pracy wymiennika szczytowego wskaźnik ubytku mocy (energii) elektrycznej zmienia się według krzywej przedstawionej na rysunku 4, odzwierciedlającej średnią ważoną wskaźnika ubytku z wartości dla przelotni i ciepłowniczej stacji redukcyjno-schładzającej. strona 382 www.energetyka.eu
Na rysunku 5 przedstawiono także przebieg wskaźnika ubytku mocy (energii) elektrycznej w przypadku uciepłownienia realizowanego w części podstawowej układu ciepłowniczego za pomocą pary z przelotni między częścią średnio- i niskoprężną turbiny, zaś w części szczytowej przy użyciu pary z ciepłowniczej stacji redukcyjno-schładzającej zasilanej z tzw. gorącej szyny. Naniesiono również przebieg zmian wskaźnika oszczędności energii chemicznej paliwa. W okresie pracy szczytowego wymiennika ciepła widoczny jest radykalny spadek wskaźnika oszczędności energii chemicznej paliwa z wartości 0,818 J/J przy pracy wyłącznie wymiennika podstawowego do wartości 0,553 J/J przy maksymalnym obciążeniu wymiennika szczytowego. Średnioważony wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa w sezonie ogrzewniczym wynika z relacji: Rys. 4. Obszary pracy wymienników ciepła na charakterystyce sieci cieplnej oraz rozkład wskaźnika ubytku w okresie sezonu ogrzewniczego t g temperatura wody grzewczej, t p temperatura wody powrotnej, WP wymiennik podstawowy, WSz wymiennik szczytowy (15) Na rysunku 5 przedstawiono wykres uporządkowany temperatury zewnętrznej i zapotrzebowania ciepła do ogrzewania z zaznaczonymi obszarami pracy wymienników ciepłowniczych. Założono, że początek sezonu ogrzewniczego wyznacza temperatura +12 C. Wymiennik szczytowy włącza się do eksploatacji przy temperaturze zewnętrznej -9 C, a swoje maksymalne obciążenie osiąga przy minimalnej temperaturze zewnętrznej -20 C. Udział wymiennika szczytowego w rocznej produkcji ciepła jest niewielki. Wynosi około 1,5%. Roczną sumaryczną produkcję ciepła w elektrowni uciepłownionej (do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej) oblicza się wykorzystując równanie (10) oraz przyjmując, że strumień ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej stanowi 15% maksymalnego strumienia ciepła do ogrzewania: (13) średnioroczny wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku ogrzewania z udziałem pary pobieranej z przelotni i ze stacji redukcyjno-schładzającej, Q RWP roczna produkcja ciepła w sezonie ogrzewniczym w wymienniku podstawowym (udział 98,5%), wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku poboru pary ciepłowniczej z przelotni (0,818 J/J), Q RWSz roczna produkcja ciepła w sezonie ogrzewniczym w wymienniku szczytowym (udział 1,5%), przy czym Q g max jest wyrażone w MW. (14) wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku produkcji ciepła z udziałem pary z ciepłowniczej stacji redukcyjno-schładzającej (0,287 J/J), Rys. 5. Wykres uporządkowany temperatury zewnętrznej i zapotrzebowania ciepła do ogrzewania z zaznaczonymi obszarami pracy wymienników ciepłowniczych oraz wykresy przebiegu wskaźników ubytku mocy (energii) elektrycznej i oszczędności energii chemicznej paliwa www.energetyka.eu strona 383
Względna korzyść energetyczna wynikająca z uciepłownienia realizowanego z udziałem pary z przelotni obliczona w stosunku do wskaźnika oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku realizacji uciepłownienia wyłącznie z użyciem pary grzejnej ze stacji redukcyjno-schładzającej wynosi: (16) budowlanych pojawiły się rozwiązania trigeneration określane skrótem BCHP (Buildings Cooling, Heating and Power) [10]. Na rysunku 6 przedstawiono zredukowany wykres uporządkowany zapotrzebowania na czynnik chłodniczy [9]. Długość sezonu chłodniczego τ chł = 1800 godzin. Roczne zapotrzebowanie na chłód można z dostatecznym przybliżeniem wyznaczyć z relacji: (17) gdzie Q chł max oznacza maksymalne zapotrzebowanie na czynnik chłodniczy. Roczne zapotrzebowanie ciepła napędowego Q RN chł chłodziarki absorpcyjnej ujmuje wzór: (18) gdzie COP a oznacza wskaźnik efektywności chłodziarki absorpcyjnej. oznacza wskaźnik oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku realizacji uciepłownienia wyłącznie z udziałem stacji redukcyjno-schładzającej. Blisko trzykrotny wzrost oszczędności energii chemicznej paliwa w przypadku ogrzewania z udziałem pary z przelotni w porównaniu z uciepłownieniem realizowanym wyłącznie z udziałem ciepłowniczej stacji redukcyjno-schładzającej zasilanej z tzw. gorącej szyny jest jeszcze bardziej korzystny w przypadku produkcji ciepłej wody użytkowej. Poprawa efektywności energetycznej uciepłownienia na skutek dodatkowej produkcji chłodu Podobnie jak scentralizowane zaopatrzenie w ciepło możliwe dzięki uciepłownieniu bloku kondensacyjnego (np. bloku 200 ), może być także realizowane scentralizowane zaopatrzenie w czynnik chłodniczy. Częściej jednak spotyka się centrale chłodnicze lokalizowane zarówno w zakładach przemysłowych, chłodniach składowych, jak i w dużych kompleksach budynków. Centrale chłodnicze wyposażone w absorpcyjne agregaty chłodnicze mogą być efektywnie zasilane ze scentralizowanych kogeneracyjnych systemów zaopatrzenia w ciepło [17], do których zalicza się uciepłowniona elektrownia kondensacyjna. Dodatkowe zapotrzebowanie ciepła do scentralizowanych systemów zaopatrzenia w chłód wpływa na poprawę efektywności energetycznej i ekonomicznej skojarzonego źródła produkcji ciepła (elektrociepłowni lub elektrowni uciepłownionej). Roczne rozkłady zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania i na czynnik chłodniczy są przesunięte względem siebie. To pozwala, w przypadku chłodniczych układów absorpcyjnych, wypełnić choć częściowo dolinowe obciążenie w okresie letnim źródła ciepła zasilającego także centralę chłodniczą. Połączenie skojarzonej gospodarki cieplno-elektrycznej z wytwarzaniem chłodu w absorpcyjnych agregatach chłodniczych zasilanych ciepłem z elektrociepłowni lub elektrowni uciepłownionej nazywane jest technologią trigeneration. W kompleksach Rys. 6. Wykres uporządkowany zapotrzebowania na czynnik chłodniczy W rozważanej uciepłownionej elektrowni, w której przewiduje się realizację technologii trigeneration, chłodziarka absorpcyjna będzie zasilana parą procesową z przelotni między częścią średnio- i niskoprężną turbiny. Zatem w przypadku strumienia ciepła napędowego obowiązuje wskaźnik ubytku produkcji energii elektrycznej taki sam, jak w przypadku poboru pary procesowej z przelotni do wymiennika podstawowego, a mianowicie u p = 0,138 J/J, co prowadzi do wskaźnika oszczędności energii chemicznej paliwa na poziomie: Wskaźnik β względnego przyrostu oszczędności energii chemicznej paliwa na skutek dodatkowego zapotrzebowania ciepła do napędu chłodziarek absorpcyjnych w stosunku do oszczędności energii chemicznej paliwa uzyskanej ze skojarzonego wytwarzania ciepła do ogrzewania ujmuje relacja: strona 384 www.energetyka.eu
(19) Wykorzystując równania (14), (17), (18) oraz wyniki dotyczące wskaźników oszczędności energii chemicznej paliwa dotyczące zasilania wyłącznie parą z przelotni w przypadku produkcji czynnika chłodniczego oraz parą z przelotni (wymiennik podstawowy) i parą ze stacji redukcyjno-schładzającej (wymiennik szczytowy) w przypadku produkcji ciepła do ogrzewania otrzymuje się [17]: (20) Względny efekt energetyczny zastosowania technologii trigeneration zależy od stosunku maksymalnych strumieni produkcji chłodu Q chł max i ciepła do ogrzewania Q g max oraz od wskaźnika efektywności energetycznej chłodziarki absorpcyjnej (pominięto jako małe pomocnicze zużycie energii elektrycznej w układzie chłodniczym). Na rysunku 7 przedstawiono przebieg wskaźnika β względnego przyrostu oszczędności energii chemicznej paliwa na skutek realizacji dodatkowo technologii trigeneration. Rys. 7. Wpływ technologii trigeneration na oszczędność energii chemicznej paliwa uzyskanej dzięki uciepłownieniu bloku kondensacyjnego absorpcyjnej, tym większą wartość przyjmuje wskaźnik β przy narzuconym stosunku maksymalnych strumieni chłodu i ciepła grzejnego. Nie oznacza to jednak, że im mniej sprawna chłodziarka absorpcyjna tym lepiej, ponieważ zużycie energii napędowej w chłodziarce rośnie. Można jedynie mówić o mniej dotkliwych konsekwencjach gorszej sprawności chłodziarki absorpcyjnej, jeżeli jest ona zasilana ciepłem z układu skojarzonego cieplno- -elektrycznego. Występuje w tym przypadku efekt systemowy kogeneracji. Nie obserwuje się tego w przypadku zasilania chłodziarki absorpcyjnej ciepłem produkowanym w ciepłowni. Podsumowanie Obok dokumentów Unii Europejskiej w zakresie BAT dla dużych obiektów związanych ze spalaniem paliw, zagadnienie kogeneracji jest również szeroko omawiane i rekomendowane w konkluzjach BAT dla efektywności energetycznej [6]. Kogeneracja jest postrzegana jako skuteczny sposób na poprawę efektywności energetycznej produkcji ciepła i elektryczności oraz także chłodu. Uciepłownienie bloków kondensacyjnych jest efektywnym sposobem realizacji skojarzonej gospodarki cieplno-elektrycznej pod warunkiem, że ich przystosowanie do zasilania sieci ciepłowniczej jest w zgodzie z praktycznymi regułami poprawy niedoskonałości termodynamicznej procesów cieplnych [12]. I chociaż generalnie uciepłownienie jest w zgodzie z regułą, która zaleca kojarzenie procesów cieplnych, to najczęściej nie zachowuje się jednak reguł, które przestrzegają przed stosowaniem zbyt dużych bodźców termodynamicznych i zalecają ograniczanie procesów dławienia oraz mieszania do przypadków uzasadnionych ekonomicznie. W artykule wykazano, jak duży wpływ na efekty energetyczne uciepłownienia ma wskaźnik ubytku mocy (energii) elektrycznej, a jego wartość zależy od miejsca poboru pary ciepłowniczej. Unikanie stacji redukcyjno-schładzających i zbyt dużej różnicy temperatury w procesie podgrzewania wody sieciowej prowadzi do korzystnych wartości wskaźnika oszczędności energii chemicznej, często wyższych niż w klasycznych elektrociepłowniach opalanych tym samym paliwem. Realizacja technologii trigeneration wpływa na wzrost wskaźnika oszczędności energii chemicznej paliwa w porównaniu z przypadkiem produkcji ciepła wyłącznie na potrzeby ciepłownictwa, przy czym efekt ten zależy od stosunku strumienia maksymalnego zapotrzebowania na chłód do maksymalnego strumienia ciepła sieciowego oraz od wskaźnika COP a efektywności energetycznej chłodziarki absorpcyjnej. Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt że dzięki kogeneracji obserwuje się mniej dotkliwe skutki gorszej sprawności chłodziarki absorpcyjnej. Efekt ten nie występuje w przypadku zasilania chłodziarki absorpcyjnej ciepłem z ciepłowni. PIŚMIENNICTWO Przy zadanym wskaźniku COP a efektywności energetycznej chłodziarki absorpcyjnej efekt energetyczny wynikający z dodatkowej produkcji chłodu zależy liniowo od stosunku maksymalnych strumieni chłodu i ciepła do ogrzewania. Im niższa jest wartość wskaźnika efektywności energetycznej chłodziarki [1] Biuletyn ProNovum Sp. z o.o., Energetyka 2016, nr 12. [2] Directive 2004/8/EC of the European Parliament and of the Council of 11 February 2004 on the promotion of cogeneration based on a useful heat demand in the internal energy market and amending Directive 92/42/EC. www.energetyka.eu strona 385
[3] European Commission. Reference Document on Best Available Techniques for Large Combustion Plants. July 2006. [4] European Commission. Best Available Techniques (BAT) Reference Document for the Large Combustion Plants. Draft 1 (June 2013). TL/MC/AP/EIPPCB/LCP_Draft 1. [5] European Commission. Best Available Techniques (BAT) Reference Document for the Large Combustion Plants. Revised Draft 1 (April 2015). TL/JEF/EIPPCB/Revised LCP_ Draft 1. [6] European Commission. Reference Document on Best Available Techniques for Energy Efficiency. February 2009. [7] Horlock J.H.: Cogeneration Combined Heat and Power CHP). Thermodynamics and Economics. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida 1997. [8] Pawlik M.: Ocena oszczędności paliwa w gospodarce skojarzonej realizowanej w elektrowniach kondensacyjnych. Archiwum Energetyki 1988, nr 2, s.109/118. [9] Recknagel H., Sprenger E.,Honman W.,Schramek E.R.: Ogrzewanie i klimatyzacja. Poradnik. EWFE, wyd. I, Gdańsk 1994. [10] Sweetser R., Devault R., Foley G.: Absorption technologies for Buildings: Cooling, Heating and Power (BCHP) Systems. HPAC Heating, Piping, Air Conditioning Engineering, July 2000, s. 51. [11] Szargut J.: Application of steam from regenerative bleeds for the production of network heat in large steam power plants. Archiwum Energetyki 1999, tom XXVIII, nr 1-2, s. 83-93. [12] Szargut J., Ziebik A.: Podstawy energetyki cieplnej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, 2000. [13] Szargut J., Ziębik A.: Skojarzone wytwarzanie ciepła i elektryczności. Elektrociepłownie. Komisja Energetyki Oddziału PAN w Katowicach. Katowice Gliwice 2007. [14] Ziębik A.: Power station adapted for the production of heat feeding the district heating system. Energetyka 2010, nr 9, s. 703-709. [15] Ziębik A., Szega M., Stanek W.: Systemy energetyczne a środowisko. Wydawnictwo Politechniki Ślaskiej. Gliwice 2015. [16] Ziębik A., Szega M. i in.: System kontroli eksploatacji bloku energetycznego z zastosowaniem rachunku wyrównawczego. Praca NB-171/RIE-6/1999. Politechnika Śląska, Gliwice 2000. [17] Ziębik A.: Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna połączona z wytwarzaniem czynnika chłodniczego. Gospodarka Paliwami i Energią 2003, nr 11, s. 2-6. [18] Ziębik A., Szega M.: Analiza termodynamiczna uciepłownienia elektrowni kondensacyjnej na przykładzie bloku 200. Referat na XXIII Zjazd Termodynamików. Gliwice 2017. strona 386 www.energetyka.eu