Warunki obrotu dla programu rocznych instrumentów terminowych na energię elektryczną. Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu nr 222/47/14 z dnia 6 sierpnia 2014 r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 27 sierpnia 2014 r.
Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. Członek Giełdy podmiot posiadający status Członka Giełdy, zgodnie z Regulaminem Giełdy, Dzień Dostawy dzień, w którym energia zakontraktowana na giełdzie w Dniu Obrotu, zostanie dostarczona lub odebrana, Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną, Dzień wygaśnięcia ostatni dzień obrotu, giełda Rynek Towarów Giełdowych, prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A., Grafik Pracy program dostaw lub odbioru energii elektrycznej dla pojedynczej Jednostki Grafikowej, w każdej godzinie terminu wykonania kontraktu terminowego, obejmujący energię zakontraktowaną na RDN oraz RTT, Instrument bazowy energia elektryczna, której kurs jest określony na RDN zgodnie z zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy, Instrument terminowy instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, Izba Rozliczeniowa Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, Jednostka Grafikowa zbiór miejsc dostarczania energii rynku bilansującego prowadzonego przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., Jednostka Grafikowa Udostępniona Jednostka Grafikowa udostępniana Członkowi Giełdy na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy, Kontrakt, kontrakt terminowy umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, Kontrakt roczny kontrakt terminowy o rocznym terminie wykonania, Kontrakt kwartalny kontrakt terminowy o kwartalnym terminie wykonania, Kontrakt miesięczny kontrakt terminowy o miesięcznym terminie wykonania, Kontrakt tygodniowy kontrakt terminowy o tygodniowym terminie wykonania, Kurs instrumentu terminowego określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena energii elektrycznej w terminie wykonania, Oferent - Członek Giełdy składający wniosek o otwarcie aukcji, Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) kupno (nabycie) instrumentu terminowego, Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego, Portfel jeden lub grupa obiektów wytwórczych lub odbiorczych, należących do tego samego Członka Giełdy, dla których przygotowywany jest jeden Grafik Pracy, Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, strona 2
Pozycja przeciwstawna - pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, Regulamin Giełdy Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A., Rozporządzenie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 6, poz. 30), Rynek bazowy rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego energii elektrycznej prowadzony przez Giełdę, RDN wyodrębniony w ramach RDNiB Rynek Dnia Następnego, prowadzony przez Giełdę, RDNiB Rynek Dnia Następnego i Bieżącego, prowadzony przez Giełdę, RTT Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, Seria instrumentu terminowego instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi, charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, system informatyczny giełdy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, Tabela zleceń uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, Transakcja pozasesyjna umowa sprzedaży instrumentów terminowych zawarta między Członkami Giełdy na giełdzie poza sesją RTT zgodnie z warunkami określonymi w Warunkach obrotu, Uczestnik Aukcji Członek Giełdy składający zlecenia w odpowiedzi na ogłoszoną aukcję, Ustawa Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 48, poz. 284, z późn. zm.), ustawa o obrocie instrumentami finansowymi ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r., Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.), Wartość kontraktu kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu, Warunki obrotu niniejsze Warunki obrotu dla programu rocznych instrumentów terminowych na energię elektryczną, Zamknięcie pozycji zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej, Zamknięcie Portfela jednoczesne zamknięcie wszystkich pozycji długich i pozycji krótkich w odniesieniu do danego Portfela Członka Giełdy oraz otwarcie tych pozycji w odniesieniu do Portfela innego Członka Giełdy. strona 3
Spis treści Rozdział 1 Rozdział 2 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście... 2 Wstęp.... 5 Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych.... 5 Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia... 5 Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. 5 Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka". 5 Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu.... 5 Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu.... 5 Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu.... 6 Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załączniki nr 1-3 do Warunków obrotu.... 6 Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A.... 6 Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności... 6 Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 4 do Warunków obrotu... 6 Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A.... 7 Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi.... 7 Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. 7 Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych... 8 Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych.... 8 Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych.... 9 Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości.... 9 Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego.... 10 Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych.... 10 Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi.... 10 Oddział 9 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie notowań ciągłych. 11 Oddział 10 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie aukcji... 14 Godziny prowadzenia aukcji.... 14 Publikacja wyników aukcji.... 16 Oddział 11 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu... 17 Oddział 12 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem.... 17 Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną.... 18 Załącznik nr 2. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 7 do 22 w dni robocze.... 19 Załącznik nr 3. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 0:00 do 7:00 i od 22:00 do 24:00 w dni robocze oraz od 0:00 do 24:00 w dni wolne od pracy.... 20 Załącznik nr 4. Szczegółowe zasady rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A.... 21 strona 4
Rozdział 2 Wstęp. Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w 84 Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny energii elektrycznej. Instrumenty terminowe na energię elektryczną, stanowią program praw majątkowych w rozumieniu 3 ust. 3 Rozporządzenia. Przez kontrakt terminowy na energię elektryczną rozumie się umowę, której przedmiotem jest instrument terminowy na energię elektryczną, zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia energii elektrycznej, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru energii elektrycznej w określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Instrumenty terminowe na energię elektryczną notowane są w seriach. Jednocześnie notowanych jest trzy serie rocznych instrumentów terminowych. Termin wykonania kontraktu rocznego jest określony w odpowiednim standardzie instrumentu, stanowiącym załącznik do niniejszych Warunków obrotu oraz zgodny z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania umów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 20 marca 2014 r. Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. strona 5
Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. Oddział 1 Firma : Siedziba: Adres: Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załączniki nr 1-3 do Warunków obrotu. Towarowa Giełda Energii S.A. Warszawa ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 12 Fax: +48 22 341 99 10 Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: tge@tge.pl http://www.tge.pl Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu Michał Tryuk- Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załącznikach nr 1-3 do Warunków obrotu. Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załącznikach nr 1-3 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Ireneusz Łazor Prezes Zarządu Michał Tryuk Wiceprezes Zarządu Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 4 do Warunków obrotu. Firma : Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Siedziba: Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35 Adres: ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 01 Fax: +48 22 341 99 83 Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: irgit@irgit.pl http://www.irgit.pl strona 6
Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Dariusz Bliźniak - Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 4 do Warunków obrotu. Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 4 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Dariusz Bliźniak Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. 1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. 2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, inwestor posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego inwestora będą zamykane. strona 7
5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. 3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. 2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji, po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. 4 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen energii elektrycznej notowanej na Rynku Dnia Następnego prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających. 5 Ryzyko prawne Sektor energetyczny podlega aktom prawnym ustawodawczym i wykonawczym, które mogą mieć wpływ na cenę instrumentu bazowego. 6 Ryzyko dostawy. 1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór energii elektrycznej w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy energii elektrycznej, wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen właściwy dla tych Dni Dostawy. Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. 7 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych. 8 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia energii elektrycznej w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru energii elektrycznej w strona 8
określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną energii elektrycznej. Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych. 9 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. 10 Dzienny kurs rozliczeniowy. 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych. 3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 4. Wyznaczenie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy nie został określony na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych, wówczas dzienny kurs rozliczeniowy określony jest jako ostatnia wyznaczona średnia cena ważona na sesji w systemie aukcji. 5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych zasadach niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych ani w systemie aukcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku przez czas określony przez Giełdę. 6. Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 podlega ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego. Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań dziennego kursu rozliczeniowego względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego lub braku możliwości wyznaczenia kursu zgodnie z ust. 5, za kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. 11 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości. 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. strona 9
Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego. 12 1. Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. 2. Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa energii elektrycznej zgodnie z zasadami określonymi dla Rynku Dnia Następnego, z zastrzeżeniem 6. Oddział 7 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. 13 Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych. Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. 14 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. 15 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając jednocześnie terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych, zwane Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 16 Instrument bazowy Instrumentem bazowym jest energia elektryczna, której kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 17 System notowań 1. Obrót na rocznych instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych oraz w systemie aukcji lub poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych. Zlecenia wprowadzane są wyłącznie przy użyciu systemu informatycznego giełdy. 2. Transakcje pozasesyjne mogą być zawierane na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy i Warunkach obrotu. 3. Transakcja pozasesyjna może zostać zawarta na wniosek Członka Giełdy, jeżeli w jej wyniku nastąpi Zamknięcie pozycji lub Zamknięcie Portfela. 4. Po otrzymaniu wniosku o przeprowadzenie Transakcji pozasesyjnej Zarząd Giełdy określa szczegółowe warunki złożenia i realizacji zleceń dla danej transakcji. 5. Zarząd Giełdy może nie wyrazić zgody na zawarcie Transakcji pozasesyjnej, jeżeli uzna, że zawarcie transakcji może naruszać obowiązujące prawo albo, gdy wymaga tego bezpieczeństwo obrotu lub rozliczeń. 6. Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych informacji niezbędnych do oceny wniosku lub do określenia szczegółowych warunków złożenia i strona 10
realizacji zleceń. W szczególności, Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dokumentów dotyczących zobowiązania, w celu którego wykonania ma być zawarta transakcja pozasesyjna. 18 Transakcje giełdowe. 1. Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na energię elektryczną. 2. Transakcje zawarte na RTT zgłaszane są razem z transakcjami zawartymi na RDN, zgodnie z zasadami przedstawionymi w Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla energii elektrycznej na Rynku Dnia Następnego. 3. W przypadkach określonych w Regulaminie Giełdy, Giełda ma prawo do składania w imieniu Członka Giełdy zleceń, których realizacja doprowadzi do zmniejszenia jego zobowiązań. Zamykanie pozycji otwartych w ramach transakcji zawartych na RTT może polegać na złożeniu w imieniu Członka Giełdy zlecenia na RDN. Koszty wynikające z różnicy kursów otwarcia i zamknięcia pozycji ponosi Członek Giełdy Oddział 9 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie notowań ciągłych. 19 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 14:00, zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów określanym przez Zarząd Giełdy, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. 20 Zlecenia 1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. 2. Każdy Członek Giełdy, posiada w systemie informatycznym giełdy tyle Portfeli ile posiada Jednostek Grafikowych. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Jednostek Grafikowych Udostępnionych. 3. Do Portfela Członka Giełdy przyporządkowana jest Jednostka Grafikowa. 4. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela. 21 1. Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem zlecenia, b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, strona 11
e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu. 22 1. Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. b) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu c) Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin. d) Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. e) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność. Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny. f) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie traci ważność. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane. 23 1. Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Weryfikacja zleceń lokalnych ze względu na okres ważności zlecenia następuje wg. poniższych zasad: strona 12
a) Zlecenia lokalne nie są weryfikowane ze względu na okres ważności zlecenia i pozostają ważne do ich usunięcia, b) Zlecenia lokalne są weryfikowane ze względu na okres ważności zlecenia w momencie aktywowania. 5. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT. Poza okresem prowadzenia notowań na RTT Członek Giełdy może złożyć zlecenie lokalne. 6. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 24 1. Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss), na zasadach określonych w niniejszym paragrafie: 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji b) limit warunku aktywacji kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji c) rodzaj warunku aktywacji oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej, iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej. 3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym. 4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 5. Zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji. 6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych. 7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności zgodny z wybranym typem zlecenia. 8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji. 25 1. Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, strona 13
b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT oraz poza fazą notowań, w dniach prowadzenia notowań, w godz. od 14:00 do 15:00. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzyma nowy czas złożenia. 3. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 4. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. 26 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. 27 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji. 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. Oddział 10 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie aukcji. 28 Godziny prowadzenia aukcji. 1. Aukcje mogą odbywać się według poniższego harmonogramu od poniedziałku do piątku zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów określonym przez Zarząd Giełdy, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. Godziny Faza notowań Wprowadzanie zleceń przez Uczestników Aukcji Wprowadzanie zleceń Uczestników w odpowiedzi na Od 14:00 do 14:15 w Dniu Obrotu ogłoszoną aukcję. Zlecenia można usuwać i modyfikować. Wprowadzanie zlecenia Oferenta Od 14:15 do 14:30 w Dniu Obrotu Wprowadzanie zlecenia Oferenta na podstawie danych zawartych we wniosku o otwarcie aukcji. Zamknięcie aukcji i podanie wyników na Od 14:30 do 14:31 w Dniu Obrotu niepublicznej stronie internetowej Do 15:30 w Dniu Obrotu Opublikowanie wyników aukcji strona 14
na publicznej stronie internetowej 2. W przypadku, gdy Zarząd Giełdy wyrazi zgodę na przeprowadzenie więcej niż jednej aukcji w danym dniu wówczas harmonogram aukcji zostanie opublikowany z wyprzedzeniem określonym w 29 ust. 4. 29 1. Otwarcie aukcji następuje na wniosek Oferenta. Wniosek o otwarcie aukcji powinien określać co najmniej: a) proponowaną datę przeprowadzenia aukcji, b) rodzaj aukcji (sprzedaż lub kupno), c) instrument terminowy, będący przedmiotem aukcji, d) liczbę instrumentów terminowych, którą wnioskodawca zamierza sprzedać lub kupić w wyniku aukcji (wolumen aukcji), e) oferowany limit ceny (limit ceny stanowi cenę minimalną w przypadku aukcji sprzedaży lub cenę maksymalną w przypadku aukcji kupna). 2. Wniosek o otwarcie aukcji należy złożyć nie później niż 7 dni roboczych przed proponowanym terminem aukcji na formularzu, którego wzór określa Zarząd Giełdy. 3. Aukcja może być przeprowadzona, jeżeli określona we wniosku liczba instrumentów terminowych jest nie mniejsza niż 100 (dostawa 100 MWh w każdej godzinie okresu wykonania kontraktu). Zarząd Giełdy może wyrazić zgodę na otwarcie aukcji z niższym wolumenem aukcji, jeżeli uzna, że nie wpłynie to niekorzystnie na płynność transakcji giełdowych. 4. Aukcja może zostać zorganizowana w każdym dniu roboczym według harmonogramu określonego w 28 ust. 1. Termin otwarcia aukcji Giełda podaje do publicznej wiadomości co najmniej na 5 dni roboczych przed dniem jej odbycia. W ogłoszeniu tym Giełda podaje w szczególności: a) datę aukcji, b) rodzaj aukcji, c) przedmiot aukcji, d) wolumen aukcji. 30 Członek Giełdy może wycofać wniosek o otwarcie aukcji najpóźniej na 2 dni robocze przed jej terminem. Członek Giełdy zobowiązany jest do poinformowania Giełdy o przyczynach swojej decyzji. 31 Członek Giełdy może dokonać zmiany oferowanego limitu ceny nie później niż na 1 dzień roboczy przed terminem aukcji. Zarząd Giełdy może wprowadzić ograniczenie zmiany limitu ceny. 32 1. Zlecenia składane w systemie aukcji powinny spełniać warunki określone w 20 i 21. 2. Uczestnicy Aukcji mogą składać tylko zlecenia przeciwstawne w dacie aukcji, zgodnie z harmonogramem określonym w 28. strona 15
3. Uczestnicy Aukcji składają zlecenia z wolumenem nie mniejszym niż 5 instrumentów terminowych. 4. Zlecenie Oferenta jest składane przez Giełdę w jego imieniu na podstawie wniosku o otwarcie aukcji, w dacie aukcji, zgodnie z harmonogramem określonym w 28. 5. W trakcie składania zleceń Oferent oraz Uczestnicy Aukcji mają dostęp tylko do swoich zleceń. 33 Uczestnicy Aukcji mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 34 Zamkniecie aukcji następuje po złożeniu zlecenia Oferenta i określeniu wyników aukcji. 35 Zasady zawierania transakcji i realizacji zleceń. 1. Transakcje zawierane są po cenie transakcyjnej równej limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu Uczestnika Aukcji, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyła przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 3. Po zakończeniu aukcji zlecenia niezrealizowane zostają usunięte. 36 Publikacja wyników aukcji. 1. Giełda podaje do publicznej wiadomości wyniki aukcji po zamknięciu aukcji. 2. W przypadku aukcji rozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen zawartych transakcji, b) minimalna i maksymalna cena transakcyjna, c) średnia ważona wolumenem cena transakcyjna aukcji (transakcji aukcyjnych). 3. W przypadku aukcji nierozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen aukcji, określony przez Oferenta, b) limit ceny, określony przez Oferenta. strona 16
Oddział 11 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. Oddział 12 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. strona 17
Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego BASE_Y- yy lub BASE-A_Y-yy, gdzie : BASE_Y nazwa podstawowa instrumentu terminowego, BASE-A_Y nazwa instrumentu terminowego dla systemu aukcji, yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. Energia elektryczna, której kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów liczbę godzin, która zależy od liczby dni w roku: 8760-8784 MWh. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Jeden rok kalendarzowy (od 365 do 366 dni) w godzinach od 0:00 do 24:00. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa energii elektrycznej w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. strona 18
Załącznik nr 2. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 7 do 22 w dni robocze. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego PEAK5_Y- yy lub PEAK5-A_Y-yy gdzie : PEAK5_Y nazwa podstawowa instrumentu terminowego, PEAK5-A_Y nazwa instrumentu terminowego dla systemu aukcji yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego Energia elektryczna, której kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego, wyrażony jako pln/mwh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów liczbę godzin, która zależy od liczby dni roboczych w roku: 3765-3825 MWh. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Jeden rok kalendarzowy uwzględniający wyłącznie dni robocze (od 251 do 255 dni) w godzinach od 07:00 do 22:00. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa energii elektrycznej w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. strona 19
Załącznik nr 3. Standard instrumentu terminowego rocznego na energię elektryczną w godzinach od 0:00 do 7:00 i od 22:00 do 24:00 w dni robocze oraz od 0:00 do 24:00 w dni wolne od pracy. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego OFFPEAK_Y- yy lub OFFPEAK-A_Y-yy, gdzie : OFFPEAK_Y nazwa podstawowa instrumentu terminowego, OFFPEAK-A_Y nazwa instrumentu terminowego dla systemu aukcji, yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. Energia elektryczna, której kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów liczbę godzin. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Jeden rok kalendarzowy (od 365 do 366 dni) w godzinach od 0:00 do 7:00 i od 22:00 do 24:00 w dni robocze oraz od 0:00 do 24:00 w dni wolne od pracy. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa energii elektrycznej w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. strona 20
Załącznik nr 4. Szczegółowe zasady rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. Wchodzą w życie w dniu 27 sierpnia 2014 roku. strona 21
Definicje 1) Izba giełdowa izba rozrachunkowa (w rozumieniu Ustawy) prowadzona przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A.; 2) IRGiT spółka Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie; 3) Prawa Majątkowe ŚP prawa majątkowe ze świadectw pochodzenia w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo Energetyczne oraz prawa majątkowe ze świadectw efektywności energetycznej w rozumieniu przepisów Ustawy o efektywności energetycznej; 4) Gaz paliwa gazowe, o których mowa w art. 3 pkt 3 a) Ustawy Prawo Energetyczne będący towarem giełdowym dopuszczonym do obrotu na Rynku Towarów Giełdowych zgodnie z odpowiednimi uregulowaniami wewnętrznymi Giełdy; 5) Ustawa ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 121 poz. 1019 z późn. zm.); 6) Bank Rozliczeniowy, Bank Płatnik Izby lub BPI bank, który na podstawie umowy z Izbą oraz umów z Bankami Płatnikami Członków Izby zapewnia Izbie usługi finansowe związane z rozrachunkiem Transakcji zawartych na giełdzie; 7) Bank Płatnik Członka Izby lub BPCI bank, który na podstawie umowy z Izbą, BPI oraz umów z Członkami Izby zapewnia Członkom Izby usługi finansowe związane z rozrachunkiem Transakcji zawartych przez nich na giełdzie; 8) Rozliczający Członek Izby podmiot, który uzyskał członkostwo w Izbie na mocy uchwały Zarządu IRGiT i dopuszczony został przez Izbę do rozliczania Transakcji zawartych na giełdzie; 9) Członek Giełdy podmiot, który zawarł z Giełdą umowę o członkostwo; 10) Dzień Dostawy dzień, w którym towar giełdowy sprzedany lub zakupiony w Dniu Obrotu, zostanie dostarczony lub odebrany; 11) Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się określenie kursów na rynkach TGE dla danego Dnia Dostawy; 12) Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A.; 13) giełda Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Giełdę; 14) Niepubliczna Strona Internetowa strona internetowa dostępna tylko dla danego Członka Izby, dla Izby oraz Komisji Nadzoru Finansowego; 15) OSPe lub Operator Systemu Przesyłowego Elektroenergetycznego rozumie się przez to Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółkę Akcyjną z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie; 16) OSPg lub Operator Systemu Przesyłowego Gazowego rozumie się przez to Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; strona 22
17) IRiESPe rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez OSPe; 18) IRiESPg rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez OSPg; 19) Ustawa Prawo Energetyczne rozumie się przez to ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89. poz. 625 z późn. zm.); 20) Ustawa o efektywności energetycznej rozumie się przez to ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 r., Nr 94, poz. 551 z późn. zm.); 21) Rachunek rozliczeniowy rachunek Rozliczającego Członka Izby w BPCI służący do obsługi rozrachunku pieniężnego dla Transakcji zawartych na RDN, RDB, RDNg, RDBg, RPM, RTT i RUE, oraz aktualizacji depozytów zabezpieczających dla RTT; 22) Rachunek techniczny rachunek Izby w BPCI dedykowany do obsługi rozrachunku pieniężnego oraz aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających; 23) Rachunek rozliczeniowy Izby rachunek Izby w BPI dedykowany do obsługi transferów międzybankowych podczas rozrachunku pieniężnego oraz aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających; 24) Rachunek depozytów transakcyjnych rachunek Izby w BPI wraz z subkontami dedykowanymi Członkom Izby, na których księgowane są środki stanowiące depozyty transakcyjne wnoszone przez Członków Izby; 25) Rachunek depozytów zabezpieczających rachunek Izby w BPI wraz z subkontami dedykowanymi Członkom Izby, na których księgowane są środki stanowiące depozyty zabezpieczające dla RTT wnoszone przez Członków Izby; 26) Komunikaty SWIFT komunikaty przesyłane pomiędzy bankami biorącymi udział w procesie rozrachunku, zgodne ze standardami Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication; 27) Raport Kontrolny raport wysyłany przez Izbę do BPCI w każdym dniu roboczym zawierający informacje o płatnościach poszczególnych Rozliczających Członków Izby z tytułu rozliczeń Transakcji zawartych na giełdzie oraz aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających; 28) Raport Rozliczeniowy raport dostępny dla Członka Izby w Systemie rozliczeniowym zawierający wartości depozytów oraz płatności na dany dzień z tytułu rozliczeń Transakcji zawartych na giełdzie; 29) RDN Rynek Dnia Następnego, prowadzony przez Giełdę; 30) RDB Rynek Dnia Bieżącego, prowadzony przez Giełdę; 31) RDNg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę; 32) RDBg Rynek Dnia Bieżącego gazu, prowadzony przez Giełdę; strona 23
33) RPM Rynek Praw Majątkowych, prowadzony przez Giełdę; 34) RTT Rynek Terminowy Towarowy Energii Elektrycznej i Rynek Terminowy Towarowy Gazu, prowadzone przez Giełdę; 35) RUE Rynek Uprawnień do Emisji CO2, prowadzony przez Giełdę; 36) Regulamin TGE Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A.; 37) System rozliczeniowy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za przy pomocy którego prowadzony jest proces rozliczenia Transakcji; 38) Transakcja umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta na giełdzie, której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek Izby; 39) Transakcja pozasesyjna umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta poza sesją na giełdzie, której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek Izby; 40) Zlecenie złożona przez Członka Giełdy oferta kupna lub sprzedaży towarów giełdowych na giełdzie; 41) Limit Transakcyjny maksymalna łączna dzienna wartość Transakcji kupna możliwych do zawarcia w danym dniu na RDN, RDB, RDNg, RDBg, RPM i RUE przez danego Rozliczającego Członka Izby; 42) KOBiZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami podmiot odpowiedzialny za prowadzenie ewidencji Uprawnień do emisji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, wyznaczony przez ministra właściwego do spraw środowiska; 43) Rejestr Unii system ewidencji Uprawnień do emisji prowadzony przez KOBiZE zgodnie z właściwymi przepisami; 44) Konta ewidencyjne urządzenia ewidencyjne służące do rejestrowania pozycji w towarach giełdowych prowadzone przez IRGiT według kodu Rozliczającego Członka Izby, kodu klienta, kodu serii towarów giełdowych, kodu rodzaju działalności, kodu portfela; 45) Konta obrachunkowe urządzenia ewidencyjne służące do ustalania zobowiązań i należności wynikających z rozliczeń Transakcji giełdowych i aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających, prowadzone przez IRGiT według kodu Rozliczającego Członka Izby oraz kodu klienta; 46) Konto zabezpieczeń urządzenie ewidencyjne służące do rejestrowania łącznej wartości zabezpieczeń wniesionych przez Rozliczającego Członka Izby w środkach pieniężnych zdeponowanych na subkontach Rachunków depozytów transakcyjnych i depozytów zabezpieczających, jak również w uznanych zgodnie z regulacjami Izby formach zabezpieczeń niepieniężnych zarejestrowanych w Rejestrze Zabezpieczeń Niepieniężnych; strona 24
47) Portfel pozycje w towarach giełdowych zarejestrowane na Kontach ewidencyjnych oznaczonych tym samym kodem Członka Izby oraz tym samym kodem Portfela; 48) Dzień N dzień przeprowadzania przez Izbę bieżących rozliczeń Transakcji. Dni poprzedzające lub następujące po dniu N oznacza się odpowiednio N-1 lub N+1; 49) Zagraniczna izba rozliczeniowa podmiot działający samodzielnie wobec Izby, który dokonuje rozliczenia Transakcji w obrocie energią elektryczną zawieranych na giełdach i wykonywanych poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23 Prawo Energetyczne; 50) Rejestr Zabezpieczeń Niepieniężnych Rejestr prowadzony przez Izbę, w którym rejestrowane są Prawa Majątkowe ŚP, Uprawnienia do Emisji CO2, Gwarancje Bankowe stanowiące zabezpieczenie pokrycia zobowiązań Rozliczających Członków Izby oraz odpowiednio ich klientów z tytułu depozytów zabezpieczających oraz depozytów transakcyjnych; 51) Jednostka Grafikowa podstawowy obiekt rynku bilansującego w rozumieniu IRiESPe, przydzielony przedsiębiorstwu energetycznemu przez OSPe lub udostępniony przez przedsiębiorstwo energetyczne Członkowi Izby lub klientowi Członka Izby w celu fizycznej realizacji dostawy energii elektrycznej; 52) Nominacja nominacja zdefiniowana w IRiESPg; 53) Kod ZUP kod przydzielony danemu Członkowi Izby przez OSPg służący do identyfikacji Zleceniodawcy Usługi Przesyłania zdefiniowany w IRiESPg lub kod udostępniony Członkowi Izby lub klientowi Członka Izby zgodnie z regulacjami obowiązującymi na Giełdzie w celu fizycznej realizacji dostawy gazu; 54) Podmiot zagraniczny Członek Izby działający na terytorium RP z siedzibą za granicą; 55) Toe rozumie się przez to tonę oleju ekwiwalentnego w rozumieniu Ustawy o efektywności energetycznej; 56) Harmonogram szczegółowy plan przebiegu rozrachunku pieniężnego prowadzonego przez Izbę, będący załącznikiem do niniejszego dokumentu; 57) Regulamin Regulamin Giełdowej Izby Rozrachunkowej (Rynek towarowy). strona 25