MATERIAŁY SZKOLENIOWE Z ZAKRESU POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI PKD 2007

Główny Urząd Statystyczny Urząd Statystyczny w Łodzi MATERIAŁY SZKOLENIOWE Z ZAKRESU POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI Warszawa, 2007 r.

SPIS TREŚCI I. INFORMACJE WSTĘPNE O KLASYFIKACJACH... 2 1. CO TO SĄ KLASYFIKACJE... 2 2. SYSTEM POWIĄZAŃ STATYSTYCZNYCH KLASYFIKACJI GOSPODARCZYCH: DZIAŁALNOŚCI I PRODUKTÓW... 4 3. PODSTAWY PRAWNE WPROWADZAJĄCE KLASYFIKACJE... 6 4. OBOWIĄZKI GUS ZWIĄZANE Z OPRACOWYWANIEM STANDARDÓW KLASYFIKACYJNYCH... 6 II. PRZYCZYN ZMIANY KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI... 7 III. OMÓWIENIE KLASYFIKACJI PKD- 2007... 9 1. INFORMACJE OGÓLNE O... 9 2. ZASADY BUDOWY KLASYFIKACJI, WYJAŚNIENIA I KLUCZE POWIĄZAŃ... 9 3. SCHEMAT...... 11 4. OPISY SEKCJI. 22 5. ANALIZA ZMIAN... 37 5.1 Rodzaje zmian na poziomie działu przykłady... 51 5.2 Rodzaje zmian na poziomie klas przykłady... 53 5.3 Rodzaje zmian na poziomie podklas (1:1, 1:n, n:1) przykłady... 55 Załącznik 1 Aktualizacja i przeklasyfikowanie przedsiębiorstw osób fizycznych wpisanych do REGON Załącznik 2 Harmonogram wdroŝenia

I. INFORMACJE WSTĘPNE O KLASYFIKACJACH 1. CO TO SĄ KLASYFIKACJE? Klasyfikacje są usystematyzowanym podziałem zbiorowości (np. jednostek, przedmiotów lub zjawisk) według przyjętych zasad i kryteriów umownych na części, z których kaŝda wyróŝnia się cechami, jakich nie mają pozostałe, mierzonymi dla potrzeb prezentacji danych statystycznych. Struktura klasyfikacji moŝe być zarówno hierarchiczna (przykładem klasyfikacji hierarchicznej jest np. klasyfikacja działalności lub produktów) jak i płaska (przykładem klasyfikacji płaskiej jest klasyfikacja szczegółowych form prawnych, czy klasyfikacja płci). Prawidłowo opracowana klasyfikacja odznacza się następującymi właściwościami: zawiera zasady metodyczne tzn. zbiór metod i reguł określających podstawowe zasady słuŝące opracowywaniu i stosowaniu klasyfikacji; grupowania określone są poprzez kody (numeryczne lub alfanumeryczne); wspierana jest uwagami wyjaśniającymi, tablicami powiązań z innymi klasyfikacjami lub z jej wcześniejszymi wersjami; kaŝda jednostka klasyfikacyjna (przedmiot, zjawisko) jest przyporządkowana jednoznacznie tylko do jednego grupowania właściwego szczebla podziału klasyfikacyjnego; podziały klasyfikacyjne są w miarę stałe, tzn. nie są zmieniane bez analizy, odpowiedniego uzasadnienia i udokumentowania oraz są dobrze wywaŝone (tzn. nie są zbyt liczne i nie jest ich za mało); podziały klasyfikacyjne dobrze oddają realia obszaru, do którego się odnoszą; jest porównywalna z innymi klasyfikacjami (zarówno krajowymi jak i międzynarodowymi). Określenia klasyfikacja i nomenklatura są często stosowane zamiennie, chociaŝ z definicji nomenklatury wynika, Ŝe jej zakres w stosunku do klasyfikacji jest ograniczony. Nomenklatura jest wykazem kodów i nazw przyjmowanych dla oznaczenia przedmiotów, zjawisk i pojęć, odnośnie których istnieje obowiązek ich 2

stosowania. Nomenklatura zasadniczo nawiązuje do opisu obserwacji, podczas gdy klasyfikacja równieŝ organizuje i kodyfikuje obserwacje. Powszechnie stosowane grupy klasyfikacji: rodzajów działalności gospodarczej (np. Polska Klasyfikacja Działalności - PKD); produktów (wyrobów i usług) (np. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług - PKWiU); towarów (np. Nomenklatura Taryfowa i Statystyczna - CN); środków trwałych (np. Klasyfikacja Środków Trwałych - KŚT); obiektów budowlanych (np. Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych- PKOB); funkcjonalne (zwane teŝ celowymi) (np. Klasyfikacja SpoŜycia Indywidualnego według Celu - COICOP); zatrudnienia, zawodów i wykształcenia (np. Polska Klasyfikacja Edukacji - PKE); społeczne i zdrowia (np. Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych); powierzchni kraju i inne (np. Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych NTS). Klasyfikacje dzielą się na: Klasyfikacje macierzyste to te klasyfikacje gospodarcze i społeczne, które są wynikiem międzynarodowych porozumień potwierdzonych przez Komisję Statystyczną Narodów Zjednoczonych lub inne organizacje międzyrządowe, takie jak: Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), UNESCO, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Światowa Organizacja Ceł (WCO). Stąd klasyfikacje te otrzymały szeroką akceptację i oficjalną zgodę oraz są polecane i rekomendowane jako wytyczne przy tworzeniu innych klasyfikacji. Mogą być one uŝywane jako wzorce do tworzenia bądź rewizji innych klasyfikacji, zarówno w odniesieniu do struktury jak równieŝ cech i definicji poszczególnych grupowań. 3

Klasyfikacje pochodne tworzone są w oparciu o klasyfikacje macierzyste. Mogą być one przygotowane albo poprzez przyjęcie struktury i grupowań klasyfikacji macierzystej, a następnie poprzez wprowadzenie dodatkowych szczegółowych poziomów albo przegrupowanie lub agregację elementów z jednej lub kilku klasyfikacji macierzystych. Klasyfikacje pochodne są często dostosowane do uŝytku na poziomie krajowym lub wielonarodowym. Klasyfikacje powiązane to te, które częściowo odnoszą się do klasyfikacji macierzystych bądź są powiązane z klasyfikacjami macierzystymi jedynie na określonych poziomach struktury. Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) 2007 jest klasyfikacją pochodną w stosunku do klasyfikacji macierzystej NACE Rev. 2. 2. SYSTEM POWIĄZAŃ STATYSTYCZNYCH KLASYFIKACJI GOSPODARCZYCH: DZIAŁALNOŚCI I PRODUKTÓW Klasyfikacje statystyczne są ze sobą zharmonizowane. WyróŜnia się zharmonizowanie klasyfikacji tego samego rodzaju w ramach systemów: ONZ, UE, krajowych oraz zharmonizowanie klasyfikacji róŝnego rodzaju, czyli np. klasyfikacji działalności i produktów. Klasyfikacje tego samego rodzaju zachowują wzajemne powiązania pojęciowe, zakresowe i w większości przypadków kodowe, a wyróŝniają się przede wszystkim rozwiniętą strukturą (rozbudowaną szczegółowością). Dotyczy to odpowiednio zharmonizowania ISIC, NACE i PKD oraz kolejno zharmonizowania CPC, CPA i PKWiU, a takŝe zharmonizowania HS, CN. PoniŜszy schemat prezentuje system powiązań statystycznych klasyfikacji i nomenklatur gospodarczych. 4

Schemat 1. System powiązań statystycznych klasyfikacji i nomenklatur gospodarczych Klasyfikacje działalności Klasyfikacje produktów Poziom ONZ ISIC CPC HS Poziom UE NACE CPA PROD- COM CN Poziom krajowy Krajowa wersja NACE (np. w Polsce PKD) Krajowa wersja CPA (np. w Polsce PKWiU) Krajowa wersja PRODCOM (np. w Polsce Prodpol) Krajowa wersja CN (w Polsce nie wprowadzono wersji krajowej) Klasyfikacje rodzajów działalności: ISIC Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Rodzajów Działalności (International Standard Industrial Classification of all Economic Activities); NACE Statystyczna Klasyfikacja Rodzajów Działalności Gospodarczych we Wspólnocie Europejskiej (Statistical Classification of Economic Activities in the European Community); PKD Polska Klasyfikacja Działalności. Klasyfikacje i nomenklatury produktów: CPC Centralna Klasyfikacja Produktów (Central Product Classification); CPA Klasyfikacja Produktów według Działalności (Classification of Products by Activity); PKWiU Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług; PRODCOM Lista Produktów Wspólnoty (Products of the Community); PRODPOL Nomenklatura do badania wyrobów przemysłowych do sprawozdawczości bieŝącej i rocznej; HS Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów (Harmonized Commodity Description and Coding System); CN Nomenklatura Taryfowa i Statystyczna (Combined Nomenclature). 5

3. PODSTAWY PRAWNE WPROWADZAJĄCE KLASYFIKACJE Klasyfikacje ONZ są opracowywane i wprowadzane w następujący sposób: ISIC opracowywana przez Departament Statystyczny ONZ; zatwierdzana przez Komisję Statystyczną ONZ; zalecana do stosowania Rezolucją Rady Ekonomicznej i Społecznej ONZ; CPC opracowywana przez Departament Statystyczny ONZ; zatwierdzana przez Komisję Statystyczną ONZ; HS - opracowywana przez Światową Organizację Celną (WCO); podstawa prawna: Międzynarodowa Konwencja Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów. Zalecana do stosowania przez Radę Współpracy Celnej. Klasyfikacje UE są opracowywane i wprowadzane w następujący sposób: NACE i CPA opracowywane przez Komisję Europejską; wprowadzane do stosowania rozporządzeniem Rady i Parlamentu Europejskiego. CN i Lista Prodcom opracowywane przez Komisję Europejską; wprowadzane do stosowania rozporządzeniem Rady Europejskiej. Corocznie aktualizacje wprowadzane rozporządzeniem Komisji. W Polsce klasyfikacje PKD i PKWiU są wprowadzane do stosowania rozporządzeniem Rady Ministrów. Prodpol jest opracowywany i wydawany przez Główny Urząd Statystyczny jako załącznik do programu badań statystycznych statystyki publicznej wprowadzanego przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia. 4. OBOWIĄZKI GUS ZWIĄZANE Z OPRACOWYWANIEM STANDARDÓW KLASYFIKACYJNYCH Obowiązki GUS związane z opracowywaniem standardów klasyfikacyjnych wynikają bezpośrednio z art.2 pkt.14, art. 25 ust.1 pkt. 6 oraz z art. 40 ustawy o statystyce publicznej (Dz.U. z 1995 r., Nr 88, poz. 439 z późniejszymi zmianami), tj.: 1. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej, opracowuje podstawowe do 6

określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych standardowe klasyfikacje i nomenklatury, wzajemne relacje między nimi oraz ich interpretacje. 2. Standardowe klasyfikacje i nomenklatury, o których mowa w ust. 1, wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. 3. Wprowadzone w trybie ust. 2 standardowe klasyfikacje i nomenklatury stosuje się w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a takŝe w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. II. PRZYCZYNY ZMIANY KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI Podstawowym warunkiem porównywalności danych statystycznych oraz wymiany informacji społeczno-gospodarczej jest stosowanie przez poszczególne kraje międzynarodowych statystycznych standardów klasyfikacyjnych. W związku z tym, Ŝe klasyfikacje działalności ONZ ISIC i UE NACE oraz NAICS (klasyfikacja działalności Ameryki Północnej) nie były zbieŝne pod względem kodowym, wystąpiła konieczność ich ujednolicenia. Obecnie, w wyniku przeprowadzenia tzw. Operacji 2007 są one zbieŝne zarówno pod względem merytorycznym, jak i kodowym. Proces harmonizacji klasyfikacji na poziomie międzynarodowym przedstawia poniŝszy schemat. Dodatkowo zmiany ekonomiczne i gospodarcze zachodzące na arenie międzynarodowej oraz potrzeba przystosowania klasyfikacji do rozwoju gospodarki, a w szczególności rozwoju nowych technologii i rodzajów działalności wymusiły konieczność gruntownej przebudowy ww. klasyfikacji działalności. W Polsce, decyzją Międzyresortowego Zespołu do Spraw WdroŜenia Klasyfikacji Działalności oraz Klasyfikacji Wyrobów i Usług, na podstawie rozporządzenia Rady Unii Europejskiej wprowadzającego NACE Rev.2 do unijnego systemu statystycznego została opracowana krajowa wersja klasyfikacji działalności, zwana Polską Klasyfikacją Działalności (). W wprowadzony został we wszystkich klasach dla potrzeb polskiej gospodarki poziom piąty (podklasa). 7

8 Materiały szkoleniowe

III. OMÓWIENIE KLASYFIKACJI 1. INFORMACJE OGÓLNE O Nowa Polska Klasyfikacja Działalności () zawiera zmiany, które wprowadzone zostały w międzynarodowej klasyfikacji działalności gospodarczej ISIC Rev.4 oraz europejskiej klasyfikacji NACE Rev.2. W latach 2002-2005 Biuro Statystyczne Unii Europejskiej EUROSTAT prowadziło z krajami Unii Europejskiej szereg uzgodnień w zakresie treści projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2. Rozporządzenie to pociąga za sobą zmianę rozporządzenia Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektórych rozporządzeń WE w określonych dziedzinach statystycznych. W Polsce ww. projekt rozporządzenia był przedmiotem szerokich konsultacji z zainteresowanymi resortami (m.in. Min. Gospodarki, Min. Finansów, Min. Sprawiedliwości, Min. Pracy i Polityki Społecznej) oraz instytucjami branŝowymi, takimi jak: Narodowy Bank Polski, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Centrum Informacji Społeczno Gospodarczej, Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji oraz innymi uŝytkownikami klasyfikacji działalności. Klasyfikację wprowadzono do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a takŝe w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Zasady budowy klasyfikacji, jej schemat, wyjaśnienia oraz klucze powiązań stanowią załącznik do rozporządzenia. Klasyfikacja wraz z materiałami pomocniczymi jest udostępniania na stronie internetowej GUS. 2. ZASADY BUDOWY KLASYFIKACJI, WYJAŚNIENIA I KLUCZE POWIĄZAŃ Zasady budowy klasyfikacji jest to zbiór reguł i metod określających podstawowe zasady słuŝące opracowywaniu i stosowaniu klasyfikacji. Zasady budowy klasyfikacji zawierają: system powiązań statystycznych klasyfikacji gospodarczych; 9

strukturę i kodowanie PKD (poziomy, liczebność działów, grup, klas, podklas); definicje działalności; podstawowe zasady klasyfikacji; zasady klasyfikowania stosowane w rejestrach statystycznych; działalności wielorakie i zintegrowane, metoda góra-dół, zasady klasyfikowania specyficznych działalności: działalność prowadzona za zasadzie umowy lub kontraktu, instalowanie na miejscu, konserwacje i naprawy, szczególne zasady klasyfikowania przyjęte w określonych sekcjach: A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, T Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby, róŝnice pomiędzy PKD 2004 a. Wyjaśnienia do klasyfikacji W celu ułatwienia korzystania z klasyfikacji i znalezienia odpowiedniego symbolu grupowania dla określonego rodzaju działalności, opracowane zostały wyjaśnienia do poszczególnych pozycji. Zostały one przygotowane w oparciu o klasyfikację NACE Rev.2 z uwzględnieniem polskich realiów i dotyczą wszystkich poziomów klasyfikacyjnych. Klucze powiązań Opracowanie zawiera tablicę porównawczą przedstawiającą porównanie PKD 2004 z oraz z PKD 2004 na najniŝszym poziomie klasyfikacyjnym tj. na poziomie podklas. Celem tego opracowania jest 10

przedstawienie zakresowej porównywalności rodzajów działalności wg oraz PKD 2004, co wiąŝe się z zagwarantowaniem porównywalności danych, informacji oraz analiz statystycznych dla potrzeb krajowych, jak i wymiany międzynarodowej. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe opracowanie kluczy powiązań na najniŝszym poziomie klasyfikacyjnym jest równieŝ niezbędne dla potrzeb jednolitej interpretacji rodzajów działalności gospodarczej. Zarówno wyjaśnienia do klasyfikacji, jak i klucze powiązań stanowią integralną część rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzającego. 3. SCHEMAT Klasyfikacja została opracowana na podstawie europejskiej klasyfikacji NACE Rev.2. podobnie, jak PKD 2004, jest klasyfikacją pięciopoziomową, ale w przeciwieństwie do tej ostatniej, nie zawiera poziomu pośredniego, tj. podsekcji poziom pierwszy SEKCJA oznaczony jest symbolem jednoliterowym; poziom drugi DZIAŁ oznaczony jest dwucyfrowym kodem numerycznym; poziom trzeci GRUPA oznaczony jest trzycyfrowym kodem numerycznym; poziom czwarty KLASA oznaczony jest czterocyfrowym kodem numerycznym; poziom piąty PODKLASA - oznaczony jest pięcioznakowym kodem alfanumerycznym. Do czwartego poziomu klasyfikacja jest zgodna z klasyfikacją NACE Rev. 2. Poziom piąty został wprowadzony w celu wyodrębnienia rodzajów działalności charakterystycznych dla polskiej gospodarki i będących przedmiotem obserwacji statystycznej. Jeśli na poziomie krajowym nie wprowadzono dodatkowego podziału na poziomie podklasy w stosunku do poziomu międzynarodowego (klasa=podklasa), podklasę taką oznaczono literą Z. W związku z powyŝszym zachowuje pełną spójność i porównywalność metodologiczną, pojęciową, zakresową i kodową na poziomie czterech cyfr z klasyfikacją NACE Rev.2. 11

Liczba grupowań w klasyfikacji w stosunku do PKD 2004 - zwiększyła się na prawie kaŝdym poziomie. Przy czym najbardziej znacząca jest zmiana liczebności grupowań na poziomie klasy i podklasy. Ilość klas zawartych w PKD 2007 jest większa o 101 klas od liczby klas zawartych w PKD 2004, co świadczy o wprowadzeniu nowych rodzajów działalności w nieistniejących w poprzedniej wersji klasyfikacji i wprowadzeniu grupowań na poziomie klas istniejących juŝ w PKD 2004, ale na poziomie podklas. Z tego teŝ powodu spadła liczba podklas w. Hierarchia i sposób zapisu symboli grupowań oraz PKD 2004, ogólne nazwy grupowań poszczególnych szczebli oraz ich liczebność zawiera tablica 1: Tablica 1. Porównanie liczebności grupowań PKD 2004 i SPOSÓB ZAPISU SYMBOLI GRUPOWAŃ OGÓLNE NAZWY GRUPOWAŃ LICZEBNOŚĆ GRUPOWAŃ PKD 2004 A sekcje 21 17 AA podsekcje - 16 XX działy 88 62 XXX grupy 272 224 XXXX klasy 615 514 XXXX.A podklasy 654 687 Zmiana struktury klasyfikacji oznacza równieŝ zmiany zakresów poszczególnych sekcji, działów, grup i klas. PoniŜszy schemat przedstawia zmiany zakresów dokonane w na poziomie sekcji. 12

Schemat 2. Powiązania pomiędzy PKD 2004 a na poziomie sekcji PKD 2004 SEKCJA A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO SEKCJA A ROLNICTWO, ŁOWIECTWO I LEŚNICTWO SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA SEKCJA B RYBACTWO SEKCJA A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA SEKCJA B GÓRNICTWO I WYDOBYWANIE SEKCJA C GÓRNICTWO SEKCJA C SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ SEKCJA H TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA D PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ SEKCJA F BUDOWNICTWO SEKCJA J INFORMACJA I KOMUNIKACJA SEKCJA S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 13

PKD 2004 SEKCJA E WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, GAZ, WODĘ SEKCJA D WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, GAZ, PARĘ WODNĄ, GORĄCĄ WODĘ I POWIETRZE DO UKŁADÓW KLIMATYZACYJNYCH SEKCJA E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ SEKCJA F BUDOWNICTWO SEKCJA F BUDOWNICTWO SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA G HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, MOTOCYKLI ORAZ ARTYKUŁÓW UśYTKU OSOBISTEGO I DOMOWEGO SEKCJA G HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZAJĄC MOTOCYKLE SEKCJA H TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA SEKCJA S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA SEKCJA H HOTELE I RESTAURACJE SEKCJA I DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z ZAKWATEROWANIEM I USŁUGAMI GASTRONOMICZNYMI 14

PKD 2004 SEKCJA H TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA SEKCJA J INFORMACJA I KOMUNIKACJA SEKCJA I TRANSPORT, GOSPODARKA MAGAZYNOWA I ŁĄCZNOŚĆ SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA P EDUKACJA SEKCJA J POŚREDNICTWO FINANSOWE SEKCJA K DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA SEKCJA A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE SEKCJA F BUDOWNICTWO SEKCJA J INFORMACJA I KOMUNIKACJA SEKCJA K OBSŁUGA NIERUCHOMOŚCI WYNAJEM I USŁUGI ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ SEKCJA K DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA SEKCJA L DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁAL NOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA P EDUKACJA SEKCJA S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 15

PKD 2004 SEKCJA L DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA L ADMINISTRACJA PUBLICZNA I OBRONA NARODOWA; OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I POWSZECHNE UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE SEKCJA O ADMINISTRACJA PUBLICZNA I OBRONA NARODOWA; OBOWIĄZKOWE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNE SEKCJA Q OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA SEKCJA R DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z KULTURĄ, ROZRYWKĄ I REKREACJĄ SEKCJA M EDUKACJA SEKCJA P EDUKACJA SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA SEKCJA N OCHRONA ZDROWIA I POMOC SPOŁECZNA SEKCJA P EDUKACJA SEKCJA Q OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA 16

PKD 2004 SEKCJA E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ SEKCJA J INFORMACJA I KOMUNIKACJA SEKCJA O DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA KOMUNALNA, SPOŁECZNA I INDYWIDUALNA, POZOSTAŁA SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA SEKCJA P EDUKACJA SEKCJA R DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z KULTURĄ, ROZRYWKĄ I REKREACJĄ SEKCJA S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA SEKCJA P GOSPODARSTWA DOMOWE ZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW SEKCJA T GOSPODARSTWA DOMOWE ZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW; GOSPODARSTWA DOMOWE PRODUKUJĄCE WYROBY I ŚWIADCZĄCE USŁUGI NA WŁASNE POTRZEBY SEKCJA Q ORGANIZACJE I ZESPOŁY EKSTERYTORIALNE SEKCJA U ORGANIZACJE I ZESPOŁY EKSTERYTORIALNE 17

Strukturę nowej PKD w podziale na sekcje i działy z uwzględnieniem liczebności grup, klas i podklasy prezentuje tablica 2. Tablica 2. Liczebność grup, klas i podklas klasyfikacji DZIAŁ NAZWA GRUPOWANIA Sekcja A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO 01 Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową LICZEBNOŚĆ GRUPY KLASY PODKLASY 13 39 39 7 31 31 02 Leśnictwo i pozyskiwanie drewna 4 4 4 03 Rybactwo 2 4 4 Sekcja B GÓRNICTWO I WYDOBYWANIE 10 15 15 05 Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) 2 2 2 06 Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego 2 2 2 07 Górnictwo rud metali 2 3 3 08 Pozostałe górnictwo i wydobywanie 2 6 6 09 Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie 2 2 2 Sekcja C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE 95 230 242 10 Produkcja artykułów spoŝywczych 9 25 25 11 Produkcja napojów 1 7 7 12 Produkcja wyrobów tytoniowych 1 1 1 13 Produkcja wyrobów tekstylnych 4 10 16 14 Produkcja odzieŝy 3 8 8 15 Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych 2 3 3 16 Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów uŝywanych do wyplatania 2 6 6 17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru 2 7 7 18 Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji 19 Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej 2 5 5 2 2 2 20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 6 16 16 21 Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych 2 2 2 22 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 2 6 6 23 Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych 8 24 24 18

DZIAŁ NAZWA GRUPOWANIA surowców niemetalicznych LICZEBNOŚĆ GRUPY KLASY PODKLASY 24 Produkcja metali 5 16 18 25 Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń 26 Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 8 17 17 8 10 10 27 Produkcja urządzeń elektrycznych 6 10 10 28 Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana 29 Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli 5 21 21 3 4 8 30 Produkcja pozostałego sprzętu transportowego 5 8 8 31 Produkcja mebli 1 4 4 32 Pozostała produkcja wyrobów 6 9 9 33 Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń Sekcja D WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, GAZ, PARĘ WODNĄ, GORĄCĄ WODĘ I POWIETRZE DO UKŁADÓW KLIMATYZACYJNYCH 35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ 2 9 9 3 8 8 3 8 8 6 9 9 36 Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody 1 1 1 37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków 1 1 1 38 Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców 39 Działalność związana z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami 3 6 6 1 1 1 Sekcja F BUDOWNICTWO 9 22 22 41 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków 42 Roboty związane z budową obiektów inŝynierii lądowej i wodnej 2 2 2 3 7 7 43 Roboty budowlane specjalistyczne 4 13 13 Sekcja G HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZAJĄC MOTOCYKLE 21 91 92 19

DZIAŁ NAZWA GRUPOWANIA 45 Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych 46 Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi 47 Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi Sekcja H TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA LICZEBNOŚĆ GRUPY KLASY PODKLASY 4 6 6 8 48 49 9 37 37 15 23 30 49 Transport lądowy oraz transport rurociągowy 5 8 9 50 Transport wodny 4 4 4 51 Transport lotniczy 2 3 3 52 Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport 2 6 12 53 Działalność pocztowa i kurierska 2 2 2 Sekcja I DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z ZAKWATEROWANIEM I USŁUGAMI GASTRONOMICZNYMI 7 8 9 55 Zakwaterowanie 4 4 4 56 Działalność usługowa związana z wyŝywieniem 3 4 5 Sekcja J INFORMACJA I KOMUNIKACJA 13 26 26 58 Działalność wydawnicza 2 7 7 59 Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych 60 Nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych 2 5 5 2 2 2 61 Telekomunikacja 4 4 4 62 Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana 1 4 4 63 Działalność usługowa w zakresie informacji 2 4 4 Sekcja K DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA 64 Finansowa działalność usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych 65 Ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyłączeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego 66 Działalność wspomagająca usługi finansowe oraz ubezpieczenia i fundusze emerytalne Sekcja L DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI 10 18 18 4 7 7 3 4 4 3 7 7 3 4 4 20

DZIAŁ NAZWA GRUPOWANIA 68 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Sekcja M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA 69 Działalność prawnicza, rachunkowo-księgowa i doradztwo podatkowe 70 Działalność firm centralnych (head offices); doradztwo związane z zarządzaniem 71 Działalność w zakresie architektury i inŝynierii; badania i analizy techniczne LICZEBNOŚĆ GRUPY KLASY PODKLASY 3 4 4 15 19 23 2 2 2 2 3 3 2 3 4 72 Badania naukowe i prace rozwojowe 2 3 3 73 Reklama i badanie rynku i opinii publicznej 2 3 6 74 Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 4 4 4 75 Działalność weterynaryjna 1 1 1 Sekcja N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA 19 33 36 77 Wynajem i dzierŝawa 4 12 12 78 Działalność związana z zatrudnieniem 3 3 3 79 Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane 2 3 6 80 Działalność detektywistyczna i ochroniarska 3 3 3 81 Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni 82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej Sekcja O ADMINISTRACJA PUBLICZNA I OBRONA NARODOWA; OBOWIĄZKOWE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNE 84 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 3 5 5 4 7 7 3 9 9 3 9 9 Sekcja P EDUKACJA 6 11 17 85 Edukacja 6 11 17 Sekcja Q OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA 9 12 16 86 Opieka zdrowotna 3 5 9 87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem 4 4 4 88 Pomoc społeczna bez zakwaterowania 2 3 3 21

DZIAŁ NAZWA GRUPOWANIA Sekcja R DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z KULTURĄ, ROZRYWKĄ I REKREACJĄ LICZEBNOŚĆ GRUPY KLASY PODKLASY 5 15 16 90 Działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką 1 4 4 91 Działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostała działalność związana z kulturą 92 Działalność związana z grami losowymi i zakładami wzajemnymi 1 4 5 1 1 1 93 Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna 2 6 6 Sekcja S POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 6 19 19 94 Działalność organizacji członkowskich 3 6 6 95 Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów uŝytku osobistego i domowego 2 8 8 96 Pozostała indywidualna działalność usługowa 1 5 5 Sekcja T GOSPODARSTWA DOMOWE ZATRUDNIAJĄCE PRACOWNIKÓW; GOSPODARSTWA DOMOWE PRODUKUJĄCE WYROBY I ŚWIADCZĄCE USŁUGI NA WŁASNE POTRZEBY 97 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 98 Gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Sekcja U ORGANIZACJE I ZESPOŁY EKSTERYTORIALNE 3 3 3 1 1 1 2 2 2 1 1 1 99 Organizacje i zespoły eksterytorialne 1 1 1 Uwaga: kolorem szarym oznaczono działy, w których wprowadzono podklasy (rozbicie na poziomie krajowym) 4. OPISY SEKCJI SEKCJA A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO obejmuje działalności związane z: eksploatacją naturalnych zasobów roślinnych i zwierzęcych, uprawą zbóŝ i innych roślin uprawnych, chowem i hodowlą zwierząt, pozyskiwaniem drewna i surowców leśnych, pozyskiwaniem zwierząt lub produktów zwierzęcych z gospodarstw rolnych lub ich naturalnego środowiska. 22

SEKCJA B GÓRNICTWO I WYDOBYWANIE obejmuje: wydobywanie podziemne, odkrywkowe lub za pomocą odwiertów, kopalin występujących w naturze jako ciała stałe (węgiel i rudy), ciekłe (ropa naftowa) lub gazowe (gaz ziemny), działalność pomocniczą związaną z przygotowaniem kopalin do sprzedaŝy, np. kruszenie, mielenie, oczyszczanie, suszenie, sortowanie, odsalanie, brykietowanie, wzbogacanie oraz działalność związaną z eksploatacją ropy naftowej i gazu ziemnego. Czynności te wykonywane są zarówno przez jednostki, które wydobywają dany surowiec i/lub jednostki zlokalizowane w pobliŝu miejsca ich wydobycia, magazynowanie substancji i składowanie odpadów w górotworze, włączając podziemne wyrobiska górnicze. Sekcja ta dzieli się na działy, grupy i klasy z punktu widzenia wydobywanej kopaliny. Działy 05, 06 dotyczą wydobywania węgla kamiennego, węgla brunatnego (lignitu) i torfu, górnictwa ropy naftowej i gazu ziemnego; działy 07, 08 obejmują górnictwo rud metali i pozostałych kopalin oraz wydobywanie kamienia. Niektóre czynności techniczne, sklasyfikowane w tej sekcji, zwłaszcza związane z górnictwem ropy naftowej i gazu ziemnego, mogą być wykonywane na zlecenie przez wyspecjalizowane jednostki prowadzące produkcyjną działalność usługową, sklasyfikowaną w dziale 09. Sekcja ta nie obejmuje: przetwórstwa wydobywanych kopalin, sklasyfikowanego w sekcji C, przetwórstwa wydobywanych kopalin dla celów budowlanych, sklasyfikowanego w sekcji F, rozlewania wód pochodzących ze źródeł naturalnych i wód mineralnych, sklasyfikowanego w 11.07.Z, działalności związanej z kruszeniem, mieleniem lub innym przetwórstwem kopalin, skał i minerałów, niezwiązanej z górnictwem i wydobyciem, sklasyfikowanej w 23.9, przygotowania terenu dla górnictwa, sklasyfikowanego w 43.12.Z, dokonywania pomiarów geofizycznych, działalności kartograficznej, sklasyfikowanych w 71.12.Z. 23

SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE Przez działalność wytwórczą rozumie się fizyczne lub chemiczne przetwarzanie surowców, materiałów lub półproduktów, w nowy wyrób. Surowce, materiały lub półprodukty podlegające przetworzeniu w ramach tej sekcji są wynikiem działalności rolnej, leśnej, rybołówstwa, górnictwa, lub innej działalności wytwórczej. Istotne zmiany, przeróbki, renowacje i przebudowy są równieŝ związane z działalnością wytwórczą. Jednostki klasyfikowane w ramach tej sekcji określane są jako zakłady przemysłowe, wytwórnie lub fabryki, które w swej działalności wykorzystują maszyny i urządzenia o napędzie mechanicznym. RównieŜ jednostki, które przetwarzają surowce i materiały w nowy wyrób ręcznie, w sposób chałupniczy lub jednostki wytwarzające i sprzedające wyroby w miejscu wytworzenia (np. piekarnie, zakłady krawieckie szyjące na zamówienie), są równieŝ włączone do niniejszej sekcji. Jednostki wytwórcze mogą: wytwarzać wyroby z materiału własnego, zlecać podwykonawcy częściowe wytwarzanie wyrobów z materiałów własnych, posiadać prawa do wyrobu, a zlecać podwykonawcom całkowite wytwarzanie wyrobów z materiałów własnych lub powierzonych, wytwarzać wyroby jako podwykonawca. Nowy wytworzony wyrób moŝe być wyrobem finalnym, gotowym do uŝycia, lub półproduktem, który będzie wykorzystany jako surowiec w innej produkcji. Na przykład: produkt rafinacji tlenku glinowego jest surowcem przy produkcji aluminium. Aluminium jest surowcem wykorzystywanym przez zakłady produkujące np. druty aluminiowe. Natomiast drut aluminiowy jest materiałem bazowym do produkcji wyrobów z niego wytwarzanych (np. siatek aluminiowych). Produkcja specjalistycznych elementów, części składowych, akcesoriów i wyposaŝenia dodatkowego do maszyn i urządzeń, klasyfikowana jest w tej samej podklasie, co produkcja maszyn i urządzeń, dla których są one przeznaczone. JednakŜe, produkcja specjalistycznych elementów i akcesoriów przez formowanie i wytłaczanie tworzywa sztucznego, mieści się w grupie 22.2. 24

Produkcja uniwersalnych elementów i części do maszyn i urządzeń, takich jak: silniki, pompy, prądnice, elementy (komponenty) elektryczne, zawory, przekładnie zębate, łoŝyska klasyfikowana jest w odpowiednich podklasach działalności wytwórczej, niezaleŝnie grupowań obejmujących maszyny i urządzenia, do których mogłyby zostać zastosowane. MontaŜ wyrobów, z własnych lub zakupionych materiałów, traktowany jest jako działalność wytwórcza. Zagospodarowanie odpadów, tzn. przetwarzanie odpadów na surowce wtórne klasyfikowane jest w zakresie grupy 38.3 Odzysk surowców, która nie jest elementem działalności wytwórczej. Wymaganym sposobem tego przetwarzania jest przetwarzanie fizyczne lub chemiczne. Działalność ta klasyfikowana jest w zakresie sekcji E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. JednakŜe, wytworzenie nowego produktu końcowego, gdy na wejściu procesu produkcyjnego wykorzystywane są odpady (np. produkcja srebra z odpadów taśmy filmowej) jest uwaŝane za działalność wytwórczą (w przeciwieństwie do odzyskiwania surowców wtórnych) i mieści się w ramach niniejszej sekcji C. Natomiast surowce wtórne powstałe w wyniku przetworzenia odpadów, powinny być traktowane jako wyroby pośrednie (materiał do dalszego przerobu), a nie jako nowy produkt końcowy. Specjalistyczne konserwacje i naprawy maszyn i urządzeń produkcyjnych, zawodowych itp. w przewaŝającej mierze klasyfikowane są w dziale 33 Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń. JednakŜe, naprawa komputerów, artykułów uŝytku osobistego i domowego klasyfikowana jest w dziale 95 Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów uŝytku osobistego i domowego, a naprawa pojazdów samochodowych mieści się w zakresie działu 45 Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych. Specjalistyczny montaŝ czy instalacja maszyn i urządzeń (produktów finalnych) na miejscu przeznaczenia, klasyfikowany jest w podklasie 33.20.Z Granice pomiędzy działalnością wytwórczą a działalnościami występującymi w innych sekcjach klasyfikacji mogą być niekiedy niewystarczająco ostre. Działalności klasyfikowane w Sekcji C Przetwórstwo przemysłowe charakteryzują się przekształceniem surowców i materiałów w nowy wyrób. Określenie, który wyrób jest nowym wyrobem często ma charakter subiektywny. 25

W rozumieniu niniejszej klasyfikacji poniŝsze działalności traktowane są jako działalności wytwórcze i mieszczą się w niniejszej sekcji: przetwórstwo świeŝych ryb i skorupiaków (np. filetowanie ryb), z wyłączeniem wykonywanego na statkach rybackich, sklasyfikowane w 10.20.Z, pasteryzowanie i butelkowanie mleka, sklasyfikowane w 10.51.Z, wyprawianie skór, sklasyfikowane w 15.11.Z, zabezpieczanie i konserwowanie drewna, sklasyfikowane w 16.10.Z, drukowanie i działalności z nim związane, sklasyfikowane w 18.1, bieŝnikowanie opon, sklasyfikowane w 22.11.Z, produkcja suchej mieszanki betonowej, sklasyfikowana w 23.63.Z, obróbka elektroniczna, platerowanie, obróbka na gorąco oraz polerowanie metali, sklasyfikowane w 25.61.Z, rekonstrukcja lub przebudowa maszyn i urządzeń (np. przebudowa fabryczna silników samochodowych, sklasyfikowana w 29.10.A). Sekcja ta nie obejmuje niektórych działalności, które pomimo, Ŝe dotyczą procesów przetwórczych klasyfikowane są w innych sekcjach klasyfikacji, np.: przygotowywania posiłków do bezpośredniego spoŝycia, sklasyfikowanego w odpowiednich podklasach działu 56 Działalność usługowa związana z wyŝywieniem, pozyskiwania drewna, sklasyfikowanego w Sekcji A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, wzbogacania produktów rolniczych, sklasyfikowanego w Sekcji A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, wzbogacania rud i pozostałych minerałów, sklasyfikowanego w Sekcji B Górnictwo i wydobywanie, wznoszenia konstrukcji i działalności wytwórczych prowadzonych na miejscu wznoszenia obiektu budowlanego, sklasyfikowanych w Sekcji F Budownictwo, podziału wyrobów na mniejsze części, partie, włączając pakowanie, przepakowywanie lub butelkowanie wyrobów takich jak: alkohol, produkty chemiczne; sortowania odpadów; mieszania farb na zamówienie klienta; cięcia metalu wg zamówienia klienta; modyfikacji wyrobu, niebędącej produkcją nowego wyrobu sklasyfikowanych w Sekcji G Handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle. 26

SEKCJA D WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, GAZ, PARĘ WODNĄ, GORĄCĄ WODĘ I POWIETRZE DO UKŁADÓW KLIMATYZACYJNYCH obejmuje: dostarczanie energii elektrycznej, gazu ziemnego, pary wodnej i gorącej wody za pomocą stałej infrastruktury (sieci) zasilającej i rurociągów. Rozmiar sieci nie wpływa na zaklasyfikowanie, dystrybucję energii elektrycznej, gazu, pary wodnej, gorącej wody itp. na terenach przemysłowych i w budynkach mieszkalnych, wytwarzanie, kontrolę oraz rozprowadzanie energii elektrycznej i gazu, dostarczanie pary wodnej i powietrza do układów klimatyzacyjnych. Sekcja nie obejmuje: działalności zakładów wodociągowych i kanalizacyjnych, sklasyfikowanych w dziale 36 i 37, transportu gazu rurociągami przesyłowymi, sklasyfikowanego w 49.50.Z. SEKCJA E DOSTAWA WODY; GOSPODAROWANIE ŚCIEKAMI I ODPADAMI ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z REKULTYWACJĄ obejmuje: gospodarowanie (włączając gromadzenie, przetwarzanie oraz usuwanie) róŝnymi rodzajami odpadów, takimi jak stałe i niestałe odpady przemysłowe czy pochodzące z gospodarstw domowych, działalność składowisk odpadów. Produkt końcowy gospodarowania odpadami i ściekami moŝe być przeznaczony do składowania albo stać się produktem wejściowym dla innego procesu produkcyjnego, dostawę wody, która często prowadzona jest w połączeniu z działalnością w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków (przez tę samą lub odrębne jednostki). SEKCJA F BUDOWNICTWO obejmuje roboty ogólnobudowlane i specjalistyczne w zakresie budownictwa i prac inŝynierii lądowej i wodnej, które polegają na budowie (tzn. wznoszeniu obiektu budowlanego w określonym miejscu), odbudowie, rozbudowie i nadbudowie obiektu budowlanego oraz obejmują prace polegające na przebudowie, remoncie, rozbiórce lub montaŝu obiektu budowlanego, włączając montaŝ budowli z elementów prefabrykowanych oraz konstrukcji o charakterze stałym lub tymczasowym. 27

Roboty ogólnobudowlane obejmują: budowę kompletnych budynków mieszkalnych, budynków biurowych, sklepów oraz pozostałych budynków uŝyteczności publicznej, budynków w gospodarstwach rolnych, itp. budowę obiektów inŝynierii lądowej i wodnej, takich jak: autostrady, ulice, mosty, tunele, drogi szynowe, płyty lotnisk, porty i inne inwestycji wodne, systemy irygacyjne, systemy kanalizacyjne, infrastruktura przemysłowa, rurociągi i linie elektryczne, obiekty sportowe itp. Roboty mogą być prowadzone na rachunek własny lub na podstawie umowy. Część robót, a czasami nawet cała praca moŝe być zlecana podwykonawcom. Jednostka, która ponosi całkowitą odpowiedzialność za realizację projektu budowlanego, a takŝe podwykonawca wykonujący prace budowlane, są klasyfikowani w niniejszej sekcji. Sekcja ta obejmuje takŝe remonty budynków i obiektów inŝynierii lądowej i wodnej. Sekcja ta obejmuje budowę: kompletnych budynków (dział 41), kompletnych obiektów inŝynierii lądowej i wodnej (dział 42). Sekcja ta obejmuje równieŝ specjalistyczne roboty budowlane, pod warunkiem, Ŝe stanowią część realizacji budowy (dział 43). Wynajem sprzętu budowlanego z operatorem jest klasyfikowany w tej sekcji, jeśli roboty budowlane wykonywane są przy jego uŝyciu. W niniejszej sekcji mieści się takŝe realizacja projektów budowlanych na własny rachunek obejmujących przedsięwzięcia finansowe, techniczne i rzeczowe w celu przygotowania budowy lub budowy budynków czy obiektów inŝynierii lądowej i wodnej do sprzedaŝy. Natomiast jednostka, która realizuje projekty budowlane na własny rachunek, nie w celu ich sprzedaŝy, lecz na cele własne (np. w celu wynajmu powierzchni w budynkach lub prowadzenia działalności produkcyjnej w tym miejscu) będzie klasyfikowana zgodnie z prowadzoną przez siebie działalnością, np. w nieruchomościach, produkcji itp. SEKCJA G HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZJĄC MOTOCYKLE obejmuje: sprzedaŝ hurtową i detaliczną (tj. sprzedaŝ niewymagającą przetwarzania) 28

wszystkich rodzajów towarów, świadczenie usług związanych ze sprzedaŝą towarów, naprawy pojazdów samochodowych i motocykli. SprzedaŜ hurtowa i detaliczna są końcowymi etapami dystrybucji towarów. SprzedaŜ bez przetwarzania obejmuje czynności podstawowe (lub manipulacyjne) związane z handlem, np. sortowanie, klasyfikowanie, składanie wyrobów, mieszanie (łączenie) wyrobów (np. wina lub piasku), butelkowanie (poprzedzone lub nie myciem butelek), pakowanie, dzielenie na mniejsze partie i przepakowywanie towarów w celu dystrybucji w mniejszych partiach, przechowywanie (nawet mroŝonych lub chłodzonych) wyrobów, czyszczenie i suszenie produktów rolnych, przycinanie płyt pilśniowych z włókien drzewnych lub arkuszy metalowych, traktowane jako działalność drugorzędna. Dział 45 Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych obejmuje wszystkie rodzaje działalności związane ze sprzedaŝą i naprawą pojazdów samochodowych i motocykli. Dział 46 Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi obejmuje odsprzedaŝ (sprzedaŝ bez przetwarzania) nowych i uŝywanych towarów sprzedawcom detalicznym, uŝytkownikom przemysłowym, handlowym, profesjonalnym, korporacjom, instytucjom lub innym hurtownikom; agentom i pośrednikom prowadzącym działalność handlową, polegającą na zakupie i następnie odsprzedaŝy, przy czym mogą to być np.: hurtownicy, pośrednicy, maklerzy, dystrybutorzy towarów przemysłowych, eksporterzy, importerzy, spółdzielnie handlowe oraz oddziały i biura sprzedaŝy (z wyłączeniem sklepów detalicznych) związane z jednostkami produkcyjnymi lub wydobywczymi, w celu sprzedaŝy ich towarów, ale nieumiejscowione na ich terenach. Dział ten obejmuje takŝe działalność maklerów, sprzedawców komisowych i agentów, akwizytorów oraz organizacji spółdzielczych i innych organizacji handlowych zaangaŝowanych w handel produktami gospodarki rolnej. Obejmuje równieŝ wykonywanie czynności związanych zwykle z handlem hurtowym, taki jak: montowanie, sortowanie i klasyfikowanie towarów w duŝych ilościach, magazynowanie buforowe, przepakowywanie i butelkowanie, redystrybucję w mniejsze partie, np. wyrobów farmaceutycznych; przechowywanie, chłodzenie, dostarczanie i instalowanie towarów na własny rachunek, promowanie 29

sprzedaŝy i projektowanie etykiet. Większość hurtowników jest prawnymi właścicielami sprzedawanych towarów, ale niektórzy działają jako agenci komisowi lub prowadzą sprzedaŝ na zlecenie. Dział 47 Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi obejmuje odsprzedaŝ (sprzedaŝ bez przetwarzania) Ŝywności, paliw, nowych i uŝywanych artykułów uŝytku osobistego, sprzętu elektronicznego i artykułów uŝytku domowego prowadzoną przez sklepy, domy towarowe, domy sprzedaŝy wysyłkowej, na straganach, przez domokrąŝców i akwizytorów, spółdzielnie konsumenckie, domy aukcyjne itp. RozróŜnienie pomiędzy działem 46 a działem 47 określone jest przez rodzaj dominującego klienta. SEKCJA H TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA obejmuje: działalność związaną z przewozem osób lub towarów realizowaną przez transport kolejowy, rurociągowy, drogowy, wodny lub powietrzny, działalność wspomagającą przewozy świadczoną zwłaszcza przez stacje, porty, dworce lotnicze w zakresie kontroli ruchu, obsługi pasaŝerów, bagaŝu i ładunków, wynajem sprzętu transportowego z kierowcą lub załogą, działalność pocztową i kurierską. Sekcja ta nie obejmuje: wykonywania generalnych przeglądów i napraw środków transportu, z wyłączeniem pojazdów samochodowych, sklasyfikowanych w grupie 33.1, budowy, utrzymania i odnawiania dróg kołowych, szynowych, portów morskich, płyt lotnisk, sklasyfikowanych w dziale 42, konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych, sklasyfikowanych w 45.20.Z, wynajmu środków transportu bez kierowcy lub załogi, sklasyfikowanego w 77.1 i 77.3. SEKCJA I DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z ZAKWATEROWANIEM I USŁUGAMI GASTRONOMICZNYMI obejmuje: zapewnienie krótkotrwałego pobytu łącznie z wyŝywieniem przeznaczonym do bezpośredniej konsumpcji. 30

Ilość i rodzaj usług dodatkowych ujętych w niniejszej sekcji jest bardzo zróŝnicowany. Sekcja ta nie obejmuje: zapewnienia długotrwałego zakwaterowania jako głównego miejsca pobytu, sklasyfikowanego w sekcji L, przygotowywania posiłków i napojów nieprzeznaczonych do bezpośredniego spoŝycia sklasyfikowanego w sekcji C, sprzedaŝy hurtowej i detalicznej Ŝywności i napojów, sklasyfikowanej w sekcji G. SEKCJA J INFORMACJA I KOMUNIKACJA obejmuje produkcję i rozpowszechnianie informacji i dóbr kultury, przekazywanie lub rozpowszechnianie tych dóbr, działalność usługową w zakresie technologii informatycznych, przetwarzanie danych oraz pozostałą działalność usługową w zakresie informacji. Sekcja ta obejmuje: działalność wydawniczą, włącznie z publikowaniem oprogramowania (dział 58), działalność związaną z produkcją filmów i nagrań dźwiękowych (dział 59), działalność radiofoniczną i telewizyjną (dział 60), telekomunikację (dział 61) działalność w zakresie technologii informatycznych (dział 62), pozostałą działalność usługową w zakresie informacji (dział 63). Działalność wydawnicza obejmuje nabywanie praw autorskich do treści publikacji oraz udostępnianie tej treści społeczeństwu poprzez wydawanie i rozpowszechnianie jej w róŝnych formach, tj. drukiem, w formie elektronicznej lub dźwiękowej, poprzez Internet, jako wyroby multimedialne takie jak: słowniki, leksykony, encyklopedie na CD-ROM. Działalności związane z produkcją i nadawaniem programów telewizyjnych, mieszczące się w działach 59, 60 i 61, odzwierciedlają róŝne etapy tych procesów. Działalność związana z produkcją filmów, seriali telewizyjnych mieści się w dziale 59. Natomiast stworzenie całego programu telewizyjnego obejmuje elementy z działu 59 lub elementy (takie jak programy informacyjne na Ŝywo ) z działu 60. 31

Dział 60 obejmuje takŝe nadawanie programów przez ich producenta. Nadawanie całego programu telewizyjnego przez osoby trzecie, tzn. bez wprowadzania zmian do programów, włączone jest do działu 61. Transmisja programów moŝe odbywać się przez stacje satelitarne lub sieć kablową i mieści się w dziale 61. SEKCJA K DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA obejmuje: działalność związaną z usługami finansowymi, włączając ubezpieczenia, reasekurację, działalność związaną z funduszami emerytalnymi oraz działalność pomocniczą w stosunku do usług finansowych, działalność spółek holdingowych, trustów, funduszy i podobnych instytucji finansowych. SEKCJA L DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI obejmuje: działalność wynajmujących, agentów i/lub maklerów w zakresie: kupna lub sprzedaŝy nieruchomości, wynajmowania nieruchomości oraz pozostałą działalność usługową związaną z nieruchomościami, taką jak: wycena nieruchomości; działalność ta moŝe być prowadzona na własnej lub dzierŝawionej nieruchomości lub na zlecenie, budowę obiektów, na uŝytek własny lub na wynajem, zarządzanie nieruchomościami. SEKCJA M DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA obejmuje działalność profesjonalną, naukową i techniczną wymagającą wiedzy specjalistycznej, tj. działalność prawniczą i rachunkowo-księgową obejmującą: reprezentowanie interesów jednej strony przeciw drugiej stronie przed sądem lub innym ciałem orzekającym, prowadzone przez adwokatów, radców prawnych lub pod ich nadzorem w sprawach cywilnych i karnych oraz doradztwo prawne w przypadkach sporów pracowniczych, przygotowanie dokumentów prawnych w zakresie umów i porozumień zawieranych między podmiotami gospodarczymi i innych dokumentów 32

związanych z prowadzeniem firm, dokumentacją patentową i prawami autorskimi, testamentami, aktami darowizn, udzielaniem pełnomocnictw itp., działalność notariuszy, komorników, sędziów polubownych, rzeczników patentowych, radców prawnych, działalność rachunkowo-księgową, np.: sporządzanie sprawozdań i bilansów finansowych, ich kontrolę i potwierdzanie poprawności (działalność biegłych księgowych) oraz księgowanie wszelkiego rodzaju transakcji gospodarczych. działalność firm centralnych; doradztwo związane z zarządzaniem obejmujące: doradztwo i bezpośrednią pomoc dla podmiotów gospodarczych i innych jednostek w zakresie planowania strategicznego i organizacyjnego, prowadzenia rachunkowości i kontroli wydatków, planowania, organizacji pracy, efektywności zarządzania oraz strategii i działalności marketingowej, działalność firm centralnych zajmujących się kontrolowaniem i zarządzaniem innymi jednostkami spółki lub przedsiębiorstwa. działalność w zakresie architektury i inŝynierii; badania i analizy techniczne, obejmującą: usługi architektoniczne, inŝynierskie, opracowywanie projektów, sprawowanie nadzoru budowlanego, usługi miernicze i kartograficzne, badania właściwości fizycznych, analizy chemiczne i pozostałe badania. badania naukowe i prace rozwojowe, obejmujące: badania podstawowe, obejmujące działalność badawczą eksperymentalną lub teoretyczną - podejmowaną w celu zdobycia nowej wiedzy o zjawiskach i faktach, nieukierunkowaną na bezpośrednie zastosowanie w praktyce, badania stosowane, obejmujące działalność badawczą podejmowaną w celu zdobycia nowej wiedzy, ukierunkowaną na zastosowanie w praktyce, prace rozwojowe - prace wykorzystujące dotychczasową wiedzę, prowadzone w celu wytworzenia nowych lub udoskonalenia istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń, usług, procesów, systemów lub metod. reklamę i badanie rynku obejmujące: projektowanie i realizowanie kampanii reklamowych i ich umieszczanie w czasopismach, gazetach, radiu i telewizji, lub innych mediach, jak równieŝ projektowanie miejsc na cele reklamowe. 33