KWARTALNIK PRAWNY. Kim jest świadek chrztu i jaką pełni rolę? Jakie są zasady stwierdzenia stanu wolnego nupturientów przed zawarciem małżeństwa?

Podobne dokumenty
Tytuł I. CHRZEST (Kan ) Rozdział I. SPRAWOWANIE CHRZTU

Zarezerwowane są Msze św. na 18-stki w II niedzielę miesiąca. a na roczki w IV niedzielę miesiąca. Informacja dotycząca chrztu św.

Rodzice mają obowiązek zgłosić dziecko w biurze parafialnym przynajmniej trzy tygodnie przed chrztem, aby omówić sprawy związane z udzieleniem chrztu

Wykaz Formularzy i Aneksów

KWARTALNIK PRAWNY PROBOSZCZA WYDAWNICTWO GŁOSIMY NUMER 2 (2) ISSN WRZESIEŃ Czy w parafii potrzebne są umowy z wolontariuszami? str.

INFORMACJE PRAKTYCZNE DOTYCZĄCE FORMALNOŚCI ZWIĄZANYCH Z ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA:

Kodeks Prawa Kanonicznego o Sakramencie Chrztu

P R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA

INSTRUKCJA O PRZYGOTOWANIU DOROSŁYCH DO PRZYJĘCIA SAKRAMENTÓW WTAJEMNICZENIA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO

Chrzest Święty to pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, który gładzi grzechy, daje nam godność dziecka Bożego oraz czyni członkiem Kościoła.

Parafia pw. Świętego Józefa Rzemieślnika w Swarzędzu

SPIS TREŚCI. Dekret zatwierdzający i ogłaszający uchwały I Synodu Diecezji Legnickiej... 5

Konsekwencje wypisania (się) ucznia z lekcji religii

INSTRUKCJA o przygotowaniu młodzieży szkolnej do sakramentu bierzmowania w Diecezji Warszawsko Praskiej

- Do chrztu należy przynieść dziecko jak najwcześniej, czyli w pierwszych tygodniach po urodzeniu

Stanowisko biskupów polskich w sprawie małżeństwa katolickiego zawieranego poza miejscem świętym

Stanowisko biskupów polskich w sprawie małżeństwa katolickiego zawieranego poza miejscem świętym

kwartalnik prawny Czy osoba niepełnosprawna intelektualnie może pełnić rolę chrzestnego?

STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC SAKRAMENT CHRZTU

Warunki prenumeraty Wydawnictw Komunalnych 2017

Instrukcja duszpastersko-katechetyczna w sprawie przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania w Archidiecezji Częstochowskiej

SĄD METROPOLITALNY LUBELSKI

KWARTALNIK PRAWNY PROBOSZCZA

Tytuł IV. ŚRODKI SPOŁECZNEGO PRZEKAZU, W Szczególności KSIĄŻKI

ZELATOR. wrzesień2016

VI DIECEZJALNA PIELGRZYMKA ŻYWEGO RÓŻAŃCA

NADZWYCZAJNI SZAFARZE KOMUNII ŚWIĘTEJ

Warunki prenumeraty Wydawnictw Komunalnych

WIELE JEST SERC, KTÓRE CZEKAJĄ NA EWANGELIĘ. Kolęda 2013/2014 Materiały dla koordynatorów

Temat: Sakrament chrztu świętego

INSTRUKCJA O PRZYGOTOWANIU MŁODZIEŻY DO SAKRAMENTU BIERZMOWANIA

D I E C E Z J A Z I E L O N O G Ó R S K O - G O R Z O W S K A WIZYTACJA KANONICZNA (formularz katechetyczny)

REGULAMIN PRENUMERATY CZASOPISM W SIECI i W SIECI HISTORII WYDAWANYCH PRZEZ FRATRIA SP. Z O.O. 1. Informacje ogólne

Spotkanie kandydatów na nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej

1. Wprowadzenie Przymioty kancelisty Wnioski Wprowadzenie Parafia stałym miejscem posługiwania...

REGULAMIN PRENUMERATY. CZASOPISM SIECI i W SIECI HISTORII WYDAWANYCH PRZEZ FRATRIA SP. Z O.O. 1. Informacje ogólne

NSTRUKCJA DUSZPASTERSKA EPISKOPATU O UDZIELANIU SAKRAMENTU CHRZTU ŚWIĘTEGO DZIECIOM - (1975) 1. Wprowadzenie Od Wielkanocy 1973 roku obowiązuje

Warunki prenumeraty Czasopism Branz owych 2018

KODEKS PRAWA KANONICZNEGO. Tytuł III INSTYTUTY ŚWIECKIE

WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa

Chrzest: Jak wybrać chrzestnych dla dziecka?

Tytuł jednostki Treści Wymagania uczeń potrafi Nabywane postawy Uwagi

DEKLARACJA CZŁONKOWSKA

STATUT. rad duszpasterskich Archidiecezji Lubelskiej

N O W Y R E G U L A M I N D L A M U Z Y K Ó W K O Ś C I E L N Y C H D I E C E Z J I O P O L S K I E J

Radom, 18 października 2012 roku. L. dz. 1040/12 DEKRET. o możliwości uzyskania łaski odpustu zupełnego w Roku Wiary. w Diecezji Radomskiej

SZKOLENIE: Ochrona danych osobowych w praktyce z uwzględnieniem zmian od r.

Praktyczne wskazania z dnia 23 listopada 2018 r. z zakresu ochrony danych osobowych w związku z wizytą duszpasterską (kolędą) wydane przez KIOD

KWESTIONARIUSZ dla osób ubiegających się o tytuł DIAKONISY

ZASADY PRZYGOTOWANIA DO SAKRAMENTU MAŁŻEŃSTWA W ARCHIDIECEZJI WARSZAWSKIEJ

KWESTIONARIUSZ dla osób ubiegających się o tytuł KANDYDATA NA DIAKONA

Gdy wymowa 'firm' przechodzi w 'birzm', 'bierzm', wtedy otrzymujemy 'bierzmować' jako polską

Pozostaję do dyspozycji w razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z organizacją Synodu, a zwłaszcza parafialnych zespołów synodalnych.

OBRZĘDY BIERZMOWANIA WPROWADZENIE TEOLOGICZNE I PASTORALNE

INSTRUKCJA O KANCELARII PARAFIALNEJ

ABC V Synodu Diecezji Tarnowskiej Struktura i funkcjonowanie

Wskazania dla duszpasterzy diecezji siedleckiej w sprawie udzielania sakramentów

Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia.

W: Pierwszy Synod Diecezji Rzeszowskiej Rzeszów 2004 s

Eucharystia z sakramentem Chrztu św. Fotografowanie w czasie liturgii

Konsekwencje wypisania (się) ucznia z lekcji religii

IV. spotkanie: Sakrament małżeństwa. Spotkanie: przeszkody do zawarcia sakramentu małżeństwa

Regulamin Konkursu Przyjaciele lasu

Kancelaria Parafialna czynna w dni powszednie od wtorku do piątku bezpośrednio po Mszy Św. Nieczynna w niedziele i święta!

List pasterski Biskupa Świdnickiego w sprawie przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania w diecezji świdnickiej

ANNUARIUM STATISTICUM ECCLESIAE IN POLONIA AD 2015

FORMULARZ REKRUTACYJNY

PASTORALNA Tezy do licencjatu

Poznań, dnia 29 lutego 2016 roku N. 689/2016 BISKUP GRZEGORZ BALCEREK D E K R E T

REGULAMIN SZKOLEŃ ORGANIZOWANYCH PRZEZ FORECAST CONSULTING SP. Z O.O.

Notarialny tytuł egzekucyjny

George Augustin. Powołany do radości. Z przedmową. kardynała Waltera Kaspera. Przekład. Grzegorz Rawski

Bp Tomasik: Fundamentem świątyni jest wiara

WAKACYJNY KONKURS FOTOGRAFICZNY EDYCJA 2017

Co do przebiegu Mszy świętej stosuje się wszystkie wskazania jak we Mszy pod przewodnictwem Biskupa z poniższymi wyjątkami.

PODWYKONAWCA PRAWA, OBOWIĄZKI I ZASADY WSPÓŁPRACY Z WYKONAWCĄ. uczestnicy przetargów publicznych

Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Nowe życie w Chrystusie

Kryteria oceniania w klasie VI szkoły podstawowej

Rekomendacja Z implementacja w bankach

GRUPA GUMUŁKA -KIERUNEK NA INNOWACJE OFERTA SZKOLENIA OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE

RADA PRAWNA KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI

Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI

Jezus przyznaje się do mnie

2. Instrukcja Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom

Wiadomości, umiejętności i postawy. ucznia

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. 1

Ogólne Warunki Umów (OWU) ELAMED Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa. 1 Postanowienia Ogólne

PIERWSZEGO, TRZECIEGO I CZWARTEGO PRZYKAZANIA KOŚCIELNEGO

FORMACJA POCZĄTKOWA DO STANU DZIEWIC

Regulamin konkursu. Męski pocałunek

OFERTA SZKOLENIA ZATRUDNIANIE NA PODSTAWIE UMOWY ZLECENIA

Wprowadzenie 1 PORADNIK KANCELARYJNY

OFERTA SZKOLENIA PRAWO PRACY Z UWZGLĘDNIENIEM ZMIAN W 2019 R.

biblioteczka zamówień publicznych Agata Hryc-Ląd PRZETARG NIEOGRANICZONY procedura krok po kroku

Przepisy dotyczące prowadzenia parafialnych ksiąg: ochrzczonych, i komunii świętej, bierzmowanych, małżeństw i zmarłych

Spis Treści. Rozdział I. POWSTANIE ORDYNARIATÓW PERSONALNYCH DLA ANGLIKANÓW. Rozdział II. POZYCJA PRAWNA ORDYNARIUSZA ORDYNARIATU PERSONALNEGO

WNIOSEK o zawarcie umowy o organizację stażu. 1. Nazwa organizatora stażu :..

REGULAMIN. REGULAMIN ŚWIADCZENIA USŁUG SZKOLENIOWYCH przez BARBELL GROUP Alicja Białowąs, oraz BARBELL GROUP Dawid Białowąs. Rozdział 1.

Transkrypt:

KWARTALNIK PRAWNY WYDAWNICTWO GŁOSIMY NUMER 3 (3) ISSN 2544 0217 GRUDZIEŃ 2017 str. 3 TEMAT NUMERU Kim jest świadek chrztu i jaką pełni rolę? str. 7 Jakie są zasady stwierdzenia stanu wolnego nupturientów przed zawarciem małżeństwa? str. 10 Czy jest dopuszczalne powtórne wykorzystanie grobu? str. 17 W jaki sposób proboszcz może wspierać działania związane z ochroną dzieci? Rozmowa z Ojcem Adamem Żakiem, koordynatorem ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski str. 26

Spis treści Czy można podjąć się zadania rodzica chrzestnego przez pełnomocnika?................ 3 ks. prof. Leszek Adamowicz Kim jest świadek chrztu i jaką pełni rolę?........ 7 dr Aleksandra Brzemia-Bonarek Jakie są zasady stwierdzenia stanu wolnego nupturientów przed zawarciem małżeństwa?..................................... 10 ks. dr hab. Piotr Majer Jak rozwiązywać konflikty kompetencyjne pomiędzy parafią a kościołem rektoralnym lub zakonnym położonym na jej terenie?...... 14 ks. dr hab. Piotr Majer Czy jest dopuszczalne powtórne wykorzystanie grobu?........................... 17 Marcin Krzemiński Czy prawo kanoniczne jest autonomiczne wobec prawa polskiego?........................ 20 ks. dr hab. Piotr Kroczek W jaki sposób proboszcz może wspierać działania związane z ochroną dzieci? Rozmowa z Ojcem Adamem Żakiem, koordynatorem ds. ochrony dzieci i młodzieży przy KEP............................ 26 Anna Konarzewska-Żuczek Czy proboszcz ma obowiązek zgłaszania przestępstw na tle seksualnym, gdy będzie miał o takim czynie wiarygodną wiadomość?... 29 Michał Kelm Jakie znaczenie mają zmiany wprowadzone w organizacji nauczania religii w szkołach?.... 31 dr Adam Balicki Jaką odpowiedzialność ponosi proboszcz za skutki wypadku, do którego doszło na terenie parafii, gdzie utrzymanie terenu parafii powierzone zostało firmie zewnętrznej?....... 33 Jakub Bonowicz Czcigodny Księże Proboszczu, Z przyjemnością oddajemy do rąk Księdza grudniowy numer Kwartalnika Prawnego Proboszcza. Staraliśmy się, aby zawarte w nim artykuły dotyczyły różnych tematów, by były ciekawe i praktyczne. W szczególny sposób zachęcamy do zapoznania się z tematem numeru: Czy można podjąć się zadania rodzica chrzestnego przez pełnomocnika? autorstwa ks. prof. Leszka Adamowicza. Autor podkreśla w nim, jak ważną kwestią w czasach tak licznej emigracji jest to zagadnienie. Zachęcamy do lektury artykułu: Kim jest świadek chrztu i jaką pełni rolę? Autorka jasno omawia, w jakich okoliczność jest to możliwe i kto może być nim być. Wyjątkowym tekstem w bieżącym numerze jest wywiad przeprowadzony z Ojcem Adamem Żakiem, Koordynatorem ds. dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski. W wywiadzie poruszony został bardzo dzisiaj istotny temat ochrony dzieci przed różnego rodzaju przemocą, w szczególności w kontekście zmiany przepisów prawa karnego, obowiązujących od lipca bieżącego roku. W numerze kontynuujemy również temat rozpoczęty w numerze wrześniowym dotyczący odpowiedzialności parafii za nieszczęśliwy wypadek na jej terenie. Tym razem poruszona jest kwestia powierzenia dbania o teren parafialny firmie zewnętrznej. Czcigodny Księże, zachęcamy do przesyłania do naszej redakcji pytań, bądź propozycji tematów, które miałyby się ukazać na łamach naszego czasopisma. Mamy nadzieję, że wszystkie artykuły znajdujące się w bieżącym numerze będą pomocne w trudnym zadaniu, jakim jest zarządzanie parafią. Z poważaniem, Anna Konarzewska-Żuczek Redaktor Wydawca: Wydawnictwo Głosimy Sp. z o.o., ul. Wiązana 6a2, 04-765 Warszawa tel.: +48 690 050 015 e-mail: redakcja@glosimy.pl www.glosimy.pl NIP 952 213 34 08 REGON 360177219 KRS 0000540309 Redakcja: Opiekun merytoryczny: ks. prof. Piotr Majer Redakcja: Anna Konarzewska-Żuczek Grafika i skład: Marzena Rosochacz Zdjęcia: Fotolia (GKor, Syda Productions) Nakład: 2000 Zamówienia i prenumerata: tel. +48 690 050 015; e-mail: redakcja@glosimy.pl Copyright by Wydawnictwo Głosimy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2017 Uwaga! Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część publikacji nie może być kopiowana ani rozpowszechniana w jakiejkolwiek postaci bez zgody wydawcy, gdyż stanowi to naruszenie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie artykułów zamieszczonych w publikacji.

Czy można podjąć się zadania rodzica chrzestnego przez pełnomocnika? Chrzestny (łac. padrinus) i chrzestna (łac. madrina), zgodnie ze starożytną tradycją Kościoła, są poręczycielami i pomocnikami przyjmującego chrzest na jego drodze życia chrześcijańskiego (Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1255). Są także świadkami udzielonego sakramentu oraz gwarantami rozwijania łaski sakramentalnej w życiu neofity, zarówno dziecka, jak i dorosłego (kan. 872 Kodeksu prawa kanonicznego dalej KPK i kan. 684 2 Kodeksu kanonów Kościołów wschodnich dalej KKKW). Czy można więc takiego zadania podjąć się będąc nieobecnym podczas udzielania samego sakramentu? Chrzestni i ich zadania Drugi Polski Synod Plenarny przypomniał w dokumencie o liturgii (n. 16), że chrzestni są zobowiązani do stworzenia nowoochrzczonemu środowiska wiary i wzrostu na drodze życia chrześcijańskiego oraz, że rodzicom chrzestnym należy uświadamiać wagę ich funkcji w życiu chrzczonego dziecka i wspólnoty kościelnej. Zgodnie przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. (kan. 873), przyjmujący chrzest w Kościele łacińskim powinien mieć jednego chrzestnego lub dwoje chrzestnych. Oznacza to, że może to być albo jeden mężczyzna, albo jedna kobieta, albo jednocześnie jeden mężczyzna i jedna kobieta. Prawo katolickich Kościołów wschodnich liczbę chrzestnych traktuje bardziej ogólnie, mówiąc o przynajmniej jednym chrzestnym (kan. 681 1 KKKW). Chrzestny, jako obecny przy chrzcie, jest jego świadkiem i w razie potrzeby jego oświadczenie wystarczy do udowodnienia faktu chrztu. Wymagania stawiane kandydatom na chrzestnych Wymagania stawiane kandydatom na chrzestnych wynikają z charakteru ich zadania. Skoro mają być osobami odpowiedzialnymi za życie i rozwój wiary u ochrzczonego, sami muszą być dojrzałymi i przykładnymi świadkami wiary. Dlatego Kościół stawia wysokie wymagania kandydatom do tego zadania. Kandydat do funkcji chrzestnego winien więc: 1) być wyznaczony przez przyjmującego chrzest albo przez jego rodziców, albo przez tego, kto ich zastępuje, a gdy tych nie ma, przez proboszcza lub szafarza chrztu i posiada wymagane kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania; 2) ukończyć szesnaście lat, chyba że biskup diecezjalny określił inny wiek albo proboszcz lub szafarz jest zdania, że słuszna przyczyna dopuszcza wyjątek (w Polsce wiek minimalny określiła Konferencja Biskupów na 15 lat zob. Instrukcja o chrzcie dzieci z 1975 r., n. 5 dalej: IChD); 3) być katolikiem, bierzmowanym i po przyjęciu sakramentu Najświętszej Eucharystii; może być także dopuszczony jako drugi chrzestny (chrzestna) chrześcijanin należący do Kościoła wschodniego katolickiego, ale zawsze z chrzestnym katolikiem (Nowe Dyrektorium ekumeniczne z 1993 r., n. 98b); 4) prowadzić życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką ma pełnić; 5) być wolnym od jakiejkolwiek kary kanonicznej, zgodnie z prawem wymierzonej lub deklarowanej; 6) nie być ojcem lub matką przyjmującego chrzest. Istnieje różnica w dyscyplinie Kościoła łacińskiego i w dyscyplinie Kościołów wschodnich katolickich w tym zakresie. Prawodawstwo Kościołów wschodnich precyzyjnie wyróżnia warunki wymagane do ważności podjęcia zadania chrzestnego (wymienione ( ) ks. prof. Leszek Adamowicz

Kim jest świadek chrztu i jaką pełni rolę? Zdarza się niekiedy, że rodzice dziecka mającego być ochrzczonym pragną aby chrzestnym był katolik, który nie spełnia wymogów ustanowionych przez prawo dla rodziców chrzestnych w kan. 874 1. Najczęściej chodzi o osoby pozostające w nieuregulowanych sytuacjach małżeńskich. Czasem, dla złagodzenia sytuacji w parafii podejmuje się decyzję, aby taka osoba była świadkiem chrztu. Praktyka wskazuje, że wspomniane sytuacje mają miejsce, nierzadko argumentowane jest to troską duszpasterską o tych, którzy z racji trwania w obiektywnie ciężkim grzechu nie mogą spełnić warunków, jakie prawo nakłada na chrzestnych. W szczególności wierni przebywający na emigracji w Wielkiej Brytanii czy Irlandii opisują otwartość duszpasterzy do przyjęcia katolików o nieuregulowanej sytuacji małżeńskiej jako świadków chrztu. Jak kodeks prawa kanonicznego reguluje te kwestie? Kto to jest świadek chrztu? Praktyka wykorzystywania instytucji świadków chrztu dla katolików nie jest stosowaniem szerokiej interpretacji, lecz próbą obejścia prawa. Dlatego też w niektórych polskich diecezjach wydano dokumenty przypominające o prawidłowej interpretacji tego kanonu, bądź też normami prawa partykularnego zabroniono dopuszczania katolików do pełnienia funkcji świadków chrztu (np. w archidiecezji krakowskiej jest to instrukcja z dnia 9 stycznia 2008 r., Biuletyn Duszpasterski 2/2008, s. 8, p. 8). W wielu jednak ten problem nie został jednoznacznie wyjaśniony. Instytucja świadka chrztu jest przewidziana dla niekatolików, czyli chrześcijan, którzy nie są w pełnej komunii z Kościołem katolickim. Zgodnie z kan. 874 2 Kodeksu Prawa Kanonicznego, ochrzczony, należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej, może być dopuszczony tylko razem z chrzestnym katolikiem i to jedynie jako świadek chrztu. Kodeks dopuszcza takie osoby do towarzyszenia nowo ochrzczonemu i jego rodzinie w chrzcie jako wyraz realizacji głębokiej wspólnoty wszystkich chrześcijan w wierze w Trójjedynego Boga i Jezusa Chrystusa, który stał się człowiekiem. Niekatolik dopuszczony jako świadek chrztu zawsze występuje razem z chrzestnym katolikiem, gdyż tylko ten drugi potrafi w pełni przyjąć na siebie zadania chrzestnego. Na pytanie, czy katolik żyjący w nieuregulowanej sytuacji małżeńskiej może występować jako świadek chrztu należy co do zasady odpowiedzieć negatywnie. Sprzeciw wobec praktyki wyrażania zgody na obecność katolika jako świadka chrztu nie jest jedynie bezrefleksyjną realizacją wymogów litery prawa w myśl paremii dura lex sed lex lub niepotrzebnym rygoryzmem. Należy zastanowić się nad duchem prawa, czyli intencją i myślą ustawodawcy kościelnego w stosunku do normy opisanej przez 2 kan. 874 kodeksu prawa kanonicznego. Kanon ten nieznany w prawodawstwie z 1917 r. jest owocem rozwoju myśli ekumenicznej Kościoła i przykładem pasa transmisyjnego posoborowej eklezjologii przełożonej na język prawa (tak o kodeksie z 1983 r. napisał w konstytucji apostolskiej Sacrae disciplinae leges św. Jan Pawel II). Adresatami normy zezwalającej na instytucję świadków chrztu są ochrzczeni niekatolicy, a nie katolicy, którzy nie posiadają przymiotów wymaganych przez prawo. ( ) dr Aleksandra Brzemia-Bonarek UPJP2 w Krakowie, Sąd Metropolitalny w Krakowie

Jakie są zasady stwierdzenia stanu wolnego nupturientów przed zawarciem małżeństwa? Jedną z ważniejszych czynności, które musi dokonać proboszcz w toku przygotowania narzeczonych do zawarcia małżeństwa kanonicznego jest weryfikacja stanu wolnego nupturientów, czyli sprawdzenie, że żadne z nich nie jest aktualnie związane węzłem małżeńskim. Niekiedy niesie to ze sobą poważne trudności, zwłaszcza gdy chodzi o małżeństwo zawierane z ochrzczonym niekatolikiem lub osobą nieochrzczoną. Świadectwo (metryka) chrztu W przypadku katolików najpewniejszym dowodem stanu wolnego jest świadectwo chrztu zwane też metryką chrztu. Stanowi ono urzędowy odpis aktu chrztu i jest jednym z dokumentów publicznych, które należy przedstawić w kancelarii parafii, w której odbywa się kanoniczne badanie narzeczonych przed zawarciem małżeństwa. Metryka chrztu, w przygotowaniu do zawarcia małżeństwa pełni podwójną rolę: potwierdza chrzest przyjęty przez nupturienta oraz status kanoniczny wiernego, a przede wszystkim stanowi dowód stanu wolnego kandydata do małżeństwa. Oznacza to, że metryka stwierdza, iż nupturient nie jest związany węzłem kanonicznego małżeństwa, nie przyjął święceń ani nie złożył ślubów zakonnych, które to okoliczności stanowią przeszkody uniemożliwiające zawarcie małżeństwa (zob. kan. 1085 1, 1087, 1088 Kodeksu Prawa Kanonicznego). Przy czym do tego drugiego celu dokument ów nie może być starszy niż sześć miesięcy przed zgłoszeniem się narzeczonych do duszpasterza (zob. Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w kościele katolickim z dnia 5 września 1986 r., art. 44 i 96). Aby metryka chrztu mogła stanowić skuteczne potwierdzenie stanu wolnego narzeczonego, musi zawierać, oprócz danych osobowych i tych dotyczących przyjętego chrztu, aktualne adnotacje, czyli wzmianki w rubryce uwagi. Tam, zgodnie z kan. 535 2 KPK, odnotowuje się przyjęcie sakramentu bierzmowania, a także wszystko, co ma związek ze stanem kanonicznym danej osoby, a więc zawarcie przez nią małżeństwa, ewentualne orzeczenie nieważności małżeństwa lub jego rozwiązanie, przyjęcie święceń, złożenie ślubów zakonnych, ewentualną zmianę obrządku. Adnotacje zawarte w akcie chrztu muszą być zawsze uwidocznione w metryce. Jeśli ktoś nie zawarł małżeństwa i jest stanu wolnego, w metryce winna znaleźć się uwaga potwierdzająca ten stan, np. następującej treści: nie ma uwag o zawartym małżeństwie, względnie o prawomocnym stwierdzeniu nieważności lub rozwiązaniu wcześniej zawartego małżeństwa. Do potwierdzenia stanu wolnego nupturienta nie może być użyte świadectwo chrztu wystawione przed laty. Przyjęty sześciomiesięczny okres ważności tego dokumentu pozwala na to, by odzwierciedlał on aktualny stan kanoniczny osoby jeśli ktoś w przeszłości (nawet nieodległej) zawarłby małżeństwo, wzmianka o nim winna znaleźć się w metryce i w konsekwencji osoba ta nie mogłaby ( ) ks. dr hab. Piotr Majer, prof. UPJPII wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

Jak rozwiązywać konflikty kompetencyjne pomiędzy parafią a kościołem rektoralnym lub zakonnym położonym na jej terenie? Wierni uczęszczający do kościołów rektoralnych są jednocześnie członkami parafii, rodzi to potrzebę i konieczność koordynacji wszelkiej działalności duszpasterskiej na terenie parafii, za co odpowiada proboszcz. Niekiedy może na tym tle dochodzić do sytuacji konfliktowych, których co oczywiste należy unikać. Pojęcie kościoła parafialnego Centrum życia parafialnego stanowi kościół parafialny, czyli główna świątynia usytuowana w granicach parafii. Przy kościele parafialnym winien rezydować proboszcz (kan. 533 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego). W niektórych miejscach oprócz kościoła parafialnego na terenie parafii istnieją jeszcze inne kościoły, którym nie przysługuje tytuł parafialnych. Są to kościoły rektoralne (kan. 556 KPK) lub zakonne (kan. 611, 3º KPK) te ostatnie w praktyce są traktowane analogicznie do kościołów rektoralnych, bowiem odpowiedzialnymi za nie także są rektorzy ustanawiani przez biskupa diecezjalnego, po przedstawieniu kandydata przez przełożonego zakonnego (kan. 557 2 KPK). Jednak gdy biskup diecezjalny powierza zakonnikom prowadzenie parafii (kan. 520 1 KPK), kościół zakonny staje się jednocześnie kościołem parafialnym. Formalnie kościołami rektoralnymi nie są tzw. kościoły filialne albo wyjazdowe. Nie są one kościołami parafialnymi, ale należą do parafii i bezpośrednią pieczę nad nimi sprawuje proboszcz. Cechą każdego kościoła jest m. in. to, że prawo wstępu do niego mają wszyscy wierni (kan. 1214 KPK) w odróżnieniu od kaplicy, do której wstęp mają tylko niektórzy (kan. 1223 KPK). Sprawowanie świętych czynności w kościołach nieparafialnych ma się dokonywać zgodnie z przepisami prawa (kan. 562 i 611, 3º KPK). Szczególna pozycja kościoła parafialnego Parafia po rodzinie jest pierwszą i podstawową wspólnotą wiary, modlitwy i sakramentów, odgrywa w życiu katolika rolę szczególną. Przepisy prawa kanonicznego wiążą nieraz określone czynności prawne z przynależnością parafialną. Do proboszcza parafii, który jest jej pasterzem własnym i reprezentuje w niej biskupa, należy odpowiedzialność za całość duszpasterstwa na jej terenie (kan. 519 i 528 529 KPK). Naczelną zasadą określającą relacje pomiędzy parafią a kościołami rektoralnymi położonymi na jej terenie jest ta, którą wyraża kan. 559 KPK: W powierzonym sobie kościele rektor może sprawować obrzędy liturgiczne, nawet uroczyste, z zachowaniem zgodnych z prawem przepisów fundacyjnych i jeżeli zgodnie z osądem ordynariusza miejsca nie będzie to w żaden sposób szkodziło posłudze parafialnej. Klauzula o nieszkodzeniu posłudze parafialnej wyraża podstawową normę ogólną wskazującą na pierwszeństwo przysługujące kościołowi parafialnemu względem pozostałych świątyń położonych na terenie parafii. Zasada ta powinna przyświecać organizowaniu działalności duszpasterskiej i liturgicznej w kościołach rektoralnych. Oprócz ogólnej zasady prawo kanoniczne zawiera normy szczegółowe wskazujące na pierwszeństwo parafii i proboszcza w różnych aspektach kościelnej działalności. ( ) ks. dr hab. Piotr Majer, prof. UPJPII wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

W JAKI SPOSÓB PROBOSZCZ MOŻE WSPIERAĆ DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z OCHRONĄ DZIECI? Rozmowa z Ojcem Adamem Żakiem, koordynatorem ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski Księża proboszczowie na ogół wiedzą, gdzie w rodzinach są problemy np. alkoholowe, gdzie dochodzi do przemocy. Powinni z tej wiedzy roztropnie i dyskretnie korzystać, by chronić dzieci. ( ) Zmiany przepisów prawa karnego, obowiązujące od lipca 2017 r. wprowadziły obowiązek powiadamiania organów ścigania o sytuacjach, które moga wskazywać na zagrożenie dziecka. W naszej rozmowie O. Adam Żak ukazuje szczególnie ważne okoliczności i sytuacje, wobec których nie można przejść obojętnie. Anna Konarzewska-Żuczek: Proszę Ojca, chciałabym zacząć od następującego pytania, czy zmiany przepisów prawa karnego, a szczególnie art. 240 k.k. mają realny wpływ na codzienną pracę duszpasterską księży proboszczów w parafiach? Ojciec Adam Żak: Oczywiście mogą mieć. Zależy to od faktów ale mogą mieć duży wpływ na codzienną pracę proboszczów, czy w ogóle duszpasterzy. Dlatego, że duszpasterz jest w kontakcie z ludźmi, z rodzinami, jest w kontakcie z instytucjami wychowawczymi. Ma na swoim terenie grupy młodzieżowe, dziecięce, które są objęte troską duszpasterską, jest też katecheza. To wszystko oczywiście jest polem, na którym duszpasterz może bardzo wiele zaobserwować. Druga rzecz, duszpasterz jest powiernikiem, jest osobą do której przychodzą ludzie, skarżą się, bądź mówią gdzie coś się dzieje, w domu, rodzinie, w sąsiedztwie. I tu potrzebna jest pewna wiedza, nie tylko prawna, ale też wiedza, aby umieć rozpoznać oznaki przemocy, wykorzystania seksualnego. Nie chodzi o to, że dzieje się to częściej w kościele, niż gdzie indziej ale chodzi o to, co powiedział Jan Paweł II, Kościół, sam oczyszczający się w swoim wnętrzu, staje się pomocny społeczeństwu w jego kryzysach i rzecznikiem praw tych, których prawa są gwałcone, a w tym wypadku dzieci same się nie obronią. Jeśli Kościół sam będzie miejscem oczyszczonym, bezpiecznym, uczącym się również na własnych błędach, wtedy będzie mógł łatwo rozpoznać ryzyko i przyczynić się do bezpieczeństwa dzieci w różnych środowiskach, gdzie się obracają, uczą się tańca, śpiewu, języków, gdzie uprawiają sport. Nie żeby wszędzie podejrzewać przestępstwa, ale ze względu na fakt, że one nie dzieją się w próżni, tylko w konkretnych środowiskach. Tam gdzie są ( )

CZEKAMY NA PYTANIA! Czcigodny Księże Proboszczu, pragniemy, aby nasze pismo było przydatnym narzędziem w codziennym zarządzaniu i administrowaniu parafią, w związku z tym zachęcamy do przesyłania na adres redakcji pocztą lub mailem pytań, problemów, które pojawiają się w praktyce zarządzania parafią. Na wszystkie nadesłane pytania będziemy odpowiadać. Każde pytanie zostanie przekazane do naszego eksperta, który przygotuje skierowaną do księdza odpowiedź, którą prześlemy Księdzu bezpośrednio. Odpowiedzi w formie artykułów będą również publikowane na łamach Kwartalnika, oczywiście bez podawania informacji mogących pomóc w identyfikacji pytającego. Naszym pragnieniem jest, aby Kwartalnik Prawny Proboszcza był praktycznym wsparciem w trudnych zagadnieniach prawnych, od których nie jest w stanie uciec żaden proboszcz, nawet małej parafii. Wymiana doświadczeń na naszych łamach będzie cenną pomocą. Prosimy o przesyłanie pytań do redakcji na adres: Wydawnictwo Głosimy Sp. z o.o. ul. Wiązana 6a2 04-765 Warszawa lub mailem na adres: redakcja@glosimy.pl Nasi eksperci czekają na Księdza pytania!

Czcigodny Księże Proboszczu, pragniemy zachęcić do prenumeraty Kwartalnika Prawnego Proboszcza, czasopisma, w których omawiać będziemy ważne w zarządzaniu i administrowaniu parafią kwestie prawne. Do wspólpracy zaprosiliśmy wybitnych specjalistów różnych dziedzin prawa, poczynając od prawa kanonicznego, poprzez cywilne, gospodarcze i inne, których znajomość w różnych sytuacjach okazuje się niezbędna. Mamy nadzieję, że częstotliwość otrzymywania czasopisma, raz na kwartał, nie będzie dla Księdza zbyt uciążliwa. Jednocześnie pozwoli, w prosty sposób zapoznać się z zagadnieniami prawnymi, które będziemy omawiać. Zachęcamy do aktywnego uczestniczenia w tworzeniu naszego czasopisma. Prosimy o nadsyłanie pytań i tematów, jakie miałyby zostać poruszone na łamach kwartalnika. Koszt rocznej prenumeraty Kwartalnika Prawnego Proboszcza to 128 zł (cena jednego numeru w prenumeracie wynosi 26 zł za 36 stron plus 6 zł koszt wysyłki jednego numeru), prenumerata w tej cenie obejmuje 4 kolejne numery. Do każdej opłaconej prenumeraty rocznej wyślemy wraz z pierwszym numerem prezent w postaci książki. Numer, który ma Ksiądz w ręku jest gratisowy. Drugą formą prenumeraty jest prenumerata półroczna, która obejmuje dwa kolejne numery w cenie 70 zł (cena jednego numeru w prenumeracie półrocznej wynosi 29 zł plus 6 zł koszt wysyłki jednego numeru). Koszty wysyłki pokrywa Wydawnictwo. ZAPRASZAMY DO SKŁADANIA ZAMÓWIEŃ I OPŁACENIA PRENUMERATY: telefonicznie: +48 690 050 015 mailem: redakcja@glosimy.pl wpłat prosimy dokonywać przelewem na konto: PKO BP 12 1020 1026 0000 1302 0247 6687 z dopiskiem: prenumerata Kwartalnika Prawnego Proboszcza

K U P O N Z A M Ó W I E N I A Aby zamówić prenumeratę kwartalnika KWARTALNIK PRAWNY PROBOSZCZA wystarczy wypełnić kupon i przesłać go na adres: Wydawnictwo Głosimy Sp. z o.o., ul. Wiązana 6a2, 04-765 Warszawa Zamówienia można składać telefonicznie: 690 050 015 lub mailem: redakcja@glosimy.pl TAK! Zamawiam prenumeratę Kwartalnika Prawnego Proboszcza roczną w cenie 128 zł półroczną w cenie 70 zł DANE ZAMAWIAJĄCEGO Oświadczam, że jestem płatnikiem VAT NIP: Nazwa parafii... Imię i nazwisko zamawiającego... Funkcja... Adres... Telefon... E-mail... Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zamieszczonych w formularzu rejestracji, w celach marketingowych zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych Dz. U. Nr 133, poz. 833 przez Wydawnictwo Głosimy Sp. z o.o., z siedzibą przy ul. Wiązanej 6a/2, 04-765 Warszawa. Zostałem poinformowany o prawie dostępu do moich danych osobowych i ich poprawiania, a także o prawie sprzeciwu wobec ich przetwarzania, oraz że podanie danych jest dobrowolne.... pieczątka i podpis WARUNKI PRENUMERATY: Prenumerata roczna obejmuje 4 numery, półroczna 2 numery. Prenumerata jest automatycznie przedłużana na kolejny okres. Wszelkie zmiany dotyczące okresu prenumeraty lub liczby prenumerowanych egzemplarzy, a także rezygnacje z prenumeraty prosimy zgłaszać pisemnie. Rezygnacja powinna być złożona na miesiąc przed końcem bieżącego okresu prenumeraty. Znam i akceptuję warunki prenumeraty. Należność zapłacę w terminie 14 dni od daty otrzymania faktury przesłanej wraz z pierwszym numerem.... pieczątka i podpis