Piotr Pohl, Grzegorz Wieloch MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ Z ZAKRESU PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN Część Poznań
WSTĘP W niniejszym opracowaniu zebrano wyjątki z norm oraz tabele i zestawienia wielkości, które są niezbędne do nauki podstaw konstrukcji maszyn, oraz do wykonywania prostych projektów wybranych podzespołów, maszyn, urządzeń małej mechanizacji, oprzyrządowań itp. Są to materiały pomocnicze do ćwiczeń, mogące zastąpić korzystanie z wielu norm i podręczników, głównie Małego Poradnika Mechanika, który zawiera tabele i przedruki wyjątków z norm niezbędnych do przeprowadzenia ćwiczeń.
. Materiały walcowane Tablica.. Masy prętów płaskich i taśm stalowych w kg/m. Tablica.. Kątowniki równoramienne Tablica.. Ceowniki Tablica.. Dwuteowniki Tablica.. Rury stalowe instalacyjne
Tablica.. Masy prętów płaskich i taśm stalowych w kg/m. Grubość [mm] Szero kość [mm],,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Do obliczenia masy m prętów i taśm przyjęto gęstość stali kg/m
Tablica.. Kątowniki równoramienne (dane zaczerpnięte z normy PN/H) J x ; J y ; J ζ ; J η moment bezwładności względem odpowiedniej osi i ζ ; i η promień bezwładności względem odpowiedniej osi e odległość od osi x x lub y y Oznaczenie Wymiary mm a x a x g r r Przekrój cm Masa kg/m e cm J x, J y cm xx,,,,,,,,, xx,,,,,,,,, xx,,,,,,,,,,,,,,,,,, xx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, xx xx xx xx xx xx xx xx xx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, J ζ cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, J η cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, i ζ cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, i η cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Tablica.. Ceowniki (dane zaczerpnięte z normy PN/H) J x ; J y ; moment bezwładności względem osi x x lub y y W x, W y wskaźnik wytrzymałości względem osi x x lub y y i x, i y promień bezwładności względem osi x x lub y y Ozna Wymiary Przekrój Masa środka x x y y Odległ. Dla osi zginania czenie mm masy e [ h s g t = r r cm J x W x i x J y W y kg/m cm cm cm cm cm cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, i y cm,,,,,,,,, Tablica.. Dwuteowniki (dane zaczerpnięte z normy PN/H) J x ; J y ; moment bezwładności względem osi x x lub y y W x, W y wskaźnik wytrzymałości względem osi x x lub y y i x, i y promień bezwładności względem osi x x lub y y Ozna Wymiary Prze Dla osi zginania czenie mm krój Masa x x y y kg/m I h s g = r t r cm J x W x i x J y W y cm cm cm cm cm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, i y cm,,,,,,,,,
Tablica.. Rury stalowe instalacyjne. (dane zaczerpnięte z normy PN/H) Średnica nominalna rury Średnica zewnętrzna Grubość ścianki rury d z ) lekkiej średniej ciężkiej mm cale mm ½ ¾ ¼ ½ ½ ½,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ) Wartości orientacyjne W zależności od przeznaczenia rury dzielą się na: rury na przewody do gazu i wody rury na instalacje w ciepłownictwie. Poza tym rury dzielą się na ocynkowane Oc i bez pokrycia ochronnego Cz.
. Tolerancje i pasowania Tablica.. Tolerancje otworów i wałków (w mikrometrach) Tablica.. Układ pasowań normalnych o wymiarach ponad O do mm. Zasada stałego wałka. Tablica.. Układ pasowań normalnych o wymiarach ponad do mm. Zasada stałego otworu. Tablica.. Odchyłki w μm częściej stosowanych wałków normalnych o średnicach do mm. Tablica.. Odchyłki w μm częściej stosowanych otworów normalnych o średnicach do mm Tablica.. Wytyczne i przykłady doboru pasowań.
Tablica.. Tolerancje otworów i wałków ( w mikrometrach),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Obszary wymiarów nominalnych [mm] Kla sa dok ład noś ci po nad do po nad do po nad do po nad do ponad do ponad do ponad do ponad do ponad do ponad do po nad do po nad do po nad do
Tablica.. Układ pasowań normalnych o wymiarach ponad do mm. Zasada stałego wałka. Nazwy pasowań h h h h h h h h Ruchowe Mieszane Wtłaczane Przestronne bardzo luźne A/h Przestronne luźne B/h B/h Przestronne (zwykłe) [C/h ] Obrotowe bardzo D/h luźne D/h D/h D/h D/h Obrotowe luźne Obrotowe (zwykłe) F/h F/h Obrotowe ciasne G/h G/h Suwliwe H/h H/h H/h Przylgowe J/h J/h J/h Lekko wciskane Wciskane (zwykłe) Mocno wciskane Bardzo lekko wtłaczane Lekko wtłaczane Wtłaczane (zwykłe) Bardzo mocno wtłaczane E/h E/h E/h K/h K/h K/h M/h M/h M/h N/h N/h N/h P/h R/h S/h Pasowania uprzywilejowane [ Pasowania nie zalecane ] U/h F/h F/h H/h H/h F/h F/h H/h H/h H/h H/h H/h H/h
Tablica.. Układ pasowań normalnych o wymiarach ponad do mm. Zasada stałego otworu. Nazwy pasowań H H H H H H H Ruchowe Mieszane Wtłaczane Przestronne bardzo luźne Przestronne luźne Przestronne (zwykłe) Obrotowe bardzo luźne Obrotowe luźne H/c H/d H/e Obrotowe (zwykłe) H/f H/f Obrotowe ciasne H/g H/g Suwliwe H/h H/h H/d H/d H/e [H/e] H/f H/f H/f Przylgowe H/j H/j H/j Lekko wciskane H/k H/k H/k Wciskane (zwykłe) H/m H/m H/m Mocno wciskane H/n H/n H/n Bardzo lekko wtłaczane H/p Lekko wtłaczane H/r H/r ) Wtłaczane (zwykłe) Bardzo mocno wtłaczane H/s H/s H/s H/u H/h H/h H/h H/h H/h H/h H/h H/s H/u H/a H/b [H/c] H/d H/d H/h H/b H/h Pasowania uprzywilejowane [Pasowania nie zalecane] ) Pasowanie H/r jest uprzywilejowane dla średnic do mm
Tablica.. Odchyłki w μm częściej stosowanych wałków normalnych o średnicach do mm. Wymiar nominalny Wałki normalne [mm] ponad do g h J k ) m n r s f g h j k m + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ) Stosowane głównie w pasowaniach łożysk tocznych.
ciąg dalszy tabeli.. Wymiar nominalny wałki normalne [mm] ponad do n p r f h s e h d f h h h + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ++ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ) Stosowane głównie w pasowaniach łożysk tocznych.
Tablica.. Odchyłki w μm częściej stosowanych otworów normalnych o średnicach do mm. Wymiar nominalny Otwory normalne [mm] ponad do G H J K ) M N F H J K M ) N F H F H H D H H + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ) Stosowane głównie w pasowaniach łożysk tocznych. + + + + + + + + + + + + + + +
Tablica.. Wytyczne i przykłady doboru pasowań Pasowania Zastosowanie Przykłady H/d Obrotowe bardzo luźne H/e Obrotowe luźne H/f Obrotowe zwykłe H/g Obrotowe ciasne H/h Suwliwe H/k Lekko wciskane H/m Wciskane (zwykłe) Do łączenia ruchowego elementów z dopuszczalnym dużym luzem. Elementy średnioobrotowe o dużej względnej długości (l/d) osadzenia, połączenia z małą dokładnoś cią montażu, przekoszenie Tuleje dystansowe, krążki linowe, długie łożyska ślizgowe, sworznie dźwigni. Wały wielopodporowe, śruby pociągowe, łożyska z panewkami z tworzyw sztucznych. Łożyskowanie wałów o Połączenia ruchowe z średniej dokładności, czopy wyczuwalnym luzem. prowadnic, pierścienie zaciskowe, łożyska ze smarem stałym. Połączenia ruchowe bez Łożyska ślizgowe, koła wyczuwalnego luzu. zmianowe koła przesuwne. Połączenia ruchowe z Koła zębate, koła pasowe możliwością łatwego sprzęgła przesuwne, przesuwania centrowania powierzchnie ustalające,, o niedużej dokładności. korby. Do połączeń spoczynkowych Śruby pasowane, kołki przenoszących ustalające, tarcze sprzęgieł, obciążenia za pomocą tuleje w piastach, korpusach lekko obciążonych. dodatkowych elementów złącznych. Częsty demontaż w trakcie eksploatacji. Do połączeń spoczynkowych Koła pasowe łańcuchowe, przenoszących ob. zębate, przy łączeniu z ciążenia za pomocą wałem za pomocą wpustów dodatkowych elementów przy średnich prędkościach złącznych. Wymagane i obciążeniach. Tuleje w bardzo silne przyleganie piastach i korpusach przy powierzchni współpracujących. obciążeniach normalnych. Połączenia rzadko Kołki ustalające. demontowane.
. Naprężenia dopuszczalne Tablica.. Zestawienie wzorów dla naprężeń dopuszczalnych Tablica.. Ogólne właściwości wytrzymałościowe wybranych materiałów konstrukcyjnych Materiał Charakter I II III obciążenia jednokierunkowozmiennzmienne obukierunkowo statyczne Zginanie k g =, R e k gj =, Z go k go =, Z go Rozciąganie i ściskanie k r =, R e k rj =, Z go k rc =, Z go Skręcanie i ścinanie k s = k t =, R e k sj = k tj =, Z go k so = k to =, Z go Oznaczenie wg PN Wytrzymałość na rozciąganie R m [MPa] Granica plastyczności R e [MPa] Wytrzymałość na zmęczenie Z go [MPa] drewno Brąz cynowy Brąz alumin. B BA Duraluminium PA Żeliwo szare Zl Zl Staliwo węglowe Stale węglowe zwykłej jakości Stale węglowe wyższej jakości L St St St min. min. min. min
. Połączenia nierozłączne Tablica.. Nity z łbem kulistym. (dane zaczerpnięte z normy PN / M) d D k l,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, (,),, (,) () () () () () () Długości normalne nitów:,,,,,,,,, (),, (),, (),, (),, (),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, (),,,, (),, (),, (),, (),, (),, (),.
. Połączenia rozłączne Tablica.. Kołki walcowe i stożkowe. Tablica.. Sworznie z łbem walcowym, podkładką i zawleczką. Tablica.. Wpusty pryzmatyczne. Tablica.. Połączenia wielowypustowe równoległe ogólnego przeznaczenia. Tablica.. Dopuszczalne naciski w połączeniach wpustowych. Tablica.. Dopuszczalne naciski powierzchniowe w połączeniach wielowypustowych. Tablica.. Oznaczenia gwintów. Tablica.. Gwinty metryczne. Tablica.. Gwinty calowe o średnicach od / " do. Tablica.. Gwinty rurowe walcowe. Tablica.. Gwinty rurowe stożkowe. Tablica.. Gwinty trapezowe symetryczne. Tablica.. Gwinty trapezowe niesymetryczne. Tablica.. Gwinty okrągłe.
Tablica.. Kołki walcowe i stożkowe. (dane zaczerpnięte z normy PN/M i PN/M) d a c Kołki walcowe stożkowe Zakresy długości l,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Normalne długości l:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, mm. Materiał: kołki ustalające i łączące stal, do roznitowania stal
Tablica.. Sworznie z łbem walcowym, z podkładką i zawleczką (dane zaczerpnięte z normy PN/M, PN/M i PN/M) sworzeń zawleczka podkładka d D k d l oznaczenie D g d x l z,,,,,,,,,,,x x,x,x x,x,x x x x x x,x,x x x x x x x,,,, Normalne długości sworzni :,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.
Tablica.. Wpusty pryzmatyczne. (dane zaczerpnięte z normy PN/M) Średnica wału d [mm] ponad do b h wpust [mm] od l do normalna głębokość rowków wpustowych w wale t [mm] w piaście t [mm],,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Normalne długości wpustów i klinów wynoszą:,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.
Tablica.. Połączenia wielowypustowe równoległe ogólnego przeznaczenia. (dane zaczerpnięte z normy PN/M) z liczba wypustów z d D b d ),,,,,,,,,,,,,,, Seria lekka Seria średnia f )) e ) ) a r D b d f )) e ) a r,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ) Wartości otrzymane w wyniku obróbki obwiedniowej. ) W celu zapewnienia dokładnego wykonania wypustu szlifowanego dopuszcza się podcięcie jego podstawy. ) Nie stosować osiowania na średnicy d. Osiowanie połączeń wielowypustowych maże zachodzić na powierzchniach o średnicach d lub D, albo na bokach wypustów. Rozróżnia się połączenia wielowypustowe: spoczynkowe s, przesuwne p, i luźne l.,,,,,,,,,,,,,,,,,, ), ), ), ),,,,, ),,, ),,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Tablica.. Dopuszczalne naciski w połączeniach wpustowych. materiały połączenie spoczynkowe połączenie ruchowe wpust piasta p dop [MPa] St, St żeliwo szare St, St stal, staliwo stal, wszystkie pow.ślizgowe St czop i piasta utwardzone utwardzone do HRC > < Tablica.. Dopuszczalne naciski powierzchniowe w połączeniach wielowypustowych. Powierzchnie robocze czopa Rodzaj Warunki Ulepszone połączenia pracy nieutwardzone lub hartowane p dop = k o [MPa] I Spoczynkowe II III I Przesuwne bez obciążenia II III I Przesuwne pod obciążeniem II III I. warunki pracy ciężkie: obciążenie zmienne o cyklu wahadłowym, z uderzeniami w obu kierunkach, drgania o dużej częstotliwości i amplitudzie, złe warunki smarowania (w połączeniach przesuwnych), powierzchnie robocze o niewielkiej twardości, mała dokładność obróbki odnośnie wymiarów i kształtów. II. warunki pracy średnie, obciążenie zmienne, przeciętne smarowanie, materiały średniej wytrzymałości, przeciętna dokładność kształtu i chropowatość powierzchni. III. warunki pracy lekkie, obciążenie działające wyłącznie w jednym kierunku, dobre smarowane, materiały o wysokiej wytrzymałości, dobra dokładność kształtu i mała chropowatość powierzchni.
Tablica.. Oznaczenia gwintów Rodzaj gwintu Wymiary podawane w oznaczeniu Znak Przykład Metryczny zwykły średnica zewnętrzna śruby w mm M M Metryczny średnica zewnętrzna śruby x skok drobnozwojny w mm M M x Stożkowy metryczny średnica nominalna x skok w mm St. M St.M x Calowy (Whitwortha) średnica zewnętrzna śrub w calach ¾ Calowy średnica zewnętrzna śruby x skok drobnozwojny w calach W W ½ x Rurowy walcowy średnica wewnętrzna rury w calach R, G R ¾ Rurowy stożkowy średnica wewnętrzna rury w calach St. R St. R ½ Stożkowy calowy średnica nominalna gwintu w (Briggsa) calach St. B St. B Trapezowy średnica zewnętrzna śruby x skok symetryczny w mm Tr Tr x Trapezowy średnica zewnętrzna śruby x skok niesymetryczny w mm S S x Okrągły średnica zewnętrzna śruby w mm x skok w calach Rd Rd x Edisona średnica nominalna w mm E E Edisona metryczny średnica nominalna w mm Em Em Do rurek pancernych liczba skoków gwintu na cal P P Do połączenia klosza z korpusem w elektr. oprawach oświet. średnica nominalna gwintu klosza w mm A A, Rowerowy średnica nominalna gwintu w mm Rw Rw, Do zaworów do dętek średnica nominalna gwintu w mm Gz Gz, Oznaczenia gwintów lewych i wielokrotnych Lewy jak wyżej lewy, LH lewy M M LH Wielokrotny prawy jak wyżej Zkrotny krotny Wielokrotny lewy jak wyżej lewy Zkrotny Lewy krotny Tr x
Tablica.. Gwinty metryczne (dane zaczerpnięte z normy PN/M) M Mx, M Mx, M Mx, M Mx, Mx, M Mx Mx, Mx, Szeregi średnic gwintów M Mx, Mx Mx, Mx, M, M,x, M, M,x, Skok gwintu zwykłego P,,,,, d=d d =D d = D d R max Πd mm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M,x,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx, Mx, M Mx Mx, Mx, M Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Szeregi średnic gwintów Skok gwintu zwykłego P d=d d =D d = D d R max Πd mm M Mx, Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx, Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx, Mx,,,,,,,, M Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx, Mx,,,,,,,, M Mx Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx, Mx Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Szeregi średnic gwintów M Mx Mx Mx, Mx Mx, M Mx Mx Mx, Mx M Mx Mx, Mx Mx, M Mx Mx Mx, Mx Mx, M Mx Mx Mx, Mx Skok gwintu zwykłego P d=d d =D d = D d R max Πd mm Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,, Mx,,,,, Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx,,,,, Mx Mx Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Szeregi średnic gwintów Skok gwintu zwykłego P d=d d =D d = D d R max Πd mm M Mx Mx Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx Mx Mx,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx Mx Mx Mx,,,,,,,,,,,,,,,,, M Mx Mx Mx Mx, Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Mx Mx Mx Mx,,,,,,,,,,,,,,,,,
Tablica.. Gwinty calowe o średnicach od / do, h= i Średnica nominalna d n gwintu nakrętki D Średnica rdzenia śruby d r Przekrój rdzenia śruby mm Średnica podziałowa d p =D p Liczba skoków na i Skok gwintu h gwintu śruby d Średnica otworu nakrętki D o / / / / (/ ) / (/ ) / / / / / ( / ) / ( / ) / ( / ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ½ ½,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gwinty, których średnica d n ujęta jest w nawiasy, nie są zalecane. Gwinty calowe można stosować tylko przy wyrobie części zamiennych. Gwintów tych nie należy stosować w nowych konstrukcjach.
Tablica.. Gwinty rurowe walcowe (dane zaczerpnięte z normy PN/M) Średnica znamionowa cale I II Liczba skoków na Skok gwintu Średnica, mm P d=d d =D d =D / / / / / / / / / /,,,,,,, /,,, /,, /,, /,, /,, /,, /,,, /,, /,, /,, /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gwinty o średnicach znamionowych podanych w kolumnie I są uprzywilejowane.
Tablica.. Gwinty rurowe stożkowe (dane zaczerpnięte z normy PN/M) φ = o φ Zbieżność C = tg = : Średnica znamionowa cale I II / / / / / / / / / / Liczba skoków na Skok gwintu P,,,, Średnica, mm d = D d = D d = D,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gwinty o średnicach znamionowych podanych w kolumnie I są uprzywilejowane. Gwint rurowy stożkowy zewnętrzny jest przeznaczony do łączenia z gwintem rurowym stożkowym wewnętrznym, ale może być także łączony z gwintem rurowym walcowym wewnętrznym o zarysie pełnym.
Tablica.. Gwinty trapezowe symetryczne (dane zaczerpnięte z normy PN/M) Szeregi średnic d P gwint drobnozwojny zwojny mm zwykły grubo d =D d D D,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Πd
Szeregi średnic d P gwint drobnozwojny zwykły grubo zwojny d =D d D D Πd mm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Tablica. Gwinty trapezowe niesymetryczne (dane zaczerpnięte z normy PN d=d szeregi średnic P gwint Πd d =D d D drobnozwojny zwojny grubozwykły mm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
d=d szeregi średnic P gwint drobnozwojny zwykły grubo zwojny d =D d D Πd mm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Tablica.. Gwinty okrągłe (dane zaczerpnięte z normy PN/M). P d skoków na mm d = D d D D Πd mm,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, () (),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, () () () () () () (),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,