BADANIE I DIAGNOZA SYTUACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA LOKALNYM RYNKU PRACY Kwestionariusz (PAPI) Wersja dla osób niepełnosprawnych

(numer kwestionariusza) (imię i nazwisko ankietera) BADANIE I DIAGNOZA SYTUACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA LOKALNYM RYNKU PRACY Kwestionariusz (PAPI) Wersja dla osób niepełnosprawnych Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Płock 2010 Dzień dobry, Nazywam się i chciałbym/chciałabym zaprosić Pana/Panią do udziału w projekcie badawczym zatytułowanym Badanie i diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy, prowadzonego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku. Wywiad kwestionariuszowy będzie miał formę rozmowy (pytań i odpowiedzi) dotyczących różnych stron Pana/Pani życia, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na rynku pracy. Pana/Pani wypowiedzi i opinie będą dla nas niezwykle cenne i pomogą nam ustalić, jak żyją obecnie mieszkańcy naszego miasta. 2

SYTUACJA SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNA Pierwszym obszarem, o który chciałby/łabym Pana/Panią zapytać jest sytuacja społecznodemograficzna, w związku z czym pojawią się pytania dotyczące wieku, wykształcenia, czy prowadzonego przez Pana/Panią gospodarstwa domowego. 1. Ile ma Pan/Pani lat? 2. Proszę powiedzieć, jakie ma Pan/Pani wykształcenie? 1. wyższe pełne (magisterskie) 2. wyższe zawodowe (licencjat) 3. policealne, pomaturalne 4. średnie ogólnokształcące 5. średnie techniczne 6. zawodowe 7. podstawowe 8. niepełne podstawowe (w tym gimnazjalne) 3. Płeć 1. kobieta 2. mężczyzna 4. Do której z wymienionych grup społeczno-zawodowych zaliczył/a by się Pan/i ze względu na swoją obecną sytuację? 1. kadra kierownicza, inteligencja 2. pracownicy umysłowi niższego szczebla 3. pracownicy fizyczno-umysłowi 4. robotnicy wykwalifikowani 5. robotnicy niewykwalifikowani 6. rolnicy 7. prowadzący własną działalność gospodarczą 8. renciści, emeryci 9. uczniowie i studenci 10. inna jaka?. 5. Jaki jest Pana/Pani stan cywilny? 1. panna/kawaler 2. zamężna/żonaty 3. rozwiedziona/y 4. wdowa/wdowiec 5. jestem w separacji 3

6. Proszę powiedzieć z ilu osób składa się Pana/Pani gospodarstwo domowe? 1. prowadzę samodzielne gospodarstwo domowe (przejdź do pyt. 11) 2. z dwóch osób 3. z trzech osób 4. z czterech osób 5. z pięciu osób 6. powyżej pięciu osób 7. Proszę wskazać z kim tworzy Pan/Pani wspólne gospodarstwo domowe: 1. z matką 2. z ojcem 3. z rodzeństwem 4. ze współmałżonkiem 5. z partnerem/partnerką 6. z babcią 7. z dziadkiem 8. z opiekunem prawnym 9. z dzieckiem/dziećmi 10. inne, jakie? Osoba Tak Nie 8. Proszę powiedzieć, czy oprócz Pana/Pani we wspólnym gospodarstwie domowym jest jeszcze osoba niepełnosprawna? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 10) 9. Proszę powiedzieć ile jest takich osób i jaki jest stopień pokrewieństwa między Państwem? 10. Proszę powiedzieć, kto z Pana/Pani gospodarstwa domowego pracuje zawodowo i w jakim charakterze? 4

11. Proszę powiedzieć, jakie wykształcenie ma Pana/Pani matka? 12. Proszę powiedzieć, jakie wykształcenie ma Pana/Pani ojciec? 13. Proszę powiedzieć, jaki jest średni dochód miesięczny Pana/Pani rodziny? 14. Proszę powiedzieć, z czego obecnie się Pan/Pani utrzymuje? Proszę wskazać wszystkie źródła: 1. pozostaję na utrzymaniu członków rodziny 2. z pracy stałej 3. z prowadzenia własnej działalności gospodarczej 4. z prac dorywczych 5. z pomocy opieki społecznej 6. z zasiłku dla bezrobotnych 7. z renty 8. z pomocy instytucji charytatywnych i organizacji pozarządowych (np. Caritas) 9. z oszczędności 10. inne, jakie? 15. Czy korzysta Pan/Pani z pomocy instytucji wsparcia społecznego, np. Ośrodków Pomocy Społecznej, Domów Pomocy Społecznej, Caritasu, Polskiego Czerwonego Krzyża? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 17) 16. Proszę powiedzieć w jakiej formie otrzymuje Pan/Pani pomoc od instytucji wsparcia społecznego? 1. w formie finansowej, jeśli tak to jaką 2. pomoc rzeczową, jeśli tak to jaką. 3. usługi opiekuńcze, jeśli tak to jaką 4. wsparcie psychiczne w postaci psychologa, doradcy, jeśli tak to jakie.. 5

5. praca socjalna 6. inne, jakie? 17. Proszę powiedzieć, które z poniższych stwierdzeń najlepiej oddaje Pana/Pani sytuację materialną: 1. żyję bardzo biednie nie wystarcza mi pieniędzy nawet na zaspokojenie podstawowych potrzeb 2. żyję skromnie muszę bardzo oszczędnie gospodarować pieniędzmi by wystarczyło na podstawowe potrzeby 3. żyję przeciętnie, starcza mi na zaspokojenie podstawowych potrzeb, ale muszę oszczędzać na poważniejsze zakupy 4. żyję dostatnio, starcza mi bez problemu na wiele rzeczy 5. żyję bardzo dostatnio, mogę pozwolić sobie na luksus SYTUACJA ZDROWOTNA Teraz chciałbym/chciałabym porozmawiać chwilę z Panem/Panią na temat stanu zdrowia i wynikających z tego konsekwencji. 18. Proszę powiedzieć, do których z poniższej wymienionych rodzajów zalicza się Pana/Pani niepełnosprawność? 1. upośledzenie umysłowe 2. choroby psychiczne 3. zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 4. choroby narządu wzroku 5. upośledzenie narządu ruchu 6. epilepsja 7. choroby układu oddechowego i krążenia 8. choroby układu pokarmowego 9. choroby układu moczowo-płciowego 10. choroby neurologiczne 11. inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego, choroba alkoholowa 19. Proszę powiedzieć, jaki ma Pan/Pani orzeczony stopień niepełnosprawności? 1. lekki 2. umiarkowany 3. znaczny 4. całkowitej niezdolności do pracy 5. częściowej niezdolności do pracy 6

20. Czy orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter 1. trwały (orzeczony jest na stałe) 2. okresowy 21. Proszę powiedzieć, czy przyczyny Pana/Pani niepełnosprawności są: 1. uwarunkowane genetycznie (ujawniające się od razu po urodzeniu lub później) 2. wrodzone (nabyte w okresie prenatalnym) 3. nabyte (jako skutek choroby lub wypadku) 22. Proszę powiedzieć, w którym momencie pojawiła się Pana/Pani niepełnosprawność? 1. we wczesnym dzieciństwie (do 3-go roku życia) 2. w wieku przedszkolnym 3. w wieku szkolnym 4. w okresie dorastania 5. w okresie dorosłości 23. Czy z tego tytułu otrzymuje Pan/Pani rentę? 1. tak 2. nie 24. Czy renta ta wypłacana jest z: 1. z ZUS-u 2. z KRUS-u 3. renta socjalna *Informacja dla ankietera: dwa pierwsze zapewniają świadczenia osobom, które stały się niepełnosprawne po rozpoczęciu zatrudnienia. 25. Czy potrzebna jest Panu/Pani pomoc osób drugich przy wykonywaniu podstawowych czynności w życiu codziennym? 1. tak, potrzebuję stałej pomocy 2. tak, potrzebuję pomocy częściowej 3. nie, jestem samodzielny/a 26. Jak ocenia Pan/Pani swoją kondycję zdrowotną i poziom sprawności? 1. jest dobra 2. ani dobra, ani zła 3. jest zła 4. trudno powiedzieć 27. Czy w najbliższym czasie ma Pan/Pani szansę na całkowite odzyskanie zdrowia i sprawności, bądź znaczną ich poprawę? 7

1. zdecydowanie tak 2. raczej tak 3. raczej nie 4. zdecydowanie nie, zmiany są nieodwracalne 5. trudno powiedzieć 28. Czy korzysta Pan/Pani z rehabilitacji zdrowotnej? 1. tak, regularnie 2. tak, od czasu do czasu 3. nie (przejdź do pyt. 30) 29. Kto opłaca rehabilitację? 1. mam refundację z NFZ 2. sam/a płacę za rehabilitację 3. częściowo NFZ, częściowo sam/a 4. korzystam z pomocy organizacji pozarządowych 5. inne, jakie? 30. Proszę powiedzieć, czy posiada Pan/Pani sprzęt rehabilitacyjny (przedmioty bądź urządzenia), które ułatwiają Panu/Pani w egzystencji jako osoby niepełnosprawnej (np. wózek inwalidzki, kule)? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 32) 31. Proszę wymienić jaki to sprzęt? 32. Czy w przeciągu ostatnich 2-3 lat brał Pan/Pani udział w dofinansowywanym przez PFRON turnusie rehabilitacyjnym? 1. raz 2. dwa razy 3. trzy razy 4. więcej niż trzy razy 5. nigdy 33. Jak ocenia Pan/Pani dostępność świadczeń i usług zdrowotnych w Płocku (fachowej opieki medycznej, możliwości rehabilitacji itp.)? 1. bardzo dobrze 2. raczej dobrze 3. raczej źle 4. zdecydowanie źle 8

5. trudno powiedzieć Projekt Badanie i diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy SYTUACJA ZAWODOWA (AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA) Chciałbym/ałabym teraz porozmawiać z Panem/Panią o Pana/Pani edukacji oraz doświadczeniu zawodowym. 34. Proszę powiedzieć, jaki jest Pana/Pani wyuczony zawód (kim jest Pan/Pani z wykształcenia)? 35. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej oddaje stosunek zdobytego przez Pana/Panią zawodu/wykształcenia do współczesnych wymagań rynku pracy. Proszę wybrać jedno z poniższych stwierdzeń: 1. uważam, że mogę bez problemu znaleźć pracę w swoim zawodzie 2. uważam, że mogę znaleźć pracę w swoim zawodzie, ale wymaga to sporo zachodu i starań 3. mam bardzo duże problemy ze znalezieniem pracy 4. nie ma pracy w moim zawodzie 5. trudno powiedzieć 36. Czy obecnie pracuje Pan/Pani zawodowo? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 43) 37. Od jak dawna Pan/Pani pracuje? 38. Gdzie Pan/Pani jest zatrudniony? 1. w zakładzie pracy chronionej 2. na otwartym rynku pracy 3. prowadzę własną działalność gospodarczą 4. inne, jakie 39. W jakim dziale gospodarki jest Pan/Pani zatrudniony? 1. przemysł 2. budownictwo 3. rolnictwo 4. leśnictwo 9

5. transport i łączność 6. handel 7. gospodarka mieszkaniowa i komunalna 8. nauka 9. oświata i wychowanie 10. kultura i sztuka 11. ochrona zdrowia, opieka społeczna i kultura fizyczna 12. finanse i ubezpieczenia 13. administracja, wymiar sprawiedliwości i ochrona narodowa 14. usługi 15. inne, jakie? 40. Na jakim stanowisku jest Pan/Pani obecnie zatrudniony? 41. Czy jest to stanowisko pracy przystosowane do pracy osoby niepełnosprawnej? 1. tak 2. nie 42. Czy chciałby Pan/Pani zmienić obecnie wykonywaną pracę? 1. tak (przejdź do pyt. 51) 2. nie (przejdź do pyt. 57) 3. trudno powiedzieć (przejdź do pyt. 57) 43. Jaki jest Pana/Pani status w związku z brakiem zatrudnienia? 1. jestem studentem/ką 2. jestem rencistą/ką 3. bezrobotnym/ą 4. inne, jakie? 44. Co spowodowało, że pozostaje Pan/Pani aktualnie bez pracy? 1. rozwiązałem/łam umowę o pracę 2. zostałem zwolniony na skutek redukcji etatów 3. nigdy nie pracowałem 4. inne, jakie? 45. Czy jest Pan/Pani obecnie zarejestrowany w urzędzie pracy? 1. tak, mam status osoby bezrobotnej 2. tak, mam status osoby poszukującej pracy niepozostającej w zatrudnieniu 3. nie, ale jestem aktywnym niepełnosprawnym (przejdź do pyt. 47) 4. nie (przejdź do pyt. 47) 46. Czy otrzymuje Pan/Pani zasiłek dla bezrobotnych? 10

1. tak 2. nie, pozostaję bez prawa do zasiłku 47. Jak długo jest Pan/Pani bezrobotna? 1. krócej niż 6 miesięcy 2. od ponad pół roku do roku 3. od ponad roku do dwóch lat 4. od ponad dwóch lat do trzech lat 5. od ponad trzech do czterech lat 6. od ponad czterech do pięciu lat 7. ponad pięć lat 8. nigdy nie pracowałem/łam 48. Czy obecnie poszukuje Pan/Pani pracy? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 57) 3. nie, ale w przyszłości zamierzam (przejdź do pyt. 50) 49. W jaki sposób poszukuje Pan/Pani pracy? 1. przez urząd pracy 2. przeglądam ogłoszenia w prasie 3. sam/a daję ogłoszenia 4. przez Internet 5. przez znajomych 6. sam/a z własnej inicjatywy wysyłam swoje cv do różnych firm, nawet jeśli nie prowadzą rekrutacji 50. Od kiedy byłby/aby Pan/Pani skłonny/a podjąć pracę zawodową? 1. od zaraz 2. wraz z początkiem kolejnego tygodnia 3. za dwa tygodnie 4. w przyszłym miesiącu 5. za pół roku 6. za rok i dłużej 7. trudno powiedzieć 51. Jaki zawód chciałby/aby Pan/Pani wykonywać? 52. Czy wolałby/aby Pan/Pani pracować 1. na otwartym rynku pracy 11

2. w zakładzie pracy chronionej 3. praca chałupnicza 4. telepraca 53. Proszę powiedzieć w jakiej wielkości przedsiębiorstwie czułby/aby się Pan/Pani najlepiej? 1. w małym do 50 pracowników 2. w średnim 51-250 pracowników 3. w dużym - powyżej 250 pracowników 4. trudno powiedzieć 54. Która z poniższych form zatrudnienia byłaby dla Pana/Pani najlepsza? 1. umowa o pracę na pełny etat 2. umowa o pracę na pół etatu 3. umowa zlecenie 4. umowa o dzieło 5. wolontariat 6. staż 55. Proszę się chwilę zastanowić i powiedzieć za jaką kwotę miesięcznie byłby Pan/Pani w stanie podjąć się pracy?. 56. Proszę powiedzieć, w jakim stopniu byłby/aby Pan/Pani podjąć poniższe działania dla zdobycia pracy: 1. przekwalifikować się Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowani e nie Trudno powiedzieć 2. dojeżdżać do pracy 3. przeprowadzić się 4. rozpocząć własną działalność gospodarczą 5. pracować poniżej kwalifikacji 6. zrezygnować ze świadczeń społecznych 57. Z jakich form ustawicznego kształcenia korzystał Pan/Pani w ciągu ostatnich dwóch - trzech lat? (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi) 1. kursy doszkalające w ramach posiadanego zawodu 2. kursy przyuczające do nowego zawodu 3. kursy komputerowe 12

4. kursy językowe 5. kursy przygotowujące do poszukiwania pracy, np. pisania CV, pisania listów motywacyjnych 6. szkolenia dotyczące rozwijania umiejętności komunikacyjnych 7. szkolenia z autoprezentacji 8. szkolenia z zakresu zarządzania stresem, lękiem 9. szkolenia z zakresu radzenia sobie z sytuacjami konfliktowymi 10. szkolenia integracyjne, aktywizujące 11. nie uczestniczyłem/am w żadnych kursach ani szkoleniach (przejdź do pyt. 60) 12. inne, jakie? 58. Kto finansował kursy, w których brał Pan/Pani udział? 1. sam/sama 2. urząd pracy 3. inne instytucje bądź osoby, jakie 59. Czy, którykolwiek z kursów był w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego? 1. tak 2. nie POTRZEBY PSYCHICZNO-SPOŁECZNE (UMIEJĘTNOŚCI I KWALIFIKACJE MIĘKKIE ) Teraz chciałbym/ałabym porozmawiać chwilę o umiejętnościach, kompetencjach, wartościach, które w dzisiejszym świecie nabierają coraz większego znaczenia. Chcielibyśmy dowiedzieć się, czym pod tym względem charakteryzują się mieszkańcy naszego miasta. 60. Proszę powiedzieć czy posiada Pan/Pani, któryś z wymienionych przedmiotów? 1. Telefon komórkowy 2. Komputer 3. Dostęp do Internetu 4. Telewizor 5. Samochód Przedmioty Tak Nie 61. Proszę powiedzieć, czy posiada Pan/Pani, którąś z poniższych umiejętności Umiejętności Tak Nie 13

1. Obsługi komputera Projekt Badanie i diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy 2. Zaawansowanych programów komputerowych 3. Obsługi Internetu 4. Prawo jazdy 5. Napisania CV i listu motywacyjnego 6. Znajomość języka obcego (poziom co najmniej komunikatywny) 7. Obsługa urządzeń biurowych 8. Autoprezentacji 9. Inne, jakie? 62. Przedstawię teraz Panu/Pani listę różnych wartości. Proszę wskazać trzy najważniejsze dla Pana/Pani wartości i uszeregować je od najważniejszej do mniej ważnych 1. wykształcenie 2. dobrobyt 3. wiara 4. rodzina 5. przyjaciele 6. praca 7. zdrowie 8. spokój 9. szacunek innych ludzi 10. kontakt z kulturą 11. wolność 63. Teraz przedstawię Panu/Pani różne stwierdzenia dotyczące własnej osoby. Proszę powiedzieć, w jakim stopniu się Pan/Pani z nimi utożsamia: Zgadzam Trudno się powiedzieć Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Nie zgadzam się 14

1. jestem wartościową jednostką, nie gorszą od innych 2. większość rzeczy jestem w stanie robić równie dobrze jak inni ludzie 3. robiąc plany mam na ogół pewność, że będę w stanie je zrealizować 4. czuję, że mało jest takich rzeczy, z których mogę być dumny 5. nie nadaję się do niczego, czuję się bezużyteczny 64. Proszę powiedzieć, w jakim stopniu zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami 1. praca nadaje sens mojemu życiu 2. warto być pracowitym 3. każdą pracę warto wykonywać sumiennie 4. pracowitość i sumienność się opłaca 5. praca to obowiązek moralny człowieka 6. praca to przede wszystkim źródło dochodów 7. uczciwą pracą człowiek nie jest w stanie się dorobić i żyć z niej godnie 8. w pracę nie warto się angażować, jeśli nie przynosi wymiernych korzyści Zdecydowani e się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowani e się nie zgadzam Trudno powiedzieć 65. Proszę powiedzieć, w jakim stopniu poniższe cechy charakteryzują Pana/Pani osobowość 1. odpowiedzialność Zdecydowani e tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowani e nie Trudno powiedzieć 2. obowiązkowość 15

3. punktualność 4. pracowitość 5. sumienność 6. dokładność 66. Czy chciałby/aby Pan/Pani podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 69) 3. trudno powiedzieć 67. Poprzez jakie działania chciałby/aby Pan/Pani rozwijać swoje kwalifikacje zawodowe? 1. podjęcie dalszej edukacji w systemie oświaty (kolejny szczebel edukacji) 2. uczestnictwo w systemie edukacji ustawicznej (kursy, szkolenia) 3. poprzez staż zawodowy 4. bezpłatne szkolenia współfinansowane ze środków Unii Europejskiej 5. inne, jakie? 68. W jakim szkoleniu najchętniej wziąłby Pan/Pani udział? (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi) 1. kursy doszkalające w ramach posiadanego zawodu 2. kursy przyuczające do nowego zawodu 3. kursy komputerowe 4. kursy językowe 5. kursy przygotowujące do poszukiwania pracy, np. pisania CV, pisania listów motywacyjnych 6. szkolenia dotyczące rozwijania umiejętności komunikacyjnych 7. szkolenia z autoprezentacji 8. szkolenia z zakresu zarządzania stresem, lękiem 9. szkolenia z zakresu radzenia sobie z sytuacjami konfliktowymi 10. szkolenia integracyjne, aktywizujące 11. inne, jakie? 69. W jakim stopniu poniższe grupy stanowią dla Pana/Pani największe wsparcie? 1. rodzina 2. służba zdrowia 3. pracownicy pomocy społecznej 4. organizacje religijne/wyznaniowe Zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy 16

5. przyjaciele, znajomi 6. inne osoby niepełnosprawne Projekt Badanie i diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy 70. Czy ma Pan/Pani osobę, która motywuję Pana/Panią do aktywnego działania, poszukiwania pracy? 1. tak 2. nie (przejdź do pyt. 72) 71. Proszę powiedzieć kim jest ta osoba? 72. Jakiej formy pomocy najbardziej Panu/Pani brakuje? (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi) 1. finansowej 2. materialnej 3. opieki 4. doradztwa w zakresie edukacji 5. doradztwa zawodowego 6. doradztwa prawnego 7. wsparcia psychologicznego 8. kompleksowego wsparcia dla rodzin 73. Teraz proszę się chwilę zastanowić i wymienić pięć pierwszych skojarzeń jakie przychodzą Panu/Pani na myśl gdy pada pytanie kim jestem? 1.. 2.. 3.. 4.. 5.. BARIERY MENTALNE Chciałbym/chciałabym porozmawiać teraz o tym, jak żyję się osobom niepełnosprawnym w naszym społeczeństwie. 74. Jaki jest Pana/Pani zdaniem stosunek większości ludzi w naszym kraju do osób niepełnosprawnych? 1. bardzo dobry (przejdź do pyt. 76) 2. raczej dobry (przejdź do pyt. 76) 17

3. raczej zły 4. bardzo zły 5. trudno powiedzieć Projekt Badanie i diagnoza sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy 75. Jakie, Pana/Pani zdaniem, są przyczyny negatywnej postawy ludzi do osób niepełnosprawnych? 1. stereotypy 2. przesądy 3. uprzedzenia 4. inne, jakie?. 5. nie ma negatywnych postaw 76. Czy jako osoba niepełnosprawna czuje się Pan/Pani akceptowany/a w swoim środowisku? 1. zdecydowanie tak 2. raczej tak 3. raczej nie 4. nie 5. trudno powiedzieć 77. Czy z racji tego, iż jest Pan/Pani osobą niepełnosprawną, spotyka się Pani z nieprzychylnością ludzi? 1. bardzo często 2. często 3. średnio 4. rzadko 5. wcale 78. Jak Pan/Pani ocenia sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy? 1. bardzo dobrze (przejdź do pyt. 80) 2. raczej dobrze (przejdź do pyt. 80) 3. raczej źle 4. zdecydowanie źle 5. trudno powiedzieć 79. Kto ponosi według Pana/Pani odpowiedzialność za taką sytuację? 1. sami niepełnosprawni 2. przedstawiciele instytucji wsparcia społecznego 3. pracodawcy 4. władza państwowa 5. wszyscy po trochu 6. inni, jacy? 18

80. Jakie czynniki Pana/Pani zdaniem zachęcają do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej?.. 81. Proszę powiedzieć, w jakim stopniu zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami dotyczącymi pracy osób niepełnosprawnych? 1. Pracując, mogę poprawić jakość swojego życia 2.Osoby niepełnosprawne powinny pracować na zamkniętym rynku pracy 3. Nie mają praktycznie żadnego wyboru i możliwości na rynku pracy 4. Powinny pracować razem z osobami zdrowymi 5. Mają największą szansę znaleźć tylko pracę prostą i niewymagającą kwalifikacji 6. Nie są w stanie pracować bez wsparcia i pomocy innych osób 7. Są źle traktowane i dyskryminowane w miejscach pracy 8. Są narażone w pracy na ogromny stres i nic więcej 9. Nie nadają się do pracy, nie są w stanie się w niej odnaleźć 10. Jeśli tylko chcą mogą pracować w każdej pracy i w każdym zawodzie 11. W ogóle nie powinny pracować, bo to nie ma sensu 12. powinny dążyć do tego by być aktywnym zawodowo i pracować Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam Trudno powiedzieć 82. Osoby niepełnosprawne w różny sposób postrzegają swoją niesprawność. Proszę powiedzieć, które z poniższych stwierdzeń najlepiej oddaje Pana/Pani stosunek do własnej niepełnosprawności: 1. moja niepełnosprawność całkowicie eliminuje mnie z życia zawodowego i aktywności społecznej, znacznie utrudnia mi codzienne funkcjonowanie 19

2. moja niepełnosprawność utrudnia mi życie zawodowe i aktywność społeczną, ale nie czyni ich niemożliwymi 3. moja niepełnosprawność czasem utrudnia mi życie zawodowe i aktywność społeczną 4. moja niepełnosprawność tylko w niewielkim stopniu utrudnia mi życie zawodowe i aktywność społeczną 5. moja niepełnosprawność w ogóle nie stanowi dla mnie przeszkody w życiu zawodowym i aktywności społecznej 83. Jak ocenia Pan/Pani swoje funkcjonowanie w porównaniu z osobami zdrowymi? 1. dobrze 2. raczej dobrze 3. raczej źle 4. źle 5. trudno powiedzieć BARIERY FORMALNO-PRAWNE Kwestie dotyczące pracy osób niepełnosprawnych regulowane są przez różne ustawy, rozporządzania i inne prawne dokumenty. Chcielibyśmy poznać Pana/Pani opinię, na ile one ułatwiają, a na ile komplikują sytuację zawodową i aktywność społeczną. 84. Jakie dostrzega Pan/Pani najpoważniejsze bariery formalno-prawne we wchodzeniu osób niepełnosprawnych na rynek pracy? 1. surowe przepisy prawne 2. niejasne przepisy prawne 3. zbyt duże przywileje osób niepełnosprawnych 4. za małe przywileje osób niepełnosprawnych 5. nieprzychylne zasady łącznia renty z pracą zarobkową 85. Co uznałby/aby Pan/Pani za największe bariery związane z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych? (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi) 1. stan zdrowia 2. poziom wykształcenia 3. brak dodatkowych kwalifikacji (obsługi komputera, znajomość języków obcych) 4. wysokie koszty pracy 5. brak doświadczenia 6. niższa wydajności pracownika niepełnosprawnego 7. zmniejszona odporność na stres 8. częste zwolnienia lekarskie 9. przystosowanie miejsca pracy 10. skrócony czas pracy 11. nieumiejętność odnalezienia się w środowisku pracy 12. inne, jakie? 20

86. Które bariery najbardziej utrudniają wejście na rynek pracy osoby niepełnosprawnej? 1. bariery architektoniczne 2. bariery związane z systemem edukacji 3. bariery związane z przystosowaniem stanowiska pracy 4. bariery związane z systemem orzecznictwa oraz systemem ubezpieczeń społecznych 5. bariery związane z systemem wsparcia instytucjonalnego 6. bariery związane z transportem i komunikacją publiczną 7. bariery związane ze sposobem myślenia o niepełnosprawności 8. inne, jakie? 87. Czy uważa Pan/Pani, że jako osoba niepełnosprawna zna swoje prawa, przywileje, itp.? 1. tak, znam bardzo dobrze 2. raczej znam 3. raczej nie znam 4. nie znam w ogóle 5. trudno powiedzieć AKTYWIZACJA ZAWODOWA 88. Co według Pana/Pani można zrobić, aby więcej osób niepełnosprawnych podejmowało pracę? Dziękuję bardzo 21

22