Zawód: technik geofizyk Symbol cyfrowy: 311 [11] STANDARD WYPOSAENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Kształcenie w zawodzie technik geofizyk powinno si odbywa w nastpujcych pracowniach: I. Pracownia kształcenia zawodowego (spełniajca funkcj pracowni geofizyki i aparatury geofizycznej, pracowni geologii, pracowni komputerowej), II. Pracownia geodezji, III. Pracownia wiertnictwa, IV. Pracownia petrofizyki. Technik geofizyk zatrudniany jest w dwóch etapach rozwizywania zadania geofizycznego. Etap I obejmuje wykonywanie pomiarów terenowych. W etapie II wykonuje si prace kameralne, polegajce na interpretacji i tworzeniu dokumentacji wyników pomiarów terenowych. Dla etapu I nie mona stworzy pracowni kształcenia zawodowego, bowiem umiejtno wykonywania pomiarów zdobywa si w trakcie prac terenowych i mog by one nabywane jedynie w trakcie praktyk zawodowych odbywanych w przedsibiorstwach wykonawczych, w rodzaju SEGI-AT, PBG, Geofizyka-Toru itp. Jedynie due przedsibiorstwa geofizyczne posiadaj odpowiedni baz sprztow, której szkoła rednia nie posiada i prawdopodobnie, ze wzgldu na koszty, posiada nie bdzie. Natomiast pracownia kształcenia zawodowego moe przygotowywa specjalistów potrzebnych w II etapie. I. Pracownia kształcenia zawodowego 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne pracowni: Opis taki sam dla wszystkich pracowni. rzutnik pisma ze stolikiem regulowanym 1 szt., telewizor 1 szt., odtwarzacz VHS i CD 1 szt., ekran biały rozwijany 1 szt., komputer z aktualnym oprogramowaniem i drukark 1 komplet, rzutnik multimedialny, zestaw plansz, schematów, tablic, modeli, foliogramów, filmów video, płyt CD 1 komplet, biblioteczka zawodowa wyposaona w atlasy, czasopisma zawodowe, zestaw literatury niezbdnej w trakcie trwania nauki, stoliki szkolne, krzesła dla uczniów, biurko, krzesło nauczyciela, tablica szkolna, regały, gabloty do przechowywania rodków dydaktycznych, apteczka pierwszej pomocy, kosze na mieci. 2. Opis infrastruktury pracowni Opis taki sam dla pracowni od I do III. a. usytuowanie pracowni: w budynku; 1
b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia: pomieszczenia jasne, przestronne o wysokoci min. 3m, owietlenie dzienne oraz owietlenie sztuczne o barwie zblionej do naturalnej, podłoga antypolizgowa, łatwa do utrzymania w czystoci, gładka, odporna na uszkodzenia, ciany w kolorze jasnym, łatwe do utrzymania w czystoci, rolety okienne do zaciemniania pomieszczenia; c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: 1,5m 2 ; d. wyposaenie pracowni w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: ogrzewanie grzejnikami wodnymi, instalacja wentylacyjna nawiewno-wywiewna, instalacja ciepłej i zimnej wody, gniazda i obwody elektryczne o napiciu 230V, gniazda i obwody elektryczne instalacji komputerowej. 3. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: sprzt do kartografii; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych: kompensator elektronowy z elektrodami, magnetometr protonowy z sond, geotermometr z sondami, geofony, kable do pomiarów naziemnych i w otworach, sondy kabotaowe, mierniki uniwersalne, elementy i podzespoły elektronowe, skala twardoci Mohsa, kwas solny, łupki; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: tablice stratygraficzne, zbiory poszczególnych typów skał, przykłady skamieniałoci przewodnich, modele struktur geologicznych, zbiory paleontologiczne, zestawy mineralogiczne i petrograficzne, próby surowców; d. stanowiska komputerowe z wykazem urzdze peryferyjnych oraz programów komputery w iloci 1 na dwóch uczniów, ploter, skaner o formacie A3, drukarka kolorowa o formacie A3, program surfer lub grapher six, program Corel Draw; e. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, instrukcje do wykonania map geofizycznych, geologicznych, hydrogeologicznych georodowiskowych, dokumentacje geofizyczne, wyniki bada geofizycznych, 2
atlasy, mapy, tabele geofizyczne, miszociowe, stratygraficzne, atlasy geologiczne i surowcowe, atlasy skamieniałoci przewodnich, mapy, przekroje i profile geologiczne, wzory dokumentacji geologiczno-złoowych, mapy geologiczne i tektoniczne. 4. Inne, szczególne wymagania dotyczce pracowni, właciwe dla danego zawodu Dostp do Internetu umoliwi korzystanie z programów edukacyjnych umieszczonych na stronie internetowej Pastwowego Instytutu Geologicznego w dziale: Muzeum Geologiczne. W przypadku braku okrelonej tematyki na tej stronie, istnieje moliwo jej opracowania pod warunkiem zamówienia jej i finansowania przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Dostp i korzystanie ze strony internetowej jest nieodpłatny, bowiem za jej wygenerowanie zapłacił Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Bardzo potrzebne jest stworzenie programu edukacyjnego zaznajamiajcego uczniów z aparaturami geofizycznymi. Powinien on pokazywa aparatury rónego rodzaju na zdjciach, równie w czasie pracy oraz podawa charakterystyki tych urzdze. Takie przygotowanie ułatwi przebieg praktyk terenowych. W przypadku, gdy szkoła nie ma dostpu do Internetu istnieje moliwo nieodpłatnego otrzymania programów edukacyjnych na CD w Pastwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie. II. Pracownia geodezji W trakcie procesu dydaktycznego słuchacze powinni opanowa umiejtno dokonywania pomiarów odległoci przy pomocy tamy mierniczej, okrelania azymutu marszrut, mierzenia wysokoci wzniesie terenowych przy pomocy klizymetru oraz pionowania i poziomowania teodolitu. Powinni take zapozna si z wykonywaniem uproszczonych pomiarów geodezyjnych w drodze szacowa odległoci i wysokoci bez uycia sprztu pomiarowego. Wskazane jest zapoznanie ich ze sposobem wykonania cigów krokówkowych, oraz pomiarów miszoci warstw lub przewrastwie za pomoc podrcznej miarki na trzonku, saperki lub młotka geologicznego. Programy komputerowe powinny umoliwia rysowanie planów ulic i działek oraz sporzdzanie map wysokociowych na podstawie wykonanych pomiarów niwelacyjnych. Proste prace miernicze mona wykonywa na terenie szkoły lub w jej najbliszym ssiedztwie, natomiast wiksze i bardziej skomplikowane pomiary w trakcie praktyk terenowych na terenach zabudowanych i niezabudowanych urozmaiconych morfologicznie. 1. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych: tamy miernicze, busole geologiczne, klizymetry, demonstracyjne egzemplarze teodolitów, przyrzdy i sprzt do pomiarów liniowych i wysokociowych w terenie oraz do wyznaczania współrzdnych punktów pomiarowych; b. stanowiska komputerowe z wykazem urzdze peryferyjnych oraz programów 1 komputer na 2 osoby kształcone, programy komputerowe umoliwiajce rysowanie planów ulic i działek oraz sporzdzanie map wysokociowych na podstawie wykonanych pomiarów 3
niwelacyjnych; c. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, tablice, formularze, dzienniki pomiarowe do wykonywania oblicze i dokumentowania pomiarów, zestawy map geodezyjnych. III. Pracownia wiertnictwa Technik geofizyk nie jest przygotowywany do pracy w charakterze członka ekipy wiertniczej, a na urzdzeniu wiertniczym pracuje jako osoba wykonujca dodatkowe pomiary i nie uczestniczy w procesie wiercenia. W czasie praktyk terenowych uczniowie nie maj wstpu na wiertni i mog jedynie obserwowa jej prac z boku. Zatem z tematyk wiertnicz mog zapoznawa si w szkole w ramach pracowni tematycznej. W trakcie procesu dydaktycznego uczniowie powinni by poinformowani o zasadach lokalizacji wiercenia, organizacji pracy urzdzenia, pozna schemat ideowy aparatury wiertniczej oraz przyswoi sobie zasady rurowania otworu i zasady pozyskiwania i przechowywania rdzenia wiertniczego. Taka wiedza umoliwia technikowi geofizykowi wykonywanie jego obowizków na wiertni. Wchodzi on bowiem na obiekt w czasie stójki i wykonuje pomiary geofizyczne w otworze po wyjciu z niego przewodu wiertniczego, a przed wciniciem rur okładzinowych. Sposób zapuszczania urzdze pomiarowych i dobór sond geofizycznych, absolwent szkoły powinien pozna w czasie zaj w pracowni kształcenia zawodowego. Praktyki terenowe umoliwiaj obserwacj pracy wiertni, wykonywanie pomiarów geofizycznych na ywo i utrwalenie wiedzy uzyskanej na terenie szkoły w ramach zaj w pracowni wiertniczej. 1. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: plansze i filmy obrazujce budow wiertnic, filmy przedstawiajce technologi wierce, plansze i filmy dotyczce stosowania materiałów wybuchowych, przezrocza i filmy dotyczce ródeł promieniotwórczych wykorzystywanych w geofizyce, zdjcia pokazujce narzdzia wiertnicze (rodzaje widrów i narzdzia awaryjne, jak obcinaki oraz urzdzenia słuce do perforacji rur); b. stanowiska komputerowe z wykazem urzdze peryferyjnych oraz programów komputery w iloci 1 na dwie osoby kształcone, programy komputerowe zawierajce filmy dokumentalne pokazujce prace na wiertni. IV. Pracownia petrofizyki 1. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie pracowni: na parterze budynku, w przyziemiu lub w piwnicy; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia: wysoko pomieszczenia pracowni powinna obejmowa dwie kondygnacje, 4
minimum 5-6 m, owietlenie dzienne oraz owietlenie sztuczne o barwie zblionej do naturalnej, podłogi betonowe lub z lastriko, ciany w kolorze jasnym, łatwe do utrzymania w czystoci, rolety okienne do zaciemniania pomieszczenia; c. wyposaenie pracowni w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: ogrzewanie grzejnikami wodnymi, instalacja wentylacyjna nawiewno-wywiewna, instalacja ciepłej i zimnej wody, gniazda i obwody elektryczne o napiciu 230V. 2. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: obrotowa tarcza cierna do badania odpornoci na cieranie, piła tarczowa do cicia prostopadłociennych próbek skał, wiertarka do sporzdzania walcowych próbek skał, prasa hydrauliczna o nacisku 10 ton do badania wytrzymałoci na zgniatanie, zginanie i rozciganie próbek skał, aparat do trójosiowego cinania, zestaw urzdze do badania gstoci skał: piec elektryczny do suszenia próbek, zbiorniki na ciecze do wysycania próbek, wagi analityczne, szklane, skalowane zbiorniki na ciecze, aparatura do bada petrofizycznych; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych: mikroskopy polaryzacyjne, binokulary, lupy; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: modele kryształów z rónych układów krystalograficznych; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego: komplet preparatów obrazujcych fazy powstawania szlifów do bada mikroskopowych, zbiory minerałów i skał; e. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, atlasy, katalogi i przezrocza obrazujce minerały i skały, mapy geologiczne, mapy surowców mineralnych. 4. Inne, szczególne wymagania dotyczce pracowni, właciwe dla zawodu: cz urzdze pracowni, jak piła, wiertarka, prasa hydrauliczna, powinna by obsługiwana przez etatowego pracownika szkoły, posiadajcego odpowiednie uprawnienia, przed przystpieniem do zaj w tej pracowni uczniowie powinni przej szkolenie bhp. 5