Wymagania dotyczące: zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami, zasady równości szans kobiet i mężczyzn. Gdańsk, 19.10.2015 Spełnienie zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Konieczne jest wprowadzenie tzw. mechanizmu racjonalnych usprawnień, (zgodnie z możliwościami projektowymi), czyli: dostosowanie działań projektowych, aby zmniejszały bariery, dysproporcje jakie mogą napotkać osoby z niepełnosprawnościami w korzystaniu z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi osobami. Mechanizm należy zastosować w tzw. projektach ogólnodostępnych, w przypadku braku możliwości realizacji pełnego uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami. 2
Dyskryminacja ze względu na płeć lub niepełnosprawność np.: nierówności pomiędzy kobietami i mężczyznami na rynku pracy, duży wpływ stereotypów dotyczących podziału ról społeczno-kulturowych, opieka nad dziećmi lub osobą zależną jedną z głównych barier podjęcia pracy, trudna sytuacja osób z niepełnosprawnościami (izolacja społeczna, problem ze zdobyciem i utrzymaniem pracy, negatywne postrzeganie/ stereotypy), bariery architektoniczne, niższy poziom wykształcenia. Przykłady przeciwdziałania: 1) podnoszenie świadomości społecznej w zakresie równego traktowania, w tym na temat przyczyn i skutków naruszenia zasady równego traktowania; 2) przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania; 3) współpracy z partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie równego traktowania, 4) eliminacja dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, 5) stosowanie racjonalnych usprawnień. 3 Ujęcie mechanizmu w projekcie umożliwi finansowanie takich nieprzewidzianych kosztów, specyficznych usług dostosowawczych lub oddziaływania na infrastrukturę w momencie pojawienia się w projekcie (w charakterze uczestnika lub personelu) osoby z niepełnosprawnością. Warunki wprowadzenia takiego rozwiązania. Trzeba odpowiednio uzasadnić i spełnić łącznie trzy czynniki: dysfunkcji związanej z danym uczestnikiem projektu, barier/y otoczenia charakteru usługi realizowanej w ramach projektu. 4
Przykłady wydatków związanych z racjonalnymi usprawnieniami w projekcie: koszty specjalistycznego transportu na miejsce realizacji danego wsparcia; dostosowania architektoniczne budynków niedostępnych jeżeli nie ma możliwości zmiany miejsca realizacji projektu (np. budowa tymczasowych podjazdów, montaż platform, wind, podnośników), właściwe oznakowanie budynków poprzez wprowadzanie elementów kontrastowych i wypuklin celem właściwego oznakowania dla osób niewidomych i słabo widzących; dostosowania infrastruktury komputerowej (np. wynajęcie lub zakup kamer do kontaktu z osobą posługującą się językiem migowym, drukarek do materiałów w alfabecie Braille a i instalacja programów powiększających, mówiących); usługi asystenta tłumaczącego; usługi asystenta osoby z niepełnosprawnością; usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika; usługi przewodnika dla osoby mającej trudności w widzeniu; koszty wynajmu sal szkoleniowych, konferencyjnych z dostępem dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Kwota przeznaczona na racjonalne usprawnienia 12 tys. PLN Stanowi dodatkowy element wsparcia niezbędnego dla zapewnienia osobie z niepełnosprawnością możliwości uczestnictwa w projekcie. Kwota ta nie jest wliczana do ustalonego w ramach konkursu średniego kosztu wsparcia na aktywizację jednego uczestnika. 5 Przykłady spełnienia zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami: możliwość zatrudnienia osoby lub osób z niepełnosprawnościami jako personelu projektu; podczas realizacji zamówień publicznych należy zastosować klauzule społeczne w zakresie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami; kontakt i współpraca z odpowiednimi organizacjami/ podmiotami przy spełnianiu wspomnianej zasady. Przy realizacji działań projektowych należy: unikać elementów dyskryminujących, utrwalających stereotypy ze względu na niepełnosprawność, płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, wiek lub orientację seksualną; używać niestereotypowego i zróżnicowanego przekazu w opracowywanych materiałach informacyjnych, np. pokazywanie osób z niepełnosprawnościami w aktywnych i różnych rolach społecznych; przekazywać uczestnikom projektu informacje o zasadzie równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. 6
Produkty powstałe w projekcie realizowane ze środków EFS (produkty, towary, usługi, infrastruktura) powinny być zgodne z tzw. koncepcją uniwersalnego projektowania: użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania i dostosowane do zidentyfikowanych potrzeb osób z niepełnosprawnościami (analiza dostępności do potrzeb użytkowników w tym ON). 8 reguł spełnienia koncepcji uniwersalnego projektowania: 1) Użyteczność dla osób o różnej sprawności 2) Elastyczność w użytkowaniu 3) Proste i intuicyjne użytkowanie 4) Czytelna informacja 5) Tolerancja na błędy 6) Wygodne użytkowanie bez wysiłku 7) Wielkość i przestrzeń odpowiednie dla postępu i użytkowania 8) Percepcja równości UWAGA: Zasada równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępność dla osób z niepełnosprawnościami również dotyczy partnerów, jak i zleceniobiorców. 7 Spełnienie zasady równości szans kobiet i mężczyzn. Standard minimum. Równy dostęp do zasobów, nieograniczone możliwości działania. Przykładowe działania: przekazywanie informacji praktycznych o zasadzie równości szans, używanie niestereotypowego i zróżnicowanego przekazu w opracowywanych materiałach informacyjnych, np. pokazywanie kobiet i mężczyzn w aktywnych, niestereotypowych rolach, unikanie elementów dyskryminujących, utrwalających stereotypy ze względu na płeć, wsparcie towarzyszące w postaci zapewnienia opieki nad dziećmi i osobami zależnymi dla uczestników/czek w trakcie trwania szkoleń, staży lub innych działań zwiększanie zatrudnienia kobiet jako grupy w szczególnej sytuacji na rynku pracy, podnoszenie kwalifikacji zawodowych grup defaworyzowanych. Wprowadzenie zasady nie może łamać wymogu zachowania logiki konstruowania wniosku o dofinansowanie projektu pomiędzy poszczególnymi jego elementami. 8
Standard minimum. Składa się on z 5 kryteriów oceny, dotyczących charakterystyki projektu: 1) We wniosku o dofinansowanie projektu zawarte zostały informacje, które potwierdzają istnienie (albo brak istniejących) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. (maks. 1 punkt) 2) Wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania odpowiadające na zidentyfikowane bariery równościowe w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. (maks. 2 punkty) 3) W przypadku stwierdzenia braku barier równościowych, wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania, zapewniające przestrzeganie zasady równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu tego typu bariery nie wystąpiły. (maks. 2 punkty) 4) Wskaźniki realizacji projektu zostały podane w podziale na płeć i/lub został umieszczony opis tego, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia barier równościowych istniejących w obszarze tematyki interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. (maks. 2 punkty) 5) We wniosku o dofinansowanie projektu wskazano jakie działania zostaną podjęte w celu zapewnienia równościowego zarządzania projektem. (maks. 1 punkt) Wymagane jest uzyskanie co najmniej 3 z 6 punktów za kryteria oceny. Każde kryterium oceny w standardzie minimum jest oceniane niezależnie od innych kryteriów oceny. 9 Bariery równościowe: segregacja pozioma i pionowa rynku pracy, różnice w płacach kobiet i mężczyzn zatrudnionych na równoważnych stanowiskach, wykonujących tożsame obowiązki, mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy, niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych, niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji, przemoc ze względu na płeć, niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia, niewystarczający system opieki przedszkolnej lub opieki instytucjonalnej nad dziećmi w wieku do lat 3, stereotypy płci we wszystkich obszarach, dyskryminacja wielokrotna (krzyżowa) czyli ze względu na dwie lub więcej przesłanek (np. w odniesieniu osób z niepełnosprawnościami, osób należących do mniejszości etnicznych). Diagnozując bariery równościowe należy wziąć pod uwagę grupę docelową projektu. Wyjątki, co do których nie stosuje się standardu minimum: 1) profil działalności wnioskodawców ograniczony ze względów statutowych; 2) zamknięta rekrutacja. 10
Cross-financing W ramach projektów współfinansowanych z EFS może dotyczyć wyłącznie takich kategorii wydatków, bez których realizacja projektu nie byłaby możliwa, w szczególności w związku z zapewnieniem realizacji zasady równości szans, a zwłaszcza potrzeb osób z niepełnosprawnościami i może dotyczyć wyłącznie: a) zakupu nieruchomości, b) zakupu infrastruktury tj. elementy nieprzenośne, na stale przytwierdzone do nieruchomości, np. wykonanie podjazdu do budynku, zainstalowanie windy w budynku, c) dostosowania lub adaptacji (prace remontowo-wykończeniowe) budynków i pomieszczeń. 11 Dziękuję za uwagę Maciej Recki Specjalista ds. programów Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku Wydział Wdrażania Funduszy Zespół Informacji i Konkursów EFS Tel. 58 326 18 07/22 12