Spis treści. Wstęp... 9

Podobne dokumenty
Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)

Publikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego

Podręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Wstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne

ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP

MODERNIZACJA POŁĄCZONYCH RODZAJÓW SIŁ ZBROJNYCH RP W NOWYCH WARUNKOWANIACH GEOPOLITYCZNYCH.

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek

TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA:

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949

Lp. Specjalność: System militarny państwa. 1 System obronny Stanów Zjednoczonych. dr hab. Zenon Trejnis, prof. WAT Promotor

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

problemy polityczne współczesnego świata

Aktualizacja założeń strategii Polskiej Grupy Zbrojeniowej

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.

WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA

WYDZIAŁ MECHANICZNY Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji. Wydatki strukturalne EWIDENCJONOWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Stanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

Identyfikacja zagrożeń załogi pojazdów specjalnych podczas wybuchu

Druk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r.

Problemy polityczne współczesnego świata

offset, B+R jako formuły budowania potencjału przemysłu stoczniowego uwarunkowania prawne

Polski Wielowarstwowy System Naziemnej Obrony Przeciwlotniczej

Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach

MIĘDZYNARODOWA OCHRONA ŚRODOWISKA* 30 EGZ. CYWILIZACJA I KULTURA W REGIONIE BLISKIEGO I

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2012

Lista potencjalnych promotorów wraz z proponowanymi tematami badawczymi na rok akademicki 2019/2020 Dyscyplina naukowa: nauki o bezpieczeństwie

Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

WiComm dla innowacyjnego Pomorza

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus

System. czy. Jacek Czaputowicz. nieład? Bezpieczeństwo. europejskie u progu XXI wieku A WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

wykorzystaniem powietrznego systemu wczesnego wykrywania i naprowadzania. Swój rozwój naukowy kontynuował w AON, gdzie

Gniewomir Pieńkowski Funkcjonalne Obszary Analizy Problemu Kryzysu w Stosunkach Międzynarodowych

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny. Instytut Nauk o Polityce

pt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości

BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTW EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ W KONTEKŚCIE WZMOCNIENIA WSCHODNIEJ FLANKI NATO

" " " " " " " " " " " " " " " KONSPEKT ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE$ II ROK, STUDIA LICENCJACKIE, NIESTACJONARNE, SM$

1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie:

Ministerstwo Obrony Narodowej. Warszawa, luty 2016 r.

Przemówienie ambasadora Stephena D. Mulla Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, Kielce 2 września 2013 r.

Studia I stopnia (licencjackie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze

DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC

Propozycja Polskiego Lobby Przemysłowego Urząd ds. Uzbrojenia, Nauki i Technologii Obronnych

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW

- o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach

ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY.

Spis treści. Wstęp. Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych

Modernizacja życia społeczno-gospodarczego i politycznego na ziemiach polskich

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie

INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

TRANSATLANTIC TRENDS POLAND

. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie

UZASADNIENIE. obowiązującym w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2007 r. objęte zostały

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

O ERA R C A Y C J Y NE N

Główne kierunki badań w Katedrze Inżynierii Zarządzania:

KOMUNIKAT ORGANIZATORZY

SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa Rozdział 2. Zagrożenia bezpieczeństwa

RAPORT: ROSJA TNIE WYDATKI NA WOJSKO, WSCHODNIA FLANKA NATO - ZWIĘKSZA

KOMUNIKAT NR 1. Przy współpracy z:

YADEMECUM NATO. Wydanie jubileuszowe. Dom Wydawniczy Bellona. przy współpracy. Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON

O DEFINICJI UZBROJENIA

KARTA PRZEDMIOTU. 11. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU: WIEDZA: przekazanie studentom wiedzy na temat istoty i specyfiki konfliktów we współczesnym świecie

narodowej podczas uroczystego podpisania umowy na realizację I etapu programu WISŁA.

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.

Stanisław Koziej. Bezpieczeństwo Polski w warunkach nowej, hybrydowej zimnej wojny między Rosją i Zachodem

Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r.

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT

CZĘŚĆ I STRATEGICZNE CELE ROZWOJU

Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08

TŁUMACZENIE Unia i NATO powinny się wzajemnie uzupełniać

Aktualnie realizowane prace rozwojowe i wdrożeniowe w obszarze C4ISR oraz perspektywa podjęcia nowych prac

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem

Warszawa, dnia 25 marca 2014 r. Poz DECYZJA Nr 92/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 21 marca 2014 r.

USA I POLSKA SOJUSZNICY NA XXI WIEK

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2016

PREZENTACJA IRAŃSKIEGO POTENCJAŁU MILITARNEGO

Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2015 r.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Konkurs na Inteligentne Specjalizacje Pomorza kryteria oraz procedura wyboru

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem

OD STAROŻYTNOŚCI DO R.

Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA. Tezy do dyskusji.

Mapa drogowa rozwoju technologii rakiet sterowanych w Mesko S.A. Centrum Innowacji i Wdrożeń Dr inż. Mariusz Andrzejczak. Warszawa,

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

Konwersatorium Euro-Atlantycka przestrzeń bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo narodowe II stopnia. Rok akademicki 2015/2016. Semestr I

Obszary badawcze w projekcie Ekonomia w obliczu Nowej Gospodarki

Nauka, Biznes, Innowacje Klaster Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM

Spis treści. Wstęp... 9

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat

Opinie Polaków na temat obronności kraju. Październik 2014 roku

Dotacje unijne na innowacyjne projekty

CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA BEZPIECZEŃSTWA IIIRP

Transkrypt:

Spis treści Wstęp........................................................ 9 Janusz Olszewski Wyścig zbrojeń i technologie obronne wzajemne relacje, uwarunkowania i trendy rozwojowe....................................... 17 1. Czy wojna jest nieodłącznym elementem cywilizacji ludzkiej?..... 13 2. Przyczyny rywalizacji państw (narodów), grup państw............ 15 3. Rola przemysłu obronnego i technologii obronnych w rywalizacji międzynarodowej wyścig zbrojeń............................ 16 4. Podsumowanie.............................................. 29 Rafał Kołodziejczyk Modernizacja i rozwój techniczny uzbrojenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej............................................. 32 1. Wstęp..................................................... 32 2. Wyposażenie Wojska Polskiego stan obecny................... 33 3. Podpisane umowy i ostatnie zakupy nowoczesnego uzbrojenia.... 35 4. Działania podejmowane w celu unowocześnienia armii........... 37 5. Budżet na wydatki wojskowe w 2018 roku...................... 40 6. Podsumowanie.............................................. 41 Anna Zagórska Prawne uwarunkowania działalności jednostek badawczo-rozwojowych działających na rzecz obronności w Polsce........................ 45 1. Wprowadzenie.............................................. 45 1.1. Ogólne wiadomości na temat działalności badawczo-rozwojowej................................................. 45 2. Prawne uwarunkowania prac badawczo-rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa....................................... 48 3. Instytucje naukowo-badawcze w sferze obronności i bezpieczeństwa 50 4. Podsumowanie.............................................. 63

6 Spis treści Jolanta Cichosz Prace badawczo-rozwojowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa oraz odbudowy polskiego potencjału obronnego wybrane przykłady..................................................... 70 1. Wstęp..................................................... 70 2. Badania i rozwój w obszarze polskiego przemysłu obronnego..... 71 3. Europejski wymiar przemysłu obronnego....................... 80 4. Podsumowanie.............................................. 84 Katarzyna Rawska Offset narzędziem pozyskiwania nowych technologii oraz sposobem modernizacji uzbrojenia........................................ 92 1. Wstęp.................................................... 92 2. Specyfika transakcji offsetowych na tle współczesnych transakcji handlowo-finansowych....................................... 94 3. Polska umowa offsetowa w Unii Europejskiej.................. 101 4. Offset na świecie........................................... 105 5. Offset w Polsce dobre praktyki............................. 108 5.1. Umowa offsetowa z izraelskim Rafael Armament Development Authority Ltd. (RAFALE)............................... 109 5.2. Umowa offsetowa ze szwedzkim Saab Bofors Dynamics AB (SAAB)............................................... 110 5.3. Umowa z norweskim Kongsberg Demence & Aerospace AS 112 6. Offset aktualne wyzwania.................................... 115 7. Zakończenie............................................... 117 Mariusz Gwardencki Uniezależnienie i polonizacja technologii obronnych jako element bezpieczeństwa strategicznego Rzeczypospolitej Polskiej............ 124 1. Wstęp..................................................... 124 2. Pojęcie bezpieczeństwo strategiczne......................... 125 3. Czynniki bezpieczeństwa strategicznego państwa................ 126 3.1. Zasoby ludzkie: przemysł i nauka......................... 127 3.2. Materialne czynniki wytwórcze możliwości produkcyjne.... 128 3.3. Poziom organizacyjny organizacja procesu zarządzania..... 131 4. Znaczenie polonizacji technologii obronnych i uniezależnienie od dostaw z zagranicy warunek bezpieczeństwa strategicznego Państwa....................................................... 133 5. Turcja udany przykład transferu i adaptacji technologii i ich twórczego wykorzystania dla osiągnięcia bezpieczeństwa strategicznego 134

Spis treści 7 Krzysztof Wątorek Współpraca mini przedsiębiorstw z przemysłem obronnym w zakresie innowacji studium przypadku................................. 137 1. Wprowadzenie.............................................. 137 2. Wsparcie polskiego przemysłu obronnego przez mały i średni biznes..................................................... 138 3. Rola i znaczenie współpracy krajowego przemysłu obronnego z małymi i średnimi przedsiębiorstwami z branży zbrojeniowej.......... 140 4. Współpraca małych prywatnych podmiotów gospodarczych z krajowym przemysłem obronnym w zakresie wdrażania innowacji na przykładzie działalności Przedsiębiorstwa Wielobranżowego ROSTAL.. 142 5. Konkluzje.................................................. 148 Adrian Mitręga Wpływ alternatywnych źródeł energii na zdolności operacyjne sił zbrojnych..................................................... 152 1. Wprowadzenie.............................................. 152 2. Zdolności operacyjne sił zbrojnych, a energia operacyjna......... 154 3. Implementacja alternatywnych źródeł energii na przykładzie wybranych państw................................................ 157 4. Podsumowanie.............................................. 162

Wstęp Podstawą siły obronnej każdego państwa jest będące na wyposażeniu jego sił zbrojnych nowoczesne uzbrojenie i sprzęt wojskowy o dużych zdolnościach bojowych. W tej dziedzinie między państwami lub sojuszami wojskowymi trwa rywalizacja, zwłaszcza gdy stosunki między nimi nie są dobre lub nacechowane są wrogością. Rywalizacja ta przybiera wówczas formę wyścigu zbrojeń. Każda z rywalizujących stron nie chce okazać się słabszą od drugiej, lecz wprost przeciwnie - dąży do uzyskania przewagi nad drugą, nad potencjalnym przeciwnikiem pod względem posiadanego potencjału militarnego. Państwa słabsze ekonomicznie starają się przynajmniej w niektórych dziedzinach dorównać rywalowi bądź stworzyć niezbędny potencjał odstraszający. Ze szczególnym nasileniem wyścigu zbrojeń mieliśmy do czynienia przed wybuchem I i II wojny światowej oraz w okresie zimnej wojny, kiedy to rywalizowały między sobą dwa supermocarstwa Związek Radziecki i Stany Zjednoczone i dwa bloki wojskowe, na czele których one stały czyli NATO i Układ Warszawski. Każda ze stron tej rywalizacji dążyła do uzyskania przewagi, wprowadzając na wyposażenie swoich armii coraz nowocześniejsze i skuteczniejsze rodzaje uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub modernizując posiadany już potencjał. Po zakończeniu zimnej wojny, po zawarciu układów o ograniczeniu zbrojeń konwencjonalnych w Europie, a następnie po upadku Związku Radzieckiego i rozwiązaniu Układu Warszawskiego, tempo wyścigu zbrojeń wyraźnie osłabło. Towarzyszyło temu znaczne zmniejszenie wydatków na cele wojskowe. Jednak tendencja ta okazała się krótkotrwała. Już w II połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił ponowny wzrost wydatków na cele militarne, które w roku 2005 przekroczyły kwotę biliona dolarów rocznie 1. Było to z jednej strony skutkiem rosnącej liczby lokalnych konfliktów, a z drugiej stopniowo nasilającej się rywalizacji trójbiegunowej między Stanami Zjednoczonymi, Chinami i Rosją. W wymiarze regionalnym mamy do czynienia 1 A. Dybczyński, Zbrojenia, wyścig zbrojeń, rozbrojenie, [w:] T. Łoś-Nowak (red.), Współczesne stosunki międzynarodowe. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008, s. 153

10 Wstęp z nasileniem wyścigu zbrojeń w Azji Południowo-Wschodniej, co jest m.in. odpowiedzią na rosnącą potęgę wojskową Chin, oraz na Bliskim Wschodzie. W tym drugim przypadku istotnym czynnikiem powodującym wzrost zbrojeń, obok tradycyjnej rywalizacji między Izraelem i krajami arabskimi, są ekspansjonistyczne dążenia Iranu. W ostatnich latach tendencja ta wystąpiła także w Europie po zajęciu przez Rosję Krymu i wskutek konfliktu zbrojnego na wschodzie Ukrainy. Innym impulsem do rozwoju i doskonalenia techniki wojskowej jest wyścig między bronią ofensywną a defensywną. Każdy nowy rodzaj broni ofensywnej, stwarzającej możliwości zaatakowania przeciwnika, spotykał się prędzej czy później z odpowiedzią w postaci broni defensywnej. Reakcją na miecz była tarcza, na rozwój środków ataku lotniczego - broń przeciwlotnicza, w celu zwalczania rakiet powstały pociski przeciwrakietowe, a doskonaleniu broni pancernej towarzyszyło wprowadzanie na uzbrojenie coraz skuteczniejszych środków przeciwpancernych. Przy czym często nowe technologie i rozwiązania techniczne najpierw projektowane i wdrażane były w celach wojskowych, a dopiero później znajdowały zastosowanie w sferze cywilnej. Tak było w przypadku radaru, broni atomowej czy internetu. Wszystko to było i jest możliwe dzięki posiadaniu przez państwa uczestniczące w tym wyścigu odpowiedniego zaplecza badawczo-rozwojowego, zatrudniającego szczególnie uzdolnionych naukowców, inżynierów i techników. Skupieni w wojskowych i cywilnych instytutach oraz ośrodkach badawczo-rozwojowych (w Związku Radzickim zamieszkiwali w specjalnie pobudowanych miastach, nie figurujących na mapie) prowadzą oni prace projektowe i wdrożeniowe dotyczące nowych rodzajów i typów uzbrojenia oraz sprzętu wojskowego. Zanim znajdą się one na wyposażeniu armii najpierw przybierają postać projektu, a następnie prototypu, testowanego na poligonie w warunkach zbliżonych do bojowych. Dopiero po spełnieniu wymagań określonych przez przyszłego użytkownika czyli wojsko, kierowane są do produkcji seryjnej. We wszystkich tych etapach pozyskiwania uzbrojenia i sprzętu wojskowego aktywnie uczestniczy zaplecze badawczo-rozwojowe przemysłu zbrojeniowego. Bywa, że również w początkowym okresie eksploatacji nowego uzbrojenia bierze ono udział w usuwaniu ewentualnych niedoróbek i usterek. Bez niego nie jest też możliwa modernizacja uzbrojenia będącego już na wyposażeniu sił zbrojnych poprzez wymianę jego niektórych elementów na nowocześniejsze. Przykładowo, w przypadku samolotu polega ona na wyposażeniu go w lepszy silnik, nowocześniejszą awionikę czy doskonalsze działka i rakiety. Dzięki modernizacji uzyskuje on lepsze zdolności bojowe, okres jego eksploatacji jest wydłużony, a poza tym modernizacja jest tańsza niż wyprodukowanie zupełnie nowego samolotu.

Wstęp 11 Rola instytutów i ośrodków badawczo-rozwojowych pracujących na potrzeby wojska wzrosła w ostatnich czasach, kiedy to o sile militarnej nie decyduje tak jak kiedyś ilość posiadanej broni lecz przede wszystkim jej jakość i walory bojowe. Sygnalizował to już zawarty po zakończeniu zimnej wojny Układ CFE 1A o ograniczeniu zbrojeń konwencjonalnych w Europie, który nie nakładał na jego sygnatariuszy ograniczeń, jeśli chodzi o jakościowy rozwój uzbrojenia. Na przełomie XX i XXI wieku, w związku z rewolucją informacyjną i ze skokowym rozwojem wiedzy w dziedzinie nowych technologii i produkcji, jakościowy rozwój systemów uzbrojenia jeszcze bardziej przyśpieszył. Produkuje się coraz więcej precyzyjnych i inteligentnych systemów uzbrojenia. Z tendencją tą mamy do czynienia zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie nowoczesne, awangardowe technologie uważa się za podstawowe źródło przewagi. Przewaga technologiczna została tam podniesiona do rangi jednej z zasad sztuki wojennej; jest to określane mianem rewolucji w sprawach wojskowości - RMA ( Rewolution in Military Affairs) 2. Niniejsza monografia poświęcona jest udziałowi zaplecza badawczorozwojowego polskiego przemysłu obronnego w zaprojektowaniu, wdrożeniu do produkcji oraz modernizacji uzbrojenia dla Sił Zbrojnych RP. Jest ona pokłosiem Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, która rok temu odbyła się w Kielcach z okazji XXV Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego. W monografii przedstawione zostały międzynarodowe uwarunkowania, przyczyny i gospodarcze skutki zbrojeń, którym towarzyszy rozwój nowych, często awangardowych technologii o zastosowaniu wojskowym, które po jakimś czasie wykorzystywane są także w sferze cywilnej. Ukazany został stan uzbrojenia Sił Zbrojnych RP i realizacja najważniejszych programów ich modernizacji technicznej. Na tym tle przedstawiono w niej potencjał i funkcjonowanie w Polsce wojskowych i cywilnych instytutów oraz jednostek badawczo-rozwojowych prowadzących prace na potrzeby obronności. Ukazano ich miejsce w systemie bezpieczeństwa narodowego, zadania i współpracę z polskim przemysłem obronnym. Omówiono również dotyczące ich regulacje prawne, procedury zlecania oraz sposoby finansowania realizowanych przez nie prac badawczo-rozwojowych. Modernizacja uzbrojenia Sił Zbrojnych RP dokonuje się także poprzez zakupy zagranicą sprzętu nie produkowanego w kraju. Powinien z tym wiązać się transfer nowoczesnych technologii i ich absorpcja przez polski przemysł obronny, co przewidują zawierane przy tej okazji umowy offsetowe. Jest ona możliwa przy czynnym udziale jego zaplecza badawczo-rozwojowego. 2 B. Balcerowicz, Teorie, koncepcje wojny (i pokoju) po zimnej wojnie, w: R. Kuźniar (red.). Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005. s. 471.

Również przeniesienie do Polski produkcji niektórych systemów i elementów uzbrojenia zakupionego zagranicą, określane mianem polonizacji, wymaga czynnego udziału w tym procesie jednostek badawczo-rozwojowych współpracujących z przemysłem. Rozważania ten temat zawarte są w niniejszej publikacji. Zawiera ona również opracowanie poświęcone współpracy małych i średnich prywatnych przedsiębiorstw z przemysłem obronnym w zakresie innowacji na przykładzie Przedsiębiorstwa Wielobranżowego ROSTAL. Znalazł się w niej również artykuł poświęcony implementacji alternatywnych źródeł energii w siłach zbrojnych, w czym swój udział mają specjalistyczne jednostki badawczo-rozwojowe. Paweł Soroka