PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGICZNYCH, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ

ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH, 812106 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Warszawa 2012

SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: modułowy... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH... 5 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Z INNYMI ZAWODAMI... 5 10. ELE Szczegółowe KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH... 7 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 10 1. 812106. M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich...11 2. 812106.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych...24 3. 812106.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali....33 4. 812106.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej...41 ZAŁĄZNIKI... 47 1

TY SZKOŁY: zasadnicza szkoła zawodowa 1. TY ROGRAMU: modułowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Janina Gasik, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: aweł ierzchalski, dr inż. Janusz Figurski Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 21czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz.U.2012, poz.752) 2

5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. 3

rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, chemia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych obsługuje maszyny i urządzenia na wszystkich etapach przygotowania i przetwarzania rud metali oraz materiałów wsadowych w procesach ich wytwarzania. Użytkuje maszyny i urządzenia do przygotowania materiałów wsadowych w procesach metalurgicznych oraz obsługuje piece do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali, urządzenia do rafinacji wytworzonych metali i ich stopów. Zadaniem zawodowym operatora maszyn i urządzeń metalurgicznych jest również użytkowanie maszyn rozlewniczych, urządzeń do ciągłego odlewania stali,urządzeń do wytwarzania rozpylanych proszków metali oraz odczytywanie wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w urządzeniach ciągów technologicznych przygotowania rud metali do procesów metalurgicznych. W zakres czynności zawodowych operatora wchodzi również wykonywanie bieżących przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych oraz wykonuje czynności z zakresu dozowania materiałów wsadowych, spustu ciekłego metalu i żużla, pobierania próbek do badań laboratoryjnych,odczytuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów wytwarzania metali. 4

8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH rodukcja metali i ich stopów odbywa się od wieków i będzie trwać nadal, hutnictwo to przemysł podstawowy w każdym państwie, materiały metalowe zajmują znaczące miejsce wśród wszystkich materiałów konstrukcyjnych do budowy maszyn i urządzeń oraz konstrukcji budowlanych. Zmieni ają się technologie wytwarzania materiałów metalowych, pracodawcy poszukują pracowników, którzy będą potrafili obsługiwać nowoczesne maszyny i urządzenia oraz użytkować urządzenia i systemy komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali i ich stopów. Zawód operatora maszyn i urządzeń metalurgicznych stwarza duże możliwości zatrudnienia w różnych wydziałach branży hutniczej. raca odbywa się w zakładzie metalurgicznym, w którym wytapia się metale, uzyskuje stopy oraz poddaje się obróbce plastycznej, nadając im odpowiedni kształt. Ograniczenie w ostatnich latach kształcenia w zawodach hutniczych spowodowało niedobór kadry pracowniczej, zatrudnianiem przez pracodawców pracowników z wykształceniem nieadekwatnym do zajmowanego stanowiska. owrót do kształcenia w zawodzie operator maszyn i urządzeń metalurgicznych umożliwi pracodawcy zatrudnić pracowników o wysokich kwalifikacjach zawodowych. 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. Dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych wyodrębniona została kwalifikacja M.6., która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik hutnik. Technik hutnik ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.6. i jest to kwalifikacja M. 38. Inną grupą wspólnych efektów kształcenia dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów są KZ(M.a) i KZ(M.d); KZ(M.a) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik -jubiler KZ(M.d) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik 5

kwalifikacja M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych Symbol zawodu Zawód 812106 operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 311704 technik hutnik Elementy wspólne KZ(M.a) KZ(M.d) Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych na kształcenie zawodowe teoretyczne 630 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin min 400 godz. min 400 godz. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń metalurgicznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przygotowywania i przetwarzania rud metali oraz materiałów wsadowych w procesach wytwarzania i ich rafinacji; 2) użytkowania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach wytwarzania, rafinacji i odlewania metali oraz metalurgii proszków; 3) wykonywania bieżących przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: 1) efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów ( H, DG, KS, JOZ); 2) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo- -hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a), KZ(M.d); 3) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych 6

11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGIZNYH Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej. Kod modułu Nazwa modułu Klasa I II III I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania Modułowe kształcenie zawodowe ** 812106. M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 13 13 13 416 812106. M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 17 11 14 448 812106. M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 6 20 16 21 672 812106. M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 4 2 64 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 13 17 20 50 1600 ** dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (M.6.) odbywa się pod koniec klasy trzeciej. 7

Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych Nazwa modułu 1. 812106.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 2. 812106.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych Nazwa jednostki modułowej 1.1. 812106.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową 1.2. 812106.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 92 1.3. 812106.M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 110 1.4. 812106.M1.J4 Stosowanie metod wytwarzania w hutnictwie 198 2.1. 812106.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 224 2.2. 812106.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 224 3. 812106.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 3.1 812106.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali 336 4. 812106.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 3.2 812106.M3.J2 Odlewanie metali i wytwarzanie rozpylanych proszków metali 336 4.1. 812106.M5.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 32 4.2. 812106.M5.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży hutniczej 32 16 8

812106.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 812106.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 812106.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 812106.M1.J1 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 812106.M1.J1 Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 812106.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 812106.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 812106.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 812106.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 812106.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali 812106.M3.J2 Odlewanie metali i wytwarzanie rozpylanych proszków metali 812106.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 812106.M4.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 812106.M4.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży hutniczej 9

12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych zastosowano taksonomię celów A.. Niemierko 1. 812106.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 416 godzin 2. 812106.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 448 godzin 3. 812106.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali 672 godziny 4. 812106.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 64 godziny 10

1. 812106. M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 1.1. 812106. M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 1.2. 812106. M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 1.3. 812106. M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 1.4. 812106. M1.J4 Stosowanie metod wytwarzania w hutnictwie 1.1 812106.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; ojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i środowiska; H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią; ergonomią. Instytucje i służby działające w zakresie ochrony H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i A pracy i ochrony środowiska w olsce. ochrony środowiska w olsce; H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące podczas wykonywania ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i A zadań zawodowych. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. higieny pracy; H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i A Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia. higieny pracy; H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska podczas wykonywania zadań 11

obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; H(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy; H(5)2. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; H(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych; H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm A człowieka; H(6)2. określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy ; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; zawodowych. Organizacja stanowisk pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. 12

H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(9)1. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(10)1. zidentyfikować stan zagrożenia zdrowia i życia; H(10)2. udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; H(10)3. zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania zadań zawodowych; lanowane zadania (ćwiczenia) rocedura postępowania podczas wypadku w miejscu pracy podczas udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w przypadku urazów mechanicznych. W zespołach 4-osobowych ustalcie procedurę postępowania podczas urazu mechanicznego. Osoba prowadząca zajęcia przydziela zespołom kartki z konkretnymi urazami mechanicznymi u osoby poszkodowanej. Zadaniem zespołu jest przeanalizowanie przypadku oraz wypracowanie procedury postępowania zgodnie z zasadami udzielania pomocy osobom poszkodowanym. Do dyspozycji uczniowie mają stanowisko komputerowe odpowiednio wyposażone z dostępem do Internetu. Sporządzona procedura będzie prezentowana na forum klasy,może być wzbogacona pokazem lub filmem instruktażowym. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w sali lekcyjnej, w której powinny być niezbędne środki dydaktyczne do realizacji zajęć. Zajęcia edukacyjne związane z pokazem dotyczącym udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym mogą odbywać się w grupie do 15 uczniów. Wskazane jest, aby nauczyciel stosował metody aktywizujące oraz wykorzystywał prezentacje multimedialne oraz filmy dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, schematy, plansze, makiety, filmy, komputer z dostępem do Internetu,. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń ma opanować wiadomości będące podstawą do bezpiecznego wykonywania zadań zawodowych oraz przewidywania zagrożeń w środowisku pracy. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń, a także wskazywania wagi zdobywanych wiadomości i umiejętności. Jednostka modułowa wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, dyskusji dydaktycznej. Metodami wspomagającymi powinien być wykład informacyjny lub problemowy. 13

Aby ułatwić uczniom zrozumienie zagadnień związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, zwłaszcza w branży hutniczej, zaleca się stosowanie filmów poglądowych oraz prezentacji multimedialnych. Wykonywane ćwiczeń należy poprzedzić szczegółowym instruktażem, a następnie zwracać uwagę na właściwe wykorzystywanie instrukcji ćwiczeniowych. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 4do 6 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego, ćwiczeń praktycznych. odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie ćwiczeń. Należy brać pod uwagę zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.2. 812106.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1.dokonać podziału rysunków; Rysunek techniczny maszynowy. KZ(M.a)(1)2.wskazać zastosowanie linii rysunkowych; Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)3.wykonać rzuty prostokątne i aksonometryczne brył i części maszyn ; p Odwzorowanie wewnętrzne zarysu KZ(M.a)(1)4.wykonywać wymiarowanie na rysunkach zgodnie z zasadami przedmiotu. wymiarowania; KZ(M.a)(1)5.wykonywać przekroje proste i złożone części maszyn; Wymiarowanie. hropowatość powierzchni. KZ(M.a) (1)6 wyjaśnić znaki i parametry chropowatości; Zasady szkicowania. KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; Szkicowanie w rzutach prostokątnych i KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych. 14

aksonometrycznych; KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i wewnętrzne, KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn, KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny; KZ(M.a)(3)1 dobrać oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne wykorzystując programy do wspomagania projektowania typu AD; KZ(M.a)(3)3. edytować rysunki techniczne z wykorzystaniem technik komputerowych; KZ(M.a)(17)1 skorzystać z norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych maszynowych; KZ(M.a)(17)2.analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze D maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. skorzystać z norm dotyczących części maszyn; KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm; KZ(M.a)(17)6. skorzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, parametrów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; KZ(M.a)(18)1. korzystać programów komputerowych wspomagających sporządzanie dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)2. korzystać z programów komputerowych wspomagających proces obliczeń z zakresu sporządzania dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej; KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; Wymiarowanie na szkicach. Symbole, oznaczenia i uproszczenia stosowane na szkicach. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. Sporządzanie rysunków wykonawczych, złożeniowych. Rysowanie części maszynowych. Komputerowe wspomaganie tworzenia dokumentacji technicznej. 15

KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; D lanowane zadania(ćwiczenia) zytanie rysunków technicznych. Korzystając z rysunku wykonawczego odczytaj i wypisz w karcie pracy informacje niezbędne do wykonania przedmiotu. Kryteria oceny zadania(ćwiczenia) uwzględniają : - wymiary tolerowane (podaj tolerancję), - znaki wymiarowe, - chropowatość powierzchni( znaki i parametry), - pasowania, - dodatkowe informacje. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń, wyposażonej w: stanowiska rysunkowe(jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażonej w modele dydaktyczne, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego, części maszyn, materiałów konstrukcyjnych oraz oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych maszynowych, poradniki, katalogi maszyn i urządzeń, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. W trakcie realizacji treści kształcenia należy wprowadzać metody podające, jak również problemowe. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien dostosowywać sposoby realizacji treści programowych do możliwości organizacyjnych szkoły. Wskazane jest również stosowanie programów komputerowych dotyczących wykonywania rysunków technicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, pakiety edukacyjne dla uczniów. Modele części maszyn i urządzeń, plansze i schematy dydaktyczne, filmy dydaktyczne oraz programy do wspomagania projektowania typu AD, prezentacje multimedialne. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń opanować ma umiejętności będące podstawą do dalszego etapu kształcenia. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń. Należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność korzystania z literatury fachowej, w tym norm i katalogów, danych zawartych w instrukcjach do ćwiczeń. odczas procesu kształcenia zaleca się stosowanie metody ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (klasa lub grupa klasowa licząca 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia 16

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.3. 812106.M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń; 2 KZ(M.a)(4)2. rozróżnić przeznaczenie części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)3. określić części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)4. rozróżnić znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)5. dobrać znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować rodzaje połączeń; KZ(M.a)(5)2. określić połączenia stosowane w budowie maszyn; KZ(M.a)(5)3. wskazać zastosowanie połączeń; KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek; KZ(M.a)(6)2. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancje; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia ; KZ(M.a)(6)4. obliczyć luzy, wciski, tolerancje pasowania; KZ(M.a)(6)5. dobrać pasowania; KZ(M.a)(6)6. oznaczać pasowania na rysunkach technicznych; KZ(M.a)(7)1. sklasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; KZ(M.a)(7)2. określić własności materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(7)3. określić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(8)1. sklasyfikować środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)2. określić środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)3. dobrać zastosowanie środków transportu wewnętrznego; Materiał nauczania 17

KZ(M.a)(9)1.dobrać sposoby i środki transportu materiałów stosowanych podczas obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania metali; KZ(M.a)(9)2.dobrać sposoby składowania materiałów stosowanych podczas obróbki ręcznej, mechanicznej, spajania i plastycznego kształtowania metali; KZ(M.a)(10)1.rozróżnić rodzaje korozji ; KZ(M.a)(10)2.wyjaśnić sposoby ochrony przed korozją; KZ(M.a)(11)1.sklasyfikować techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)2. określić techniki i metody wywarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)3.dobrać techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(12)1.sklasyfikować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)2. określić urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)3.sklasyfikować maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; KZ(M.a)(12)4. określić maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; KZ(M.a)(13)1.sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki p ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. określić przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki p ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)3.dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(14) 1. dokonać pomiaru przy użyciu przyrządów suwmiarkowych, kątomierza; KZ(M.a)(14) 2. dokonać pomiaru za pomocą przyrządów mikrometrycznych; KZ(M.a)(14) 3. dokonać pomiaru za pomocą sprawdzianów; KZ(M.a)(14) 4. dokonać pomiaru przy pomocy czujnika; p KZ(M.a)(14) 5. dokonać pomiaru przy użyciu wzorców miar; KZ(M.a)(15)1.sklasyfikować metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(15)2.opisać na czym polegają poszczególne metody kontroli jakości; KZ(M.a.)(16)1. rozróżnić maszyny i urządzenia; KZ(M.a.)(16)2. określić budowę maszyn i urządzeń; KZ(M.a.)(16)3. określić zasadę działania maszyn i urządzeń; 18

KZ(M.a.)(16)4. użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją techniczną; KS(3)1. analizować rezultaty działań; KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań; KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży; D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania; D KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy; KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres; KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem; KS(5)3. określić skutki stresu; KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych; KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań; D KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań; KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne; KS(9)2. zachowywać się asertywnie; KS(9)3. proponować konstruktywne rozwiązania; D KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania (ćwiczenia) Rozpoznawanie połączeń i elementów budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Na podstawie otrzymanych modeli zespołu maszyny rozpoznaj rodzaje zastosowanych połączeń, części maszyn. Wyniki rozpoznania uczniowie zapisują w karcie pracy. 19

Kryteria oceny zadania(ćwiczenia) uwzględniają wykaz: - połączeń nierozłącznych, - połączeń rozłącznych, - części znormalizowanych, - części nieznormalizowanych. Uczniowie wpisują nazwy połączeń i części. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie lub w grupach 2 osobowych. lanowane zadania(ćwiczenia) Opracować wykaz operacji technologicznych, środków produkcji, przyrządów kontrolnych związanych z wykonaniem części przedstawionej na rysunku wykonawczym. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela (rysunek wykonawczy części maszyny) zaproponuj wykaz operacji technologicznych, maszyn i urządzeń, narzędzi, przyrządów kontrolnych w celu uzyskania gotowego wyrobu dobierając odpowiednią technikę wytwarzania, np.: odlewanie, obróbka plastyczna, obróbka skrawaniem. Kryteria oceny zadania(ćwiczenia) uwzględniają: - dobór materiału wyjściowego ( postać i gatunek), - techniki wytwarzania, - wykaz niezbędnych operacji technologicznych, - wykaz maszyn i urządzeń, oprzyrządowania technologicznego, - wykaz narzędzi obróbkowych, - wykaz przyrządów kontrolnych. Zadanie należy wykonać w grupach 3-4 osobowych. o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac: również z wykorzystaniem urządzeń multimedialnych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń wyposażonej w: modele połączenia rozłącznych i nierozłącznych, modele części maszyn, przykładowe części i zespoły maszyn i urządzeń stosowanych w branży hutniczej, modele połączeń, modele napędów, układów smarowania, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, modele sprężarek, wentylatorów, pomp, części maszyn z różnymi postaciami zużycia,, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń, normy elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn, stanowiska do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: wiertarkę kadłubową lub słupową, tokarkę uniwersalną, frezarkę uniwersalną, szlifierkę do płaszczyzn, otworów i wałków, narzędzia skrawające, przyrządy i uchwyty obróbkowe, przyrządy pomiarowe, stanowiska do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski, narzędzia do obróbki ręcznej, przyrządy pomiarowe, przyrządy i urządzenia do kształtowania elementów metalowych metodą obróbki plastycznej na zimno. Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące środków transportu wewnętrznego, budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych, środków produkcji. 20

Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 4 do 6 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań, a także zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną i sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.4. 812106. M1.J4 Stosowanie metod wytwarzania w hutnictwie Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.d)(1)1. rozpoznać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; A Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.d)(1)2. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna. KZ(M.d)(2)1. wymienić sposoby obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; A Techniki i metody wytwarzania części maszyn KZ(M.d)(2)2. opisać poszczególne rodzaje obróbki cieplnej i cieplnochemicznej; i urządzeń. Odlewnictwo. KZ(M.d)(2)3. wyjaśnić celowość stosowania obróbki cieplnej i cieplnochemicznej; Obróbka plastyczna. Spajanie metali. KZ(M.d)(3)1. rozróżnić sposoby wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki Obróbka skrawaniem (ręczna i mechaniczna). ręcznej; Technika pomiarów warsztatowych. KZ(M.d)(3)2. rozróżnić sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem; Dobór środków produkcji w operacjach KZ(M.d)(3)3. rozróżnić sposoby kształtowania wyrobów poprzez obróbkę technologicznych. plastyczną stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów 21

niemetalowych; KZ(M.d)(3)4. rozróżnić sposoby spajania metali i materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(3)5. rozróżnić metody odlewania stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(4)1. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru części maszyn; KZ(M.d)(4)2. wykonać pomiary części maszyn; KZ(M.d)(5)1. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.d)(5)2. dobrać narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem; KZ(M.d)(5)3. dobrać narzędzia do spajania metali; KZ(M.d)(5)4. dobrać narzędzia do plastycznego kształtowania metali; p KZ(M.d)(6)1. wykonać operacje obróbki ręcznej; KZ(M.d)(6)2. wykonać operacje mechanicznej obróbki skrawaniem; KZ(M.d)(6)3. wykonać połączenia spajane; KZ(M.d)(6)4. wykonać operacje plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(7)1. dobrać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; KZ(M.d)(7)2. zastosować programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; lanowane zadania (ćwiczenia) Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych Dla podanych przez nauczyciela stali konstrukcyjnych uczeń wskaż ich zastosowanie w budowie maszyn i urządzeń, określi parametry obróbki cieplnej. Wyniki doboru uczniowie zapisują w karcie pracy. Kryteria oceny zadania ( ćwiczenia) uwzględniają: - dobór gatunku wg. N, - zapis oznaczenia danego gatunku, - przykład zastosowania, -dobór rodzaju i parametrów obróbki cieplnej. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie lub w grupach 2 osobowych korzystając z N. poradników, katalogów. lanowane zadanie: rzygotowanie obrabiarki do wykonania rowka wpustowego Wykonaj przygotowanie frezarki do wykonania rowka wpustowego na wałku ze stali S355 (St5), wg rysunku zabiegowego. Materiał wyjściowy: pręt walcowany. Zadaniem ucznia jest zorganizowanie stanowiska,dobór obrabiarki, dobrać narzędzia skrawające, urządzenia mocujące, przyrządy kontrolno-pomiarowe, zamocować narzędzie skrawające i materiał, zastosować odzież roboczą i sprzęt ochrony indywidualnej. 22

o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac: również z wykorzystaniem urządzeń multimedialnych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W warsztatach szkolnych, w których prowadzone będą zajęcia edukacyjne z zakresu technik wytwarzania powinny się znajdować: stanowiska do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski, narzędzia do obróbki ręcznej, przyrządy pomiarowe, przyrządy i urządzenia do kształtowania elementów metalowych metodą obróbki plastycznej na zimno, - stanowiska do spajania i cięcia metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: przyrządy do spawania elektrycznego i gazowego, lutowania oraz środki ochrony indywidualnej i zbiorowej, - stanowiska do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: wiertarkę kadłubową lub słupową, tokarkę uniwersalną, frezarkę uniwersalną, szlifierkę do płaszczyzn, otworów i wałków, narzędzia skrawające, przyrządy i uchwyty obróbkowe, przyrządy pomiarowe. Środki dydaktyczne Urządzenia multimedialne, pakiety edukacyjne dla uczniów, instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, niezbędna literatura uzupełniająca(normy, poradniki, książki i czasopisma dotyczące technik wytwarzania, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagadnień technik wytwarzania, Zalecane metody dydaktyczne Oprócz zdobywania wiadomości i nabywania umiejętności w procesie kształcenia należy zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności samokształcenia, samodzielności myślenia i analizowania zjawisk, współpracy w grupie oraz komunikatywności. W związku z tym w czasie odbywania zajęć wskazane jest stosowanie metod aktywizujących. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń praktycznych oraz metoda projektów, pokaz z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów) wtedy, gdy indywidualne wykonanie zadania jest niemożliwe lub utrudnione. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań, a także zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną i sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 23

2. 812106.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych 2.1. 812106.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń 2.2 812106.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 2.1. 812106.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. skorzystać z norm dotyczących części maszyn; D Materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego i stalowniczego. roces wielkopiecowy. KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i Elektrometalurgia. urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie Materiały ogniotrwałe. Konstrukcja wielkiego pieca. dokumentacji i norm; M.6.1(1)1. wymienić materiały wsadowe do procesów metalurgicznych; A Maszyny i urządzenia do przygotowania złomu wsadowego. M.6.1(1)2. rozróżnić materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego; Metalurgia metali nieżelaznych. M.6.1(1)3. rozróżnić materiały wsadowe do procesów otrzymywania metali Dobór i zastosowanie urządzeń mechanicznej nieżelaznych; przeróbki rud metali M.6.1(1)4. rozróżnić materiały wsadowe i pomocnicze do procesów Urządzenia rozładowcze i transportowe rud. stalowniczych; Urządzenia do kruszenia i przesiewania rud, M.6.1(2)1. rozróżnić urządzenia do kruszenia i przesiewania rud metali; urządzenia do przygotowania mieszanek. M.6.1(2)2. rozróżnić urządzenia do przygotowania mieszanek; Dobór i zastosowanie urządzeń do spiekania, 24

M.6.1(2)3. rozróżnić urządzenia do spiekania, grudkowania i brykietowania rud metali; M.6.1(2)4. wyjaśnić budowę urządzeń do przygotowania rud metali; grudkowania i brykietowania rud metali. Dobór i zastosowanie urządzeń do przygotowania złomu wsadowego. M.6.1(3)1. rozróżnić urządzenia stosowane w rozładowaniu materiałów Urządzenia do przygotowania i przewozu wsadowych; M.6.1(3)2. rozróżnić urządzenia transportujące materiały wsadowe; materiałów pomocniczych. Urządzenia przeładunkowe na składowiskach M.6.1(3)3. wyjaśnić budowę urządzeń transportowych materiały wsadowe; materiałów wsadowych. M.6.1(4)1. dobrać rodzaj materiałów wsadowych zgodnie z dokumentacją Aparatura kontrolno-pomiarowa stosowana technologiczną; w urządzeniach do przygotowania rud metali. M.6.1(4)2. dobrać skład przetwarzanych materiałów wsadowych zgodnie Rodzaje czynności konserwacyjno- naprawczych. z dokumentacją technologiczną; Zasady dokonywania przeglądów oraz napraw M.6.1(4)3. dobrać parametry procesów przygotowania materiałów wsadowych bieżących maszyn i urządzeń. zgodnie z dokumentacją technologiczną; Urządzenia i systemy komputerowe do sterowania M.6.1(5)1. określić na podstawie dokumentacji technologicznej parametry procesami przygotowania materiałów wsadowych procesów przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania do procesów metalurgicznych. stopów żelaza; Zasady sporządzania bieżącej dokumentacji procesów przygotowania materiałów wsadowych. M.6.1(5)2. określić na podstawie dokumentacji technologicznej parametry procesów przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.1(6)1. użytkować urządzenia do kruszenia i przesiewania rud metali ; M.6.1(6)2. użytkować urządzenia do przygotowania mieszanek ; M.6.1(6)3. użytkować urządzenia do spiekania, grudkowania i brykietowania rud metali; M.6.1(7)1. rozróżnić urządzenia pomocnicze stosowane w procesach przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(7)2. użytkować urządzenia pomocnicze stosowane w procesach przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(8)1. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w urządzeniach do przygotowania rud metali do procesów metalurgicznych; M.6.1(8)2. analizować wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w urządzeniach ciągów technologicznych przygotowania rud metali do procesów metalurgicznych; 25

M.6.1(9)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesu wielkopiecowego; M.6.1(9)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesów stalowniczych; M.6.1(9)3. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń wykorzystywanych do przygotowania materiałów wsadowych do procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.1(10)1. dobrać programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(10)2. zastosować programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(10)3. użytkować urządzenia w zakresie sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych; M.6.1(11)1. prowadzić bieżącą dokumentację technologiczną i rozliczeniową zużytych surowców, materiałów i godzin pracy urządzeń; M.6.1(11)2. prowadzić bieżącą dokumentację dotyczącą organizacji pracy, zakresów czynności, obliczania wydajności i wykorzystania czasu pracy; H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; 26

H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; lanowane zadania (ćwiczenia) Obliczanie wydajności maszyny spiekalniczej. Określ zdolność produkcyjną taśmy maszyny do spiekania w odniesieniu do 1m 2 powierzchni na dobę. Na podstawie zależności (wzorów), charakterystyki technicznej urządzeń spiekalniczych i założeń ( podana masa nasypowa wsadu, uzysk dobrego spieku, pionowa szybkość spiekania) oblicz wydajność w t/m 2 na dobę. Opracowanie schematu ciągu technologicznego przygotowania rudy do wielkiego pieca. Wykonaj schemat przedstawiający poszczególne etapy przygotowania rudy żelaza do procesu metalurgicznego. W każdym etapie określ cel wykonywania odpowiednich czynności i dobierz urządzenia umożliwiające wykonanie poszczególnych etapów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni technik wytwarzania materiałów hutniczych w procesach metalurgicznych, w której powinny znajdować się: programy komputerowe do sterowania procesami przygotowania materiałów wsadowych, modele, maszyn i urządzeń metalurgicznych, próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasady działania urządzeń rozładowczych i transportowych, do kruszenia i przesiewania rud, do spiekania rudy, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych oraz warsztatach szkolnych wyposażonych w stanowiska do przygotowania materiałów wsadowych (jedno stanowisko dla pięciu uczniów), zasobniki z materiałami wsadowymi do procesów metalurgicznych, urządzenia do rozdrabniania i przesiewania, ważenia i dozowania materiałów wsadowych, Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, materiałów ogniotrwałych. Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z urządzeniami transportowymi i przygotowaniem rud metali do procesów metalurgicznych. roponowane metody to: podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), aktywizujące np. dyskusja dydaktyczna. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru i ćwiczenia. Do oceny proponuje się uwzględnianie zgodności z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także aktywność uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: 27

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 2.2. 812106.M2.J2 Wykonywanie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali Uszczegółowione efekty kształcenia. oziom Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: wymagań programowych ( lub ) KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(17)3. skorzystać z norm dotyczących części maszyn; KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm; M.6.2(1)1.rozróżnić i opisać metody procesów redukcji rud metali; M.6.2(1)2.rozróżnić i opisać metody procesów ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(1)3. rozróżnić i opisać etapy procesów redukcji rud metali; M.6.2(1)4. rozróżnić i opisać etapy procesów ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)1.rozróżnić produkty podstawowe procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)2.rozróżnić produkty uboczne procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)3. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów podstawowych Materiał nauczania - Metody procesów redukcji rud metali. - Metalurgia metali nieżelaznych -metody wzbogacania rud metali. - Klasyfikacja materiałów ogniotrwałych. - Właściwości fizyko-chemiczne i funkcje materiałów ogniotrwałych stosowanych do budowy pieców. - Materiały stosowane na elementy konstrukcyjne pieców (np. pancerz, obmurze, fundament, pomosty itp.) - Dobór materiałów wsadowych do procesów redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali. - rodukty podstawowe i uboczne procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. - iece do procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali ( np. wielki piec, piec szybowy, płomienny, przewałowy)- budowa, zastosowanie. 28

procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)4. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów ubocznych procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)5. określić sposoby utylizacji produktów ubocznych procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(3)1. rozróżnić metody otrzymywania proszków różnych metali; M.6.2(3)2. określić rodzaje proszków metali otrzymywanych w procesach redukcji rud metali; M.6.2(3)3. opisać zastosowanie proszków metali otrzymywanych w procesach redukcji rud metali; M.6.2(4)1. rozpoznać piece stosowane do redukcji i ogniowego wzbogacania rud A metali; M.6.2(4)2. rozpoznać podzespoły i elementy pieców stosowanych do redukcji i A ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)1. rozróżnić materiały na obmurze pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)2. rozróżnić materiały stosowane na fundamenty pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)3. rozróżnić materiały na elementy konstrukcyjne pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(6)1. dobrać materiały wsadowe do procesów redukcji rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)2. dobrać materiały wsadowe do procesów ogniowego wzbogacania rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)3. dobrać parametry procesów redukcji rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(6)4. dobrać parametry procesów ogniowego wzbogacania rud metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.2(7)1. użytkować piece do redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(7)2. użytkować urządzenia pomocnicze stosowane do redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(8)1. ustalić parametry technologiczne na podstawie dokumentacji - Dobór i zastosowanie pieców do redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali. - arametry pracy pieców. - Kontrola i regulacja wielkich pieców ( ilość paliw zastępczych, temperatura i wilgotność dmuchu, ilość koksu i wsadu rudnego). - Urządzenia pomocnicze stosowane do redukcji rud (układ chłodzenia ścian pieca, urządzenia zasypowe, regeneratory, urządzenia do rozlewania i transportu produktów procesu). - Urządzenia do magazynowania ciekłej surówki. - Urządzenia pomocnicze stosowane do ogniowego wzbogacania rud metali. - Zasady dokonywania przeglądów oraz napraw bieżących maszyn i urządzeń stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. - Urządzenia i systemy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. - Zasady sporządzania bieżącej dokumentacji procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali. ezpieczeństwo i higiena pracy - organizacja stanowiska pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych. zynniki szkodliwe dla organizmu człowieka. 29

technicznej z wykorzystaniem aparatury pomiarowej, zgodnie z instrukcją; M.6.2(8)2. regulować temperaturę procesów w piecach do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(8)3. regulować parametry dmuchu w piecach do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje chłodnic stosowanych w układzie chłodzenia stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń zasypowych stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)3. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń do podgrzewania powietrza stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(9)4. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje urządzeń do odpylania stosowanych w procesie redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(10)1. prowadzić bieżącą dokumentację procesów przebiegających w piecach do redukcji rud metali; M.6.2(10)2. prowadzić bieżącą dokumentację procesów przebiegających w piecach do ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(11)1. dobrać programy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(11)2. zastosować programy komputerowe do sterowania procesami redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; 30

H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajania i plastycznego kształtowania metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; lanowane zadania (ćwiczenia) Określanie elementów konstrukcyjnych pieców Na rysunku np. konstrukcji wielkiego pieca przygotowanym przez nauczyciela zaznacz używając prawidłowego nazewnictwa występujące strefy i elementy budowy pieca. W karcie pracy określ rodzaj materiału, z którego jest wykonany element i podaje jego przeznaczenie. Wypełnianie dokumentacji technologicznej. W ramach zajęć praktycznych zorganizowanych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym (stanowiącym potencjalne miejsce zatrudnienia) na wydziale do redukcji rud metali uzupełnij kartę wytopu surówki w wielkim piecu. Kartę uczeń otrzymuje od nauczyciela/instruktora. Wskazywanie typowych zagrożeń występujących przy obsłudze maszyn i urządzeń w przemyśle hutniczym. Wymień i scharakteryzuj typowe zagrożenia występujące w branży hutniczej. Zadanie najlepiej wykonać w grupach 3-4 osobowych. Nauczyciel prowadzący zajęcia przydziela grupom konkretne maszyny i urządzenia metalurgiczne. Uczniowie mają wypisać zagrożenia występujące przy obsłudze tych maszyn i urządzeń. Efekty pracy lider grupy prezentuje na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą odbywać się w pracowniach (technik wytwarzania materiałów hutniczych w procesach metalurgicznych, mechanizacji i automatyzacji procesów metalurgicznych) i warsztatach szkolnych (stanowiska do wytwarzania metali, do prasowania i spiekania kształtek z proszków metali), placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać: obsługiwanie pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przygotowania i wzbogacania rud metali. W pracowni technik wytwarzania materiałów hutniczych w procesach metalurgicznych prowadzenia zajęć powinny znajdować się: próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, materiałów ogniotrwałych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasady działania pieców i urządzeń oraz ciągów technologicznych, modele pieców i urządzeń wykorzystywanych w procesach redukcji rud i ogniowego wzbogacania rud metali, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, instruktażu z wykładem, projektów i łączenia teorii z praktyką oraz uwzględnienie techniki komputerowej. roponowane metody to: pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń 31

praktycznych, która zawiera opisy czynności niezbędnych do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na umiejętność wiązania teorii z praktyką, dokładność i czas realizacji zadania oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. W ocenie osiągnięć ucznia przedmiotu należy uwzględnić poprawność wykonania ćwiczeń oraz umiejętność prezentacji rezultatów swojej pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 32

3. 812106.M3 Wytwarzanie metali i proszków metali. 3.1 812106.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali 3.2 812106.M3.J2 Odlewanie metali i wytwarzanie rozpylanych proszków metali 3.1. 812106.M3.J1 Wytwarzanie i rafinacja metali Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. skorzystać z norm dotyczących części maszyn; Etapy procesu wielkopiecowego. rocesy stalownicze. rocesy konwertorowe. KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i Elektrometalurgia. urządzeń z dokumentacji technicznej; rodukty procesów otrzymywania i rafinacji metali. KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie Materiały ogniotrwałe. dokumentacji i norm; Konstrukcje pieców do wytwarzania metali. M.6.3(1)1. rozróżnić metody procesów wytwarzania metali; Materiały stosowane na elementy konstrukcyjne M.6.3(1)2. rozróżnić etapy procesów wytwarzania metali; pieców do wytwarzania metali. M.6.3(2)1. rozróżnić produkty podstawowe i uboczne procesów wytwarzania i Maszyny i urządzenia pomocnicze stosowane w metali; M.6.3(2)2. rozróżnić produkty podstawowe i uboczne procesów rafinacji metali; procesach wytwarzania metali. Dobór i regulacja parametrów w procesach M.6.3(2)3. wskazać sposoby dalszego wykorzystania lub utylizacji produktów otrzymywania metali. podstawowych i ubocznych procesów wytwarzania metali; M.6.3(2)4. skazać sposoby dalszego wykorzystania lub utylizacji produktów Aparatura kontrolno-pomiarowa stosowana do monitorowania procesów otrzymywania metali. podstawowych i ubocznych procesów rafinacji metali; M.6.3(3)1. wymienić elementy konstrukcyjne pieców i urządzeń do wytwarzania A rogramy komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali. metali; M.6.3(3)2. określić elementy konstrukcyjne urządzeń do wytwarzania metali; Dokumentacja technologiczna procesów wytwarzania metali. M.6.3(3)3. określić elementy konstrukcyjne pieców do wytwarzania metali; M.6.3(4)1. rozróżnić rodzaje materiałów ogniotrwałych stosowanych do budowy pieców i urządzeń do wytwarzania metali; 33

M.6.3(4)2. określić zadania materiałów ogniotrwałych u budowie pieców i urządzeń metalurgicznych; M.6.3(4)3. określić przeznaczenie materiałów ogniotrwałych w zależności od rodzaju procesu metalurgicznego; M.6.3(5)1. wymienić urządzenia pomocnicze pieców i urządzeń do wytwarzania A metali; M.6.3(5)2. określić rodzaje chłodnic stosowanych w układzie chłodzenia i objaśnić ich budowę; M.6.3(5)3. wymienić elementy konstrukcyjne urządzeń zasypowych; A M.6.3(5)4. wymienić elementy konstrukcyjne urządzeń podgrzewania powietrza; A M.6.3(5)5. rozróżnić urządzenia do odpylania; M.6.3(6)1. dobrać materiały wsadowe do procesów wytwarzania metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.3(6)2. dobrać parametry procesów wytwarzania metali na podstawie dokumentacji technologicznej; M.6.3(7)1. wykonać czynności dozowania materiałów wsadowych do procesów wytwarzania metali; M.6.3(7)2. wykonać czynności spustu ciekłego metalu i żużla podczas procesu wytwarzania metali; M.6.3(7)3. wykonać czynności pobierania próbek do badań laboratoryjnych w procesie wytwarzania metali; M.6.3(7)4. użytkować urządzenia pomocnicze pieców do wytwarzania metali; M.6.3(8)1. regulować parametry pracy pieców do wytwarzania metali; M.6.3(8)2. regulować parametry pracy urządzeń do wytwarzania metali; M.6.3(8)3. regulować skład chemiczny ciekłego metalu; M.6.3(9)1. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów wielkopiecowych; M.6.3(9)2. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów stalowniczych; M.6.3(9)3. odczytać wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej do monitorowania procesów otrzymywania metali nieżelaznych; M.6.3(10)1. dobierać programy komputerowe w zakresie sterowania procesami 34

wytwarzania metali; M.6.3(10)2. użytkować urządzenia komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali; M.6.3(11)1. określić rodzaje proszków metali otrzymywanych metodami hydrometalurgicznymi; M.6.3(11)2. opisać zastosowanie proszków metali otrzymywanych metodami hydrometalurgicznymi; M.6.3(12)1. użytkować urządzenia stosowane do otrzymywania proszków metali metodą elektrolityczną; M.6.3(12)2. użytkować urządzenia stosowane do otrzymywania proszków metali metodą cementacji; M.6.3(13)1. prowadzić bieżącą dokumentację procesów wytwarzania metali; M.6.3(13)2. prowadzić bieżącą dokumentację wytwarzania proszków metali; M.6.3(14)1. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń stosowanych w procesie wytwarzania metali; M.6.3(14)2. wykonać bieżące przeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń stosowanych w procesie rafinacji; H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań 35

zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; lanowane zadania (ćwiczenia) Wytapianie stali w piecu indukcyjnym. Na podstawie opracowanej dokumentacji technologicznej dobierz wsad, napraw tygiel i załaduj wsad, który jest już odpowiednio przygotowany (złom), po stopieniu wsadu pobierz próbkę do analizy chemicznej, wyreguluj temperaturę kąpieli metalowej w poszczególnych okresach procesu wytapiania. Otrzymywanie aluminium osługując się schematem wyjaśnij zasadę działania elektrolizera. W celu wykonania zadania należy dokonać analizy schematu, opisać budowę i zasadę działania elektrolizera. W karcie pracy zapisać nazwę elementu oznaczonego odpowiednią cyfrą. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą odbywać się w pracowniach technik wytwarzania materiałów hutniczych w procesach metalurgicznych, mechanizacji i automatyzacji procesów metalurgicznych i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy w zakładzie metalurgicznym. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać: obsługiwanie pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach wytwarzania metali i ich rafinacji, prowadzenie dokumentacji technologicznej, wykonywanie bieżących przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesie wytwarzania i rafinacji metali. W warsztatach szkolnych, w których prowadzone będą zajęcia edukacyjne z użytkowania pieców i urządzeń do wytwarzania metali oraz pieców i urządzeń do ich rafinacji w procesach metalurgicznych powinny znajdować się stanowiska do wytwarzania metali (jedno stanowisko dla pięciu uczniów), wyposażone w: piec elektryczny oporowy, indukcyjny, przyrządy do pomiaru temperatury ciekłego metalu i parametrów pracy pieców, narzędzia do pobierania próbek ciekłego metalu, formy do odlewania próbek do badań laboratoryjnych, urządzenia i środki do napraw bieżących pieców i urządzeń do wytwarzania metali. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, urządzenia multimedialne, programy komputerowe dodo sterowania procesami 36