PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 17.12.2009 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 1223/2007, którą złożył Marc Wisbey (Wielka Brytania) w sprawie uprzywilejowanego traktowania przez władze podatkowe obywateli Włoch nabywających dom we Włoszech 1. Streszczenie petycji Składający petycję powiadamia, że prawo włoskie przewiduje w przypadku kupna domu dwie stawki podatkowe: stawkę w wysokości 10% wartości katastralnej w przypadku domów nieluksusowych, które nie są głównym miejscem zamieszkania (domy wakacyjne itp.), oraz stawkę w wysokości 3% w przypadku domów będących głównym miejscem zamieszkania (prima casa). Korzyści związane z prima casa dotyczą jednak także obywateli włoskich mieszkających za granicą. Są oni zatem uprzywilejowani w stosunku do pozostałych obywateli UE pragnących kupić drugi dom lub dom wakacyjny we Włoszech. Składający petycję zwraca się do Parlamentu Europejskiego o zbadanie, czy to rozwiązanie podatkowe nie jest sprzeczne z europejskim prawodawstwem, ponieważ opiera się na dwóch różnych stawkach podatkowych, a warunkiem skorzystania z preferencyjnej stawki jest posiadanie włoskiego obywatelstwa. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 16 kwietnia 2008 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 lipca 2008 r. Petycja Składający petycję nie przekazał żadnych informacji dotyczących okoliczności sprawy, za wyjątkiem informacji o swoim brytyjskim obywatelstwie. Można jednak przypuszczać, że CM\800188.doc PE411.995/REV.IV Zjednoczona w różnorodności
składający petycję jest właścicielem domu we Włoszech (San Terziano, PG), który nie jest jego głównym miejscem zamieszkania. Składający petycję powiadamia o stosowaniu we Włoszech korzystnych warunków opodatkowania wobec obywateli włoskich mieszkających za granicą i kupujących domy w kraju pochodzenia oraz stawia pytanie, czy tego rodzaju warunki nie są sprzeczne z prawem wspólnotowym. Litera prawa Zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem włoskim 1 nabywca nieruchomości (przeznaczonej do zamieszkania) jest zobowiązany do zapłaty: - podatku rejestracyjnego (podatku od przeniesienia własności) w wysokości 7% - podatku od ustanowienia hipoteki w wysokości 2% - podatku od wpisu do katastru w wysokości 1% wartości katastralnej nieruchomości. W ramach odstępstwa od tych warunków odpłatne nabycie głównego domu podlega korzystniejszemu opodatkowaniu. Nabywca może pod pewnymi warunkami 2 skorzystać z obniżonej stawki podatku rejestracyjnego w wysokości 3% 3 oraz stałej kwoty 168 euro 4 w przypadku dwóch pozostałych podatków. Dla potrzeb stosowania tych korzystnych warunków ( prima casa ) przewidziano w szczególności, że nieruchomość powinna znajdować się w gminie, w której nabywca ma główne miejsce zamieszkania 5 lub prowadzi główną działalność 6. W przypadku nabywcy będącego obywatelem włoskiego pochodzenia, który wyemigrował za granicę, wystarczy jednak, aby nieruchomość była głównym domem na terytorium włoskim 7. Komentarze Komisji Z wyżej opisanych ram prawnych wynika, że obywatel włoski mieszkający za granicą (wpisany do AIRE 8 ), przy spełnieniu pozostałych warunków 9, może korzystać z dobrodziejstw prima casa niezależnie od położenia nieruchomości, jaką nabywa we Włoszech. Tymczasem wszyscy obywatele pochodzenia innego niż włoskie, a w szczególności obywatele Wspólnoty, mogą korzystać z preferencyjnych warunków opodatkowania jedynie w przypadku, gdy nabywana przez nich nieruchomość znajduje się 1 Testo Unico dell'imposta di Registro (TUIR-DPR 131/86) i Testo Unico delle Imposte Ipotecaria e Catastale (TUIR-DPR 347/90). 2 Między innymi: dom nie powinien być zakwalifikowany jako luksusowy, nabywca nie powinien być właścicielem innej nieruchomości w tej samej gminie ani korzystać w przeszłości z tych samych preferencyjnych warunków przy zakupie innego domu. 3 Art. 1 i komentarz II-a do art. 1 Taryfy załączonej do TUIR 131/86. 4 Komentarz do art. 1 Taryfy załączonej do DPR 347/90. 5 Lub zamierza się osiedlić w terminie 18 miesięcy od daty podpisania aktu nabycia. 6 Lub w gminie, w której znajduje się siedziba pracodawcy, gdy chodzi o pracownika skierowanego do pracy za granicę. 7 Patrz przypis 3. 8 Rejestr Włochów mieszkających za granicą. 9 Dom powinien być głównym domem, a nabywca nie powinien być właścicielem innych nieruchomości, w przypadku których korzystał z tych samych preferencyjnych warunków. PE411.995/REV.IV 2/5 CM\800188.doc
w gminie (włoskiej), w której mają główne miejsce zamieszkania lub zamierzają się osiedlić w terminie 18 miesięcy od daty nabycia nieruchomości. W praktyce obywatele Wspólnoty powinni (mieć zamiar) mieszkać na stałe we Włoszech, aby móc korzystać z preferencyjnych warunków opodatkowania. W opinii Komisji tego rodzaju rozróżnienie, o ile jest oparte na przynależności państwowej nabywcy, może stanowić naruszenie prawa wspólnotowego, a w szczególności zasad niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową (art. 12 traktatu WE) oraz swobodnego przepływu kapitału (art. 56 traktatu WE). Na przestrzeni 2007 r. Komisja nawiązała nieformalne kontakty z władzami włoskimi, dotyczące zróżnicowanego traktowania pod względem podatkowym obywateli Wspólnoty nabywających nieruchomości we Włoszech; władze deklarowały wówczas zamiar wprowadzenia poprawek do obowiązujących przepisów dotyczących prima casa. Nowy system podatkowy przyjęty 1 w maju 2008 r. i tymczasowo 2 obowiązujący nie przynosi jednak, jak się wydaje, zmian w zakresie podatków będących przedmiotem petycji, o której mowa 3. Wnioski Komisja rozważa wszczęcie w tej sprawie postępowania wobec Włoch na podstawie art. 226 traktatu WE, w ramach którego władze włoskie będą miały możliwość, w razie potrzeby, uzasadnienia utrzymania środka będącego przedmiotem petycji, o której mowa. 4. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 30 stycznia 2009 r. Poprzez wysłanie wezwania do usunięcia uchybienia, opatrzonego datą 01.12.2008 r., Komisja wszczęła postępowanie na podstawie art. 226 traktatu WE przeciwko Włochom (2006/4741) w odniesieniu do systemu podatkowego mającego zastosowanie do głównych domów. W tym kontekście uwaga władz włoskich została zwrócona na kwestię zgodności z prawem wspólnotowym systemu podatkowego mającego zastosowanie w przypadku nabywców nieruchomości we Włoszech niebędących obywatelami włoskimi. Od chwili otrzymania tego pisma władze włoskie mają dwa miesiące na przekazanie swoich komentarzy Komisji. Po rozpatrzeniu ich odpowiedzi (lub w przypadku braku odpowiedzi) Komisja podejmie decyzję o zakończeniu tego postępowania lub, w razie potrzeby, o jego kontynuowaniu. 5. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 20 marca 2009 r. Na wniosek PE, tytułem uzupełnienia udzielonych już odpowiedzi dotyczących przedmiotu 1 Dekretem z mocą ustawy nr 93 z dnia 27.05.2008 r. opublikowanym w GURI nr 124 z dnia 28.05.2008 r. 2 Dekret z mocą ustawy podlega konwersji w ustawę w terminie 60 dni od daty wejścia w życie i może być przy tej okazji zmieniony. 3 Art. 1 wymienionego dekretu z mocą ustawy znosi podatek gminny od nieruchomości w przypadku prima casa. CM\800188.doc 3/5 PE411.995/REV.IV
obu ww. petycji, Komisja przedstawia niniejszym następujące dodatkowe informacje. Komisja przypomina, iż na mocy art. 226 1 traktatu WE wszczęła postępowanie przeciwko Włochom (2006/4741), którego przedmiotem jest między innymi kwestia zgodności z prawem wspólnotowym systemu podatkowego mającego zastosowanie do właścicieli i nabywców nieruchomości we Włoszech niebędących obywatelami włoskimi. W dniu 02.02.2009 r. Komisja otrzymała uwagi władz włoskich. W kontekście przedmiotowej sprawy władze podkreślają w szczególności zmiany wprowadzone okólnikiem n.12/df z dnia 05.06.2008 r., zgodnie z którym (pkt 6 lit. B) fakt posiadania nieruchomości przez obywatela włoskiego zamieszkującego inny kraj stanowi jedną z przyczyn odebrania możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku gminnego od nieruchomości. Władze wskazują ponadto, że dla celów podatku gminnego od nieruchomości w przypadku domów 2 obywateli włoskich zamieszkujących inny kraj przysługują wyłącznie odliczenia podstawowe, tymczasem zgodnie z nową wykładnią możliwość skorzystania z obniżonej stawki nie przysługuje automatycznie. Komisja w sposób bardziej dogłębny rozpatrzy odpowiedź władz włoskich i zamierza kontynuować przedmiotowe postępowanie, jeżeli najnowsze zmiany w przepisach nie znoszą nieprzychylnego traktowania osób niezamieszkujących Włoch i niebędących obywatelami włoskimi. 6. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 25 września 2009. W rezolucji n.1/df z dnia 4.03.2009 r. włoskie władze podatkowe zawarły wyjaśnienia dotyczące wykładni, którą należy stosować w przypadku wyrażenia nieruchomości zaklasyfikowane rozporządzeniem lub decyzją gminy jako podlegające zwolnieniu 3 z podatku gminnego od nieruchomości, które przysługuje obecnie rezydentom mającym stałe miejsce zamieszkania we Włoszech. Nowa procedura administracyjna ma bezpośredni wpływ na sytuację przedstawioną w przedmiotowej petycji. Okazuje się bowiem 4, że nieruchomości włoskich obywateli, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się za granicą, nie są objęte możliwością zwolnienia z podatku, dotyczącą jedynie dwóch specjalnych przypadków przewidzianych w prawie 5. Wynika z tego, że od 2008 r. włoscy obywatele mieszkający na stałe za granicą, którzy mają nieruchomość we Włoszech, nie mogą już podlegać korzystniejszym przepisom mającym do tego czasu zastosowanie w przypadku ich rodaków mieszkających we Włoszech. W ramach toczącego się postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego 6 Komisja zwróci się nawiązując do problemu poruszonego 1 W drodze przekazania wezwania do usunięcia uchybienia w dniu 01.12.2008 r. 2 Domy te nie mogą być przedmiotem najmu. 3 Wprowadzonemu art. 1 dekretu z mocą ustawy nr 93 z dnia 27.05.2008 r., przekształconego, wraz ze zmianami, w ustawę nr 126 z dnia 24.07.2008 r. 4 W przeciwieństwie do poprzedniej rezolucji 12/F z dnia 5.06.2008 r. 5 Nieruchomości należące do osoby starszej lub niepełnosprawnej umieszczonej w sanatorium i, pod pewnymi warunkami, nieruchomości zamieszkiwane nieodpłatnie przez członka rodziny. 6 Postępowanie nr 2006/4741. PE411.995/REV.IV 4/5 CM\800188.doc
w przedmiotowej petycji do władz włoskich o potwierdzenie stopniowo wprowadzanych nowych elementów interpretacyjnych do dnia odpowiedzi na wezwanie do usunięcia uchybienia (2.02.2009 r.), przekazane tym władzom przez Komisję. 7. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 grudnia 2009 r. Na wniosek Parlamentu, tytułem uzupełnienia udzielonych już odpowiedzi dotyczących przedmiotu ww. petycji, Komisja przedstawia następujące dodatkowe informacje. Władze Włoch potwierdziły, że zwolnienie z podatku ICI, mające od 2008 r. 1 zastosowanie do nieruchomości przeznaczonych na główne miejsce zamieszkania podatnika i pozostałych nieruchomości zaliczonych do tej kategorii rozporządzeniem lub decyzją gminy, nie obejmuje nieruchomości obywateli, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się za granicą. Zgodnie ze ścisłą wykładnią warunków zwolnienia w rozumieniu uchwały nr 1/ DF z dnia 04.03.2009 r. nieruchomości we Włoszech należące do obywateli włoskich, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się za granicą, podlegają odtąd standardowej stawce podatku ICI. W świetle powyższego, jako że Włochy podjęły należyte działania w celu usunięcia naruszenia prawa wspólnotowego wobec osób z obywatelstwem innym niż włoskie, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się poza Włochami, Komisja nie zamierza kontynuować wszczętego już postępowania 2 w sprawie będącej przedmiotem petycji. 1 Wprowadzone art. 1 dekretu z mocą ustawy nr 93 z dnia 27.05.2008 r. przekształconego w ustawę nr 126 z dnia 24.07.2008 r. 2 Postępowanie nr 2006/4741. CM\800188.doc 5/5 PE411.995/REV.IV