Świadectwa i gwarancje pochodzenia w świetle nowej ustawy o OZE Marek Szałas Dyrektor Biura Rejestrów TGE VIII FORUM OBROTU Lidzbark Warmiński, 810 czerwca 2015
Spis treści 1. Ustawa o OZE informacje podstawowe 2. Zmiany w RŚP i RGP 3. Moc zainstalowana OZE w Polsce 4. Rynek Praw Majątkowych 2010 2015 5. Instrumenty PMMET oraz PMEF 6. Umorzenia i opłata zastępcza 7. Indeksy 8. Gwarancje pochodzenia energii 9. Przyszłość 2
1. Ustawa o OZE informacje podstawowe Ustawa o Odnawialnych Źródłach Energii weszła w życie z dniem 04.05.15, zmieniając całkowicie system wsparcia dla energii ze źródeł odnawialnych. Instalacje, które rozpoczną produkcję energii po dniu 01.01.2016, nie będą mogły ubiegać się o świadectwa pochodzenia. Zamiast tego będą miały prawo do wystartowania w aukcji, gdzie na podstawie ceny referencyjnej producenci sami określą wymagany poziom wsparcia. Ogólna pula mocy dostępnej w aukcji podzielona będzie na kategorie, zależne od sprawności i łącznej mocy zainstalowanej. W wyniku aukcji wsparcie udzielone zostanie tylko najtańszym projektom w każdej kategorii. Istniejące instalacje będą miały wybór, czy pozostać w systemie świadectw, czy też wziąć udział w oddzielnej aukcji. 3
1. Ustawa o OZE informacje podstawowe c.d. 4 Zasadniczy kształt systemu świadectw pochodzenia nie zmieni się. Jednostkowa opłata zastępcza dla OZE ustalona została na 300,03 PLN/MWh na cały okres trwania wsparcia. Podmioty zobowiązane nadal będą musiały umarzać świadectwa lub uiścić w NFOŚiGW opłatę zastępczą. Poziom obowiązku OZE 2015 14% 2016 15% Od 2017 20% Poczynając od roku 2017 Minister Gospodarki będzie miał możliwość obniżenia poziomu obowiązku za dany rok. Wsparcie dla współspalania biomasy, za wyjątkiem instalacji dedykowanych, zostanie ograniczone. Wsparcie świadectwami zostaje ograniczone Okres wsparcia do okresu 15 lat od rozpoczęcia produkcji energii. Ma to poważne konsekwencje szczególnie dla hydroelektrowni. 2014 2018 2022 2026 2030 2034 PMEF PMMET PMGM PMEC PMOZE_A Ustawa pozostaje bez wpływu na systemy wsparcia kogeneracji i efektywności energetycznej.
Zmiany w RŚP i RGP Nowa ustawa nie wpływa znacząco na mechanizm funkcjonowania Rejestru Świadectw Pochodzenia. Spodziewamy się natomiast spadku wolumenu wystawionych świadectw pochodzenia ze względu na ograniczenie wsparcia dla energetyki wodnej i współspalania. Z dniem 01.01.2016 ustaje ustawowe zwolnienie z opłaty za wystawienie świadectw dla producentów o zainstalowanej mocy do 5 MW. W przypadku Rejestru Gwarancji Pochodzenia, nowe zapisy umożliwiły znaczące uproszczenie regulaminu. Pomimo zmiany otoczenia regulacyjnego, nie ustają prace nad usprawnieniem systemów TGE. W najbliższej przyszłości wprowadzony zostanie RŚP 2.0, zaś funkcjonalności RGP będą konsekwentnie uzupełniane. 5
Moc zainstalowana OZE w Polsce Źródła OZE w Polsce (MW) 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 Wiatr 500 Woda 0 2010 2011 2012 2013 2014 Biomasa Biogaz Promieniowanie słoneczne Q1 2015 Promieniowanie słoneczne Biogaz Biomasa Woda Wiatr Ponad dwukrotny wzrost mocy zainstalowanej w OZE na przestrzeni czterech lat jest najlepszym dowodem efektywności systemu wsparcia. 6 Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
TWh Rynek Praw Majątkowych 2010 2015 W RŚP funkcjonuje ponad 2200 podmiotów. Bieżący rok zapowiada rekord pod względem liczby firm przyjętych do rejestru. W przeciągu pierwszych pięciu miesięcy zarejestrowaliśmy 165 nowych podmiotów, co stanowi 65% liczby członków, przyjętych przez cały rok 2014 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 1 245 Przyrost liczby członków RŚP 1 445 1 656 1 862 2 117 2 447 2010 2011 2012 2013 2014 Prognoza 2015 Liczba członków Przyrost Obroty na rynku praw majątkowych utrzymują się na wysokim poziomie, choć widoczny wzrost obrotów następuje w okresie umorzeń (luty marzec) 350 300 250 200 150 100 50 sesja pozasesyjne 7
Rynek praw majątkowych 2010 2015 Wystawione świadectwa 20102014 (kwh) 60 000 000 000 40 000 000 000 20 000 000 000 2010 2011 2012 2013 PMOZE i PMOZE_A PMEC PMGM PMMET 2014 Rynek praw majątkowych OZE nadal dynamicznie się rozwija. Rynek praw majątkowych PMEC oraz PMGM, po zastoju spowodowanym wygaszeniem wsparcia w roku 2013, znowu notuje wzrosty. Dane za rok 2015 dotyczą okresu od stycznia do maja Obrót PMEC i PMGM (kwh) OBRÓT (kwh) PMOZE i PMOZE_A 60 000 000 000 50 000 000 000 40 000 000 000 30 000 000 000 20 000 000 000 10 000 000 000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 35 000 000 000 30 000 000 000 25 000 000 000 20 000 000 000 15 000 000 000 10 000 000 000 5 000 000 000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 PMEC PMGM 8
Rynek praw majątkowych 2010 2015 Wystawienia rok 2015 (GWh) Duży wolumen obrotu świadectw kogeneracyjnych w stosunku do OZE wiąże się z przesunięciem terminu wypełnienia obowiązku umorzenia tych instrumentów na czerwiec. Brak statystyki umorzeń wynika z niewielkiej liczby wniosków o umorzenie, składanych za rok 2015. Znaczący wzrost liczby takich wniosków dla instrumentów PMOZE, PMOZE_A i PMEF obserwujemy w okresie od grudnia do marca, zaś dla instrumentów kogeneracyjnych od marca do czerwca. 3 912 1 042 291 2 0 PMOZE i PMOZE_A PMEC PMGM PMMET PMEF ( 1000 toe) Obrót rok 2015 (GWh) 14 851 2 941 15 259 12 780 PMOZE i PMOZE_A PMEC PMGM PMMET PMEF (1000 toe) Dane za rok 2015 dotyczą okresu od stycznia do maja 9
Instrumenty PMMET oraz PMEF Liczba wystawionych świadectw PMEF jest ściśle powiązana z wynikami aukcji, organizowanych przez URE. Po drugiej aukcji znacząco wzrósł wolumen PMEF wystawionych, ale także tych w obrocie i umarzanych. Poniższy wykres podaje rok podjęcia przedsięwzięcia. Same aukcje odbywały się zazwyczaj w roku następnym. 900 000 000 800 000 000 700 000 000 600 000 000 500 000 000 400 000 000 300 000 000 200 000 000 100 000 000 Statystyki PMMET (kwh) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Wystawione Umorzone Obrót 60 000 000 50 000 000 40 000 000 30 000 000 20 000 000 10 000 000 Statystyki PMEF (toe) 2012 2013 2014 2015 Wystawione Umorzone Obrót W odróżnieniu od pozostałych instrumentów kogeneracyjnych, prawa majątkowe PMMET nie utraciły wartości w roku 2013, stąd stabilny wzrost wolumenów przez cały okres ich istnienia. 10
Indeksy PMOZE_A 0105.2015 240,00 220,00 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 OZEX_A OZEX_A_POLPX OZEX_A_TP 11
Indeksy 11 10,9 10,8 10,7 10,6 10,5 10,4 10,3 10,2 10,1 10 9,9 PMEC2014 (opłata zastępcza na 2014 rok: 11,00 PLN/MWh) 114 112 110 108 106 104 102 100 98 96 94 PMGM2014 (opłata zastępcza na 2014 rok: 110,00 PLN/MWh) 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 PMMET2014 (opłata zastępcza na 2014 rok: 63,26 PLN/MWh) 12
Umorzenia i opłata zastępcza 50 000 000 000 40 000 000 000 30 000 000 000 20 000 000 000 10 000 000 000 Umorzenia 2010 2014 2010 2011 2012 2013 2014 UMORZENIA (kwh) UMORZENIA (kwh) UMORZENIA (kwh) UMORZENIA (kwh) 20 000 000 000 15 000 000 000 10 000 000 000 5 000 000 000 Prawa majątkowe OZE wystawione i zgłoszone do umorzenia (kwh) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nadpodaż świadectw PMOZE_A wynosi obecnie ok. 9 TWh. Nowe przepisy powinny przyczynić się do likwidacji tej nadpodaży. Rośnie wolumen umarzanych świadectw PMEC oraz PMGM. 13 Wystawione (kwh) Umorzone (kwh)
Umorzenia i opłata zastępcza Widoczna jest korelacja pomiędzy wysokością uiszczanej opłaty zastępczej a ceną świadectw. Dane dotyczące opłat zastępczych PMOZE oraz PMEF za rok 2015 najprawdopodobniej nie ulegną znaczącym zmianom, gdyż obowiązek uiszczania tych opłat upłynął z dniem 31.03.15. Cena świadectw a opłata zastępcza Opłaty zastępcze i kary NFOŚiGW (PLN) 300 700 000 000 700 000 000 250 600 000 000 500 000 000 600 000 000 500 000 000 200 400 000 000 300 000 000 400 000 000 300 000 000 150 200 000 000 100 000 000 200 000 000 100 000 000 100 2010 2011 2012 2013 2014 Q1 2015 2010 2011 2012 2013 2014 Q1 2015 OZEX_A_POLPX (PLN/MWh) Opłata zastępcza (PLN) Efektywność energetyczna OZE Kogeneracja Kary 14
Gwarancje pochodzenia energii Rynek gwarancji pochodzenia wykazuje oznaki ożywienia Coraz więcej brokerów i traderów wykazuje zainteresowanie tym instrumentem. Podmioty te pełnić będą rolę analogiczną do domów maklerskich na rynku praw majątkowych Stopniowo rośnie również wolumen wystawionych przez URE gwarancji Powyższe zmiany są wynikiem wejścia w życie Ustawy o OZE, zawierającej nieco bardziej precyzyjne zapisy dotyczące gwarancji, co umożliwiło m.in. uproszczenie regulaminu Rejestru Gwarancji Pochodzenia TGE nadal pracuje nad ulepszeniem tego instrumentu oraz swojego systemu informatycznego. 15
Gwarancje pochodzenia energii 120 Liczba członków RGP 4 000 000 GP wystawione od 09.2014 (MWh) 100 3 500 000 80 60 3 000 000 2 500 000 2 000 000 40 1 500 000 20 0 11 35 56 72 79 84 88 91 1 000 000 500 000 Aby zachęcić podmioty do wstępowania w szeregi członków RGP, Zarząd TGE podjął decyzję o obniżeniu stawek opłat w tym systemie do końca marca 2016 roku. Gwarancje pochodzenia to instrument posiadający duży potencjał rozwoju. Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi, sugestie i opinie, dotyczące tak systemu gwarancji pochodzenia w ogóle, jak i roli, jaką pełni w nim TGE. 16
Przyszłość Obecnie trwają prace nad poprawkami do ustawy o OZE. Wątpliwości dotyczą przeze wszystkim wsparcia dla prosumentów w ramach nowego systemu, toteż nie wpływają znacząco na funkcjonowanie rynku praw majątkowych. TGE planuje wprowadzenie, jeszcze przed końcem bieżącego roku, transakcji forward na rynki energii elektrycznej oraz praw majątkowych PMOZE_A. W przyszłości ten sposób zawierania transakcji ma być dostępny również dla rynku gazu ziemnego. Ze względu na nieznajomość wysokości opłaty referencyjnej trudno przewidzieć, ile firm wytwórczych zdecyduje się na wejście do systemu aukcyjnego. W Ministerstwie Gospodarki trwają intensywne prace zmierzające do ustalenia cen referancyjnych. Ostatnio zakończyły się konsultacje społeczne w tym temacie. Spodziewamy się wzrostu obrotów w zakresie instrumentów kogeneracyjnych, efektywności, oraz gwarancji pochodzenia. 17
Dziękuję za uwagę Kontakt do Biura Rejestrów TGE: Email: rejestr@tge.pl Telefon: 22 3419924, kom.885885635