Regulacje prawne z zakresu BHP

Wieliczka, styczeń 2014 r. Regulacje prawne z zakresu BHP materiały na szkolenie okresowe dla Przewodników po Kopalni Soli Wieliczka i podziemnej ekspozycji MŻKW mgr inż. Wojciech Jakubiak Kierownik Działu Robót Górniczych KSW TT

Regulacje prawne z zakresu BHP USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r. Nr 163, poz. 981), ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie określenia zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych (Dz. U. z 2011 r. Nr 286, poz. 1686), ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. z 2002 r. Nr 139, poz. 1169, z 2006 r. Nr 124, poz. 863, oraz z 2010 r. Nr 126, poz. 855, stan pr. 14.08.2010 r.), ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz. U. 2012 r.,poz. 372), ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. z 2002 r. Nr 94, poz. 838 oraz z 2004 r. Nr 102, poz. 1073, stan pr. 20.11.2007 r.), Dokumentacja prowadzenia ruchu turystycznego i sanatoryjnego oraz organizacji zebrań i spotkań okolicznościowych w wyrobiskach podziemnych Kopalni Soli Wieliczka styczeń 2010 r., wraz z aneksami, Regulamin przewodnictwa po Kopalni Soli Wieliczka i podziemnej ekspozycji Muzeum Żup Krakowskich z 2011r.

Regulacje prawne z zakresu BHP www.wug.gov.pl

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 1. 1. Ustawa określa zasady i warunki podejmowania, wykonywania oraz zakończenia działalności w zakresie: 1) prac geologicznych; 2) wydobywania kopalin ze złóż; 3) podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji; 4) podziemnego składowania odpadów. 2. Ustawa określa także wymagania w zakresie ochrony złóż kopalin, wód podziemnych oraz innych elementów środowiska w związku z wykonywaniem działalności, o której mowa w ust. 1 4

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 2. 1. Przepisy ustawy, ( ), stosuje się odpowiednio do: 2) robót prowadzonych w wyrobiskach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych, ( ), w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych; 2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zlikwidowane podziemne zakłady górnicze( ). 5

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie określenia zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych 1.Rozporządzenie określa zlikwidowane podziemne zakłady górnicze, w wyrobiskach których do prowadzenia robót w celach innych niż określone ustawą ( ), w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych, stosuje się odpowiednio przepisy tej ustawy: 1) kopalnia soli "Bochnia" w Bochni; 2) kopalnia soli "Wieliczka" w Wieliczce; 3) kopalnia węgla kamiennego "Guido" w Zabrzu; 4) kopalnia węgla kamiennego "Królowa Luiza" w Zabrzu. 6

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 6.1. W rozumieniu ustawy: 5) obszarem górniczym jest przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów oraz prowadzenia robót górniczych niezbędnych do wykonywania koncesji; 9) przedsiębiorcą jest ten, kto posiada koncesję na prowadzenie działalności regulowanej ustawą; 12)robotą górniczą jest wykonywanie, utrzymywanie, zabezpieczanie lub likwidowanie wyrobisk górniczych oraz zwałowanie nadkładu w odkrywkowych zakładach górniczych w związku z działalnością regulowaną ustawą; 17)wyrobiskiem górniczym jest przestrzeń w nieruchomości gruntowej lub górotworze powstała w wyniku robót górniczych; 7

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze 18)zakładem górniczym jest wyodrębniony technicznie i organizacyjnie zespół środków służących bezpośrednio do wykonywania działalności regulowanej ustawą w zakresie wydobywania kopalin ze złóż, a w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny wraz z pozostającym w związku technologicznym z wydobyciem kopaliny przygotowaniem wydobytej kopaliny do sprzedaży, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji albo podziemnego składowania odpadów, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane, urządzenia oraz instalacje; 19)złożem kopaliny jest naturalne nagromadzenie minerałów, skał oraz innych substancji, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą; 8

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 53. 1. Osoby wykonujące czynności: 1) kierownika oraz zastępcy kierownika ruchu zakładu ( ): o) w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2 lub 5, 2) kierownika oraz zastępcy kierownika działu ruchu zakładu górniczego ( ) w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych ( ) wymienionych w pkt 1, 3) w wyższym dozorze ruchu zakładu górniczego albo zakładu w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych albo zakładów wymienionych w pkt 1, 4) w średnim i niższym dozorze ruchu zakładu górniczego w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych wymienionych w pkt 1 lit. a-c, - są obowiązane posiadać kwalifikacje określone ustawą. Art. 58. 1. Stwierdzenie kwalifikacji do wykonywania czynności: ( ) - następuje w drodze świadectwa wydanego przez dyrektora okręgowego urzędu górniczego. 9

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 53. 2. Osoby wykonujące czynności w średnim i niższym dozorze ruchu zakładu górniczego w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych ( ) są obowiązane posiadać określane przez przedsiębiorcę (...) przygotowanie i doświadczenie zawodowe do wykonywania tych czynności, a także znajomość: 1) przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz innych przepisów stosowanych w ruchu zakładu górniczego, 2) zagadnień związanych z prowadzeniem ruchu określonego rodzaju zakładów górniczych i występujących w nich zagrożeń - w stopniu niezbędnym do wykonywania tych czynności. 10

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 105. 1. Ruch zakładu górniczego prowadzi się w sposób zgodny z przepisami prawa, w szczególności na podstawie planu ruchu zakładu górniczego, a także zgodnie z zasadami techniki górniczej. ( ) Art. 108. 1. Plan ruchu zakładu górniczego sporządza przedsiębiorca, odrębnie dla każdego zakładu górniczego. 2. Plan ruchu zakładu górniczego określa: 1) strukturę organizacyjną zakładu górniczego, w szczególności przez wskazanie stanowisk osób kierownictwa i dozoru ruchu; 2) szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia: a) wykonywania działalności objętej koncesją, b) bezpieczeństwa powszechnego, c) bezpieczeństwa pożarowego, d) bezpieczeństwa osób przebywających w zakładzie górniczym, w szczególności dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, e) racjonalnej gospodarki złożem, f) ochrony elementów środowiska, g) ochrony obiektów budowlanych, h) zapobiegania szkodom i ich naprawy. 11

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze 6. Plan ruchu zakładu górniczego sporządza się na okres od 2 do 6 lat albo na cały planowany okres prowadzenia ruchu, jeżeli jest on krótszy. 7. Wniosek o zatwierdzenie planu ruchu zakładu górniczego przedkłada się organowi nadzoru górniczego właściwemu dla miejsca wykonywania robót objętych planem, ( ). 8. Wniosek o zatwierdzenie planu ruchu zakładu górniczego przedkłada się co najmniej na 30 dni przed dniem zamierzonego rozpoczęcia wykonywania robót. 11. Plan ruchu zakładu górniczego zatwierdza właściwy organ nadzoru górniczego, w drodze decyzji, po uzyskaniu opinii właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta). 12

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 109. 1. Zmiany planu ruchu zakładu górniczego dokonuje się w formie dodatku do planu, w trybie: 1) przewidzianym dla zatwierdzenia planu ruchu zakładu górniczego; 2) uproszczonym - jeżeli zmiany nie dotyczą bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa osób przebywających w zakładzie górniczym, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego, gospodarki złożem, ochrony środowiska, robót budowlanych, ochrony obiektów budowlanych oraz zapobiegania szkodom i ich naprawy. 4. W przypadku dokonywania zmiany planu ruchu zakładu górniczego w trybie uproszczonym: 1) dodatek do planu ruchu zakładu górniczego podpisuje kierownik ruchu zakładu górniczego, który realizuje plan oraz zatwierdza przedsiębiorca; 2) zatwierdzone przez przedsiębiorcę dodatki do planu ruchu zakładu górniczego ewidencjonuje się w karcie zmian; 3) aktualną kartę zmian, wraz z zatwierdzonymi dodatkami do planu ruchu zakładu górniczego, przekazuje się do właściwego organu nadzoru górniczego nie rzadziej niż co kwartał. 13

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 110. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dotyczące treści planu ruchu zakładu górniczego ( ). Art. 111. 1. Odstąpienie od zatwierdzonego planu ruchu zakładu górniczego jest dopuszczalne tylko w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub jego części, bezpieczeństwa powszechnego lub środowiska. 2. W przypadku odstąpienia od zatwierdzonego planu ruchu zakładu górniczego przedsiębiorca jest obowiązany niezwłocznie podjąć działania konieczne dla ochrony zdrowia i życia ludzkiego, zabezpieczenia obiektów zakładu górniczego, bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska. Działania te nie mogą być niezgodne z zasadami techniki górniczej oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. 3. O dokonanym odstąpieniu przedsiębiorca niezwłocznie powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego ( ). 14

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych 1. Określa się szczegółowe wymagania dotyczące treści planu ruchu: 13) zakładu prowadzącego działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy ( ) Prawo geologiczne i górnicze w załączniku nr 13 do rozporządzenia. 1. Nazwa i dane teleadresowe podmiotu oraz zakładu. 2. Charakter oraz miejsce wykonywania działalności. 3. Sposoby łączności: zakładu, obiektu terenowego, jednostki terenowej. 4. Podstawowe dane geologiczne, hydrogeologiczne oraz geologiczno-inżynierskie niezbędne do bezpiecznego wykonania robót objętych planem ruchu. 5. Charakterystyka wykorzystywanych wyrobisk górniczych, z uwzględnieniem sposobu ich utrzymania w bezpiecznym i funkcjonalnym stanie. 6. Zakres wykonywanych robót górniczych i likwidacyjnych. 7. Roboty geologiczne i roboty wiertnicze. 15

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych 8. Sposób zagospodarowania kopaliny uzyskanej w trakcie robót. 9. Sposób wykorzystywania wyrobisk, w szczególności w celach turystycznych, leczniczych, rekreacyjnych lub utrzymania systemów odwadniania. 10. Sposób odwadniania zakładu. 11. Organizacja robót strzałowych wraz z organizacja służby strzałowej. 12. Dane techniczne i parametry ruchu: 1) urządzeń wyciągowych w szybach i szybikach ( ); 2) stacji wentylatorów głównych ( ). 13. Dane techniczne urządzeń stosowanych do wykonania robót, likwidacji obiektów, urządzeń oraz instalacji. 14. Podstawowe dane techniczne obiektów budowlanych i urządzeń energetycznych zakładu. Projektowane roboty budowlane w obiektach budowlanych zakładu według wzoru nr 3. 15. Zasilanie zakładu, jego obiektów terenowych i jednostek terenowych w energię elektryczną. 16

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych 16. Organizacja służby dyspozytorskiej i sposób ewidencji osób przebywających w wyrobiskach. 17. Charakterystyka zagrożeń naturalnych związanych z prowadzona działalnością*). 18. Charakterystyka zagrożenia pożarowego, stref zagrożenia wybuchem oraz miejsc i pomieszczeń zagrożonych powstaniem atmosfery niezdatnej do oddychania. 19. Przewietrzanie: 1) sposoby regulacji i zabezpieczeń: a)grupowych i rejonowych prądów powietrza, b) połączeń pomiędzy prądami powietrza doprowadzanymi od szybu wdechowego a odprowadzanymi do szybu wydechowego, c) podsieci wentylacyjnych; 2) harmonogram niezbędnych robót związanych ze zmianami w sieci wentylacyjnej; 3) pomiary temperatury i dopuszczalnych stężeń gazów w 17 powietrzu.

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych 20. Czynniki szkodliwe dla zdrowia: zapylenie, hałas, wibracja, temperatura oraz substancje toksyczne. Miejsca i źródła ich występowania. Profilaktyka. 21. Opis sposobu zabezpieczenia miejsca wykonywanych robót w razie ujawnienia przedmiotu o charakterze zabytku. 22. Zasady dokonywania pomiarów i obserwacji oraz wpływów prowadzonych robót na: powierzchnie, środowisko i warunki hydrogeologiczne w rejonie robót. 23. Opis transportu ludzi, sprzętu i materiałów. 24. Przewidywane środki, w tym organizacyjne i techniczne, niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa powszechnego oraz ochrony poszczególnych złóż kopalin i innych elementów środowiska, jeżeli w granicach przestrzeni prowadzenia robót są planowane bądź prowadzone roboty związane z poszukiwaniem lub rozpoznawaniem złóż kopalin lub wód podziemnych albo jeżeli przestrzenie prowadzenia robót sąsiadują z obszarami górniczymi. 18

ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych 25. Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem zamierzeń w zakresie: 1) ochrony powierzchni; 2) rekultywacji gruntów po działalności; 3) gospodarki odpadami; 4) gospodarki wodno-ściekowej, (...); 5) ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem (...); 6) ochrony przed hałasem i wibracjami (...); 7) przechowywania substancji toksycznych i źródeł promieniowania jonizującego. 26. Organizacja opieki lekarskiej, w tym udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej. 27. Szkolenie załogi. Załączniki do planu ruchu 1.Struktura organizacyjna zakładu, (...). 2.Mapy pochodzące z zasobu dokumentacji kartograficznej (...) 19

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 112. 1. Ruch zakładu górniczego prowadzi się pod kierownictwem i dozorem osób posiadających wymagane kwalifikacje. 2. Osoby wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego szkoli się w zakresie znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym bezpiecznego wykonywania powierzonych im czynności. Osoby te nie mogą być dopuszczone do pracy w ruchu zakładu górniczego, jeżeli nie wykażą się dostateczną znajomością tych przepisów i zasad. 3. Szkolenia organizuje i prowadzi przedsiębiorca lub na jego zlecenie jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową. 4. Ten, kto trudni się szkoleniem osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego, jest obowiązany posiadać odpowiednią kadrę oraz niezbędne środki umożliwiające właściwe szkolenie. 5. Szkolenie osób, ( ) podziemnego zakładu górniczego odbywa się na podstawie programów szkolenia, ( ). 20

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 117. Przedsiębiorca jest obowiązany: 1) rozpoznawać zagrożenia związane z ruchem zakładu górniczego i podejmować środki zmierzające do zapobiegania i usuwania tych zagrożeń; 2) posiadać odpowiednie środki materialne i techniczne oraz służby ruchu zapewniające bezpieczeństwo pracowników i ruchu zakładu górniczego; 3) prowadzić ewidencję osób przebywających w zakładzie górniczym, przez wskazanie imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego; 4) oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe oraz stosować niezbędne rozwiązania zmniejszające to ryzyko, w tym przez sporządzenie dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia; 5) posiadać i odpowiednio przechowywać dokumentację prowadzenia ruchu zakładu górniczego; 6) ( ) 21

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 118. 1. Złoża, pokłady, wyrobiska, ich części oraz inne przestrzenie w zakładach górniczych, w których występują następujące zagrożenia naturalne: tąpaniami, metanowe, wyrzutami gazów i skał, wybuchem pyłu węglowego, klimatyczne, wodne, osuwiskowe, erupcyjne, siarkowodorowe, substancjami promieniotwórczymi, podlegają zaliczeniu do poszczególnych stopni, kategorii lub klas zagrożeń, według kryteriów określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4. 2. Zaliczeń, o których mowa w ust. 1, dokonuje kierownik ruchu zakładu górniczego w oparciu o dokumentację ( ). 4. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia: 1) kryteria oceny zagrożeń naturalnych, ( ), zależnie od rodzaju kopaliny, natężenia zagrożeń, przestrzeni występowania zagrożeń oraz rodzaju zakładu górniczego,( ) 22

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 119. 1. Kto spostrzeże zagrożenie dla ludzi, zakładu górniczego lub jego ruchu, uszkodzenie albo nieprawidłowe działanie urządzeń tego zakładu, jest obowiązany niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć środki dostępne w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu. 3. W przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, niezwłocznie wstrzymuje się prowadzenie ruchu w strefie zagrożenia, wycofuje się ludzi w bezpieczne miejsce i podejmuje się niezbędne działania, w tym środki dostępne w celu usunięcia stanu zagrożenia. 4. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego, ( ) o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym, jak również o związanych z ruchem zakładu górniczego niebezpiecznych zdarzeniach, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego. 5. Kierownik ruchu zakładu górniczego, ( ), jest obowiązany zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego ( ), o każdym wypadku zaistniałym w zakładzie górniczym, ( ). 23

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 120. 1. Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw pracy, spraw wewnętrznych oraz środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu poszczególnych rodzajów zakładów górniczych, w zakresie: 1) bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko, 2) bezpieczeństwa pożarowego, 3) gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania, 4) przygotowania wydobytych kopalin do sprzedaży, 5) ochrony środowiska, 6) podstawowych obiektów, maszyn i urządzeń zakładu górniczego, 2. ( ). 24

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze 3. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego może, na wniosek przedsiębiorcy, w szczególnych przypadkach uzasadnionych warunkami bezpieczeństwa lub gdy jest to niezbędne do wprowadzenia postępu technicznego, przeprowadzenia prac naukowo-badawczych lub doświadczalnych, wyrazić zgodę na odstąpienie przez przedsiębiorcę od określonych wymagań przewidzianych w przepisach wydanych na podstawie ust. 1 i 2, określając szczegółowo zakład górniczy, zakres odstąpienia oraz warunki jego stosowania. Zgodę, w drodze decyzji, wyraża się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 5 lat. 25

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 122. 1. Ratownictwo górnicze tworzą: 1) służby ratownictwa górniczego przedsiębiorcy; 2) podmioty zawodowo trudniące się ratownictwem górniczym. 2. Do zadań służb i podmiotów, o których mowa w ust. 1, należy: 1) niezwłoczne niesienie pomocy w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub bezpieczeństwa powszechnego; 2) wykonywanie prac profilaktycznych - prace te mają na celu zapobieganie bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa osób lub ruchu zakładu górniczego ( ). 3. Kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiada za stan ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym, a kierownik podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym - za stan ratownictwa górniczego w tym podmiocie. 26

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze 6. Przedsiębiorca jest obowiązany: 1) posiadać własne służby ratownictwa górniczego albo powierzyć realizację tego obowiązku w całości lub w części podmiotom zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym; 2) posiadać plan ratownictwa górniczego; 3) zapewnić stałą możliwość udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, ( ). 7. Podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym jest obowiązany na wezwanie przedsiębiorcy lub kierownika ruchu zakładu górniczego zapewnić stałe uczestnictwo w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb, ( ). 10. Plan ratownictwa górniczego sporządza się dla każdego zakładu górniczego. 27

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze 11. Plan ratownictwa górniczego określa sposób wykonania obowiązków w zakresie ratownictwa górniczego, w szczególności: 1) organizację służb ratownictwa górniczego i służb pogotowia w zakładzie górniczym; 2) możliwość stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym (...); 3) niezbędne wyposażenie w sprzęt ratowniczy; 4) sposób prowadzenia akcji ratowniczej. 12. Plan ratownictwa górniczego oraz zmiany w tym planie zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego. Plan ten na bieżąco aktualizuje się w zakresie ustalonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 13. W zakładzie górniczym organizuje się drużynę ratowniczą oraz odpowiednio wyposażoną kopalnianą stację ratownictwa górniczego. (...). 28

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 124. Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw wewnętrznych, środowiska oraz zdrowia określi, w drodze rozporządzenia: 1) organizację, szczegółowe zadania i wymagania dla służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, 2) szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich, specjalistycznych badań psychologicznych oraz specjalistycznych szkoleń w zakresie ratownictwa górniczego, w tym przypadki, w których te szkolenia są przeprowadzane przez przedsiębiorcę, 3) szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego oraz planu ratownictwa górniczego, 4) sposoby współpracy przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, ( ), 5) przypadki, w których wykonuje się prace profilaktyczne, 6) sposoby prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju i natężenia zagrożeń występujących w zakładach górniczych ( ). 29

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 1. Rozporządzenie określa: 1) organizację, szczegółowe zadania służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotów zawodowo trudniących się ratownictwem, w tym Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, 2) wymagania w zakresie wyposażenia technicznego ( ), 3) szczegółowe zasady tworzenia i zatwierdzania planu ratownictwa górniczego, 4) wymagane kwalifikacje zawodowe, zdrowotne i wiekowe członków drużyn ratowniczych, 5) szczegółowe zasady szkolenia z zakresu ratownictwa górniczego, 6) zasady prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju zagrożeń naturalnych, występujących w zakładach górniczych. 30

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 2. 1. Ratownictwo górnicze tworzą służby: 1) ratownictwa górniczego przedsiębiorcy, 2) Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub innego podmiotu zawodowo trudniącego się wykonywaniem czynności w zakresie ratownictwa ( ). 2. Zadaniem służb, ( ) jest niezwłoczne niesienie pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowia pracowników zakładu górniczego oraz innych osób znajdujących się w zakładzie górniczym, a także w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego powstałego w szczególności wskutek: pożaru, wybuchu gazów lub pyłu węglowego, wyrzutu gazów lub skał, wdarcia się wody do wyrobisk, zawału, tąpnięcia, otwierania wyrobisk izolowanych, penetracji nieczynnych wyrobisk, erupcji płynu złożowego, wydzielania się siarkowodoru i awarii energomechanicznej, a także zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego. 3. Do zadań służb, o których mowa w ust. 1, należy także wykonywanie prac profilaktycznych; ( ). 31

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 5. 1. Dla każdego zakładu górniczego sporządza się plan ratownictwa, który w szczególności powinien określać sposób prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub ruchu zakładu górniczego spowodowanego: pożarem, tąpnięciem, wybuchem gazów lub pyłu węglowego, wyrzutem gazów i skał, zawałem wyrobiska, wdarciem się wody do wyrobisk górniczych, otwieraniem wyrobisk izolowanych, penetracją nieczynnych wyrobisk, erupcją płynu złożowego, wydzielaniem się siarkowodoru, ( ) oraz awarią energomechaniczną. 2. Plan, ( ), powinien określać sposób wykonania obowiązków w zakresie ratownictwa górniczego, a w szczególności: 1) organizację służb ratownictwa i służb pogotowia w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem: a) adresów i numerów telefonów osób kierownictwa i dozoru ruchu przewidzianych do kierowania pracami ratowniczymi i pomocniczymi podczas prowadzenia akcji ratowniczej oraz kolejności ich powiadamiania, b) obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, liczby zastępów i sposobów powiadamiania ratowników, c) lokalizacji i wyposażenia pomieszczeń niezbędnych do 32 prowadzenia akcji ratowniczej,

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego d) systemów łączności, e) adresów i numerów telefonów organów administracji publicznej i instytucji, które powiadamia się o powstałym zagrożeniu, 2) służby obowiązane do współpracy ze służbą ratownictwa w zakładzie górniczym, ze wskazaniem ustalonego zakresu współpracy, 3) możliwość stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb jednostek ratownictwa, 4) niezbędne wyposażenie w sprzęt ratowniczy, ze wskazaniem: miejsc składowania, sposobu transportu i osób odpowiedzialnych za terminowe wyposażenie w ten sprzęt, 5) organizację pomocy medycznej podczas akcji ratowniczej, z uwzględnieniem: a) nazwisk, miejsc pracy i zamieszkania oraz numerów telefonów personelu medycznego, b) sposobu organizowania pomocy medycznej i doboru właściwych środków w zależności od rodzajów zagrożeń, 6) koordynację, o której mowa w 8, przez jednostkę ratownictwa oraz plan wzajemnej pomocy zakładów górniczych, 7) dokumentację prowadzenia akcji ratowniczej, 33

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 8) sposób zwalczania zagrożenia pożarowego z uwzględnieniem: a) wykazu miejsc szczególnie zagrożonych powstaniem pożaru, b) sposobu wycofania ludzi ze strefy zagrożenia, c) parametrów wentylacyjnych, map i schematów niezbędnych przy prowadzeniu akcji pożarowej. 3. Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza plan ratownictwa. 5. Plan ratownictwa powinien być na bieżąco aktualizowany; zakres aktualizacji planu ratownictwa ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. 6. Z treścią planu ratownictwa powinny być zapoznane osoby wymienione w planie, odpowiedzialne za wykonywanie określonych zadań podczas prowadzenia akcji ratowniczej. 10. W zakładzie górniczym powinna być zorganizowana drużyna ratownicza oraz odpowiednio wyposażona kopalniana stacja ratownictwa górniczego. 34

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 12. W skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego wchodzą: 1) kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, 2) zastępcy kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, 3) ratownicy górniczy, 4) mechanicy sprzętu ratowniczego, 5) osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu ich zgody; osoby te wchodzą w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego jako specjaliści. 81. 1. W przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia pracowników zakładu górniczego, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego, w związku z ruchem zakładu górniczego niezwłocznie podejmuje się i prowadzi akcję ratowniczą. 2. Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do osób niebędących ratownikami, a uczestniczących w akcji ratowniczej. 35

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 82. 1. Akcję ratowniczą prowadzi kierownik ruchu zakładu górniczego, a do czasu jego przybycia - najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa albo dozoru ruchu obecna w zakładzie górniczym. 2. Do czasu objęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez najwyższą funkcyjnie osobę kierownictwa albo dozoru ruchu, o której mowa w ust. 1, akcję prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego przeszkolony w zakresie prowadzenia akcji ratowniczej i posiadający odpowiednie uprawnienia potwierdzone zaświadczeniem wystawionym przez właściwą jednostkę ratownictwa górniczego. 83. 1. Podczas akcji ratowniczej decyzje dotyczące jej prowadzenia podejmuje jednoosobowo kierownik akcji ratowniczej. 2. Każda akcja ratownicza powinna być prowadzona zgodnie z planem ratownictwa, ( ). 36

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego 84. Kto spostrzeże stan zagrożenia, ( ), powinien: 1) niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć działania mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub najbliższą osobę kierownictwa albo dozoru ruchu, 2) wspólnie z innymi osobami zorganizować, przy najbliższym aparacie telefonicznym lub innym środku łączności, punkt łączności z dyspozytorem ruchu zakładu górniczego, w celu stałego utrzymywania z nim kontaktu i pośredniczenia w porozumieniu się osób kierujących akcją ratowniczą z pracownikami przebywającymi w miejscu zagrożenia lub w jego sąsiedztwie, 3) podporządkować się ściśle poleceniom dyspozytora ruchu i osób kierownictwa lub dozoru ruchu. 37

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 153. Przy wykonywaniu nadzoru i kontroli upoważnionym ( ) pracownikom organów nadzoru górniczego, ( ) przysługuje, po okazaniu legitymacji służbowej, prawo: 1) całodobowego wstępu, wraz z pracownikami pomocniczymi, rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem do: b) miejsc wydobywania kopalin, c) zakładów górniczych, d) siedzib, obiektów i urządzeń podmiotów zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym, 2) dostępu do niezbędnych informacji, urządzeń i dokumentów; 3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób; 4) żądania udzielania wyjaśnień w zakresie niezbędnym do sprawowania nadzoru i kontroli; 5) legitymowania osób w celu stwierdzenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli; 6) żądania okazania dokumentów i udostępniania niezbędnych danych; 38 7) ( ).

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 155. 1. W przypadku uzasadnionej potrzeby, w szczególności w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób, o których mowa w art. 153, ( ) organy nadzoru górniczego mogą żądać udzielenia stosownej pomocy przez Policję. 2. Osoby wykonujące czynności, o których mowa w art. 153, nie mają potrzeby uzyskiwania przepustki bądź innego zezwolenia. Nie podlegają one przeszukaniu przewidzianemu w regulaminie wewnętrznym kontrolowanej jednostki organizacyjnej. Stosuje się do nich natomiast przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące w kontrolowanej jednostce organizacyjnej. 3. Kierownik kontrolowanej jednostki organizacyjnej oraz kontrolowany są obowiązani umożliwić przeprowadzenie czynności kontrolnych. 39

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 164. 1. Organami nadzoru górniczego są: 1) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego; 2) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych; 3) dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego, zwanego dalej "SUG". 40

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 168. 1. Organy nadzoru górniczego sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, w szczególności w zakresie: 1) bezpieczeństwa i higieny pracy; 2) bezpieczeństwa pożarowego; 3) ratownictwa górniczego; 4) gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania; 5) ochrony środowiska i gospodarki złożem, w tym według kryterium wykonywania przez przedsiębiorców obowiązków określonych w odrębnych przepisach lub na ich podstawie; 6) zapobiegania szkodom; 7) budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów po działalności górniczej. 41

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 171. 1. Przy wykonywaniu nadzoru i kontroli właściwy organ nadzoru górniczego: 1) nakazuje usunięcie nieprawidłowości powstałych wskutek naruszenia przepisów stosowanych w ruchu zakładu górniczego lub warunków określonych w planie ruchu zakładu górniczego, ( ); 2) w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla zakładu górniczego, jego pracowników, bezpieczeństwa powszechnego lub środowiska, może w całości lub w części wstrzymać ruch tego zakładu lub jego urządzeń, określając warunki wznowienia ruchu tego zakładu lub urządzeń; 3) może nakazać podjęcie niezbędnych środków profilaktycznych, ( ); 4) może nakazać dokonanie określonych czynności, niezbędnych dla zapewnienia prawidłowego prowadzenia ruchu zakładu górniczego, innych niż środki profilaktyczne. 3. Decyzje wydane na podstawie ust. 1 pkt 1 lub 2 podlegają rygorowi natychmiastowej wykonalności. 42

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Art. 185. 1. Kto w przypadku: 1) spostrzeżenia zagrożenia dla ludzi, zakładu górniczego lub jego ruchu, uszkodzenia albo nieprawidłowego działania urządzeń tego zakładu, nie dopełnia obowiązku w zakresie niezwłocznego ostrzeżenia osób zagrożonych, podjęcia środków dostępnych w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomienia o niebezpieczeństwie najbliższej osoby kierownictwa lub dozoru ruchu, 2) powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, nie dopełnia obowiązku w zakresie niezwłocznego wstrzymania prowadzenia ruchu w strefie zagrożenia, wycofania ludzi w bezpieczne miejsce i podjęcia niezbędnych działań w tym środków dostępnych w celu usunięcia stanu zagrożenia, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. ( ). 43

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 1. Rozporządzenie określa szczegółowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego związanego z ruchem w poszczególnych rodzajach podziemnych zakładów górniczych, a także szczegółowe zasady oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko w formie dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych w ruchu tych zakładów. 44

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się do: 1) przedsiębiorców, 2) pracowników zatrudnionych w ruchu podziemnych zakładów górniczych, zwanych dalej "zakładami górniczymi". 2. Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do: 1) podmiotów wykonujących w zakresie swej działalności zawodowej powierzone im czynności w ruchu zakładu górniczego, zwanych dalej "podmiotami", 2) osób niewymienionych ( ), jeżeli wykonują prace lub przebywają w zakładzie górniczym. 3. Przepisy rozporządzenia stosuje się także odpowiednio do: 1) likwidacji zakładu górniczego, 2) wykonywania robót geologicznych w podziemnych wyrobiskach górniczych, 3) prowadzenia robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej, określonych w odrębnych przepisach, 4) składowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych. 45

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 7. 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za: 1) prawidłową organizację i prowadzenie ruchu zakładu górniczego, 2) ustalenie zakresów działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego, 3) właściwy oraz zgodny z przeznaczeniem dobór maszyn, urządzeń, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego, tak aby nie stwarzały zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz środowiska. 2. W zakresach działania, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określa się w szczególności sposób: 1) koordynacji prac wykonywanych przez poszczególne działy ruchu i służby specjalistyczne oraz prac wykonywanych przez pracowników podmiotów, 2) wykonywania nadzoru nad pracami, o których mowa w pkt 1, 3) używania maszyn i urządzeń w zakładzie górniczym. 3. Kierownik ruchu zakładu górniczego wykonuje swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, zwanych dalej "osobami kierownictwa i dozoru ruchu". 46

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 8. 1. W zakładzie górniczym powinna być zorganizowana i wyposażona w odpowiednie środki techniczne służba dyspozytorska ruchu. 2. Zadaniem służby dyspozytorskiej ruchu jest bieżąca kontrola ruchu i stanu bezpieczeństwa wykonywania pracy. 3. W skład służby dyspozytorskiej ruchu wchodzą w szczególności dyspozytorzy ruchu posiadający stwierdzone kwalifikacje osoby wyższego dozoru ruchu w specjalności górniczej. 4. Szczegółowy zakres działania służby dyspozytorskiej ruchu oraz jej organizację ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. 5. Wymóg posiadania kwalifikacji dyspozytorów ruchu, o którym mowa w ust. 3, nie dotyczy dyspozytorów w zakładach prowadzących roboty podziemne z zastosowaniem techniki górniczej. 47

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 16. Pracownik może być dopuszczony do pracy w ruchu zakładu górniczego, jeżeli: 1) posiada wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania pracy, 2) odbył aktualne przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, 3) posiada dostateczną znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 4) w wyniku badań lekarskich oraz innych wymaganych badań został uznany za zdolnego do wykonywania określonej pracy. 20. W zakładzie górniczym prowadzi się ewidencję osób zatrudnionych na powierzchni i przebywających w wyrobiskach oddziałów, stosując odpowiedni sposób ewidencjonowania, pozwalający w szczególności na ustalenie liczby osób znajdujących się w tych wyrobiskach oraz umożliwiający ich identyfikację. 48

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 21. 1. Przebywający w wyrobisku powinien posiadać przy sobie znaczek kontrolny lub inny identyfikator i okazywać go na żądanie osób kierownictwa i dozoru ruchu lub osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli. 2. Na lampie górniczej i sprzęcie oczyszczającym (pochłaniaczu ochronnym) osoby przebywającej w wyrobisku umieszcza się widoczny numer, zgodny z numerem znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora. 23. 1. Osoby niezatrudnione w ruchu zakładu górniczego mogą przebywać w wyrobiskach tylko za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego i w obecności wyznaczonego pracownika zakładu górniczego. 2. Obowiązek uzyskania zgody, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy osób upoważnianych do przeprowadzania kontroli. 49

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 28. 1. Zakład górniczy wyposaża się w: 1) ogólnozakładową łączność telefoniczną umożliwiającą porozumiewanie się w wyrobiskach i z powierzchnią, 2) ogólnozakładowy system dyspozytorski obejmujący w szczególności: a) system alarmowania pracowników zatrudnionych w wyrobiskach na wypadek zagrożenia wymagającego wycofania ludzi z poszczególnych miejsc pracy, b) system kontroli stanu zagrożeń. 2. Pracownicy zatrudnieni w wyrobiskach powinni być zaznajomieni ze znaczeniem sygnałów alarmowych i sposobem ich nadawania. 28a. Wyrobiska korytarzowe oznakowuje się zgodnie z ustaleniami kierownika ruchu zakładu górniczego, w sposób umożliwiający orientację osobom przebywającym w tych wyrobiskach. 50

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 347. 1. Zakład górniczy powinien posiadać: 1) odpowiednio zorganizowaną i wyposażoną służbę przeciwpożarową, 2) sprzęt przeciwpożarowy i ratowniczy oraz środki gaśnicze, 3) plan akcji przeciwpożarowej dla podziemnej części zakładu górniczego, 4) regulamin organizacji i wyposażenia służby przeciwpożarowej na powierzchni - zakładowej straży pożarnej lub innej jednostki ratowniczej, uzgodniony z właściwą terenowo komendą Państwowej Straży Pożarnej. 350. 1. W zakładzie górniczym wyznacza się drogi ucieczkowe, które powinny być odpowiednio oznakowane. 2. Aktualne schematy dróg ucieczkowych z oddziałów górniczych umieszcza się w miejscach, w których dokonywany jest podział pracy. 51

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych 351. Właściwy organ nadzoru górniczego, co najmniej raz w roku, sprawdza stan przygotowania zakładu górniczego do prowadzenia akcji przeciwpożarowej. 352. 1. W wyrobiskach niedozwolone jest posiadanie lub palenie tytoniu oraz posiadanie środków do wzniecania ognia. 2. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia przeprowadzenie, co najmniej raz w miesiącu, szczegółowych kontroli w zakresie przestrzegania zakazu, o którym mowa w ust. 1. KONIEC PREZENTACJI 52