mł.asp. Adam Wiącek
Do podstawowych zadań Policji należy m.in.: - wykrywanie przestępstw oraz ściganie ich sprawców, - inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi. W celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw Policja wykonuje czynności: operacyjno rozpoznawcze, dochodzeniowo śledcze i administracyjno porządkowe.
Policjanci wykonując powierzone im czynności, mają prawo do: - żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa.
Policja gromadzi informacje o czynach karalnych wymierzonych w interesy finansowe Unii Europejskiej ujęte w: 1. Ustawie Kodeks karny w następujących rozdziałach: Rozdział XXIX Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego: art. 228 1 4 k.k. łapownictwo bierne, art. 229 1 4 k.k., art. 229 5 k.k. łapownictwo czynne, art. 230 k.k., art. 230a k.k. płatna protekcja, Rozdział XXXIV Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów: art. 270 1 3 k.k. podrobienie dokumentów, art. 271 1 3 k.k. poświadczenie nieprawdy, art. 272 k.k. wyłudzenie poświadczenia nieprawdy, art. 273 k.k. posługiwanie się dokumentami poświadczającymi nieprawdę,
Rozdział XXXV Przestępstwa przeciwko mieniu: art. 284 1 3 k.k. przywłaszczenie mienia, art. 286 1 i 3 k.k. oszustwo, art. 287 1 2 k.k. oszustwo komputerowe. Rozdział XXXVI Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu: art. 296 1 4 k.k. niegospodarność, art. 296a k.k. korupcja gospodarcza, art. 297 1 i 2 k.k. oszustwo kapitałowe, art. 299 1 6 k.k. pranie pieniędzy, art. 305 1 i 2 k.k. utrudnianie przetargu publicznego.
2. Ustawie Kodeks karny skarbowy w zakresie: Przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji: przestępstw związanych z uchylaniem się od opodatkowania: art. 54 k.k.s., art. 55 k.k.s., art. 56 k.k.s. przestępstw związanych z odpowiedzialnością osób zobowiązanych do przestrzegania określonych przepisów podatkowych: art. 76 k.k.s.; przestępstw związanych z dotacją i subwencją: art. 82 k.k.s. Przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom celnym oraz pozostałym zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami: przemyt celny i wyłudzenie celne: art. 86 k.k.s. i art. 92 k.k.s.; oszustwo celne: art. 87 k.k.s.
Od 2004 roku w Wydziałach do Walki z Przestępczością Gospodarczą i Wydziałach do Walki z Korupcją Komend Wojewódzkich i Stołecznej Policji oraz Wydziałach do Zwalczania Zorganizowanej Przestępczości Ekonomicznej Centralnego Biura Śledczego wyznaczeni są koordynatorzy do spraw ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej. Od 2006 roku w strukturze Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji działa nieetatowy zespół do spraw koordynacji przedsięwzięć Policji w zakresie zwalczania przestępstw na szkodę interesów finansowych Unii Europejskiej. Policja prowadzi również czynności operacyjno-rozpoznawcze oraz dochodzeniowo-śledcze w zakresie nieprawidłowości związanych z wykorzystaniem funduszy unijnych.
W celu skutecznej ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej Policja współpracuje w zakresie wymiany informacji oraz organizacji wspólnych szkoleń z udziałem przedstawicieli: Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Departamentu Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej Ministerstwa Finansów, OLAF Europejskiego Urzędu do Spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych, Instytucji Pośredniczących i Instytucji Wdrażających (ARiMR, ARR, PARP, WFOŚiGW, UW, WUP, etc.), Funkcjonariuszy innych służb.
art. 304 Kodeksu postępowania karnego stanowi: 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. 2 Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuraturę lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. 3. Zawiadomienie o przestępstwie, co do którego prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, lub własne dane świadczące o popełnieniu ta kiego przestępstwa Policja przekazuje wraz z zebranymi materiałami niezwłocznie prokuratorowi.
Zgodnie z art. 297 1 kpk celem postępowania przygotowawczego jest: - ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo; - wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy; - wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody; - zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu.
Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Śledztwo prowadzi prokurator. Prokurator może powierzyć Policji przeprowadzenie śledztwa w całości lub w określonym zakresie albo dokonanie poszczególnych czynności śledztwa. Dochodzenie prowadzi Policja. W wypadkach przewidzianych w ustawie uprawniania Policji przysługują innym organom, m.in. Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Dochodzenie może prowadzić również prokurator.
Śledztwo prowadzi się w sprawach, w których rozpoznanie w pierwszej instancji należy do właściwości sądu okręgowego art. 309 pkt. 1 kpk; - o występki gdy osobą podejrzaną jest sędzia, prokurator, Policjant, ABW, AW, SKW, SWW lub CBA, SG, ŻW, finansowego organu postępowania przygotowawczego art. 309 pkt. 2-3 kpk; - o występki, w których nie prowadzi się dochodzenia art. 309 pkt. 4 kpk, są one określone w art. 325b 2 kpk (np. gospodarcze); - o występki, w których prowadzi się dochodzenie, jeżeli prokurator tak postanowi ze względu na wagę lub zawiłość sprawy. Dochodzenie prowadzi się w sprawach o przestępstwa należące do właściwości sądu rejonowego zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym że w wypadku przestępstw przeciwko mieniu tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 100.000 zł art. 325b 1 pkt. 1 kpk;
art. 270 kodeksu karnego; art. 271 kodeksu karnego; art. 286 kodeksu karnego; art. 297 kodeksu karnego;
1 Kto w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2 Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa. 3 Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 115 14 stanowi, że: Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. W sprawach o przestępstwa określone w art. 270 1 3 kk prowadzi się dochodzenie. Podyktowane jest to zagrożeniem karą pozbawienia wolności do lat 5.
Sprawca może używać jako autentycznego przerobionego lub podrobionego dokumentu, który sam sfałszował lub, który został sfałszowany przez inną osobę. Warunkiem odpowiedzialności jest jednak świadomość, iż używany przedmiot jest dokumentem fałszywym, przy czym wystarczy, że sprawca godzi się z taką możliwością karalne użycie wymaga przedłożenia go innej osobie prywatnej lub organowi władzy dla dostarczenia dowodu określonego uprawnienia.
1 Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2 W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 3 Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Istotą tego przestępstwa jest karalne poświadczenie nieprawdy przez osobę upoważnioną do wystawienia dokumentu. Treść dokumentu nie odpowiada rzeczywistości. Poświadczenie nieprawdy polega na wystawieniu dokumentu stwierdzającego okoliczności: nieistniejące, przeinaczające, bądź na zatajeniu prawdy, którą należało stwierdzić. W sprawach o przestępstwa określone w art. 271 1 2 kk prowadzi się dochodzenie, natomiast wobec czynu określonego w art. 271 3 kk prowadzi się śledztwo. Podyktowane jest to zagrożeniem karą pozbawienia wolności do lat 8.
1 Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzania własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. 2 Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy. 3 W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 4 Jeżeli czyn określony w 1 3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
W sprawach o przestępstwo określone w art. 286 kk prowadzi się dochodzenie, jeżeli wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 100.000 zł. W pozostałych przypadkach prowadzi się śledztwo. Istotą przestępstwa określonego w art. 286 1 kk jest istnienie z góry powziętego bezpośredniego zamiaru doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. W odniesieniu do pomocy publicznej, o powyższym przestępstwie może być mowa w sytuacji, gdy beneficjent od samego początku zakłada niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie przyznanej mu pomocy bądź wsparcia finansowego, a po jej uzyskaniu czyni to.
1 Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2 Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z elektronicznego instrumentu płatniczego. 3 Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonego w 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.
W sprawach o przestępstwa określone w art. 297 kk prowadzi się śledztwo, gdyż czyn ten znajduje się w gronie przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu. Dokonanie przestępstwa oszustwa kapitałowego określonego w art. 297 1 kk następuje wraz z realizacją czynności sprawczej, tj. przedłożenia dokumentów lub złożenia oświadczenia, niezależnie od etapu procedury przydzielania tych świadczeń.
przestępstwa stwierdzone przestępstwa wykryte 2006 2007 2008 2006 2007 2008 54-92 k.k.s. 0 0 2 0 0 2 228-230a k.k. 4 12 11 4 12 11 270-273 k.k. 22 223 807 23 219 807 284-286-287 k.k. 160 354 817 157 349 812 296 k.k. 0 0 0 0 0 0 296a k.k. 0 0 0 0 0 0 297 k.k. 157 280 277 152 282 273 299 k.k. 0 0 0 0 0 0 305 k.k. 0 0 2 0 0 2 RAZEM 343 869 1 916 336 862 1 907
Przestępstwa stwierdzone Przestępstwa wykryte 2 000 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 1 916 869 862 343 336 2006 2007 2008 1 907
straty mienie zabezpieczone 2006 2007 2008 2006 2007 2008 54-92 k.k.s. 0 0 6 152 262 0 0 0 228-230a k.k. 1 000 34 200 66 767 1 200 283 994 855 153 270-273 k.k. 0 0 0 4 800 4 200 1 700 284-286-287 k.k. 1 423 391 1 031 721 899 994 299 745 872 126 16 400 296 k.k. 0 0 0 0 0 0 296a k.k. 0 0 0 0 0 0 297 k.k. 0 0 0 177 540 159 320 121 500 299 k.k. 0 0 0 0 0 0 305 k.k. 0 0 0 0 0 40 549 RAZEM 1 424 391 1 065 921 7 119 023 483 285 1 319 640 1 035 302
straty mienie zabezpieczone 8 000 000 7 000 000 7 119 023 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 1 424 391 483 285 1 065 921 1 319 640 1 035 302 0 2006 2007 2008
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ mł.asp. Adam Wiącek Specjalista Wydziału do Walki z Przestępczością Gospodarczą Biuro Kryminalne Komenda Główna Policji tel. 022 601-20-47, fax 022 601-34-67 mailto: a.wiacek@policja.gov.pl