WYMAGANIA PROGRMOWE NA STOPNIE W KLASIE 6 PRZYRODA, WITAJ Szkoły Podstawowj w Rogowi Sobóckim tmat lkcji Wymagania podstawow Uczń: ocna dopuszczająca ocna dostatczna ocna dobra Wymagania ponadpodstawow Uczń: ocna bardzo dobra ocna clująca Dział 1 Życi w glbi i wodzi organizmów żyjących w glbi, roślin wodnych, rozróżnia ryby i płazy. porównuj warunki życia w wodzi i na lądzi, rozróżnia i podaj charaktrystyczn cchy pirścinic, mięczaków, skorupiaków, pajęczaków i owadów, cchy charaktrystyczn ryb i płazów świadcząc o przystosowaniu do życia w okrślonych środowiskach. rozpoznaj pospolit gatunki ryb (z podziałm na słodkowodn i morski) oraz płazów, porównuj budowę ryb i płazów. porównuj glbę bilicową, brunatną i czarnozim, omawia strfowość życia w wodzi, porównuj poznan grupy bzkręgowców. porównuj rozmnażani się oraz rozwój ryb i płazów. Dział 2 Różnorodność organizmów lądowych rozróżnia rośliny okrytonasinn, nagonasinn, paproci i mchy, rozpoznaj pospolit rośliny nagonasinn opisuj warunki życia na lądzi, opisuj przystosowania ptaków do lotu, typow porównuj warunki życia na lądzi i w wodzi, porównuj rośliny nagonasinn i okrytonasinn, porównuj mchy i paproci. wykazuj związk między rozwojm zarodkowym gadów, ptaków i ssaków a unizalżninim tych zwirząt od 1
i okrytonasinn, rozróżnia gady, ptaki i ssaki. cchy gadów, ptaków i ssaków. porównuj gady, ptaki i ssaki. środowiska wodngo. Dział 3 Funkcjonowani organizmów czynności życiow organizmów, narządów wymiany gazowj. okrśla cl poszczgólnych czynności życiowych organizmów, podaj skład powitrza. okrśla, czym jst gatunk, wyjaśnia różnicę między samożywnością a cudzożywnością, wyjaśnia różnicę między rozmnażanim płciowym a bzpłciowym. opisuj przbig fotosyntzy, podaj, co jst potrzbn do spalania i co powstaj w jgo wyniku, porównuj sposoby wykonywania czynności życiowych przz rośliny i zwirzęta. porównuj oddychani i spalani. Dział 4 Planta Zimia wyjaśnia założnia torii hliocntrycznj Mikołaja Koprnika, dfiniuj ruchy Zimi (obrotowy i obigowy), najważnijsz konskwncj ruchów Zimi, nazywa i wskazuj na globusi i mapi kontynnty i ocany oraz pokazuj przykładową wyspę, półwysp, wyjaśnia, dlaczgo na Zimi występują: czas lokalny, czas słonczny i czas urzędowy, wyjaśnia trminy: górowani, przsilni i równonoc. i wskazuj na mapi strfy oświtlnia Zimi, wyjaśnia konskwncj ruchów Zimi, wyjaśnia znaczni utworznia strf czasowych oraz uzasadnia wprowadzni czasu urzędowgo, posługuj się trminami: zwrotnik Raka, zwrotnik Koziorożca, koła wyjaśnia, w jaki sposób położni Słońca w stosunku do osi zimskij warunkuj oświtlni Zimi, rozpoznaj i wskazuj rysunki przdstawiając położni Zimi w stosunku do Słońca w dniach rozpoczynających na podstawi mapy strf czasowych w atlasi odczytuj różnic czasu w różnych mijscach na Zimi, opisuj pozostał (niujęt w podręczniku) skutki ruchu obrotowgo Zimi, samodzilni wykonuj rysunki 2
archiplag, wskazuj kontynnt: największy, najmnijszy, najcipljszy, najzimnijszy. rozpoznaj linię brzgową rozwiniętą i linię brzgową nirozwiniętą, opowiada o najdawnijszych oraz późnijszych odkryciach gograficznych, któr przyczyniły się do zmiany sposobu myślnia o Zimi oraz o wyprawi Kolumba i Magllana. podbigunow; wskazuj j na globusi, wskazuj na mapi granic między Afryką a Europą i Afryką a Azją oraz między innymi kontynntami. pory roku, wyjaśnia zalżność pór roku od wysokości Słońca nad widnokręgim, wyjaśnia budowę dna ocaniczngo oraz pojęci wszchocanu, czynniki mając wpływ na zasolni mórz i ocanów, analizuj, porównuj mapy tmatyczn różnych kontynntów, wyciąga wnioski, ocnia znaczni odkryć gograficznych dla tmpa rozwoju świata. przdstawiając położni Słońca i Zimi w dniach rozpoczęcia pór roku, wyjaśnia, w jaki sposób dany czynnik wpływa na zmianę zasolnia mórz i ocanów (zwiększa zasolni czy zmnijsza i dlaczgo). Dział 5 Krajobrazy Zimi i wskazuj na mapi strfy klimatyczn i krajobrazowo roślinn Zimi, spośród strf krajobrazowo roślinnych t, któr mogą być atrakcją opisuj położni strf klimatycznych i krajobrazowych, przykładow rośliny i zwirzęta danj strfy omawia i charaktryzuj strfy klimatyczn i krajobrazow (roślinn) na Zimi. wskazuj różnic klimatyczn i roślinn między strfami, i uzasadnia występowani przyporządkowuj klimatogramy danj strfi krajobrazowj świata, analizuj j i uzasadnia, posługuj się informacjami 3
turystyczną; podaj przykłady, wskazuj różnic między krajobrazm gór niskich i krajobrazm wysokogórskim. krajobrazoworoślinnj, pojęcia poznan podczas omawiania krajobrazów na Zimi. krajobrazów astrfowych, wyjaśnia znaczni nowopoznanych pojęć i posługuj się nimi. o strfach krajobrazoworoślinnych, któr ni są zamiszczon w podręczniku. Dział 6 Bliżj fizyki jdnostki masy, objętości i gęstości, jdnostki drogi, czasu i prędkości, przwodników i izolatorów, rysuj symbol graficzn lmntów obwodu lktryczngo. opisuj ruch, biorąc pod uwagę, jgo względność i kształt toru, skutki działania sił tarcia i oporów ruchu, ciężar i rodzaj trących się powirzchni jako własności siły tarcia, okrśla właściwości magnsów trwałych. przlicza jdnostki masy i objętości, przlicza jdnostki drogi, czasu i prędkości, opisuj przpływ prądu lktryczngo w przwodniku, opisuj pol magntyczn Zimi. oblicza gęstość substancji. znając jj masę i objętość, oblicza prędkość poruszających się ciał, znając drogę i czas jj przbycia. oblicza masę lub objętość ciał, korzystając z dfinicji gęstości, oblicza paramtry ruchu na podstawi dfinicji prędkości. Dział 7 Powtórzni przd gimnazjum Powtórzni obsrwacj cchy badacza przyrody, opisuj sposoby poznawania przyrody, opisuj rolę zmysłów źródła widzy o tmatyc przyrodniczj i wskazuj ich znaczni wyjaśnia znaczni obsrwacji i doświadczń w poznawaniu przyrody, okrśla warunki, w których pozostaj próba badawcza i próba kontrolna doświadcznia opisuj poznan zjawiska, posługując się schmatm lub modlm, wyjaśnia, kidy 4
i doświadcz nia przyrodnic z w odbiraniu wrażń z środowiska zwnętrzngo, przyrządów optycznych służących do obsrwacji wyminionych obiktów przyrodniczych, planuj prost doświadczni przyrodnicz pozwalając poznać rozwój dowolnj rośliny, obiktów przyrodniczych, któr można obsrwować. w formułowaniu wniosków z obsrwacji i doświadczń, odróżnia próbę kontrolną od próby badawczj w doświadczniu, dokumntowania obsrwacji i doświadczń przyrodniczych. wskazuj różnic między próbą badawczą i próbą kontrolną, wyjaśnia, czym się różni obsrwacja od doświadcznia przyrodniczgo. przyrodniczgo, planuj kartę obsrwacji przyrodniczj, opisuj znaczni karty pracy doświadcznia. można wyciągać wnioski z obsrwacji i doświadczń. Powtórzni substancj i ich przmiany trzch stanów skupinia substancji i ich miszanin, poznanych zjawisk, zastosowania matriałów zalżni od ich właściwości. opisuj poznan zjawiska, wyjaśnia poznan pojęcia. posługuj się drobinowym modlm budowy matrii, okrśla warunki, w których zachodzą poznan zjawiska. dfiniuj poznan pojęcia, opisuj poznan zjawiska, posługując się schmatm lub modlm. wyciąga wnioski z doświadczń, rozwiązuj poprawni tst podstawowy (A lub B) i dodatkowo tst trudny (C). Powtórzni pogoda i jj składniki podstawow składniki pogody, rozróżnia opady i osady atmosfryczn. przdstawia na mapi pogody składniki za pomocą znaków synoptycznych, opisuj, jaki są przyrządy, za pomocą których mirzymy poszczgóln składniki pogody, porównuj prędkość dźwięku i prędkość światła. szacuj odlgłość od cntrum burzy na podstawi prędkości dźwięku, światła i czasu między błyskim pioruna a grzmotm. 5
przyczyny powstawania tęczy, opisuj przyczyny występowania burz. opisuj pogodę na podstawi mapy synoptycznj lub komunikatu słowngo. Powtórzni świat roślin rozróżnia rośliny ziln, drzwa i krzwy, rozpoznaj organy roślinn, opisuj zmiany w świci roślin zachodząc w ciągu roku. roślin rosnących w różnych środowiskach, rozpoznaj pospolit gatunki nagonasinnych i okrytonasinnych, podaj mijsc zachodznia i cl procsu fotosyntzy. podaj funkcj organów roślinnych. rozróżnia mchy, paproci, skrzypy i widłaki, warunki nizbędn do przbigu fotosyntzy. opisuj sposoby rozmnażania się roślin. Powtórzni świat zwirząt zwirząt żyjących w różnych środowiskach, rozróżnia bzkręgowc i kręgowc. wspóln cchy zwirząt, opisuj podstawow zasady opiki nad zwirzętami domowymi. porównuj ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, klasyfikuj pospolit zwirzęta różnych środowisk do głównych grup systmatycznych. porównuj pirścinic, skorupiaki, pajęczaki, owady i mięczaki, wskazuj przystosowania ryb do życia w wodzi i ptaków do lotu. zwirząt gzotycznych żyjących w różnych środowiskach i ich przynalżność systmatyczną. Powtórzni komórkę jako najmnijszy lmnt narządy budując organizm komórk opisuj tkankę jako zspół komórk, opisuj hirarchiczną budowę ciała 6
organizm człowika budujący wszystki organizmy, układów narządów budujących organizm człowika, tapy rozwoju człowika, opisuj zmiany zachodząc w organizmach dziwcząt i chłopców podczas dojrzwania płciowgo. człowika i okrśla ich przynalżność do odpowidnigo układu, podaj funkcj wybranych układów narządów człowika. budujących ciało człowika, tkank budujących ciało człowika. opisuj układy narządów budujących organizm człowika, charaktryzuj tapy rozwoju człowika. człowika, podaj odpowidni przykłady. Powtórzni jak być zdrowym? opisuj zachowania zapobigając chorobom prznoszonym przz zwirzęta, baktri, wirusy, wyjaśnia, na co nalży zwracać uwagę podczas zakupu i przchowywania produktów spożywczych. produktów spożywczych korzystni i nikorzystni wpływających na organizm człowika, wyjaśnia, na czym polga higina skóry, włosów, zębów, paznokci i odziży, wskazuj właściw sposoby spędzania wolngo czasu z uwzględninim zasad zachowań i sytuacji, któr mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowika, podstawow zasady bzpiczngo zachowania się w domu. podaj propozycj asrtywngo zachowania się wobc prsji otocznia. uzasadnia koniczność zachowania postawy asrtywnj wobc prsji otocznia, podstawow zasady postępowania z produktami spożywczymi. opisuj zasady właściwgo odżywiania się. ngatywngo wpływu wybranych gatunków zwirząt, roślin, grzybów, baktrii i wirusów na zdrowi człowika. uzasadnia stwirdzni, ż aktywny wypoczynk sprzyja utrzymaniu zdrowia, zasady zdrowgo stylu życia i uzasadnia koniczność ich stosowania. wykazuj, dobirając argumnty dotycząc fizjologii organizmu człowika, szkodliwy wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych. 7
bzpiczństwa w czasi gir i zabaw, podaj numry alarmow. Powtórzni Polska, nasza ojczyzna podaj płną nazwę państwa polskigo, podaj nazwę miasta będącgo stolicą Polski, i wskazuj na mapi większ miasta Polski, państwa granicząc z Polską, podaj od którj strony świata dan państwo jst naszym sąsiadm. instytucj państwow znajdując się w stolicy, omawia podział administracyjny Polski, okrśla położni pasów rzźby trnu względm sibi. charaktryzuj poszczgóln pasy rzźby trnu w Polsc, wyjaśnia, na jakij podstawi zostały w Polsc wydzilon pasy rzźby trnu, ocnia skutczność różnych form ochrony przyrody, podaj informacj dotycząc krain gograficznych Polski, niujęt w podręczniku (cikawostki). na podstawi mapy opisuj ukształtowani powirzchni Polski. nazwy, i krótko omawia (w jdnym zdaniu), pasy rzźby trnu w Polsc, opisuj, w jaki sposób można chronić przyrodę. na podstawi opisu cch krajobrazu, rozpoznaj i podaj nazwę pasa rzźby trnu, opisuj formy ochrony przyrody w Polsc. Powtórzni planta Zimia nazwy ruchów Zimi, najważnijsz następstwo ruchu obrotowgo i obigowgo Zimi, i wskazuj na mapi kontynnty i ocany charaktryzuj ruchy Zimi, okrśla wokół czgo się odbywa, czas trwania itp. charaktryzuj linię brzgową rozwiniętą wszystki następstwa ruchów Zimi. wyjaśnia pojęci wszchocanu, charaktryzuj dno ocaniczn. podaj co najmnij 5 cch charaktryzujących Zimię jako plantę, charaktryzuj kontynnty, okrślając ich położni, linię wyjaśnia występowani na Zimi krajobrazów astrfowych, analizuj mapy tmatyczn i wyciąga wnioski. 8
kuli zimskij. i nirozwiniętą. brzgową i inn cchy, wyjaśnia, dlaczgo na Zimi występują strfy oświtlnia Zimi i dlaczgo na ich obszarz występują strfy klimatyczn, charaktryzuj strfy klimatyczn Zimi. Dział 8 Osiągnięcia człowika Odkrycia i wynalazki zminiają życi ludzi nazwy prostych narzędzi stosowanych przz ludzi pirwotnych, nazwy surowców stosowanych w dawnych czasach do wyrobu narzędzi. przdstawia przłomow wydarznia w dzijach ludzkości, opisuj sposoby wytwarzania pirwszych naczyń używanych przz człowika. wyjaśnia znaczni mtod posługiwania się ognim, opisuj wpływ hutnictwa szkła na rozwój nauk przyrodniczych. przdstawia zalty i wady matriałów pisarskich stosowanych w historii ludzkości. uzasadnia znaczni przłomowych odkryć dla rozwoju ludzkości. W jaki sposób ludzi poznają Wszchświ at? przyrządy i sposoby służąc poznawaniu kosmosu. ważn wydarznia związan z podbojm kosmosu. wskazuj w koljności chronologicznj wydarznia związan z podbojm kosmosu. powody, dla których ludzi chcą poznawać kosmos. wydarznia z współczsnj historii podboju kosmosu. 9
Co to jst tlkomuni kacja? wyjaśnia znaczni trminu tlkomunikacja, rodzaj sici tworząc wspólną sić tlkomunikacyjną, wskazuj podstawow lmnty komputra. podstawow lmnty sici tlkomunikacyjnj, zastosowania komputra. podaj przznaczni podstawowych lmntów sici tlkomunikacyjnj, przdstawia zasadę działania tlfonu. porównuj zasady działania tlfonii stacjonarnj i komórkowj (mobilnj). charaktryzuj sposoby przsyłania informacji w tchnic analogowj i cyfrowj. Osiągnięcia mdycyny są ogromn zasady profilaktyki chorób układu krążnia. najważnijsz odkrycia w dzidzini zwalczania chorób zakaźnych i ich twórców oraz okrśla, kidy miały mijsc. wyjaśnia zasadę działania szczpionki oraz antybiotyków, narządów, któr można przszczpiać. wyjaśnia, na czym polga miażdżyca. wyjaśnia istotę chorób nowotworowych. Polacy przyczynili się do rozwoju nauki nazwiska pięciu sławnych Polaków, odkrycia, dokonania, wynalazki poszczgólnych osób. przntuj sylwtki wybranych, sławnych Polaków. zstawia nazwiska sławnych Polaków z dzidziną widzy i okrsm działalności. omawia dokonania polskich uczonych i wynalazców. uzasadnia znaczni dokonań polskich uczonych dla rozwoju nauki. Jaki są globaln problmy ludzkości? codzinnych działań ludzi, któr mogą się przyczynić do ochrony środowiska. 3 agndy ONZ i okrśla ich główn zadania, polskich organizacji charytatywnych i ich działalności. i krótko opisuj główn problmy ludzkości. przdstawia idę rozwoju zrównoważongo. altrnatywn źródła nrgii i uzasadnia clowość ich poszukiwania. Fizyka, chmia, nauki przyrodnicz, krótko omawia, czym się zajmują: zagadniń mtod badawczych wykazuj istnini związków między 10
biologia i gografia nalżą do nauk przyrodnic zych podaj po jdnym przykładzi zagadniń związanych z fizyką, chmią, biologią i gografią. fizyka, chmia, biologia i gografia. fizycznych, chmicznych, biologicznych i gograficznych, któr były omawian na lkcjach przyrody. stosowanych w fizyc, chmii, biologii i gografii, uzasadnia znaczni nauk przyrodniczych dla rozwoju cywilizacji ludzkij. różnymi naukami przyrodniczymi. 11