ALIMENTY Kto powinien p aciç alimenty? Jak z o yç pozew o alimenty? Stan prawny na dzieƒ 1 paêdziernika 2004 r. Publikacja przygotowana dzi ki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej
Informacje zawarte w ulotce pozwolà Paƒstwu znaleêç odpowiedzi na podstawowe pytania, które najcz Êciej zadajecie w sekretariatach sàdowych. O ewentualne porady prawne nale y zwróciç si do prawnika.
Co to jest obowiàzek alimentacyjny? Obowiàzek alimentacyjny to obowiàzek dostarczania Êrodków utrzymania osobie, która nie jest w stanie utrzymaç si samodzielnie lub znajduje si w niedostatku. Kto od kogo mo e domagaç si alimentów? 1. dziecko od rodziców, a w dalszej kolejnoêci od dziadków jeêli nie jest w stanie utrzymaç si samodzielnie, 2. mał onek od drugiego mał onka, 3. były mał onek od byłego mał onka je eli znajduje si w niedostatku, a rozwodu nie orzeczono z jego wyłàcznej winy, 4. były mał onek od byłego mał onka je eli rozwód pociàgnàł za sobà istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej, a rozwód orzeczono z wyłàcznej winy byłego mał onka, 5. rodzice od dzieci, a w dalszej kolejnoêci od wnuków, 6. rodzeƒstwo od rodzeƒstwa. Obowiàzek alimentacyjny obcià a w nast pujàcej kolejnoêci: 1. zst pnych, tj. dzieci, wnuki, prawnuki, 2. wst pnych, tj. rodziców, dziadków, pradziadków, 3. rodzeƒstwo.
Co nale y zrobiç, aby uzyskaç alimenty? Je eli osoba zobowiàzana do utrzymania drugiej osoby, nie chce wykonaç tego obowiàzku dobrowolnie, nale y wnieêç spraw do sàdu rejonowego właêciwego według miejsca zamieszkania uprawnionego lub obowiàzanego. Spraw wnosi si poprzez zło enie pisma pozwu. W pozwie nale y podaç nast pujàce dane: 1. imi, nazwisko i dokładny adres powoda, czyli osoby domagajàcej si alimentów; 2. imi, nazwisko i dokładny adres pozwanego, czyli osoby, od której domagamy si alimentów; 3. wysokoêç àdanej kwoty wraz z uzasadnieniem, tzn. wskazaç potrzeby powoda oraz mo liwoêci zarobkowe i majàtkowe pozwanego. Je eli powodem jest małoletnie dziecko, przed sàdem reprezentuje je przedstawiciel ustawowy (najcz Êciej ten z rodziców, który opiekuje si dzieckiem). Je eli alimentów àda dziecko od rodziców, nale y dołàczyç do pozwu odpis skrócony aktu urodzenia, a je eli mał onek lub były mał onek odpowiednio odpis aktu mał eƒstwa lub orzeczenia rozwodu. Pozew nale y zło yç w dwóch egzemplarzach Sàd wyznacza rozpraw, na którà wzywa powoda lub jego przedstawiciela ustawowego i pozwanego.
Po przeprowadzeniu rozprawy sàd wydaje orzeczenie. W trakcie rozprawy mo liwe jest zawarcie ugody, czyli porozumienia powoda z pozwanym, wpisanego do protokołu. Ugoda ma takie samo znaczenie jak wyrok. Co zrobiç, je eli zobowiàzany nie płaci alimentów dobrowolnie? W takim przypadku nale y zwróciç si osobiêcie lub pisemnie do wydziału rodzinnego i nieletnich sàdu rejonowego, w którym toczyła si sprawa, o wydanie wyroku lub wyciàgu z protokołu rozprawy z treêcià ugody wraz z klauzulà wykonalnoêci czyli informacjà, e orzeczenie podlega wykonaniu. Z tym dokumentem nale y udaç si do komornika, który podejmie kroki w celu wyegzekwowania alimentów. Mo na wybraç komornika spoêród komorników działajàcych na obszarze sàdu apelacyjnego, w którego okr gu znajduje si sàd wydajàcy orzeczenie. Mo e to byç komornik właêciwy według miejsca zamieszkania powoda, b dàcego obecnie wierzycielem. Co nale y zrobiç, aby uzyskaç wyrok podwy szajàcy dotychczasowe alimenty? Nale y zło yç pozew o podwy szenie alimentów. Tak samo jak w pozwie o alimenty nale y okreêliç powoda i pozwanego, podaç àdanà kwot oraz sygnatur (numer) poprzedniej sprawy o alimenty lub podwy szenie alimentów. W kilku zdaniach nale y uzasadniç, dlaczego konieczne jest podwy szenie alimentów.
Jakie sà koszty w sprawach o alimenty? Osoba uprawniona (powód) zarówno w post powaniu sàdowym, jak i egzekucyjnym korzysta ze zwolnienia od kosztów. Generalnie jest nimi obcià ony pozwany, jeêli przegra spraw. Sà to przede wszystkim koszty wpisu sàdowego. Do kiedy trwa obowiàzek alimentacyjny w stosunku do dzieci? Obowiàzek alimentacyjny w stosunku do dzieci trwa, dopóki dziecko nie jest w stanie utrzymaç si samodzielnie. Osiàgni cie pełnoletnoêci nie powoduje automatycznie wygaêni cia obowiàzku alimentacyjnego. Je eli dziecko zawrze zwiàzek mał eƒski, obowiàzek jego utrzymania obcià a mał onka, chyba e mał onek nie uzyskuje dochodów (np. studiuje). Je eli dziecko jest w stanie utrzymaç si samodzielnie i nie chce dobrowolnie zrezygnowaç z alimentów, nale y wnieêç pozew o uchylenie obowiàzku alimentacyjnego do sàdu, w którym toczyły si sprawy o alimenty. Powodem b dzie wtedy osoba dotychczas zobowiàzana do płacenia alimentów, a pozwanym osoba uprawniona dotychczas do ich otrzymania. Taki pozew podlega opłacie, obliczanej przez sàd od rocznej wartoêci alimentów według tych samych zasad jak przy obcià eniu pozwanego kosztami wpisu sàdowego w sprawie o alimenty.
Czy mo na wnieêç spraw o alimenty, je eli toczy si sprawa o rozwód? W czasie trwania procesu o rozwód nie mo e toczyç si odr bny proces o alimenty: 1. mi dzy mał onkami, 2. mi dzy małoletnimi dzieçmi a rodzicami, którzy si rozwodzà, co do Êwiadczeƒ za okres od wytoczenia powództwa o rozwód. Je eli sprawa o alimenty została wszcz ta wczeêniej ni sprawa o rozwód, ulega ona zawieszeniu z chwilà wytoczenia powództwa o rozwód, co do Êwiadczeƒ za okres od jego wytoczenia. W wyroku rozwodowym sàd orzeka tak e o alimentach. Na wniosek lub z urz du mo e ju w toku procesu rozwodowego zasàdziç alimenty na czas trwania post powania, aby zabezpieczyç w tym okresie interesy uprawnionych. Po zakoƒczeniu sprawy o rozwód sàd podejmuje zawieszone post powania o alimenty i co do alimentów za okres obj ty wyrokiem rozwodowym umarza post powanie, a w pozostałej cz Êci rozpoznaje àdanie.
Ministerstwo SprawiedliwoÊci Al. Ujazdowskie 11 00-950 Warszawa tel. (22) 52 12 888 www.ms.gov.pl Ministerstwo SprawiedliwoÊci, paêdziernik 2004 Ulotka zawiera informacje o charakterze ogólnym. W ka dym przypadku zaleca si zasi gni cia opinii prawnika. Informacje sà tak e udzielane przez sàdy i niektóre organizacje pozarzàdowe. Publikacja finansowana ze Êrodków pomocowych Unii Europejskiej w ramach projektu PHARE nr PL2002/000-605-03.05