SZCZEGÓOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT KOD GÓWNY CPV 45215000-7 Roboty budowlane w zakresie obiektów budowlanych zwizanych z obiektami uytecznoci publicznej Instalacje elektryczne STE 01.01 KOD CPV 45310000-3 TEMAT OPRACOWANIA: Gara 6-stanowiskowy ul. Nowowiejskiego 37 61-731 Pozna INWESTOR: Urzd Marszakowski Województwa Wielkopolskiego Al. Niepodlegci 18 61-713 Pozna STWiOR Instalacje elektryczne
1. WSTP 3 2. MATERIAY 3 3. SPRZT 4 4. TRANSPORT 4 5. WYKONANIE ROBÓT 4 6. KONTROLA JAKOCI ROBÓT 6 7. OBMIAR ROBÓT. 8 8. ODBIÓR ROBÓT 9 9. PODSTAWA PATNOCI 9 10. PRZEPISY ZWIZANE 9 STWiOR Instalacje elektryczne 2
1. Wstp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej s instalacje elektryczne w budynku garau 6-stanowiskowego Urzdu Marszakowskiego w Poznaniu, ul. Nowowiejskiego 37 1.2. Zakres stosowania Specyfikacji Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót budowlanomontaowych wymienionych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres robót objtych Specyfikacj Roboty których dotyczy specyfikacja obejmuj wszystkie czynnoci umoliwiajce wykonanie i odbiór robót zgodnie z punktem 1.1. Niniejsza Specyfikacja Techniczna (ST) zwizana jest z wykonaniem nw. robót: instalacja elektryczna 1.4. Okrelenia podstawowe Okrelenia podstawowe podane w niniejszej Specyfikacji Technicznej (ST) s zgodne z obowizujcymi Polskimi Normami. 1.5. Ogólne wymagania dotyczce robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jako ich wykonania oraz za zgodno z dokumentacj projektow, ST i poleceniami Inyniera. Rodzaje (typy) urzdze, osprztu i materiaów pomocniczych powinny by zgodne z podanymi w dokumentacji projektowej. Zastosowanie innych rodzajów (typów) urzdze ni wymienione w projekcie dopuszczalne jest jedynie pod warunkiem wprowadzenia do dokumentacji projektowej zmian uzgodnionych w trybie okrelonym w umowie. 2. Materiay 2.1. Materiay do wykonania wszystkich instalacji Wg specyfikacji projektowej. Dopuszcza si zastosowanie co najmniej równowanych urzdze za zgod i akceptacja Projektanta, Inspektora Nadzoru i Inwestora. Rozdzielnica gówna i tablice obwodowe Obudowy i zamontowane w nich urzdzenia mona zastpi innymi, równowanymi. Osprzt instalacyjny. Przy doborze zastosowanego osprztu naley uwzgldni z uytkownikiem kolor wyczników, gniazdek wtyczkowych i pozostaego osprztu majcego wpyw na estetyk wystroju pomieszcze. Przewody Zastosowa przewody w izolacji 450/750V. Przewody PE jak równie pocze wyrównawczych winny posiada izolacj koloru zielono-tego. Warstwa tynku nad przewodami musi by gruboci min 5 mm. Oprawy owietleniowe Obliczenia natenia owietlenia oraz dobór opraw owietleniowych wykonaa firma ES-SYSTEM w Poznaniu. Dopuszcza si zastosowanie opraw innych dostawców pod warunkiem zachowania równowanych parametrów technicznych, jak równie zaakceptowanych przez uytkownika estetycznych. 2.2. Skadowanie materiaów Materiay dostarczone na plac budowy naley przechowywa w pomieszczeniach zamknitych i suchych. 2.3. Wymagania szczegóowe dotyczce materiaów 2.3.1. Odbiór materiaów na budowie. Urzdzenia dostarczane na budow przez wykonawc powinny by dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania, posiadawiadectwo jakoci, wymagane atesty, karty gwarancyjne, protokoy odbioru technicznego. Dostarczone na miejsce budowy urzdzenia naley sprawdzi pod wzgldem kompletnoci i zgodnoci z danymi wytwórcy i wymaganiami okrelonymi w dokumentacji oraz przeprowadzi ogldziny stanu. STWiOR Instalacje elektryczne 3
W przypadku stwierdzenia wad lub nasuwajcych si wtpliwoci mogcych mie wpyw na jako robót, materiay naley przed ich wbudowaniem podda badaniom okrelonym przez dozór techniczny. 2.3.2. Skadowanie materiaów na budowie. Skadowanie materiaów powinno odbywa si zgodnie z zaleceniami producentów, w warunkach zapobiegajcych zniszczeniu, uszkodzeniu lub pogorszeniu si wciwoci technicznych. Naley zachowa wymagania wynikajce ze specjalnych wciwoci materiaów oraz wymagania w zakresie bezpieczestwa przeciwpoarowego. 2.3.3. Inne wymagania. Zastosowane urzdzenia i rozwizania techniczne musz posiada niezbdne badania i atesty wymagane normami i przepisami cznie z prób typu. Wszystkie urzdzenia wykonane s fabrycznie przez wytwórc urzdze. Dostarczanie ich na budow odbywa si w stanie zmontowanym, po dokonaniu prób pomontaowych i ich wstpnym uruchomieniu. 3. Sprzt 3.1. Ogólne wymagania dotyczce sprztu Ogólne wymagania dotyczce sprztu s zawarte w ST Wymagania ogólne. 3.2. Szczególne wymagania dotyczce sprztu Wykonawca powinien uywa tylko takiego sprztu i maszyn które gwarantuj wciw realizacj robót. Sprzt musi by zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. Do obsugi sprztu powinni by zatrudnieni pracownicy posiadajcy odpowiednie kwalifikacje i sta pracy. Zastosowanie sprztu powinno wynika z technologii prowadzenia robót. 4. Transport 4.1. Ogólne wymagania dotyczce transportu Ogólne wymagania dotyczce sprztu s zawarte w ST Wymagania ogólne. 4.2. Szczególne wymagania dotyczce transportu Urzdzenia transportowe powinny by przystosowane do transportowanych materiaów. Przewoone materiay powinny by ukadane zgodnie z warunkami transportu okrelonymi przez wytwórc, oraz zabezpieczone przed ich przemieszczaniem podczas transportu. Materiay powinny by przechowywane w pomieszczeniach zamknitych i suchych. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogóle zasady wykonania robót Ogóle zasady wykonania robót podano w ST Wymagania ogólne. 5.2. Szczególne zasady wykonania robót 5.2.1. Ukadanie przewodów i kabli 5.2.1.1. Instalacje w tynku 5.2.1.1.1. Trasowanie Trasowanie naley wykona zgodnie z wymaganiami podanymi w punkcie 5.2.1.1.2 5.2.1.1.2. Mocowanie puszek Puszki naley osadza na cianach (przed ich tynkowaniem) w sposób trway (np. za pomoc koków rozporowych). Puszki po zamontowaniu naley przykry pokrywami montaowymi. 5.2.1.1.3. Ukadanie i mocowanie przewodów Instalacje wtynkowe naley wykonywa przewodami wtynkowymi. Dopuszcza si stosowanie przewodów wieloowych paskich. Na podu palnym mona ukada przewody na warstwie zaprawy murarskiej o gruboci co najmniej 5 mm, oddzielajcej przewód od poda. uki i zgicia przewodów powinny byagodne. Pode do ukadania przewodów powinno by gadkie. Przewody naley mocowa za pomoc specjalnych uchwytów. Do puszek naley wprowadza tylko te przewody, które wymagajczenia w puszce; pozostae przewody naley prowadzi obok puszki. Przed tynkowaniem koce przewodów naley ukry w puszce, a puszki zabezpieczy przed zatynkowaniem. Warstwa tynku powinna mie grubo co najmniej 5 mm. Zabrania si ukadania przewodów bezporednio w betonie, w warstwie wyrównawczej podogi i w zczach pyt betonowych bez stosowania oson w postaci rur. STWiOR Instalacje elektryczne 4
5.2.2. Monta tablic rozdzielczych Monta tablic jest wykonywany w sposób przemysowy u wytwórcy z prefabrykowanych elementów oraz poszczególnych aparatów. W miejscu zainstalowania odbywa si monta kocowy. Wszystkie aparaty: wyczniki instalacyjne i rónicowoprdowe, bezpieczniki itp. montuje si na tablicy izolacyjnej. Zaciski przyczeniowe obwodów s wyprowadzone na listw mocowan w taki sposób, e zapewnione jest atwe dokonywanie rónych pocze i przecze, bez zdejmowania rozdzielnic. Poczenia midzy przyrzdami wykonuje si przewodami o ach miedzianych o przekroju nie mniejszym ni 2,5 mm 2. Rozdzielnic przymocowuje si do cian za pomoc kotew. Odleg pomidzy nieizolowanymi przewodami a cian nie powinna by mniejsza ni 15 mm. Rozdzielnica wyposaona jest w drzwi, które ograniczaj dostp do przyrzdów i czci pod napiciem. Po ustawieniu tablic naley: zainstalowa aparaty i przyrzdy zdjte na czas transportu i dostarczone w oddzielnych opakowaniach, dokrci w sposób pewny wszystkie ruby i wkrty w poczeniach elektrycznych mechanicznych, za osony zdjte w czasie montau., zdj osony mostków i urzdze w celu umoliwienia wykonania pocze elektrycznych mechanicznych poszczególnych segmentów, wykona poczenia torów gównych oraz poczy przewody obwodów pomocniczych, uzupeni ubytki powok malarskich powstae w czasie transportu i montau, za zdjte osony. Zakoczenia na przewodach z drutu wykona jako oczkowe lub z kocówk kablow w zalenoci od wymogów podczeniowych do danego urzdzenia. Kady przewód naley zaopatrzy w oznaczniki. Na oznaczniku przewodu naley umieci zgodnie z dokumentacj symbole okrelajce skd i dokd dany przewód prowadzi. Zaleca si stosowa specjalne oznaczniki z trwaym nadrukiem i pojedynczymi symbolami. Tablice dostarczane na miejsca montau powinny mie wewntrzne poczenia ochronne. Przewody ochronne powinny by oznaczone kombinacj barw tej i zielonej. W tablicach, przy aparaturze naley umieci schemat ideowy tablicy z opisem poszczególnych obwodów i zabezpiecze. Napisy gówne okrelajce nazw (funkcje) rozdzielnicy, pola, tablicy umieszcza si w górnej centralnej czci urzdzenia. 5.2.3. Monta osprztu Naley stosowa nastpujcy sprzt i osprzt instalacyjny: rozganiki, puszki, czniki instalacyjne, gniazda wtyczkowe, czniki owietlenia. Sprzt i osprzt instalacyjny naley mocowa do poda w sposób trway zapewniajcy mocne i bezpieczne jego osadzenie. We wszystkich pomieszczeniach stosowa osprzt tej samej serii W pomieszczeniach WC, wze sanitarny stosowa osprzt hermetyczny podtynkowy IP44, a w pomieszczeniach pozostaych osprzt podtynkowy. Wszystkie gniazda wtyczkowe stosowa z bolcem uziemiajcym. W pomieszczeniach WC gniazda instalowa na wys. +1,2m, a w pozostaych zgodnie z ustawieniem mebli Wszystkie gniazda wtyczkowe stosowa z bolcem uziemiajcym. czniki owietlenia instalowa na wys. +1,4m od posadzki. 5.2.4. Monta opraw owietleniowych Liczba, rozmieszczenie i konstrukcja opraw zostaa dobrana ze wzgldu na nastpujce parametry: natenie owietlenia, równomierno owietlenia, stopie zabezpieczenia przed olnieniem. W sieci owietlenia podstawowego wewntrznego zastosowano napicie 230V wzgldem ziemi. Do obwodu owietlenia danej fazy naley przyczy nie wicej ni 30 opraw z lampami fluorenscencyjnymi. Obwody owietlenia podstawowego, wntrzowego zabezpieczy nadprdowym B 6A lub 10A. Uchwyty do opraw instalowanych w stropach naley mocowa przez: wkrcenie do zamocowanej w stropie puszki sufitowej, wkrcenie w koek rozporowy, wbetonowanie, zamocowanie w konstrukcji sufitu podwieszonego. Przewody opraw owietleniowych naley czy za pomoc zczek z przewodami wypustów. Oprawy przystosowane do podcze przelotowych, podczy za pomoc zczy przelotowych. 5.2.5. Instalacja odgromowa i pocze wyrównawczych Zwody poziome Sztuczne zwody piorunochronne naley instalowa na stae przy uyciu odpowiednich wsporników. Wymiary poprzeczne powinny by zgodne z norm. Zwody poziome naley instalowa co najmniej 2 cm od powierzchni dachu przy pokryciach niepalnych i trudno zapalnych oraz 40 cm przy pokryciach atwo zapalnych. STWiOR Instalacje elektryczne 5
Przewody odprowadzajce Przewody odprowadzajce z drutu FeZn 8mm powinny by ukadane na zewntrznych cianach budynku w rurce PCV. Poczenia przewodów odprowadzajcych z uziomami sztucznymi naley wykona przy pomocy zczy probierczych umieszczonych w skrzynkach rewizyjnych. Uziomy Uziomy sztuczne naley wykonywa jako uziomy poziome otokowe, promieniowe lub pionowe. Uziomów tych nie wolno zabezpiecza przed korozj powokami nie przewodzcymi. Do uziomu naley poczy wszystkie pobliskie podziemne urzdzenia metalowe. 6. Kontrola jakoci robót 6.1. Zasady ogólne kontroli jakoci Ogólne zasady kontroli jakoci podano w ST Wymagania ogólne 6.2. Szczególne zasady kontroli jakoci 6.2.1. Pomiary i próby instalacji. Kada instalacja elektryczna przed przekazaniem jej do eksploatacji powinna by poddana ogldzinom i próbom przedstawionym w PN-IEC 60364-6-61:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze. W celu sprawdzenia, czy zostaa wykonana zgodnie z wymogami odpowiednich norm i przepisów. Ogldziny instalacji powinny obejmowa w szczególnoci sprawdzenie: sposobu ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym, doboru urzdze i rodków ochrony w zalenoci od wpywów zewntrznych (rodowiskowych), oznaczenia przewodów neutralnych i ochronnych, umieszczenia schematów, tablic ostrzegawczych lub innych podobnych informacji, oznaczenia obwodów, zabezpiecze, czników, zacisków i podobnych elementów, poprawno pocze wyrównawczych, dostpu do urzdze umoliwiajcego wygodn ich obsug i konserwacje, stanu urzdze brak widocznych uszkodze wpywajcych na pogorszenie bezpieczestwa. Próby instalacji w zalenoci od potrzeby powinny obejmowa: sprawdzenie cici przewodów ochronnych, w tym przewodów pocze wyrównawczych gównych i dodatkowych, pomiary rezystancji izolacji instalacji elektrycznej, sprawdzenie ochrony przez oddzielenie od siebie obwodów, sprawdzenie samoczynnego wyczenia zasilania, próby biegunowoci, wytrzymaci elektrycznej, dziaania (rozdzielnic, sterownic, napdów, blokad, itp.) sprawdzenie ochrony przed skutkami cieplnymi oraz przed spadkiem napicia ( zanikiem lub nadmiernym obnieniem). Gdy wynik dowolnej próby jest niezgodny z w/w norm, prób t lub próby poprzedzajce, jeeli mog mie wpyw na wyniki sprawdzania, naley powtórzy po usuniciu przyczyny niezgodnoci. 6.2.2. Ogldziny instalacji. Ogldziny instalacji maj na celu sprawdzenie, czy zainstalowane urzdzenia elektryczne speniaj wymagania odpowiednich norm i przepisów, ze szczególnym uwzgldnieniem wymaga dotyczcych bezpieczestwa ich ytkowania. Ogldziny maj umoliwi ocen stanu technicznego urzdze, ich zdolno do pracy i ocen warunków eksploatacji. Terminy i sposób przeprowadzenia ogldzin naley ustali w instrukcji eksploatacji z uwzgldnieniem zalece wytwórcy urzdze, odpowiednich, specjalnych przepisów dotyczcych ich eksploatacji (np. przepisów Urzdu Dozoru Technicznego dla urzdze dwigowych) i warunków pracy. Ogldziny naley prowadzi w czasie ruchu i postoju urzdze ( bez lub pod napiciem). Naley sprawdzi zgodno urzdze z dokumentacj techniczn. Dokumentacja taka powinna by prowadzona dla kadego urzdzenia elektroenergetycznego, zalicza si od niej: projekt techniczny ze wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w czasie realizacji, dokumentacje fabryczn dostarczon przez dostawc urzdze ( wiadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsugi, opisy techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montaowe i zestawieniowe), dokumentacje eksploatacyjn ( dokumenty przyjcia do eksploatacji urzdze, w tym protokoy z przeprowadzonych prób odbiorczych oraz protokoy z rozruchu i ruchu próbnego urzdze, instrukcje eksploatacji urzdze elektroenergetycznych, ksiki i raporty pracy urzdze, dokumenty dotyczce ogldzin, przegldów, konserwacji, napraw i remontów, protokoy zawierajce wyniki prób i pomiarów okresowych, dokumenty dotyczce rodzaju i zakresu uszkodze i napraw. STWiOR Instalacje elektryczne 6
W ramach ogldzin s wykonywane badania stanu ochrony przed dotykiem bezporednim. Naley je wykona równie podczas prac kontrolno-pomiarowych przy urzdzeniach elektrycznych przed przystpieniem do prób i pomiarów oraz w czasie ich trwania. W czasie przeprowadzanych ogldzin naley ustali przyjty sposób ochrony przed dotykiem porednim i oceni prawidowo jego doboru w zalenoci od warunków rodowiskowych i rodzaju urzdze. W obowizujcych normach preferowanym sposobem ochrony przed dotykiem porednim jest samoczynne wyczenie zasilania. W warunkach niebezpiecznych z punktu zagroenia poraeniowego wymaga si, aby urzdzeniem wyczajcym by wycznik rónicowoprdowy, wysokoczuy. Kolejnym przedmiotem ogldzin powinno by sprawdzenie, czy oznaczenia przewodów i zacisków s prawidowe. Powinny by one oznaczone zgodnie z norm, która stanowi, e kombinacja barw zielonej i tej powinna by uywana tylko do oznaczenia oraz identyfikacji przewodu ochronnego. Dotyczy to przewodów goych i izolowanych. Przewód ochronno neutralny PEN lub ochronny PE powinny by oznaczone barw zielono-, a na kocach barw jasnoniebiesk tak, aby jednoczenie widoczne byy wszystkie wymienione barwy. Przewód neutralny N powinien by oznaczony barw jasnoniebiesk. Sprawdzenie prawidowoci umieszczenia schematów, tablic ostrzegawczych, oznacze i itp. ma na celu umoliwienie sprawdzenia zgodnoci wykonania instalacji z przedstawion dokumentacj wykonawcz, a w toku eksploatacji instalacji atwi prawidowe wykonanie prac naprawczych i konserwacyjnych. Poprawno pocze przewodów to wciwy sposób przyczenia przewodów do osprztu instalacyjnego, prawidowe wykonanie kocówek, zachowanie naddatku ugoci y przewodu ochronnego lub ochronno-neutralnego w stosunku do przewodów fazowych. Urzdzenia elektryczne powinny by usytuowane w sposób umoliwiajcy ich wygodn obsug i konserwacje. Naley sprawdzi stan urzdze. Nie mog one by w sposób widoczny uszkodzone. W szczególnoci naley sprawdzi stan elementów skadajcych si na ochron przed dotykiem bezporednim: izolacji czci czynnych, obudów, oson, stan zabezpieczenia obiektu elektroenergetycznego przed dostpem osób nie upowanionych. 6.2.3. Badania cici pocze przewodów ochronnych. Sprawdzenie cici przewodów ochronnych naley wykona zgodnie z normami przy uyciu róda prdu staego lub przemiennego o napiciu 4-24V bez obcienia i prdem o nateniu co najmniej 0,2A. Sprawdzenie wykona przy uyciu mostka lub omomierza z wbudowanym ródem napicia pomiarowego, lub metod techniczn, przy uyciu amperomierza i woltomierza. Sprawdzenie polega na przyczeniu przewodów obwodu pomiarowego z jednej strony np. do czci przewodzcych dostpnych odbiornika, do koka ochronnego gniazda wtyczkowego, a z drugiej strony do przewodu ochronnego w miejscu, w którym na pewno zachowana jest ci jego poczenia z uziomem. Wynik sprawdzenia jest pozytywny, jeeli zmierzona rezystancja pocze bdzie odpowiednia do: rezystancji obwodu pomiarowego (przewodów pomiarowych i przyrzdów) oraz dugoci mierzonego przewodu ochronnego i liczby miejsc styków. Rezystancja przejcia poczenia stykowego nie powinna by wiksza ni rezystancja przewodu ochronnego dugoci 1m przyczonego do tego styku. 6.2.4. Pomiary rezystancji izolacji. Pomiary rezystancji izolacji przewodów instalacji elektrycznych oraz elektrycznych urzdze odbiorczych s do wykrycia jej uszkodze i tym samym zapobiec zwarciom. Zwarcia mog doprowadzi do poarów oraz pora prdem elektrycznym. Zagroenie poraeniem zwizane z uszkodzeniem izolacji przewodów ruchomych jest bardzo due, istnieje moliwo do uchwycenia r w czasie ich uytkowania. Rezystancje izolacji urzdze elektrycznych bada si za pomoc mierników izolacji. Wyrónia si mierniki induktorowe (typu IMI) i elektroniczne (typu EMI). Mierniki induktorowe s niezawodne, pewne w eksploatacji, jednak ze wzgldu na uciliwoci (konieczno dugiego krcenia korbk) coraz czciej s zastpowane nowoczesnymi, atwymi w obsudze miernikami elektronicznymi, w których ródem napicia staego nie jest prdnica, lecz bateria lub akumulator. Niskie napicie baterii lub akumulatora jest przetwarzane na napicie wysokie, potrzebne do wykonania pomiarów. Przyrzdy do pomiaru rezystancji izolacji maj róne napicia pomiarowe, dostosowane do napi znamionowych badanych obwodów. Zaleno rezystancji izolacji od napicia wymaga, aby pomiar by wykonany przy napiciu zblionym do znamionowegoniezbyt niskim, jak równie niezbyt wysokim, poniewa moe wówczas doj do niepodanego uszkodzenia (przebicia) izolacji. Wskazania wartoci mierzonej rezystancji naley odczyta po pewnym czasie, gdy zaniknie ju prd adowania. Wymaga si ich odczytania po 60s od chwili rozpoczcia pomiaru. Ze wzgldu na zmienn warto rezystancji izolacji nie wymaga si duej dokadnoci pomiaru - uchyb nie przekraczajcy 20-30% zmierzonej wartoci jest dopuszczalny. Zgodnie z norm [1] zmierzona warto rezystancji izolacji przewodów instalacji elektrycznych powinna odpowiada nastpujcym wartociom: przy napiciu pomiarowym 250V 0,25M, przy napiciu pomiarowym 500V 0,50M, przy napiciu pomiarowym 1000V 1 M, Napicie pomiarowe 250V naley stosowa do pomiaru rezystancji izolacji obwodów SELV i PELV o napiciu nie przekraczajcym wartoci napicia U L ( do 50V prdu przemiennego lub 120 V prdu staego)- czyli obwodów zasilanych ze róda napicia bardzo niskiego. Napicie pomiarowe 500V naley stosowa do pomiaru rezystancji izolacji obwodów o STWiOR Instalacje elektryczne 7
napiciu wyszym ni U L, lecz nie wyszym ni 500V, a napicie 1000V- do pomiarów w obwodach o napiciu wyszym ni 500V. Napicie pomiarowe 2500V jest stosowane przy badaniach rezystancji izolacji kabli energetycznych o napiciu 1000V oraz przewodów, kabli i urzdze elektroenergetycznych o napiciu znamionowym powyej 1000V. 6.2.4.1. Pomiar rezystancji izolacji w obwodach rozdzielczych. Pomiary te naley wykona dla okrelonego odcinka obwodu, midzy kolejnymi zabezpieczeniami nadmiarowoprdowymi stosowanymi w obwodach. Napicie pomiarowe stae naley przykada pomidzy y fazowe (parami) badanego obwodu, pomidzy ka z fazowych a ochronno-neutraln ( w sieci TN-C) lub pomidzy fazow a neutraln i ochronn oraz midzy neutraln i ochronn ( w sieci TN-S). W obwodach 3-fazowych sieci TN-S wykonuje si 10-pomiarów. Zmierzona warto rezystancji, stosownie do napicia pomiarowego, powinny odpowiada wartociom podanym w normach i podanym wyej. 6.2.4.2. Pomiar rezystancji izolacji w obwodach odbiorczych. Pomiar rezystancji izolacji przewodów instalacji elektrycznych w obwodach siowych naley wykona po odczeniu odbiorników od instalacji. Rezystancje izolacji naley mierzy po wyczeniu zabezpiecze obwodu, przykadajc napicie pomiarowe tak samo, jak opisano to w punkcie dotyczcym pomiarów w obwodach rozdzielczych. Zmierzona warto rezystancji, stosownie do napicia pomiarowego, powinny odpowiada wartociom podanym w normach i podanym wyej. 6.2.4.3. Wyniki przeprowadzonych pomiarów rezystancji izolacji. Naley je umieci w odpowiednich dla badanego ukadu sieci protokoach pomiarowych. Wyniki pomiarów naley uzna za pozytywne, jeeli w adnym z badanych obwodów zmierzone rezystancje izolacji nie s mniejsze od rezystancji wymaganej przez normy. 6.2.5. Sprawdzenie samoczynnego wyczenia zasilania w instalacjach z wycznikiem rónicowoprdowym. W instalacjach elektrycznych z wycznikiem rónicowoprdowym skuteczno ochrony przeciwporaeniowej zaley od poprawnoci dziaania wycznika oraz od prawidowej budowy instalacji, w której zastosowano wycznika. Badanie takie obejmuje: badanie wycznika rónicowoprdowego, badanie cici pocze przewodów ochronnych. Instalacje z wycznikami rónicowoprdowymi mona bada rónego rodzaju przyrzdami pomiarowymi, specjalistycznymi, testerami lub metod techniczna przy uyciu miliamperomierz i woltomierza. Dokadno bada nie jest przez polsk norm okrelona. W czasie wykonywania bada instalacji z wycznikiem rónicowoprdowym nie jest wymagane przez normy badanie czasu wyczenia wycznika. Pierwsz czynnoci podczas badania wycznika rónicowoprdowego jest sprawdzenie jego dziaania za pomoc przycisku test. Po jego naciniciu nastpuje zameldowanie warunków takich, jakie wystpuj przy uszkodzeniu instalacji. Po naciniciu tego przycisku, sprawny, prawidowo zainstalowany i zasilany wycznik musi natychmiast zadzia. Sprawdzenie to wykonuje si okresów. Termin wykonywania badania musi by podany w instrukcji jego obsugi. Jeeli przy tym badaniu wycznik zadziaa nieprawidowo naley odstpi od dalszych bada i orzec jego niesprawno. Wycznik ten naley natychmiast wymieni na nowy. Konieczne jest dokadniejsze badanie wycznika ze wzgldu na prd kontrolny, który moe by nawet 2,5 razy wikszy ni znamionowy rónicowy prd zadziaania. Badanie to przeprowadza si za pomoc sprztu specjalistycznego. Naley wyeliminowa lub ograniczy wpyw na wynik prdów roboczych, upywowych wystpujcych w instalacjach. W tym celu naley odczy odbiornik od instalacji zasilajcej przez wycznik. Przy dugich obwodach (powyej 100m) naley dodatkowo odczy od wycznika przewody instalacji. W tak przygotowanym wyczniku, za pomoc testera, badamy dziaanie wycznika przy nagym pojawieniu si prdu uszkodzeniowego. Dokadniejszym badaniem poprawnoci dziaania wycznika, zalecanym przez normy, jest sprawdzenie rzeczywistej wartoci rónicowego prdu zadziaania przy pynnym narastaniu prdu uszkodzeniowego. Badanie to wykonuje si za pomoc sprztu specjalistycznego. Ten sposób wykonania sprawdzenia jest dokadniejszy, gdy pozwala na ustalenie rzeczywistej wartoci prdu zadziaania wycznika, a wynik pomiaru nie zaley od wartoci napicia zasilajcego w chwili wykonania bada. Wyniki bada wycznika naley zamieci w odpowiednim protokole. 6.2.6. Protokó z bada. Opracowujc protokó z bada okresowych, naley zawrze w nim wszelkie informacje dotyczce wykonanych ogldzin i bada, zestawienie wyników pomiarów oraz informacje o modernizacjach i przebudowach (rozbudowach) instalacji. Naley równie opisa nieprawidowoci ( odchylenia od norm i przepisów ) wystpujce w badanej instalacji. 7. Obmiar robót. Obmiar robót wykonano na podstawie dokumentacji projektowej, warunków technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. STWiOR Instalacje elektryczne 8
Zasady przedmiarowania i zakres prac objtych pozycj obmiarow wg: za. Nr 1 do rozporzdzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 26.09.2000r w sprawie kosztorysowych norm nakadów rzeczowych (Dz. U. Nr 114, Poz. 1195 z póniejszymi zmianami ), Opracowanie przedmiaru wg rozporzdzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 13 lipca 2001 roku w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót budowlanych. Jednostkami obmiaru s: Kable i przewody 1 mb Oprawy owietleniowe 1 szt. Osprzt elektroinstalacyjny 1 szt. 8. Odbiór robót 8.1. Ogólne zasady odbioru robót. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST Wymagania ogólne. 8.2. Szczególne zasady odbioru robót Przy odbiorze kocowym instalacji naley przedstawi nastpujce dokumenty: projekt techniczny powykonawczy trasy kablowej (z naniesionymi ewentualnymi zmianami i uzupenieniami dokonanymi w czasie budowy); dziennik budowy; potwierdzenie zgodnoci wykonania instalacji z projektem technicznym, warunkami pozwolenia na budow i przepisami; obmiary powykonawcze; protokoy wykonanych bada odbiorczych dokumenty dopuszczajce do stosowania w budownictwie wyroby budowlane, z których wykonano instalacj dokumenty wymagane dla urzdze podlegajcych odbiorom technicznym W ramach odbioru kocowego naley: sprawdzi czy instalacja jest wykonana zgodnie z projektem technicznym powykonawczym sprawdzi zgodno wykonania odbieranej instalacji z wymaganiami, a w przypadku odstpstw, sprawdzi w dzienniku budowy uzasadnienie koniecznoci wprowadzenia odstpstw sprawdzi protokoy odbiorów midzyoperacyjnych sprawdzi protokoy odbiorów technicznych czciowych sprawdzi protokoy zawierajce wyniki bada odbiorczych dostarczy protokó badania skutecznoci dodatkowej ochrony przeciwporaeniowej Odbiór kocowy koczy si protokolarnym przejciem instalacji do uytkowania lub protokolarnym stwierdzeniem braku przygotowania instalacji do uytkowania, wraz z podaniem przyczyn takiego stwierdzenia. 9. Podstawa patnoci 9.1. Ogólne zasady dotyczce ustalania podstawy Ogólne ustalenia dotyczce podstawy patnoci podano w ST Wymagania ogólne. 9.2. Szczególne zasady dotyczce podstawy patnoci Roboty instalacyjne dla wykonania instalacji patne s wg ceny obmiaru, które zawiera: wykonanie robót przygotowawczych zakup i dostaw materiaów wykonanie prac przygotowawczych: tyczenie trasy, wykucie bruzd, wykonanie przej przez przegrody monta korytek metalowych i PCV wciganie i ukadanie przewodów przeprowadzenie pomiarów i bada wymaganych w ST Po zakoczeniu wszystkich prac naley uprztn miejsce pracy. 10. Przepisy zwizane Ustawy STWiOR Instalacje elektryczne 9
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Tekst ujednolicony po zmianie z 24 maja 2002 roku. Stan prawny na 29 czerwca 2002 roku. Ujednolicony tekst ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane powsta na podstawie nastpujcych Dzienników Ustaw: z 2000 r. nr 106, poz. 1126 (urzdowy tekst jednolity); nr 109, poz. 1157; nr 120, poz. 1268, z 2001 r. nr 5, poz. 42; nr 100, poz. 1085; nr 110, poz. 1190; nr 115,poz. 1229; nr 129, poz. 1439; nr 154, poz. 1800, z 2002 r. nr 74, poz. 676. Ustawa z dnia 04 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity) (Dz.U. nr 80/2000, poz. 904 Rozporzdzenia ROZPORZDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 26 czerwca 2002 roku w sprawie dziennika budowy, montau i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogoszenia zawierajcego dane dotyczce bezpieczestwa pracy i ochrony zdrowia. (Dz.U. nr 108/2002, poz.953) ROZPORZDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002r.. (z póniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie ROZPORZDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 16 marca 1998 r w sprawie wymaga kwalifikacyjnych dla osób zajmujcych si eksploatacj urzdze, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urzdze, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powouje si komisje kwalifikacyjne, oraz wysokoci opat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji. (Dz. U. Nr 59, póz. 377) ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie systemów oceny zgodnoci, wzoru deklaracji zgodnoci oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych dopuszczanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie. (Dz. U. Nr 113, póz. 728) ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 5 sierpnia 1998 r. w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych. (Dz. U. Nr 107, póz. 679) ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie szczegóowego zakresu i formy projektu budowlanego. (Dz. U. Nr 140, póz. 906) ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia l marca 1999 r. w sprawie zakresu, trybu i zasad uzgadniania projektu budowlanego pod wzgldem ochrony przeciwpoarowej. (Dz. U. Nr 22, póz. 206) ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 31 maja 2000 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie wprowadzenia obowizku stosowania niektórych Polskich Norm. (Dz. U. Nr 51, póz. 617) ROZPORZT)ZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA z dnia 3 kwietnia 2001 r. w sprawie wprowadzenia obowizku stosowania niektórych Polskich Norm dla budownictwa. (Dz. U. nr 3 8, póz. 456) ROZPORZDZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA z dnia 31 sierpnia 2001 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie wprowadzenia obowizku stosowania niektórych Polskich Norm dla budownictwa..(dz. U. Nr lol, póz. 1104) Polskie Normy PN-EN 60118-7:2001 Bezpieczestwo uytkowania narzdzi rcznych o napdzie elektrycznym Wymagania szczegóowe dotyczce wkrtarek i kluczy udarowych. Zastpuje PN-85/E-08401.01 ; PN-85/E-08401.02 ; PN-87/E- 08401.03; PN EN 60893-3-6:2001 Kable i przewody elektryczne Pakowanie, przechowywanie i transport. Zastpuje PN-70/E- 79100 ; PN-IEC 60050-826 Sownik terminologiczny elektryki. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zastpuje PN- 91/E-05009/02; PN - EEC 60364-1 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe. Zastpuje PN-91/E-05009/01; PN - IEC 60364-3 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie ogólnych charakterystyk. Zastpuje norm PN-91/E-05009/03; PN-EEC 60364-4-41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przeciwporaeniowa. Zastpuje PN-92/E-05009/41; PN IEC 60364 4-42 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przed skutkami oddziaywania cieplnego. Zastpuje norm PN-91/E-05009/42; PN IEC 60364-443 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla bezpieczestwa. Ochrona przed przepiciami. Ochrona przed przepiciami atmosferycznymi lub czeniowymi. Zastpuje PN-93/E-05009/443; STWiOR Instalacje elektryczne 10
PN-IEC 60364-4-45 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przed obnieniem napicia. Zastpuje PN-91/E-05009/45; PN-IEC 60364-4-46 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Odczanie izolacyjne i czenie. Zastpuje PN 92/E-05009/46; PN-DEC 60364-4-47Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Stosowanie rodków ochrony zapewniajcych bezpieczestwo. Postanowienia ogólne. rodki ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym. Zastpuje PN-92/E-05009/47; PN-IEC 60364-4-473Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Stosowanie rodków ochrony zapewniajcych bezpieczestwo. rodki ochrony przed prdem przeteniowym. Zastpuje PN-91/E-05009/473; PN-IEC 60364-4-481 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Dobór rodków ochrony przeciwporaeniowej w zalenoci od wpywów zewntrznych. PN-IEC 60364-4-482 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Dobór grodków ochrony w zalenoci od wpywów zewntrznych. Ochrona przeciwporaeniowa. Zastpuje PN-91/E-05009/482; PN-IEC 6060364-5-51 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Postanowienia ogólne. Zastpuje PN-93/E-05009/51; PN-IEC 60364-5-52 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Oprzewodowanie. PN-IEC 60364-5-523 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Obcialnoci prdowe dugotrwae przewodów. PN-IEC 60364-5-53 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Aparatura czeniowa i sterownicza. Zastpuje PN-93/E-05009/53; PN-IEC 60364-5-537 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. Urzdzenia do odczania izolacyjnego i czenia. Zastpuje PN 92/E 05009/537 PN-IEC 60364-5-54Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne. Zastpuje PN-92/E-05009/ 54; PN-IEC 60364-5-56 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Instalacje bezpieczestwa. Zastpuje PN-92/E-05009/56; PN-IEC 60364-6-61 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie odbiorcze. Zastpuje PN-93/E- 05009/61 PN-IEC 60364-7-704 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dot. specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje na terenie budowy i rozbiórki. Zastpuje PN-91/E-05009/704; PN-IEC 60364-7-706 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dot. specjalnych instalacji lub lokalizacji. Przestrzenie ograniczone powierzchniami przewodzcymi. PN-IEC 60364-7-707 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dot. specjalnych instalacji lub lokalizacji. Wymagania dot. uziemie instalacji urzdze przetwarzania danych. PN-IEC 60664-1:1998 Koordynacja izolacji urzdze elektrycznych w ukadach niskiego napicia. Zasady. PN-90/E- 05023 Oznaczenia identyfikacyjne przewodów barwami lub cyframi. PN-92/E-05031 Klasyfikacja urzdze elektrycznych i elektronicznych z punktu widzenia ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym. wymagania i badania. PN-92/E-08106 Stopnie ochrony zapewniane przez obudowy (Kod IP). PN-IEC 60050-826 Sownik terminologiczny elektryki. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zastpuje PN- 91/E-05009/02; PN-IEC 60364- l Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe. Zastpuje PN-91/E-05009/01; PN-IEC 60364-3Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie ogólnych charakterystyk. Zastpuje norm PN-91/E-05009/03; PN-92/M-51004 Opracowano na podstawie: Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych cz D: Roboty instalacyjne; zeszyt 2: Instalacje elektryczne i piorunochronne w budynkach uytecznoci publicznej Instytut Techniki Budowlanej Warszawa 2004 STWiOR Instalacje elektryczne 11