WP-IV Protokół

MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-IV.431.1.57.2012 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Nowym Sączu, ul. Żywiecka 13, 33-300 Nowy Sącz, przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie inspektora wojewódzkiego Katarzynę Łach oraz inspektora Dorotę Orzechowską, na podstawie art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r., Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i upoważnienia do kontroli z dnia 18 grudnia 2012 r. (znak: WP-IV.431.1.57.2012) wydanych z up. Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.1. Pomoc i integracja społeczna; podzadanie 13.1.1. Wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; działanie 13.1.1.9. Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. Czynności kontrolne przeprowadzono w dniu 19 grudnia 2012 roku w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Nowym Sączu, który odpowiada za prowadzenie całości zadań związanych z realizacją zapisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji, wyjaśnienia Zastępcy Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu Pana Leszka Bajorka Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego oraz pani Małgorzaty Paluch Kierownika Sekcji organizowania społeczności lokalnej i planowania strategicznego i Pani Moniki Sokołowskiej - Koordynatora ds. Grup Roboczych. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych działalność Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu w zakresie objętym kontrolą oceniam: pozytywnie. Ocena powyższa wynika z faktu nie stwierdzenia nieprawidłowości oraz naruszeń prawa. Zakres kontroli obejmował: Ocenę realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Do Protokołu dołącza się: 1. Kserokopię Uchwały Nr XXII/283/2008 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 26 lutego 2008 r. w prawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2008-20121; 2. Kserokopię Uchwały Nr VI/55/2011 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 22 lutego 2011 r. w prawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania; 3. Kserokopię Zarządzenia Nr 452/2010 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 4. Kserokopię Zarządzenia Nr 319/2011 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 28 września 2011 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 452/2010 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24

listopada 2010 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 5. Kserokopię Zarządzenia Nr 358/2012 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 4 października 2012 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 452/2010 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 6. Kserokopię Zarządzenia Nr 32/2012 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 452/2010 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 7. Kserokopia Zarządzenia Nr 1/2011 Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego z dnia 17 XI 2011 r. w sprawie zmiany Regulaminu Zespołu Interdyscyplinarnego; 8. Kserokopia Zarządzenia Nr 1/2012 Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego z dnia 7.02.2012 r. w sprawie zmiany Regulaminu Zespołu Interdyscyplinarnego; 9. Kserokopię Zarządzenia nr 3 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu z dnia 14 marca 2011 r. w sprawie powołania Zespołu ds. koordynacji i Realizacji Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pn. Przemoc kradnie życie ; 10. Regulamin Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 11. Wzory dokumentów wykorzystywanych przez Zespół do pracy; 12. Wyjaśnienia dotyczące współpracy Zespołu Interdyscyplinarnego z Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; 13. Zestawienie wydatków poniesionych na wynagrodzenia osób realizujących program przeciwdziałania przemocy w rodzinie w roku 2011; 14. Zestawienie wydatków poniesionych na zakup towarów i usług na realizację programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w roku 2011; 15. Kserokopia umowy zlecenia nr 37/2011 dot. prowadzenia grupy wsparcia oraz konsultacji; 16. Kserokopia umowy zlecenia nr 11/2011 dot. prowadzenia konsultacji; 17. Kserokopie zakresów czynności pięciu pracowników; 18. Listę kontrolną - dane identyfikujące, 19. Listę kontrolną - ustalenia w zakresie sposobu realizacji art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Ustalenia kontroli: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Sączu w 2011 roku przystąpił do programu dotacji Wojewody Małopolskiego i zadeklarował realizację wszystkich III grup zadaniowych rozpisanych w kryteriach podziału środków dla gmin. Organizacja pracy w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Nowym Sączu w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie od momentu wejścia w życie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w roku 2011 wyglądała następująco: 1. Przewodniczącym Zespołu Interdyscyplinarnego jest Pan Leszek Bajorek Zastępca Dyrektora MOPS w Nowym Sączu; 2. Obsługa biurowa Zespołu Interdyscyplinarnego - Dział Pomocy Środowiskowej, Sekcja organizowania społeczności lokalnej i planowania strategicznego Pani Małgorzata Paluch Kierownik Sekcji, Pani Agnieszka Dudczyk aspirant pracy socjalnej; 3. Koordynator ds. Grup Roboczych Pani Monika Sokołowska pracownik socjalny Dział Pomocy Instytucjonalnej, Pani Agnieszka Niedbała pracownik socjalny (Dział Pomocy Środowiskowej) pomoc merytoryczna Pani Sokołowskiej, Pani Agnieszka Dudczyk aspirant pracy socjalnej (Dział Pomocy Środowiskowej) pomoc merytoryczna Pani Sokołowskiej. 2

4. Powołany Zarządzeniem Nr 3 Dyrektora MOPS w Nowym Sączu z dnia 14 marca 2011 r. Zespół ds. koordynacji i realizacji Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pn. Przemoc Kradnie Życie. W skład Zespołu wchodzi 11 osób pracownicy MOPS-u. Kserokopia Zarządzenia (wraz z dokładnie rozpisanymi zadaniami Zespołu) w Załączeniu do protokołu. Z dokumentacji przedłożonej osobom kontrolującym wynika, że wszyscy pracownicy socjalni mają wpisany w zakres czynności obowiązek współpracy z Zespołem Interdyscyplinarnym, Grupami Roboczymi oraz realizację zadań z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 1. Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie Art. 6 ust. 2 pkt 1 Miasto Nowy Sącz realizuje zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy zgodnie z programem opracowanym w 2008 roku i zatwierdzonym Uchwałą Nr XXII/283/2008 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 26 lutego 2008 r. w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2008-2012. Program został opracowany przez Sądecki Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu. Pełna nazwa Programu brzmi: Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2008 2012. Program ochrony ofiar przemocy oraz oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Program powstał na podstawie diagnozy społecznej oraz pozyskanych danych statystycznych z jednostek pomocy społecznej. Obecnie trwają prace nad jego aktualizacją i dostosowaniem do obowiązujących przepisów prawa. Natomiast ze względu na specyfikę lokalną (duże miasto, duża liczba instytucji już zaangażowanych, ale też i takich, które można zaangażować w przeciwdziałanie przemocy), nowy Program winien być opracowany przez zespół specjalistów z różnych dziedzin i sfer życia społecznego (pomoc społeczna, policja, oświata, służba zdrowia, interwencja kryzysowa, administracja) tak, aby zapewnić i zaplanować wielozakresowe działania edukacyjne, profilaktyczne i naprawcze, skierowane do osób i do różnego rodzaju instytucji jako wykonawców i realizatorów, ale przede wszystkim takie, które jak najpełniej poprawią sytuację osób i rodzin uwikłanych w przemoc domową. Obecny Program jest bardzo obszernym dokumentem, na który składa się: 1. Wprowadzenie, 2. Przemoc w rodzinie podstawy teoretyczne (definicje, cykl przemocy domowej, rodzaje przemocy w rodzinie formy zachowań agresywnych, mity i stereotypy na temat przemocy w rodzinie, skutki przemocy w rodzinie), 3. Dokumenty Unii Europejskiej, 4. Prawo polskie wobec problemu przemocy w rodzinie, 5. Założenia programowe (kompleksowość, systemowość, interdyscyplinarność, efektywność, beneficjenci programu), 6. Cele Programu, 7. Realizacja Programu, 8. Diagnoza, 9. Zadania w ramach programu (rozpisane bardzo szczegółowo w formie tabelarycznej: zadania, adekwatne działania, realizatorzy), ewaluacja każdego z zadań, zgodnie z zapisami Programu, przebiega na podstawie opracowanych do każdego zadania wskaźników osiągnięcia zadania. Program jest szczegółowy, konkretny i szeroko rozbudowany, zawiera wszystkie niezbędne elementy konieczne do zaplanowania efektywnych działań. Poszczególne jego zapisy (zwłaszcza w części planistycznej) świadczą o zrozumieniu problematyki i konieczności podjęcia w pierwszej kolejności działań edukacyjnych, informacyjnych i profilaktycznych. Bardzo istotne jest zawarcie w Programie zadań i działań dotyczących 3

podnoszenia świadomości społecznej i pogłębiania wiedzy w zakresie przeciwdziałania przemocy, edukacja dzieci i młodzieży w zakresie psychologii konfliktów, sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją swoją oraz rówieśników w formie zajęć pozaszkolnych, bardzo szeroko rozumiane oddziaływania na osoby zajmujące się zawodowo lub społecznie przemocą w rodzinie, budowanie sieci wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. W programie rozpisano także działania skierowane bezpośrednio do osób stosujących przemoc w rodzinie w formie oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych. Na uwagę zasługuje szeroki wachlarz osób i instytucji zaangażowanych w realizację tego Programu. Brak natomiast w programie konkretnych terminów realizacji poszczególnych zadań i działań, określenia sposobów nadzoru, bieżącego monitoringu realizacji zapisów oraz końcowej ewaluacji i oceny efektów i skutków Programu. 2. Zespól Interdyscyplinarny Art. 6 ust. 2 pkt 4 W Gminie Nowy Sącz na dzień kontroli działał Zespół Interdyscyplinarny powołany Zarządzeniem Nr 452/2010 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Uchwałą Nr VI/55/2011 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. W skład Zespołu Interdyscyplinarnego (zgodnie z przywołanymi powyżej dokumentami) wchodzą: Zastępca Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu; Pracownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu; Dwóch przedstawicieli Komendy Miejskiej Policji w Nowym Sączu; Przedstawiciel Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Nowym Sączu; Przedstawiciel Sądu Rejonowego w Nowym Sączu; Przedstawiciel Ośrodka Adopcyjno Opiekuńczego; Przedstawiciel Sądeckiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu; Przedstawiciel Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Nowym Sączu; Przedstawiciel Zespołu Placówek Opiekuńczo Wychowawczych. Po analizie dokumentów przedstawionych kontrolującym do wglądu ustalono iż, Zarządzeniem Nr 319/2011 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 28 września 2011 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 452/2010 odwołano ze składu Zespołu Pana Krzysztofa Szymbarę przedstawiciela Sądeckiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej, zaś w jego miejsce powołano Panią Teresę Wojtas- Kieljan. Ponadto, ww. Zarządzeniem wprowadzono w skład Zespołu: kolejnego przedstawiciela Komendy Miejskiej Policji w Nowym Sączu, przedstawiciela Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych oraz przedstawiciela Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Nowym Sączu. Podczas czynności kontrolnych ustalono również iż, porozumienia dotyczące współpracy w ramach Zespołu Interdyscyplinarnego zostały podpisane tylko pomiędzy Miastem Nowy Sącz reprezentowanym przez Prezydenta Miasta Nowego Sącza Ryszarda Nowaka a Prezesem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Przewodniczącą Nowosądeckiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych oraz Komendą Miejską Policji w Nowym Sączu. Z pozostałymi instytucjami, których przedstawiciele wchodzą także w skład Zespołu nie zostały podpisane porozumienia o współpracy. Poinformowano Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego oraz Koordynatora ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie o konieczności uzupełnienia dokumentacji o stosowne porozumienia. Wszyscy członkowie Zespołu podpisali stosowne oświadczenia o zachowaniu poufności informacji i danych uzyskanych podczas realizacji zadań związanych z problematyką przemocy w rodzinie. Podczas, czynności kontrolnych zwrócono jednakże uwagę na fakt podpisywania oświadczeń o zachowaniu poufności przez członków grup roboczych, bez podawania w nim podstawy prawnej. Poinformowano Przewodniczącego Zespołu o konieczności zamieszczenia 4

w oświadczeniu stosownego zapisu, jak również o składaniu czytelnych podpisów przez oświadczającego na dokumencie. Zespół pracuje w oparciu o Regulamin Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie powołany Zarządzeniem nr 452/2010 r. Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 24 listopada 2010 r. Dokument zawiera: 1. Postanowienia ogólne. 2. Tryb i sposób powołania i odwołania członków Zespołu Interdyscyplinarnego. 3. Zadania Zespołu Interdyscyplinarnego; 4. Funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego; 5. Wzory i treść pieczątek Zespołu Interdyscyplinarnego. Załączniki do ww. Regulaminu stanowią wzory dokumentów pn.: - Wniosek do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego o zwołanie posiedzenia Zespołu ; - Protokół z posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego/grupy roboczej ds. zapobiegania przemocy w rodzinie ; - Plan działania grupy roboczej ; - Informacja grupy roboczej do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego w Nowym Sączu ; Podczas czynności ustalono, że niektóre z powyższych wzorów wykorzystywane są przez Zespół w pracach z rodzinami uwikłanymi w przemoc domową, co pozwala na przejrzyste i rzeczowe dokumentowanie działań podejmowanych przez Zespół. Przewodniczącym Zespołu Interdyscyplinarnego jest Pan Leszek Bajorek, nieprzerwanie od 2010 roku. Posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego odbywają się raz na kwartał w razie konieczności częściej. W okresie kontrolowanym w 2011 r. odbyło się 14 spotkań Zespołu. Protokoły ze spotkań Zespołu w dniach: 17.01, 31.01, 23.03, 14.06, 13.09 6.12 oraz 16.12 zawierają głównie opisy kwestii organizacyjnych, omawianie nowych procedur wynikających ze zmiany ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, procedury Niebieskie Karty, procedury dotyczącej odebrania dziecka z rodziny zgodnie z art. 12a ww. ustawy a ponadto, sprawy związane z planowaniem kampanii informacyjnych oraz szkoleń z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Natomiast, podczas posiedzeń Zespołu, które odbyły się w dniach: 28.09, 19.10, 3.11, 9.11, 17.11, 30.11, 12.12 oraz 21.12 wybierane były składy grup roboczych do pracy z rodzinami, zatwierdzane stosownymi Uchwałami w sprawie powoływania przez Zespół Interdyscyplinarny grupy roboczej na podstawie wniosku o zwołanie grupy roboczej. Protokoły ze spotkań Zespołu zebrane są w jednej osobnej teczce pn. Sprawozdania z posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego, w której znajdują się również listy obecności członków Zespołu. W ramach Zespołu Interdyscyplinarnego w okresie kontrolowanym zostały powołane 34 grupy robocze. Na posiedzeniach grup omawiane były przede wszystkim sytuacje rodzin uwikłanych w przemoc domową oraz planowane działania pomocy tym rodzinom. Wszystkie spotkania zarówno Zespołu jak i grup roboczych były protokołowane. Protokoły z posiedzeń grup roboczych zawierają skład grupy, postanowienia grupy oraz zobowiązania członków rodziny w której występuje przemoc domowa do podjęcia konkretnych działań. a) Szkolenia pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu: Opisane zostały poniżej w ramach wypełnienia kryteriów Wojewody. b) Procedura Niebieskie Karty W 2011 roku na terenie Gminy Nowy Sącz wypełniono i wdrożono postępowanie Niebieskich Kart w 25 przypadkach, wszystkie przekazano Zespołowi. 5

Dokonano przeglądu akt rodzin objętych pracami Zespołu Interdyscyplinarnego. Stwierdzono, że cała dokumentacja prowadzona jest prawidłowo i na bieżąco. Opracowywane są Plany działań członków Zespołu Interdyscyplinarnego oraz plany pomocy rodzinom. Po analizie dokumentacji stwierdzono jednak, ze plany pomocy nie zawierają konkretnych dat wykonania poszczególnych działań ani osób za nie odpowiedzialnych. Plany pomocy zawierane są w protokole z posiedzenia grupy roboczej. Prowadzony jest monitoring sytuacji w rodzinach objętych procedurą Niebieskie Karty - czego odzwierciedlenie znajduje się w notatkach. Wszystkie protokoły kończące procedurę Niebieskie Karty podpisane zostały przez Przewodniczącego Zespołu i zawierają wszystkie elementy protokołu, o których mowa w 18 ust. 2 pkt 1-3 rozporządzenia w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. W trakcie czynności kontrolnych uwrażliwiono pracowników zajmujących się przemocą domową na fakt zbyt szybkiego i pochopnego podejmowania decyzji o zakończeniu procedury Niebieskiej Karty w rodzinie. W związku z powyższym przeprowadzono szczegółowy instruktaż w kwestii prowadzenia procedury, ze szczególnym uwzględnieniem etapu zakończenia procedury, o którym mowa w 18 ust. 1 ww. rozporządzenia. 3. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie - Art. 6 ust. 2 pkt 2 / Punkt dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie. W tym: realizacja zadań rozpisanych w Kryteriach Wojewody Małopolskiego w 2011 r. I grupa działań Działania informacyjno-edukacyjne dla mieszkańców gminy: kolportaż plakatów (1000 sztuk) i ulotek (10.000 sztuk) opracowanych i wydrukowanych w ramach środków pozyskanych w 2010 roku oraz informatorów dla osób doświadczających przemocy (500 sztuk) opracowanych i wydrukowanych w 2011 roku. Plakaty i ulotki dystrybuowane były m.in. w: Urzędzie Miasta, instytucjach kościelnych, placówkach oświatowych, placówkach służby zdrowia, sądownictwa, prokuratury, policji, na terenie spółdzielni mieszkaniowych oraz organizacji pozarządowych; artykuł w miesięczniku Sądeczanin informujący o działaniach podejmowanych przez MOPS w ramach realizacji Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pn. Przemoc Kradnie Życie, działalności Punktu Wsparcia i Konsultacji i Zespołu Interdyscyplinarnego; rozbudowa strony internetowej MOPS - www.mops.nowysacz.pl zakładka przeciwdziałanie przemocy, w której można znaleźć informacje o ogólnopolskich oraz miejscowych instytucjach realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy, akty prawne, informacje edukacyjne, informacje o Zespole Interdyscyplinarnym, działalność Punktu Wsparcia i Konsultacji, w tym godziny otwarcia, godziny przyjęć poszczególnych specjalistów; dystrybucja plakatów w środkach komunikacji miejskiej i na tablicach ogłoszeń na terenie Miasta Nowego Sącza; przy okazji lokalnych imprez integracyjnych dla mieszkańców, Ośrodek zawsze organizuje swoje stanowisko informacyjne, na którym umieszczone są plakaty, ulotki, broszury nt. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Potwierdzenia przeprowadzonych działań w ramach akcji informacyjno-edukacyjnej znajdują się w dokumentacji kontrolowanej i zostały udostępnione kontrolującym. Szkolenia członków Zespołu i innych osób zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, superwizje, konsultacje ze specjalistami: 19.10.2011 r. - szkolenie dla członków Zespołu Interdyscyplinarnego. Szkolenie miało na celu zwiększenie efektywności pracy zespołowej w oparciu o interdyscyplinarną formułę 6

pracy przedstawicieli służb i instytucji powołanych do składu Zespołu Interdyscyplinarnego. Głównym tematem szkolenia były prawne aspekty funkcjonowania i organizacji zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych według znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy nowe algorytmy w procedurze Niebieskiej Karty. Tworzenie Grup roboczych - interwencyjnych - zadania poszczególnych służb i instytucji (pomoc społeczna, policja, prokuratura, służba zdrowia, placówki oświatowo wychowawcze placówki rozwiązywania problemów alkoholowych) oraz planowanie działań w obszarze interwencji i pomocy rodzinie w tym instrumenty prawne w rękach podmiotów - członków zespołów interdyscyplinarnych. Szkolenie obejmowało 4 godz. wykładów oraz 4 godz. warsztatów. Realizatorem szkolenia był Ośrodek Twórczej Interwencji w Krakowie, szkolenia prowadził Pan Jerzy Rzymek prawnik, policjant, inicjator stworzenia punktów interwencji kryzysowej funkcjonujących przy jednostkach policji i zwalczających przestępczość narkotykową, współautor stworzenia wydziałów do walki z przestępczością nieletnich. W szkoleniu uczestniczyło 20 osób. 20.10.2011 r. - szkolenie dla pielęgniarek środowiskowych oraz pielęgniarek w środowisku nauczania i wychowania z terenu miasta Nowego Sącza. Głównym tematem szkolenia były prawne aspekty podejmowania działań przez przedstawicieli służby zdrowia w pracach zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych według znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy - nowe algorytmy w procedurze Niebieskiej Karty. Służba zdrowia jako ogniwo walki z przemocą w rodzinie, procedury planowania i realizacji interwencji w przypadku przemocy w rodzinie, rozpoznanie, diagnostyka, kwalifikacje prawne - zasady współpracy z innymi podmiotami systemu pomocowego. W szkoleniu uczestniczyło 40 pielęgniarek, szkolenie obejmowało 4 godz. dydaktyczne wykładów oraz 4 godz. warsztatów. Realizatorem szkolenia był Ośrodek Twórczej Interwencji w Krakowie, szkolenia prowadził również Pan Jerzy Rzymek. 21-22.10.2011 r. - w ramach realizacji Programu odbyło się szkolenie specjalistyczne dla pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu. Szkolenie obejmowało między innymi następujące zagadnienia: prawne aspekty funkcjonowania zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych w świetle zmian ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w tym procedura Niebieskie Karty, zadania poszczególnych służb i instytucji działających w obszarze przeciwdziałania przemocy, zasady współpracy pracownika socjalnego z zespołem interdyscyplinarnym, procedury tworzenia grup roboczych, określenia ról i zadań członków, zasady prowadzenia dokumentacji i procedur pomocowych, specyfika zjawiska przemocy domowej w aspektach psychologicznym, społecznym, i prawnym, rozpoznawanie zjawiska przemocy - diagnoza sytuacji, potrzeb i zasobów rodzin, planowanie i usprawnianie pracy socjalnej w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie - zasady przeprowadzania wywiadu diagnostycznego, planowanie pracy z osobą dotkniętą przemocą z uwzględnieniem problemów współistniejących (uzależnienie, współuzależnienie, problemy ze zdrowiem psychicznym), kształtowanie właściwej postawy pracownika socjalnego sposoby radzenia sobie w sytuacjach stresowych, sytuacje niestandardowe w pracy z rodzina z problemem przemocy - dylematy etyczne i prawne. Szkolenie obejmowało 16 godz. dydaktycznych i miało charakter warsztatowy, co pozwoliło na praktyczne doskonalenie umiejętności bezpośredniej pracy z klientem w sytuacji kryzysowej. Realizatorem szkolenia był Ośrodek Twórczej Interwencji w Krakowie, szkolenia prowadziła Pani Liliana Krzywicka - trener, wykładowca, szkoleniowiec, psycholog, socjolog, terapeuta; kierownik Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Katowicach, Certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w zakresie interwencji kryzysowej, Certyfikowany specjalista ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, członek ekspertów ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy PARPA od 2010, przewodniczący Ogólnopolskiej Rady Ekspertów ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Warszawie, certyfikowany trener programu terapeutycznego dla ofiar zaniedbań i przemocy IMPLICAR Kanada oraz Pani Bożena Dorożyńska - trener, wykładowca, psycholog w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Katowicach oraz 7

konsultant-psycholog w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Katowicach, kierownik warsztatu terapii zajęciowej Śląskiego Towarzystwa Ad Vitam Dignam. W szkoleniu uczestniczyło 36 osób. W dokumentacji przedstawionej kontrolującym znajdują się dokumenty poświadczające uczestnictwo w ww. szkoleniach w postaci certyfikatów ukończenia szkolenia, informacji ofertowej szkolenia i list obecności potwierdzających udział w szkoleniu. Punkt Wsparcia, Pomocy i Informacji dla Osób Doświadczających Przemocy. Punkt Wsparcia i Konsultacji funkcjonował w Mieście Nowy Sącz od miesiąca maja 2011 r. Siedziba Punktu mieści się na parterze budynku zajmowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Sączu, przy ul. Żywieckiej 13. Punkt zajmuje dwa pomieszczenia w jednym dyżuruje psycholog, prawnik i pracownicy socjalni, w drugim pomieszczeniu znajduje się miejsce przeznaczone dla dzieci rodziców korzystających z pomocy Punktu. Pokój wyposażony jest adekwatnie do potrzeb przebywających w nim dzieci (kolorowa wykładzina, zabawki, książki, stoliczki). Punkt Konsultacyjny został wpisany do Regulaminu Organizacyjnego MOPS zapis został zatwierdzony Zarządzeniem Nr 116/2012 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 18 maja 2012 roku w sprawie ustalenia regulaminu organizacyjnego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Sączu. w Dziale Pracy Środowiskowej. W 2011 roku działalność Punktu nie była formalnie uregulowana. W Punkcie dyżurowało 29 pracowników socjalnych we wtorki, czwartki i piątki w godzinach dopołudniowych od 7.00 do 15.00 oraz od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych od 15.00 do 20.00, a także specjaliści: Psycholog w poniedziałki od 8.00 do 15.00, środy od 7.00 do 15 oraz czwartki od 15.00 do 20.00, Prawnik w poniedziałki i środy od 15.00 do 20.00, Duchowny we wtorki od 16.00 do 18.00 (w zależności od potrzeb). Psycholog dyżurujący w Punkcie zatrudniony jest na ½ etatu na umowę o pracę w Ośrodku Pomocy Społecznej, prawnik zatrudniony jest na umowę zlecenie nr 11/2011 z dnia 11 maja 2011 r. Na terenie Gminy działał również ogólnodostępny telefon w zakresie przemocy domowej czynny w poniedziałki 8.00 do 20.00 oraz od wtorku do piątku od 7.00 20.00. Dyżury przy telefonie pełnili pracownicy socjalni przy infolinii oraz specjaliści: psycholog, prawnik, pracownik socjalny przy telefonie stacjonarnym. Dokumentację pracy Punktu stanowią: - rejestry akt oraz akta spraw osób korzystających z usług Punktu, - zeszyty zapisów (do specjalistów dyżurujących w Punkcie), - książki przyjęć, Ponadto każdy ze specjalistów prowadzi akta osobowe każdej z osób, z którą pracuje i której pomaga. Dokumentację z Dyżurów telefonicznych stanowi zeszyt dyżurów telefonicznych II grupa działań W ramach II grupy zadaniowej zorganizowano: 3.06.2011 r. - Konferencja pn. Wychowanie poprzez dialog rozmawiając zapobiegamy przemocy zorganizowana przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w partnerstwie z Katolickim Centrum Edukacji Młodzieży Kana oraz Zespołem Pomocy Psychologiczno - Pedagogicznej Ostoja. Celem Konferencji było zapoznanie środowiska oświaty - psychologów, pedagogów, nauczycieli z możliwościami uzyskania pomocy i wsparcia dla dzieci i młodzieży ofiar (świadków) przemocy w rodzinie; zapewnienie wczesnej pomocy 8

dzieciom ofiarom (świadkom) przemocy przeżywającym trudności; przedstawienie działalności telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży, przeciwdziałanie wykluczeniu dzieci i młodzieży poprzez nauczanie i wychowanie wspomagające osiągnięcia szkolne i rozwój osobisty, dostarczenie nauczycielom, dorosłym nowych narzędzi, metod, pomysłów, służących doskonaleniu sztuki dialogu i pogłębiania wzajemnych relacji z dzieckiem. W Konferencji wzięło udział blisko 300 osób. Uczestnikami byli dyrektorzy szkół, nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, rodzice, także studenci Instytutu Pedagogicznego PWSZ. Uczestnicy Konferencji mogli wysłuchać m. in. wykładu Lucyny Kicińskiej - Koordynatora telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dzieci Niczyje, dr Szymona Grzelaka - doktora psychologii, wiceprezesa Zarządu Fundacji Homo Homini im. Karola de Foucauld, który od ponad dwudziestu lat zajmuje się uwarunkowaniami problemów młodzieży i ewaluacją oddziaływań profilaktycznych. 14.12.2011 r. - Konferencja pn. "Przemoc Kradnie Życie". Celem Konferencja było wywołanie społecznej dyskusji, zwiększenie świadomości społeczności lokalnej Miasta Nowego Sącza oraz wzmocnienie zaangażowania w rozwiązywanie problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie. Konferencja była również podsumowaniem dotychczasowych działań realizowanych na poziomie lokalnym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Sączu w ramach programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pn. Przemoc Kradnie Życie, Sądecki Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu, Komendę Miejską Policji w Nowym Sączu. Przedstawiciel Wojewody Małopolskiego zaprezentował działania podejmowane w 2011 roku na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie Województwa Małopolskiego. Uczestnicy Konferencji mogli również wysłuchać wykładu dwóch ekspertów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie: Pana Jarosława Polanowskiego oraz Pani Renaty Durdy. W Konferencji wzięło udział około 110 osób przedstawicieli środowiska oświaty, pomocy społecznej, prokuratury, sadownictwa, policji oraz służby zdrowia. Wizyta studyjna w OPS Brzeszcze wizyta miała na celu wymianę dobrych praktyk w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie uczestniczyło w niej 7 osób pracowników MOPS. III grupa zadań Realizacja III grupy zadań to przede wszystkim zapewnienie ofiarom przemocy miejsc w ośrodkach wsparcia, lokalach zastępczych, mieszkaniach chronionych, lokalach interwencyjnych, innych miejscach izolacji od sprawcy prowadzenie Sądeckiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej, Ośrodek zapewnia całodobowe miejsca schronienia ale przede wszystkim świadczy wszechstronna pomoc specjalistyczną i wsparcie osobom i rodzinom uwikłanym w przemoc domową; W ramach tego działania utworzono także Grupę Wsparcia dla Kobiet doświadczających przemocy w rodzinie. Głównym celem Grupy Wsparcia było zwiększenie świadomości i poczucia własnej wartości kobiet doświadczających przemocy, rozwijanie umiejętności życiowych zwiększających niezależność oraz nabywanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych skierowanych na zatrzymanie przemocy. Pod potrzeby Grupy Wsparcia wyremontowano i wyposażono pomieszczenie (salkę konferencyjną), w której w każdy wtorek tygodnia odbywały się zajęcia trwające trzy godziny (16 spotkań tj. 48 godzin). W Grupie brało udział 9 kobiet, prowadzona była przez psychologa oraz socjologa, specjalistów realizujących działania o charakterze terapeutycznym i psychoedukacyjnym. Kobiety miały również zajęcia z prawnikiem, kuratorem i funkcjonariuszem policji podczas których poznały jakie prawa ma ofiara przemocy oraz jak korzystać z pomocy policji i sądu. Dokumentację grupy stanowią listy obecności, dokumenty pod nazwą: Proponowane tematy pracy w grupie, Plan pracy psychologa w Grupie Wsparcia dla Kobiet ofiar Przemocy w Rodzinie, dokument będący sprawozdaniem z działalności grupy, ankieta ewaluacyjna wypełniana przez uczestniczki grupy za zakończenie działalności 9

grupy. Dla każdej uczestniczki grupy zakładana była teczka osobowa, w której znajduje się deklaracja uczestnictwa, opinia pracownika socjalnego, opinia psychologa wraz z badaniem przeprowadzonym przez psychologa. Pod opieką pracowników MOPS oraz wolontariuszy pozostawała również Grupa Wsparcia dla Dzieci Świadków przemocy w rodzinie. Zajęcia z Grupą 12 dzieci w wieku od 4 do 17 lat odbywały się w dwóch wyremontowanych (w październiku 2012 r..) i wyposażonych pomieszczeniach. Podczas spotkań dzieci mogły w odpowiednich warunkach lokalowych uzyskać pomoc w nauce, nabywać umiejętności nawiązywania pozytywnych relacji oraz rozwijać swoje umiejętności poprzez zajęcia edukacyjne oraz zabawę. Wyposażenie sali stanowią meble dziecięce oraz materiały pomocnicze i edukacyjne (tablice, książki, materiały papiernicze itp.) niezbędne do pracy z dziećmi. Realizowane Projekty socjalne: 17.09.2011 r. - wyjazd integracyjny Grupy Wsparcia dla Kobiet Ofiar Przemocy w Rodzinie oraz Grupy Dzieci świadków przemocy w rodzinie do Parku Linowego w Rytrze w ramach realizowanego Projektu Socjalnego Ablandia - bezpieczna dawka adrenaliny II. Głównym celem wyjazdu integracyjnego było odreagowanie zalegających napięć psychicznych poprzez intensywną aktywność ruchową o charakterze integracyjnym. Przedsięwzięcia takie w znaczący sposób pomagają niwelować poczucie wykluczenia i izolacji społecznej wśród uczestników Grupy Wsparcia. Zmiana otoczenia, towarzystwo osób z tej samej grupy wiekowej o podobnych problemach pozwoliło uczestnikom projektu otworzyć się na drugiego człowieka, wyzbyć się poczucia wstydu, zniwelować poczucie stygmatyzacji, dało również szansę na relaks i pozwoliło dostrzec inną, bardziej radosną stronę życia; 10.2011 r. - projekt socjalny pn. Jesienny przegląd teatralny. Uczestniczki Grupy miały możliwość bezpośredniego kontaktu ze sztuką teatralną poprzez uczestnictwo w spektaklach, mogły również na żywo zobaczyć znanych polskich aktorów. Projekt powstały z myślą o kobietach, o ich wartości i możliwościach, które często są niszczone przez lęk przed kolejnym dniem w swoim własnym domu; 11.2011 r. - uczestniczki Grupy Wsparcia dla Kobiet doświadczających przemocy w rodzinie wzięły udział w Projekcie socjalnym pn. Warsztaty kreowania własnego wizerunku i savoir vivre. Podczas zajęć Panie zapoznały się z nowymi technikami makijażu i sposobami ich wykonania, a także estetyką i stylem urządzenia mieszkania. Działania te miały na celu podnoszenie poczucia własnej wartości, poznanie swoich mocnych stron, nabycie umiejętności kształtowania pozytywnej samooceny oraz dostrzeżenia wagi pozytywnego myślenia w podnoszeniu poczucia własnej wartości; W ramach realizowanego projektu socjalnego pn. Przyjaciel Świętego Mikołaja, pracownicy socjalni MOPS pozyskali środki rzeczowe i finansowe od zaprzyjaźnionych instytucji i firm, dzięki którym zostały przygotowane paczki mikołajowe dla uczestników Grup Wsparcia. Podczas zorganizowanego dnia św. Mikołaja oprócz tradycyjnego spotkania ze św. Mikołajem, dzieci wraz z mamami wzięły udział we wspólnie przygotowanej Wigilii, do której dołączyli pracownicy tutejszego Ośrodka oraz wolontariusze. Celem projektu socjalnego Przyjaciel św. Mikołaja zorganizowanego dla matek i dzieci z rodzin dotkniętych przemocą, było pokazanie że nie są same, że mogą liczyć na wsparcie otoczenia, które mocno uwrażliwione na potrzeby rodzin jest gotowe przystąpić do wsparcia i nieść pomoc. W dokumentacji kontrolowanej znajdują się potwierdzenia wszystkich podejmowanych inicjatyw. 10

4. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia art.6 ust. 2 pkt 3. Zgodnie z informacjami zawartymi w ankiecie kontrolnej, Miasto Nowy Sącz w razie zaistnienia takiej konieczności, zapewnia osobom/rodzinom dotkniętym przemocą domową 10 miejsc całodobowych w Sądeckim Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu przy ul. Śniadeckich 10a. W ośrodku osoby te mogą także uzyskać specjalistyczną pomoc, porady i wsparcie. 5.Współpraca z GKRPA w zakresie przeciwdziałania przemocy. Wyjaśnienia w powyższej kwestii stanowią załącznik do protokołu. 6. Przegląd dokumentacji finansowej. W 2011 roku Miastu Nowy Sącz przysługiwała dotacja z budżetu Wojewody Małopolskiego w wysokości 191 414 zł. Ze środków własnych Miasto zobowiązane było zapewnić środki finansowe do wysokości przyznanej dotacji. Ponieważ jednak ze środków Wojewody wydatkowano mniejszą kwotę, w rozdziale 85219 - środki PRZEMOC, z budżetu Gminy wydatkowano kwotę 154 368,48 zł. Kwotę 37 045,52 zwrócono do budżetu Wojewody przelewem w dniu 29.12.2011 r. W trakcie kontroli inspektorom przedłożono do wglądu faktury potwierdzające wydatkowane środki finansowe na realizację zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wszystkie faktury wydatkowane na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie zebrane są w zestawieniu zbiorczym w osobnym segregatorze, uporządkowane i odpowiednio opisane. W segregatorze znajdują się również bardzo szczegółowe rozliczenia czasu pracy pracowników socjalnych, których część wynagrodzenia pokrywana była ze środków finansowych Wojewody. Zestawienie wydatków poniesionych na zakup towarów i usług na realizację programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w 2011 r. na kwotę 145 854,39 (w tym 50% z dotacji Wojewody) stanowi załącznik do protokołu. Zestawienie wydatków poniesionych na wynagrodzenia osób realizujących program przeciwdziałania przemocy w rodzinie w 2011 r. na kwotę 162 882,57 (w tym 50% z dotacji Wojewody) stanowi załącznik do protokołu. Wnioski: W trakcie czynności kontrolnych stwierdzono, iż Miasto Nowy Sącz w 2011 roku przystąpiło do programu dotacji Wojewody Małopolskiego i zadeklarowało realizację wszystkich III grup zadaniowych rozpisanych w kryteriach podziału środków dla gmin. Prawidłowo, rzetelnie i z bardzo dobrą znajomością problematyki przemocy w rodzinie realizowało wszystkie zapisy art. 6 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz zadania rozpisane w wytycznych Wojewody. Działania i inicjatywy podejmowane przez Miasto Nowy Sącz dają możliwość przeciwdziałania przemocy w rodzinie, ograniczania negatywnych skutków przemocy domowej, a osobom dotkniętym przemocą w rodzinie możliwość uzyskania wszechstronnej i kompleksowej pomocy i wsparcia. W związku z powyższym nie zostaną wystosowane zalecenia pokontrolne. Na tym protokół zakończono. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. 11

Pouczenie Zgodnie z 17 ust. 2 pkt 7 w związku z 18 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718) kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 18 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół zaparafowano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: Data i miejsce podpisania protokołu: Podpis Kierownika jednostki kontrolowanej kontrolujących: DYREKTOR Józef Markiewicz Podpisy inspektorów: Inspektor mgr Dorota Orzechowska MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ 33-300 Nowy Sącz, ul. Żywiecka 13 tel. 018 444 36 23, 0184443624 Dyrektor-tel/fax 0184435239 Inspektor Wojewódzki mgr Katarzyna Łach 12