Jeże jesienią Jeże jesienią iinfformacjje podstawowe ii niie tyllko wrzesień Matki karmią młode i potrzebują dużo pożywienia, wychodzą więc na żerowanie nie tylko od zmierzchu przez noc do rana, ale także w dzień po kilka razy. Coraz częściej wyprowadzają młode jeże poza legowisko i uczą je zdobywania pożywienia oraz właściwego zachowania w środowisku naturalnym. październik Wszystkie jeże mocno żerują, by zwiększyć tkankę tłuszczową przed zbliżającą się zimą. Samice kończą karmienie młodych i pozostawiają je, by dalej radziły już samodzielnie, a same ruszają na intensywne łowy, gdyż mają już niewiele czasu na zgromadzenie rezerw energetycznych na zimę. Młode jeże desperacko szukają pożywienia, by osiągnąć większą wagę gwarantującą przeżycie zimy. Jeż zbyt małej wagi przed zimą. listopad Jeże pracowicie znoszą suche trawy, mech oraz liście i budują kryjówki oraz legowiska na czas mrozów. Młode jeże intensywnie szukają jeszcze ostatniego pożywienia, by zgromadzić zapas tłuszczu na zimę. Jeże, które nie osiągnęły wagi przynajmniej 700 G, nie mają dużych szans na przeżycie zimy bez pomocy człowieka. Noce są już coraz chłodniejsze i brak jest pokarmu naturalnego. Rozpoczynają się pierwsze hibernacje jeży.
strona 2/5 Zakres ochrony czynnej wobec jeży jesienią: Æ Przez cały listopad i początek grudnia wskazane jest dokarmianie dorosłych jeży - szczególnie spotykanych młodych jeży (urodzonych jesienią). Należy w miejscach ustronnych (pod krzakami, w zaroślach i zaułkach) wystawiać mokrą i suchą karmę przeznaczoną dla kotów oraz w płaskich naczyniach wodę do picia. Dokarmiać należy przynajmniej dwa razy dziennie: w południe i późnym wieczorem. Nie wystawiać mleka, gdyż jeże nie trawią zawartej w nim laktozy! Æ W ogrodach, na skwerach i w parkach pozostawić na zimę sterty gałęzi, liści i innych podobnych odpadów naturalnych. Warto je od góry dodatkowo przykryć folią lub membraną, by zebezpieczyć przed zamoczeniem przez deszcz. Boki sterty pozostawić odkryte dla zapewnienia swobodnego przewietrzania. Jeż o wystarczającej wadze, by przeżyć zimę. Æ Nie zamykać przejść i wlotów wentylacyjnych pod budynkami gospodarczymi, altanami i werandami ani szczelin między budynkami, gdyż w nich jeże lokują często swoje legowiska na zimę. Do tych miejsc warto włożyć pęki siana lub suchych liści. Æ Na terenie zarośniętym krzakami nie spuszczać luzem psów bez kagańca. Uważać, by psy nie rozdrapywały legowisk jeży, by ich nie kaleczyły i nie brały w zęby jeży! Napotkane legowisko zimowe z hibernującym jeżem pozostawić w spokoju i ewentualnie przykryć gałęziami i liśćmi. Nie zaglądać do środka legowisk! Zranione jeże zabrać do weterynarza. Jeż zjadający mokrą i suchą karmę dla kotów.
strona 3/5 Æ Jeśli tuż przed przymrozkami lub później spotka się jeża ważącego mniej niż 700 G, należy zabrać go do pomieszczenia z oknem i temperaturą do 14 o C. Ustawić w nim domek z kartonu lub drewniany o wymiarach ok. 30x30x30 cm zamykany od góry. W bocznej ściance domku wyciąć w narożu otwór wejściowy 10x10 cm, zaś wnętrze wyłożyć siankiem lub porwanymi na drobne strzępy kawałkami kuchennego ręcznika papierowego. Domek ustawić przy ściance na wydzielonej powierzchni min. 4 m 2. Kiedy jeż się ogrzeje i uspokoi (po godzinie), wystawić na spodku po jednej czubatej łyżce mokrej karmy Whiskas Junior oraz jednej łyżce suchej karmy Royal Canin Kitten (karm nie mieszać) oraz stale wystawiać płaskie naczynie z wodą do picia. Nie stać obok, gdy jeż wyjdzie do jedzenia. Karmę wystawiać potem dwa razy dziennie: o zmierzchu i przed nocą. Jeśli jeż jest osłabiony, przez pierwszych 5-7 dni podawać wyłącznie karmę Royal Canin Convalescence Support (dostępna tylko u weterynarzy). Na jedną porcję podawać ½ saszetki na jeża. Kojec z domkiem dla młodych jeży na zimę. Æ Jeśli spotka się więcej jeży, to dla każdego zapewnić oddzielny taki domek i oddzielną wydzieloną powierzchnię - nie lokować razem obcych jeży. Jeże z jednego miotu mogą przebywać w jednym kojcu z domkiem, ale jak jeże dorosną i rozpoczną walki o domek, należy wstawić jeszcze jeden domek. Æ Gdy jeż osiągnie wagę 800 G, w pomieszczeniu obniżyć temperaturę do 9-11 o C, karmić tylko suchą karmą - zapewniając jednak stale wodę do picia. Taką opiekę zapewnić do czasu, gdy jeż rozpocznie hibernację. Wówczas temperaturę w pomieszczeniu obniżyć do max 9 o C lub jeża wraz z domkiem przenieść do zimnego pomieszczenia gospodarczego lub altany a domek wypełnić siankiem. Rodzeństwo młodych jeży w zimowym kojcu na strychu.
strona 4/5 Æ Podczas całej opieki zapewnić jeżowi bezstresowy pobyt: nie brać go bez powodu na ręce, nie głaskać, nie przytulać, nie kontaktować z innymi zwierzętami, dziećmi ani osobami postronnymi! Po wystawieniu karmy każdorazowo natychmiast się oddalić (nie stać obok), by jeż nie kojarzył człowieka z karmą. Nie wyjmować jeża z domku bez potrzeby. Ważenie kontrolne wykonywać raz na tydzień na wadze kuchennej w gramach - stale o tej samej porze - przed karmieniem. Jeża brać do ważenia w rękawiczkach. Zmiana wagi jest ważną informacją o zdrowiu jeża! Æ Kojec i domek sprzątać codziennie. Do mycia kojca nie stosować detergentów, a jedynie ciepłą wodę z mydłem. Sprzątać kojec tylko wtedy, gdy jeż śpi w domku - czyli w dzień - najlepiej przed południem. Sprzątać domek tylko, gdy jeż się obudzi i wyjdzie z domku. Podczas hibernacji, jeża nie brać na ręce i nie zaglądać do domku. Nie stosować trocin na ściółkę, lecz stare gazety lub ostatecznie suche liście lub miękką tekturę falistą. Æ Na wiosnę, kiedy jeż się wybudzi z hibernacji, karmić jeża identycznie jak przed hibernacją - do czasu, gdy w nocy temperatura się podniesie do 9 o C. Wtedy, domek wraz z jeżem w środku, po pierwszym karmieniu (o zmierzchu), przenieść jak najbliżej miejsca znalezienia, ale w okolicy bezpiecznej. Nie może to być: las, teren podmokły, łąka ani otoczenie z hałasem czy zapachami chemicznymi. Domek zostawić na kilka dni, po czym można go zabrać. Najlepszym miejscem do wypuszczenia jeża są: obrzeża lasów i parków, stare ogrody, nieużytki, zarośla i zakrzaczenia lub sąsiedztwo zabudowań wiejskich - jak najdalej od ruchliwych szos, ulic i agresywnych psów. Æ Podczas opieki, codziennie uważnie przyjrzyj się jego odchodom. Zdrowy jeż ma odchody ciemne w odcieniu brązowym, granatowym, zielonym lub czarne, zwarte i w jednolitym kolorze. Jeśli w odchodach zauważysz jaśniejsze wtrącenia podobne do ryżu, makaronu lub płatków owsianych, będzie to oznaka, że jeż ma pasożyty wewnętrzne. Wówczas, należy pokruszyć ¼ tabletki Dehinel Plus lub ¼ tabletki Pratel i po zmieszaniu proszku z przegotowaną wodą, za pomocą strzykawki podać jeżowi do połknięcia. Po 12-14 dniach dawkę powtórzyć mimo, iż odchody nie będą budzić zastrzeżeń. Zamiennie można zakropić na grzbiet jeża pomiędzy igły na skórę jedną dawkę preparatu Profender Spot-On dla małych kotów pojemności 0,35 ml. W takim przypadku, drugiej dawki tego preparatu już nie należy stosować! Człony tasiemca w odchodach jeża.
strona 5/5 Æ Jeże nie roznoszą wścieklizny, więc jeśli zauważysz na kolcach jeża spienioną ślinę lub zauważysz jak jeż obrzuca się pienistą śliną, nie martw się - to normalny objaw u jeży, które w ten sposób zwykle reagują, gdy napotkają nowy dla nich zapach lub smak. Æ Jeże mogą mieć na sobie kleszcze lub pchły, ale te pasożyty nie przechodzą ani na człowieka, ani na zwierzęta domowe i żywią się wyłącznie na jeżach. Jeśli trafisz na pojedyncze kleszcze, można je usunąć pęsetą. Przy większej ilości - zwłaszcza pcheł - można zastosować na skórę jeża na grzbiecie 2-3 kropelki Frontline, ale tylko gdy jeż waży ponad 400 G. Dawkując preparat, należy igły rozchylić, aby kropelki trafiły na skórę jeża na grzbiecie. Æ Jeśli jeż jest wyraźnie brudny, należy go włożyć do miski z ciepłą wodą (jak dla dziecka) nalaną na wysokość 7-8 cm. Najpierw jeż powinien przez kilka minut pochodzić po wodzie, by odmoczyć brzuszek, a potem kubkiem należy polewać jeża po grzbiecie przez kilka minut - uważając, by nie zamoczyć mu uszu, noska i oczu. Na koniec polać po grzbiecie czystą ciepłą wodą z kubka. Po kąpieli jeża przetrzymać w ręczniku, a potem kolejnym suchym (łącznie przez 30 minut) w ciepłym pomieszczeniu. Kąpiel jeża. Uwaga: Jeże objęte są ochroną ścisłą i zabronione jest przetrzymywanie jeży bez uzasadnionego powodu oraz bez zezwolenia. Dlatego, jeśli ratowałeś jeża przez zimę, to na wiosnę jak tylko zajdą podane wyżej okoliczności, jeża należy niezwłocznie wypuścić do środowiska naturalnego. Zabronione jest sprzedawanie, darowanie lub przekazywanie jeży. Opracowanie i fotografie: Polskie Stowarzyszenie Ochrony Jeży Nasze Jeże Białystok, grudzień 2014 r. W przypadkach potrzeby przekazania jeży do opieki i rehabilitacji - kontaktować się z naszym ogólnopolskim Pogotowiem Jeżowym nr tel. 505-140-960 lub zgłaszać bezpośrednio do Opiekunów Jeży Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Jeży Nasze Jeże albo do Ośrodków Rehabilitacji Zwierząt (wykaz znajduje się na stronie www.naszejeze.org).