Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne JAN K. KOWALCZYK, TADEUSZ KURZAC, BOGUSLAW SOSZYŃSKI 127 --' Nowe stanowiska interesujących gatunków żądłówek (Hymenoptera, Aculeata) w regionie łódzkim KOWALCZYK J.K, KURZAC T., SO SZYŃSKI B. 2009. New localiti es of interesring Aculeala (HymenopIera) in Łód ź region. Parki nar. Rez. Przyr. 28(2) : 127-134. ABSTRACT: The wark presents new localities of21 endangered, rare and protected speeies of Aculeata from the farnilies of: Chrysididae, Vespidae, Sphecidae, Crabronidae and Apidae. Th ey were found mainly in Bolimowski, Spal ski, Sulejowski, Przedborski and Załęe zańsk i Landscape Parks. The species of Sceliphron destillatorium, Hylaeus styriacus and Andrena limata are new in the Łódź region. KEY WORDS: Hymenoptera, Aculeata, endangered species, landseape parks, Łódź region. Jan K. Kowalczyk : ul. 1. Matejki 13 m 45, 81-407 Gdynia: Tadeusz Kurzac: Ogród Botaniczny, ul. Krzemieniecka 36/38, 94-303 Łódź, tel. 042 688 44 20, e-mail: tadeusz_kur.:.ac@02.p1: Bogusław Soszyńsk i: Terenowy Ośrodek Edukacji i Kultury Ekologicznej, ul. Okólna 183. 91-520 Łódź, e-mail: eusosz@retsat l.com.pl WSTĘP Dane zawarte w pracy pochod zą z lat 1994-2008. Na 12 stanowiskach zlokalizowanych w regionie łódzkim (obszar leżący w granicach administracyjnych województwa łódzkiego) stwierdzono występowanie 21 gatunków zagrożonych w Polsce żądłówek Aculeata. Owady odławiano siatką entomologiczną metodą "na upatrzonego", metod i lościowych nie stosowano. Podane niżej stanowiska żądłówek wykazane zo stały głównie w pięciu parkach krajobrazowych woj. łódzkiego - Bolimowskim Parku Krajobrazowym (B PK), Spalskim Parku Krajobrazowym (SpPK), SulejowskimParku Krajobrazowym (SuPK), Przedborskim Parku Krajobrazowym (PPK) i Załęczańskim Parku Krąjobrazowym (ZPK). Przy wymienionych gatunkach podano, w oparciu o analizę piśmiennictwa, liczbę znanych stanowisk w regionie łódzkim. Prace źródłowe cytowano, jeżeli liczba tych stanowisk była mniejsza niż pięć. Nazewnictwo gatunkowe i status zagrożenia przyjęto za Fauną Polski (BOGDANOWICZ i in. 2004). Celem pracy jest poszerzenie wiedzy o rozmieszczeniu zagrożonych gatunków żądłówek w regionie łódzkim. WYKAZ GATUNKÓW W podanym niżej wykazie zaznaczono kategorie zagrożeń poszczególnych taksonów, wpisując je w kwadratowych nawiasach obok nazw gatunkowych:
128 Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne CR - krytycznie zagrożony,vu - narażony, NT - bliski zagrożenia, LC - najmniejszej troski, DD - dane niepełne. Chrysididae Hedychrum chalybaeum DAHLBOM, 1854 [LC] SuPK - Szarbsko (DB28), 2.07.2006, 0, leg. T. KURZAC (TK). Gatunek znany był dotychczas w regionie łódzkim z 8 stanowisk. Pierwsze trzy opublikowano w latach 1920-1950 (BANASZAK 1980), a pozostałe w okresie 1991-2008. Holopyga chrysonota (FÓRSTER, 1853) [LC] SuPK - Tresta (DC30), 3.07.1996,2 exx., leg. B. SOSZYŃSK I (BS). Gatunek znany w regionie łódzkim z Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki (KOWALCZYK 1988 a), z BPK (KOWALCZYK 1995 a) i miejscowości Ciosny- Sady (KOWALCZYK, SZCZEPKO 2008b). Vespidae Euodynerus dantici (Rossi, 1790) [VU] PPK - Góra Krzemycza (DB25), 2.07.2008, ~, leg. l.k. KOWALCZYK (JKK). Gatunek znany w regionie łódzkim z okolicy Rogowa (KOWALCZYK 1988b) i z Mikołajowa k. Słotwin (KOWALCZYK 1996). Euodynerus quadrifasciatus (failricius, 1793) [DO] PPK - Góra Krzemycza (DB25), 29.05.2008, d, leg. BS. Gatunek znany dotychczas w regionie łódzkim z 8 stanowisk opublikowanych w latach 1988-2007. Polistes dominułus (CHRIST, 1791) [DO] Walewice (DC07), obszar Natura 2000 - PLB 10000 l, 18.07.2006, 0, leg. JKK. Gatunek znany obecnie w regionie łódzkim z 30 stanowisk, w tym 14 wykazanych w Łodzi (KOWALCZYK, NADOLSKI 2007; KOWALCZYK, SZCZEPKO 2008a). Warto jednak zaznaczyć, że do drugiej połowy lat 80-tych ubiegłego wieku P. dominu/us znany był w omawianym regionie tylko z jednego stanowiska w Modlicy pochodzącego z lat 40-tych XX w. (KOWALCZYK 1988 c). Pierwsze współczesnestanowiska P. dominu/us w regionie pochodząz lat 1989-1995 (KOWALCZYK 1994, 1995b). Zdaniem OLEKSY
Notatki florystyczne, fauni styczne i mikobiotyczne 129 i W I ŚN IOWS Kl EGO (2005) "klecanka rdzaworożna nie jest gatunkiem szczególnie zagrożonym a warunki antropoge niczne wręcz ją p rop aguj ą". Według w/w autorów na leży ona do gatunków ekspansywnych o dużej p l a stycznośc i ekologicznej. Sphecida e Sceliphron destij/atorium (llllger, 1807) [NT] SpPK - Inowłódz (OC40), 30.06.2008, ~, I eg. JKK; 6.07.2008, ~, leg. BS. Gatunek nowy dla regionu łódzkiego. W Polsce znany z Wyżyny Lubelskiej, Beskidu Zachodniego, Beskidu Wschodniego i Bieszczadów (WI Ś NIOWSKI 2004). W 2005 roku wykazany został z Ojcowskiego Parku Narodowego (WI ŚNIOW SKI 2007). Crabronida e Bembix rostrata (LINNAEUS, 1758) [VU] SuPK - Szarbsko (OB28), 2.07.2006, 0, leg. TK; Pruszków (CC61), \.07.2005, 0, leg. JKK. Gatunek znany dotychczas w region ie łódzkim z I I stanowisk. Pierws zy raz podany zo s tał przez OROGOSZEWSKI EGO (1932) z Łowicza, a następne stanowiska opublikowano w latach 1988-2008. Lestica a/ata ( PAN ZER, 1797) [VU] SuPK - Szarbsko (OB28), 2.07.2006, 0, leg. TK. Sp PK - Inowlódz (OC40), 30.06.2008, ~, leg. JKK. PPK - rezerwat Murawy Dobromierskie (OB25), 2.07.2008, 2 ~ ~, leg. JKK. Gatunek znany w regionie ł ódzkim z 14 stanowisk opublikowanych w latach 1988-2008. Oxybe/us victor L EPELETIER, 1845 SuPK - Szarbsko (OB28), 2.07.2006, 2 ~~, leg. TK. W regionie łódzkim gatunek znany z jednego stanowiska w Łod zi (dane z lat 70. ubie głego wieku) (KOWALCZYK 199 I). Zdaniem autorów powinien znal eźć się na "C zerwonej liś cie " z k ategorią zagroże n i a VU (gatunek narażony). Tachysphexf ulvitarsis (A. COSTA, 1867) [CR] SpPK - l nowłód z (OC40), 6.07.2008, ~, leg. BS.
130 Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne W regionie łódzkim gatunek wykazany z Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich (KOWALCZYK, KURZAc 2007 a) oraz z terenów kolejowych w Łodzi (KOWALCZYK, NAOOLSKI 2007). Apidae Ammobates punctatus (FABRICIUS, 1804) [DD] SpPK - Inowłódz (OC40), 30.06.200S, ~, 3, leg. JKK. SpPK - Teofilów (OC40), I.OS.200S, ~, leg. BS. Gatunek znany w regionie łódzkim z Bełchowa (DROGOSZEWSKI 1937-1938) oraz z Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich (KOWALCZYK, KuRZAC 200Sa). Andrenafulvida S CHENCK, 1853 [VU] BPK - Grabie (OC46), 9.06.1994, ~, leg. JKK, det. W. C ELARY. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łowicza (DROGOSZEWSKI 1934). Andrena limata SMITH, 1853 [VU] Łódź - Stoki (OC03), 6.04.2008, <;2, kopalnia piasku, kwiaty wierzby Sa/ix L., leg. JKK, det. W. CELAR Y. Gatunek nowy dla regionu łódzkiego, reprezentuje element subrnedyterraneńsko -pontyjski, znany w Polsce z 5 stanowisk w południowej części kraju (OYLEWSKA 1987). Nowe dwa stanowiska z Górnego Śląska i Wyżyny Krakowsko -Wieluńskiej podają CELARY i WIŚNI OWSKI (2003). Bomhus subterraneus ( L II' NAEUS, 1758) [VU] Orłów (OC07), obszar Natura 2000 - PLB 100001, 18.07.2006, 3, obserwowany przez JKK. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łowicza (DROGOSZEWSKI 1932), BPK (KOWALCZYK 2002), ZPK (KOWALCZYK, KURZAC 2002), Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich (KOWALCZYK, KURZAC 200Sb) oraz z Łodzi (KOWALCZYK, SZCZEPKO 200S a). Objęty w Polsce ścisłą ochronągatunkową. Epeoloides coecutiens (FA3RICIUS, 1775) [DD] ZPK - Krzeczów (CB47), 3.08.2004, <j?, O, leg TK. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łodzi i okolicy Łowicza (KOWALCZYK 1997), Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki (BANASZAK, KOWALCZYK 2007), BPK (KOWALCZYK, KURZAC 2007b) oraz PPK (SOS ZYŃSKI i in. 2008).
~i;i,...,:,,- Ż:.. Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne 131 Hylaeus gredleri F ORSTER, 1871 [DO] SpPK - Inowłódz (DC40), 30.06.2008, O, leg. JKK, det. W. CELARY. SpPK - Teofilów (DC40), 13.08.2008, ~, leg. BS, det. W. CELARY. PPK - rezerwat Murawy Dobromierskie (DB25), 2.07.2008, ~, leg. TK, det. W. CELARY. Gatunek znany w region ie łódzkim z Łodzi i Rogowa (BANASZAK, KOWALCZYK 2007) oraz z rezerwatu Ż ądł owice WSpPK (KOWALCZYKi in. 2008). Hylaeus rinki (GORSKI, 1852) [VU] Psary (DC06), obszar Natura 2000 - PLB 10000 1, 18.07.2006, ~, kwiaty je żyn Rubus L., leg. JKK, det. W. CELARY. Gatunek znany w regionie łódzkim z BPK (KOWALCZYK, KURZAC 2007 b), Tomaszowa Mazow ieckiego (BANASZAK, KOWALCZYK 2007) i Łodz i (KOWALCZYK, SZCZEPKO 2008 a). Hylaeus styriacus FORSTER, 1871 [DO] SpPK - Teofilów (DC40), 13.08.2008, ~, leg. BS, det. W. CELARY. Gatunek nowy dla regionu łódzkiego, reprezentuje element subpontyjski, znany w Polsce z 10 krain, samice buduj ą gniazda w suchych łod ygach bylin (CELARY, DYLEWSKA 1988; CELARY, WI Ś N I O W S KI 200 I). Melina nigricans A LFKEN, 1905 Orłów (DC07), obszar Natura 2000 - PLB 100001, 18.07.2006, ~, ćl kwiaty krwawnicy pospolitej Lythrum sa licaria, Jeg. JKK. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łow icza (DROGOSZEWSKI 1934), z BPK i Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki (BANASZAK, KOWALCZYK 2007). Według CELAREGO (2007) gatunek ten należy umie ścić na "Czerwonej li ście" z kategorią zagrożenia VU (gatunek narażony). Systropha curvicomis (SCOPOLI, 1770) [DO] SuPK - Szarbsko (DB28), 2.07.2006, 3 00, kwiaty powoju polnego Convolvulus arvensis, leg. TK. SpPK - Inowłódz (DC40), 30.06.2008,2 00, ~, kw i aty C. arvensis, leg. JKK. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łowicza (DROGOSZEWSKI 1932), z Baryczy nad Grabią i Justynowa (okre s II wojny św iatowej ) (BANASZAK, KOWALCZYK 2007) i SuPK (KOWALCZYK, KURZAC2008 a).
132 Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne Tetralonia dentata (KLUG, 1835) SpPK - Inowłódz (DC40), 30.06.2008, ~, obserwacja JKK. Gatunek znany w regionie łódzkim z Łowicza (DROGOSZEWSKI 1932), 3 stanowisk w okolicy Łod zi (BANASZAK, KOWALCZYK 2007) i Łodzi (KOWALCZYK, SZCZEPKO 2008a). Objęty w Polsce ś c is łą ochroną gatunkową. PODZIĘKOWANIA Autorzy dz iękuj ą Panu Profesorowi Waldemarowi Celaremu za oznaczenie wybranych gatunków p s zczół oraz Recenzentowi za cenne uwagi. PIŚMIENNICTWO BANASZAK l. 1980. Złotolitki Chrysididae. Kat, Fauny Polski, 26, 3. PWN, Warszawa. BANASZAK L, KOWAl.cZYKLK. 2007. Notes on bees (HymenopIera : Apoidea: Apiformesv of central Poland. Fragm. faun. 50: I - 18. BOGDANOWICZW., CIIUDZICKA E., Pll.IPIUK L, S KIBIŃSKA E. (red.) 2004. Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa. CELARY W. 2007. Zagro żenia i ochrona b ioróżnorodności polskich pszczół sp ójnieowatych (Hymenoptera : Apoidea : Anthophila: Melittidaei. Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN,Kraków. CELARY w., DYLEWSKA M. 1988. Colletidae ihymenoptera, Apoidea ) Polski. Pol. Pismo cnt. 58: 359-382. CELARY W., WI Ś NIOWSK I B. 200 I. Contribution to thc bee fauna (Hym enopiera : Apo idea) of Poland. Acta zool. cracov. 44(4): 413-418. CElARYw., WI Ś NIOW S KI B. 2003. Contribution to the bee fauna (Hymenoptera: Apoidea) of Poland. II. Acta zool. cracov, 46(4): 359-364. DROGOSZEWSKI K. 1932. Wykaz żąd łówek zebranych w Polsce Środkowej. Pol. Pismo cnt. I I: 113-11 8. DROGOSZEWSKI K. 1934. Nowe dla Polski Ś rodk owej żąd łó w k i. Pol. Pismo ent. 13: 125-130. DROGOSZEWSKI K. 1937-1 938. Przyczynek do z naj om oś c i fauny żądłówe k Polski Śro d kowej. Pol. Pismo cnt. 16-1 7: 165-166. DYLEWSKA M. 1987. Rodzaj Andrena Fx amci us (Andrenida e, Apoidea ) w Polsce. Pol. Pismo ent. 57: 495-518..' KOWALCZYK l.k. 1988a. Nowe stanowiska w Polsce i nteresujących gatunków żądłówek Hymenoptera, Aculeala. Przegl. zool. 32: 221-223. KOWALCZYK l.k. 1988b. Żądłówki (Aculeala, Hym enoptera) Wyżyny Łódzkiej, C zę ś ć I - okolice Rogowa (woj. skierniewickie). Acta Univ. Lodz., Folia zool. anthr. 6: 39-55. KOWALCZYK J.K, 1988c. Żądłówki (Hym enopiera, Aculeala) Wyżyny Łódzkiej. Cz. II - okolice Łodzi. Acta Univ. Lodz., Folia zool. anthr. 6: 57-71. KOWALCZYK J.K. 1991. Materiały do znajomo ści żądłówek (Hym enopt era, Aculeala) Łod z i. Acta Univ. Lodz., Folia zool. anthr. 7: 67-114. KOWALCZYK J.K. 1994. Ż ądłówk i (Hym cnoptcra, Aculeatai Lasu Ła giewniki w Łod zi. Acta Univ. Lodz., Folia zool, 2: 65-91.
Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne 133 KOWALCZYK J.K. 1995a. Nowe oraz interesuj ące gatunki Chrysididae (Hym enoptera) w ś rodkowej Polsce. Wiad. entomol. 14: 159-164. KOWALCZYK J.K. 1995b. Nowe stanowiska klecanki Polistes. dominulus (CIIRIST, 1791) [syn. P. ga//icus (L.)] (Hym enoptera, Vespidae) w Polsce Srodkowej. Przegl. zool. 39: 283-286. KOWALCZYK J.K. 1996. Nowe stanowiska interesujących gatunków Eumenidae (flym enoptera, Vespoideoi w środ k owej Polsce. Wiad. entomol. 15: 37-42. KOWALCZYKJ.K. 1997. Nowe stanowiska żąd lówek (Hymeno ptera: Acu/eata) rzadko spotykanych w Polsce. Wiad. entomol. 16: 53-54. KOWALCZYK J.K. 2002. Bezkręgowc e. [W:] Bolimowski Park Krajobrazowy - Monografia Przyrodnicza, J. JAKUBowSKA-GABARA, J. MARKOWSKI (red.). Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej, Łódź, 67-74. KOWALCZYK J.K., KURZAC T 2002. W stępna lista wybranych rodzin błonkówek Hymenopiera i muchówek Diptera Załęczań skiego Parku Krajobrazowego. [W:] Funkcjonowanie parków krajobrazowych w Polsce, J.K. KUROWSKI, P. WITOSLAWSKI (red.). Wyd. Katedra Geobotaniki i Ekologii Ro ślin UŁ, Łódź. KOWALCZYK J.K., KuRZAC T. 2007 a. Stan poznania wybranych rodzin żądłówek (Hym enoptera. Aculeata) Parku Krajobrazowego Wzn i esi eń Łódzk ich. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 59-74. KOWALCZYK J.K., KURZAC T 2007b. Chronione, zagro żone i rzadkie gatunki owadów w rezerwacie Polana Siwica w Bo1imowskim Parku Krajobrazowym. Chrońmy Przyr. ojcz. 63: 60-69. KOWALCZYK J.K., KuRZAc T 2008 a. Stan poznania i wst ępn a waloryzacja pszczół ihymenoptera, Apo idea, Apiformes) regionu łód zkiego. [W:] Krajob raz i b ioróżn orodność, S. KACZMAREK (red.). Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz. KOWALCZYK J.K., KURZAC T 2008 b. Trzmiele i trzmielce (Hym enoptera, Apidae: Bombus LATR., Psithyrus LEP.) Parku Krajobrazowego W zniesie ń Ł ódzkich. C h roń my Przyr. ojcz. 64: 43-56. KOWALCZYK J.K., NAlXll.SKI J. 2007. Żądłówki (Hym enoptera, Aculeata) terenów kolejowych w Łodzi. Wiad. entomol. 26: 279-288. KOWALCZYKJ.K., SOSZ Y Ń S KI B., G Al.I Ń S KA E., KURzAc T. 2008. Materi ały do znajo mo ści żąd ł ówek (Hymenoptera, Aculeata s Spalskiego Parku Krajobrazowego i terenów p rzy l egły c h. Parki nar. Rez. Przyr, 27(3): 5 1--62. KOWALCZYK J.K., SZCZEPKO K. 2008a. Actual list of Aculeata (Hy menopiera) of Ł ód ź city. Acta Univ. Lodz., Folia Biol. et Oecol. 4: 127-146. KOWALCZYK J.K., SZCZEPKO K. 2008 b. Contribution to the knowledge of Aculeata (Hym enoptera) ofłódzkie voivodeship. Acta Univ. Lodz., Folia Biol. et Oeeol. 4: 147-166. OLEKSA A., WI Ś NIOW SKI B. 2005. Klecanka rdzaworożna Polistes dominu/us (CIIRIST, 1791) (Hym enoptera : Vespidae: Polistinae) - czy faktycznie gatunek skrajnie zagro żony w Polsce? Wiad. entomol. 24(3): ł79 -ł 8 8. S O SZYŃSKI 8., KOWALCZYKJ.K., MIELCZAREKL, MOCARSKI Z., OSleKI T, SOBCZAK S. 2008. Owady. [W:] Przedborski Park Krajobrazowy, 20 lat istnienia PPK (ł98 8-2008), Z. WNUK (red.). Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów. W' Ś NIOW S KI B. 2004. Annotated checklist of the Polish digger wasps ihymenoptera: Sphecidaei. Pol. Pismo ent, 73: 33-63. W' Ś NI OWS KI B. 2007. Dodatki do fauny błonk ówek ilnsecta, Hymenopterai Ojcowskiego Parku Narodowego. P rądni k, Prace Muz. Szafera 17: 131-148.
134 Notatki florystyczne, faunistyczne i mikobiotyczne SUMMARY In the work new localities of 21 endangered, rare and protected species of Aculeata from the families of: Chrysididae, Vespidae, Sphecidae, Crabronidae and Apidae are given, They were identificd mainly in Bolimowski, Spalski, Sulejowski, Przedborski and Załęc zań ski Landscape Parks and 4 spccies were found in the planncd area of Nature 2000 - PLB 10000I, located in the Warsaw-Berlin proglacial stream valley. Tree species - Sceliphron destillatorium, Hylaeus styriacus and Andrena limata are new in the Ł ódź region. Authors suggest to include Oxybelus victor in the " Red list ofthreatened animals in Poland", and givc it the VU category (vulnerable species). Nadesłano do redakcji: styczel12009 I: Wpłynęło ponownie po poprawkach: kwiecień 2009 r. Przyjęto do druku: kwiecie ń 2009 r.
Parki Narodow e i Rezerwaty Przyrody National Parks and Nature Reserves (Parki nar. Rez. Przyr.) 28 2 1-136 2009 SPIS TREŚCI JACEK PI ĘTKA, BEATA DOBROWOLSKA - Stopień po raże n i a sosen Pinus sy lvestris L. przez czyrenia sosnowego Phellinus pini (BROT.: FR.) A. AMES w obszarze ochrony ścisłej "Nart" w Kampino skim Parku Narodowym....... 3 PAWEL ZARZYŃSKl - Zakres zdolności i preferencji troficznych drewna izolatu pniarka modrzewiowego (Fomitopsis officinalis (VILL.) BONDARTSEV et SINGER) po c h o d ząc eg o z obszaru chronionego "Chełmowa Góra" badany w warunkach in vitro............................................... 15 KATARZYNA KOLANKO - Porosty rezerwatu przyrody "Starodrzew Szyndzielski" w Parku Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej (północno -wschodnia Polska) 29 DARIUSZ KUDIAK - Porosty rezerwatu.dziektarzcwo"................... 45 JAN K. KOWALCZYK, TADEUSZ KURZAC, JERZY NADOLSKI - Żądłówki (Hymenoptera, Aculeata) wybranych obszarów chronionych w Parku Krajobrazowym Międzyrzecza Warty i Widawki......................... 57 MALGORZATA SK RZYPCZYŃ SKA, JUSTYNA CZOPA - Owady uszkadzające owoce i nasiona jarzębin y zwyczaj nej Sorbus aucuparia L. w Gorczań skim Parku Narodowym..................................................... 73 ANNA KLASA, JÓZEF PARTYKA - Stanowiska bobrów europejskich Castor fib er L. w Dolinie Sąspowskiej (Ojcowski Park Narodowy) w latach 2005-2007 w porównaniu z latami 1985-1992................................... 83 DOM INIK KO P EĆ, BI.A ŻE] ClIMI ELECK I, ANNA HAI.I.ADlN -DĄIlR OW SKA, JUSTYNA WYLAZI.OWSKA, ANNA KOZACZUK, PIOTR POPKIEWICZ, ANNA TRAUT-SELlGA, LESZEK KUCHARSKI - Obszar Natura 2000 "Pradolina Warszawsko-Berlińska" - ostoją cennych gatunków roślin naczyniowych............................. 97 ANNA HALLADl N -DĄBROWSKA, BLA2:EJ ClIMIELECKI, PIOTR NI ED ŻWI ED ZKI - - Obszar Natura 2000 "Łąka w Bęczkowicach" jako ostoja cennych gatunków roślin naczyniowych - problemy i perspektywy ochrony.................. 107 NOTATK I FL ORYSTYCZNE, FAUN ISTYCZNE I M IKOBIOTYCZNE MALGORZATA KARCZEWSKA - Nowe stanowisko goryczk i wąskolistnej Gentiana pn eumonante w Białowieskim Parku Narodowym 125 JAN K. KOWALCZYK, TADEUSZ KURZAC, BOGUSLAW S OS Z Y Ń SKI - Nowe stanowiska interesujących gatunków żąd łówe k (Hymenoptera, Aculeata) w regionie łódzkim................................................ 127