IZBA GOSPODARCZA HANDLOWCÓW, PRZETWÓRCÓW ZBÓŻ I PRODUCENTÓW PASZ Członek COCERAL, FEFAC i European Commodities Exchange Notatka Sygnalna z dnia 28 stycznia 2019 r. I. SYTUACJA NA RYNKU KRAJOWYM Wydaje się, iż więcej ofert sprzedaży zbóż (głównie pszenicy) ze strony rolników powinno pojawić się II połowie lutego. Część rolników będzie bowiem potrzebować środków finansowych na bieżącą działalność. Po stronie popytowej, większość przetwórców kupuje niewiele i cały czas bazuje na zgromadzonych zapasach ziarna oraz realizuje wcześniej zawarte kontrakty na dostawy zbóż zarówno z rynku krajowego jak i z importu (ukraińska kukurydza). W połowie tygodnia, ceny oferowane za ziarno z dostawą kształtowały się następująco (przy zakupie większych partii ziarna): pszenica konsumpcyjna (12.5% białka) 840-880 PLN/t, pszenica paszowa 840-870 PLN/t, pszenżyto 760-830 PLN/t, jęczmień paszowy 830-870 PLN/t, jęczmień browarny 900-940 PLN/t, żyto konsumpcyjne 740-780 PLN/t, żyto paszowe 700-750 PLN/t, kukurydza 720-760 PLN/t, owies paszowy 720-780 PLN/t. W styczniu br., wielkość eksportu zbóż drogą morską będzie jedną z najmniejszych w sezonie. Większy eksport pszenicy spodziewany jest w lutym/marcu br. i będzie głównie dotyczył pszenicy o wyższej zawartości białka. Nie wykluczone, iż w lutym br. eksport pszenicy drogą morską przekroczy 100 tys. ton. Zmniejszająca się podaż eksportowa pszenicy w Rosji i rosnące ceny rosyjskiego ziarna powodują, iż rośnie opłacalność eksportu unijnej pszenicy. W połowie tygodnia, ceny pszenicy z dostawą do portów przedstawiały się następująco (netto): 1
pszenica konsumpcyjna (min. 13% białka) 875-880 PLN/t (dostawa I-II), pszenica konsumpcyjna (min. 14% białka) 890 PLN/t (dostawa I-II). Na kołach przedmiotem eksportu jest przede wszystkim kukurydza, która wysyłana jest na rynek niemiecki (wschodnie landy). Po stronie importu, przedmiotem przywozu w dalszym ciągu jest głównie ukraińska kukurydza. Obecnie trwa realizacja wcześniej zawartych kontraktów na dostawy tego zboża. Ukraińska kukurydza cały czas oferowana jest w cenie około 195 $/t na bazie FCA terminal przeładunkowy w woj. świętokrzyskim (dostawy I-V 2019). Z kolei, import pszenicy z południa Europy jest natomiast niewielki w związku z niekorzystnymi relacjami kursowymi i brakiem opłacalności. II. CENY NA GIEŁDACH CBOT I MATIF Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago nieznacznie wzrosły, w związku z pogłoskami o możliwych zakupach amerykańskiej pszenicy przez Chiny oraz rosnącymi cenami rosyjskiego ziarna. Ceny amerykańskiej pszenicy są obecnie jednymi z najniższych na rynku światowym, co stwarza szanse na większy eksport tego zboża z USA w kolejnych tygodniach sezonu. Problemem są jednak wyższe koszty frachtu przy eksporcie pszenicy z USA do niektórych destynacji. W piątek 25/01 cena pszenicy SRW w kontrakcie marcowym 2019 na giełdzie w Chicago wyniosła 191,07 USD/t i była o 0,5% wyższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie majowym 2019 wzrosła o 0,7% i wyniosła 193,64 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie także nieznacznie wzrosły. Na unijnym rynku wzrósł optymizm co do możliwości większego eksportu pszenicy do krajów trzecich w kolejnych tygodniach sezonu. Po rekordowym tempie eksportu w I połowie sezonu, potencjał eksportu pszenicy z Rosji i Ukrainy słabnie. Ponadto, rosnący kurs rubla do dolara winduje w górę ceny rosyjskiej pszenicy, tym samym otwierając drogę konkurencji do większej sprzedaży na eksport. W piątek 25/01 cena pszenicy w kontrakcie marcowym 2019 na MATIFie wyniosła 205,75 EUR/t i była o 0,9% wyższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie majowym 2019 wyniosła 206,75 EUR/t i także była o 0,9% niższa niż przed tygodniem. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT wzrosły. Uczestnicy rynku z ulgą przyjęli zapowiedziane wznowienie na 3 tygodnie działań rządu federalnego, co umożliwi publikację istotnych raportów rynkowych. Ponadto, prognozy utrzymania się posuchy w Brazylii w najbliższych dniach stanowią wsparcie cen soi na giełdzie CBOT. Z drugiej strony, niepewność co do możliwości dalszych, większych zakupów amerykańskiej soi przez Chiny hamuje większe odbicie jej cen za oceanem. Okienko zakupowe amerykańskiej soi zaczyna się zamykać w związku z trwającymi zbiorami soi w Brazylii, której ceny w eksporcie już są niższe od cen amerykańskiej soi. W piątek 25/01, cena soi na giełdzie w Chicago w 2
kontrakcie najbliższym (marzec 2019) wyniosła 339,95 USD/t i była o 0,9% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w maju 2019 była o 1,0% wyższa i wyniosła 345,02 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie także wzrosły. Cena rzepaku w kontrakcie najbliższym na giełdzie paryskiej kształtuje się obecnie na najwyższym poziomie od połowy listopada ub.r. Dalsza zwyżka cen olejów roślinnych na giełdach światowych, w tym oleju palmowego do najwyższego poziomu od 5 miesięcy oraz oleju sojowego do najwyższego poziomu od 3 miesięcy stanowi wsparcie cen rzepaku na MATIFie. Sezonowy spadek produkcji i zapasów oleju palmowego w Malezji i Indonezji jest głównym powodem umacniania się jego cen na giełdach azjatyckich. W piątek 25/01 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2018) wyniosła 377,25 EUR/t i była o 2,0% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2019 wyniosła 374,50 EUR/t i była o 0,7% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. Analiza opracowana przez Sparks Polska, Izbę Zbożowo-Paszową NOTOWANIA CEN ZBÓŻ NA GIEŁDZIE W CHICAGO CBOT - KUKURYDZA USD/t 30.XI 7.XII 14.XII 21.XII 28.XII 4.I 11.I 18.I 25.I 25.I/18.I III'19 148,65 151,72 151,41 148,97 147,79 150,78 148,89 150,23 149,68-0,37% V'19 151,57 154,56 154,40 152,04 150,86 153,93 152,20 153,54 152,98-0,36% VII'19 154,09 157,16 156,92 154,87 153,69 156,76 155,19 156,37 156,06-0,20% IX'19 155,11 157,16 157,47 155,58 154,80 157,31 156,37 157,31 157,08-0,15% XII'19 157,31 158,65 158,89 157,16 156,45 159,05 158,02 158,89 158,73-0,10% CBOT - PSZENICA SRW USD/t 30.XI 7.XII 14.XII 21.XII 28.XII 4.I 11.I 18.I 25.I 25.I/18.I III'19 189,45 195,18 194,74 188,86 187,91 189,96 190,85 190,19 191,07 0,46% V'19 191,51 196,95 197,09 191,51 190,55 192,02 192,90 192,32 193,64 0,69% VII'19 193,71 198,42 199,37 194,23 193,34 194,52 194,52 194,23 195,84 0,83% IX'19 197,02 201,43 201,94 197,39 196,73 197,90 197,53 197,17 198,78 0,82% XII'19 201,80 205,98 205,98 202,53 201,94 203,34 202,60 202,09 203,41 0,65% NOTOWANIA CEN SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDZIE W CHICAGO CBOT - SOJA USD/t 30.XI 7.XII 14.XII 21.XII 28.XII 4.I 11.I 18.I'2019 25.I 25.I/18.I III'19 333,41 341,35 335,69 329,81 329,00 338,56 334,44 336,79 339,95 0,94% V'19 338,19 345,98 340,61 334,51 333,71 343,33 339,36 341,72 345,02 0,97% VII'19 342,60 350,24 344,88 339,14 338,41 347,59 343,99 346,27 349,65 0,98% VIII'19 344,14 351,64 346,49 340,98 343 349,21 345,83 348,11 351,34 0,93% IX'19 343,99 351,78 347,10 341,57 341,05 349,65 346,93 348,70 352,00 0,95% CBOT - ŚRUTA SOJOWA USD/sh.t 30.XI 7.XII 14.XII 21.XII 28.XII 4.I 11.I 18.I 25.I 25.I/18.I III'19 313,20 314,70 315,40 313,20 313,00 319,00 314,60 315,10 313,90-0,38% V'19 316,10 318,10 319,10 316,80 316,30 322,30 318,70 318,60 317,90-0,22% VII'18 319,10 321,60 320,70 318,40 319,80 325,50 322,70 322,30 321,70-0,19% VIII'19 320,40 323,20 322,00 319,70 321,30 326,90 324,30 323,80 323,20-0,19% 3
11.VII.2014 8.VIII 5.IX 3.X 31.X 28.XI 26.XII 23.I.2015 20.II 20.III 17.IV 15.V 12.VI 10.VII 7.VIII 4.IX 2.X 30.X 27.XI 24.XII 22.I'2016 19.II 18.III 15.IV 13.V 10.VI 8.VII 5.VIII 2.IX 30.IX 28.X 25.XI 23.XII 20.I.2017 17.II 17.III 13.IV 12.V 9.VI 7.VII 4.VIII 1.IX 29.IX 27.X 24.XI 22.XII 19.I.2018 16.II 16.III 13.IV 11.V 8.VI 6.VII 3.VIII 31.VIII 28.IX 26.X 23.XI 21.XII 18.I'2019 USD/t--sh. t 11.VII.2014 8.VIII 5.IX 3.X 31.X 28.XI 26.XII 23.I.2015 20.II 20.III 17.IV 15.V 12.VI 10.VII 7.VIII 4.IX 2.X 30.X 27.XI 24.XII 22.I'2016 19.II 18.III 15.IV 13.V 10.VI 8.VII 5.VIII 2.IX 30.IX 28.X 25.XI 23.XII 20.I.2017 17.II 17.III 13.IV 12.V 9.VI 7.VII 4.VIII 1.IX 29.IX 27.X 24.XI 22.XII 19.I.2018 16.II 16.III 13.IV 11.V 8.VI 6.VII 3.VIII 31.VIII 28.IX 26.X 23.XI 21.XII 18.I'2019 USD/t NOTOWANIA CEN PSZENICY SRW, HRW I DNS NA GIEŁDACH W CHICAGO, KANSAS CITY I MINNEAPOLIS (USD/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 39 37 35 33 31 29 27 25 23 21 19 17 15 13 HRW KCBT 58 SOJA Żródło notowań: www.barchart.co 4 SRW CBOT DNS MGE NOTOWANIA CEN SOI (USD/t) I ŚRUTY SOJOWEJ (USD/sh. t) NA GIEŁDZIE W CHICAGO KONTRAKT NAJBLIŻSZY 55 52 49 46 43 40 37 34 31 28 25 ŚRUTA SOJOWA Notowania wybranych kontraktów godz. 13,30 piątek 25 stycznia 2019:
III. SEGMENT MŁYNARSKI Dane za okres 13 stycznia 20 stycznia 2019 r. (Źródło: Komunikat Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) Notowania cen skupu pszenicy konsumpcyjnej w ww. tygodniu przedstawiały się następująco (w makroregionach): Makroregion Centralno - Wschodni Kujawsko - Mazurski Południowy Śląski Zachodni Cena (PLN/tona) 872,00 864,00 825,00 855,00 845,00 Ubiegły tydzień 861,00 866,00 818,00 855,00 852,00 Przedstawione ceny skupu są przeciętnymi cenami w transakcjach skupowych w miejscach skupu/dostawy, występującymi w różnych miejscach i w różnych wielkościach partii. Ceny krańcowe często dotyczą incydentalnych transakcji, zaś ceny średnie obrazują większy zakres transakcji skupowych. Średnie ceny (bez VAT) w przedsiębiorstwach prowadzących: Zakupy Zbóż POLSKA TOWAR Rodzaj ZIARNA 2019-0120 Pszenica Żyto Jęczmień Kukurydza Owies Pszenżyto konsumpcyjne paszowe konsumpcyjne paszowe konsumpcyjne paszowe browarniane paszowe konsumpcyjne paszowe paszowe Tygodn. zmiana ceny [%] Cena [zł/tona] 855 846 724 725 nld 840 871 735 818 800 783 2019-0113 849 0,7 811 4,3 713 1,5 712 1,8 777-822 2,2 837 4,1 727 1,1 787 3,9 727 1 778 0,7 Ogółem Strukt. obrot. [%] 2019-0120 2019-0113 48,2 23,0 2,8 0,8 0,2 2,6 2,8 14,8 0,2 0,3 4,3 10 41,8 22,3 3,6 1,4 0,2 4,1 3,7 17,7 0,1 0,1 4,9 10 Daty podane w tabeli oznaczają ostatni dzień analizowanego tygodnia (poniedziałek-niedziela) (MRiRW Rynek 3/2019) 5
Notowania cen na wybranych TARGOWISKACH w okresie 14 stycznia - 20 stycznia 2019 roku PSZENICA ŻYTO JĘCZMIEŃ WOJEWÓDZTWOCena [zł/tona]tygodcena [zł/tona]tygod Cena [zł/tona]tygod niowa niowa niowa 2019-2019- zmian 2019-2019- zmian 2019-2019- zmian 01-18 01-11 01-18 01-11 01-18 01-11 a ceny a a Dolnośląskie ---------Kujawsko-Pomorskie 900 900 ---850 850 Lubelskie 850 850 675 675 760 760 Lubuskie 1 000 1 000 800 800 ---Łódzkie 898 911-1,4 670 675-0,7 845 833 1,4 Małopolskie 896 909-1,4-900 -835 857-2,5 Mazowieckie 889 893-0,4 651 647 0,6 818 823-0,7 Podkarpackie 930 923 0,8 800 800 888 815 8,9 Podlaskie 888 908-2,3 740 800-7,5 842 833 1,0 Pomorskie ---------Śląskie 879 897-2,0 ---818 818 Świętokrzyskie 826 823 0,4 737 725 1,6 770 763 1,0 Warmińsko-Mazurskie 850 850 ---700 700 Wielkopolskie 930 958-2,9 717 713 0,6 843 830 1,6 Zachodniopomorskie 950 900 5,6 ------KUKURYDZA OWIES PSZENŻYTO Tygod Tygod Tygod WOJEWÓDZTWOCena [zł/tona] Cena [zł/tona] Cena [zł/tona] niowa niowa niowa 2019-2019- zmian 2019-2019- zmian 2019-2019- zmian 01-18 01-11 a ceny 01-18 01-11 a ceny 01-18 01-11 a ceny Dolnośląskie ---------Kujawsko-Pomorskie ---850 --800 800 Lubelskie ---675 633 6,6 725 744-2,5 Lubuskie ---800 800 900 900 Łódzkie 988 988 688 686 0,2 797 793 0,5 Małopolskie 933 933 693 718-3,6-920 -Mazowieckie 899 897 0,2 684 663 3,1 780 776 0,5 Podkarpackie 906 906 750 750 850 850 Podlaskie ---738 758-2,7 794 781 1,6 Pomorskie ---------Śląskie 927 940-1,4 803 780 2,9 775 775 Świętokrzyskie 842 700 20,2 667 655 1,8 761 718 6,1 Warmińsko-Mazurskie ---650 650 ---Wielkopolskie 975 1 000-2,5 800 835-4,2 817 798 2,4 Zachodniopomorskie ---750 750 ---- Uwaga! - Daty w tabeli oznaczają ostatni dzień analizowanego tygodnia (poniedziałek piątek) 6
Średnie ceny (bez VAT) sprzedaży OTRĄB w wybranych przedsiębiorstwach prowadzących przemiał ziarna zbóż w okresie 14 stycznia 20 stycznia 2019 roku POLSKA TOWAR Rodzaj Cena [zł/tona] Tygodn. zmiana ceny [%] Strukt. obrot. [%] Strukt. obrot. [%] 2019-01- 20 2019-01- 13 2019-01- 20 2019-01- 13 w WORKACH Otręby żytnie 597 603-1,0 3,1 2,8 Otręby pszenne 656 661-0,8 11,7 11,2 LUZEM Otręby żytnie 558 597-6,6 12,1 20,9 Otręby pszenne 611 599 1,9 73,2 64,9 Śruta pszenna -- nld -- 0,2 Ogółem 10 10 IV. ŚREDNIE CENY DROBIU oraz ŻYWCA WIEPRZOWEGO 1. ŚREDNIE CENY SKUPU: TOWAR POLSKA cena w zł/tonę Zmiana ceny [%] kurczęta typu brojler 3173-0,3 indory 5707-1,2 indyczki 5450 kaczki typu brojler 4582 gęsi tuczone kury mięsne ze stad reprodukcyjnych, 2679 2,3 (Źródło: Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Rynek drobiu oraz Rynek Mięsa Wieprzowego dane za okres 14 stycznia - 20 stycznia 2019) 7
Klasa półtusz CENA [zł/tonę] wieprzowych [MPS] [MPC] 2019-01- 2019-01- wg EUROP 2019-01-20 2019-01-13 13 20 1 2 3 4 5 POLSKA klasa S 5 521 5 533 5 413 5 425 klasa E 5 391 5 395 5 285 5 289 klasa U 4 996 4 994 4 898 4 896 klasa R 4 607 4 617 4 516 4 526 klasa O 3 968 4 114 3 890 4 033 klasa P 3 918 3 743 3 841 3 670 S-P Razem 5 334 5 331 5 229 5 227 2. ŚREDNIE CENY ZBYTU: TOWAR POLSKA cena w zł/tonę Zmiana ceny [%] tuszki kurcząt patroszonych 65% bez szyj 5 620-1,1 tuszki kurcząt patroszonych 65% z szyjami 4 640-3,6 tuszki indyków patroszonych 73% 8 913 0,8 ćwiartki z kurczaka 3 238-1,6 MAKROREGIONY CENY SPRZEDAŻY CENA [zł/t] 2019-01-20 2019-01-13 Tygodniowa zmiana ceny [%] POLSKA PÓŁTUSZE WIEPRZOWE 6 287 6 300-0,2 8
V. RYNEK ROŚLIN OLEISTYCH Średnie krajowe ceny zakupu nasion rzepaku oraz średnie krajowe ceny sprzedaży oleju rzepakowego rafinowanego, śruty rzepakowej, makuchu rzepakowego: 14 stycznia 20 stycznia 2019 TOWAR Rocz. zm. CENA [zł/tonę] Tyg. zm. ceny ceny 20.01.2019 13.01.2019 21.01.2018 [%] [%] Nasiona rzepaku 1 671 1 667 1 600 0,2 4,4 Cena wyliczona jako średnia cena rzepaku zakupionego w ramach zawartych kontraktów i poza nimi o wilgotności do 9%. TOWAR Rocz. zm. CENA [zł/tonę] Tyg. zm. ceny ceny 20.01.2019 13.01.2019 21.01.2018 [%] [%] Olej rzepakowy rafinowany 3 299 3 338 3 327-1,2-0,8 CENA [zł/tonę] Tyg. zm. ceny Rocz. zm. ceny TOWAR 20.01.2019 13.01.2019 21.01.2018 [%] [%] Śruta rzepakowa 937 934 788 0,3 18,9 TOWAR CENA [zł/tonę] Tyg. zm. ceny Rocz. zm. ceny 20.01.2019 13.01.2019 21.01.2018 [%] [%] Makuch rzepakowy 1 013 1 013 837 21,0 Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Rynek Roślin Oleistych dane za okres 14 stycznia 20 stycznia 2019) 9
VI. SEKTOR PASZOWY ASF U DZIKÓW Główny Lekarz Weterynarii informuje o potwierdzeniu wystąpienia 2019/115-2019/163 przypadku afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików na terytorium Polski, na podstawie wyników badań otrzymanych z krajowego laboratorium referencyjnego ds. ASF w dniach 14 stycznia - 20 stycznia 2019 r. (źródło: GIW) VII. INFORMACJE OGÓLNE PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa w dniu 11 stycznia 2019 r. odbyło się kolejne posiedzenie Zespołu Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolno-Żywnościowych, powołanego przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Celem spotkania było sporządzenie prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolno-żywnościowych marzec i czerwiec 2019 r. Prognoza została sporządzona przez Zespół Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolno-Żywnościowych na podstawie wiedzy i poglądów ekspertów. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa nie ponosi odpowiedzialności za decyzje ekonomiczne podjęte na podstawie prezentowanej powyżej prognozy cen. 10
KOWR ANALIZA RYNEK ZBÓŻ Zasiewy ozimin pod zbiory w 2019 roku Z oceny przeprowadzonej przez GUS w listopadzie 2018 r. wynika, że obszar zasiewów zbóż ozimych jest nieco większy do notowanego w poprzednim roku i wynosi 4,3 mln ha. Pszenicy ozimej zasiano ponad 1,9 mln ha, żyta ponad 0,9 mln ha, a pszenżyta ozimego ponad 1,1 mln ha. Uprawy ozime przed wejściem w stan zimowego spoczynku były w lepszej kondycji niż w analo-gicznym okresie 2017 r. Nieco lepiej niż przed rokiem oceniono stan plantacji pszenicy ozimej, żyta i jęczmienia ozimego (na 3,7 stopnia kwalifikacyjnego). Na tym samym poziomie jak przed rokiem oceniono stan plantacji pszenżyta ozimego i mieszanek zbożowych ozimych (na 3,6 stopnia kwalifikacyjnego). Przebieg pogody w listopadzie i grudniu 2018 r. nie stwarzał zagrożenia dla roślin. Krajowy skup zbóż Skup zbóż podstawowych z mieszankami w listopadzie 2018 r. uległ dalszemu sezonowemu zmniejszeniu (o około 19% w porównaniu z poprzednim miesiącem) i według danych GUS ukształ-tował się na poziomie 449 tys. ton. Był on o 40% mniejszy niż przed rokiem. Skup pszenicy wyniósł 335 tys. ton (w tym pszenicy paszowej 135 tys. ton) i był o 20% mniejszy niż w październiku 2018 r. i o 46% mniejszy niż rok wcześniej. 11
Dostawy żyta do skupu w listopadzie 2018 r. ukształtowały się na poziomie 33 tys. ton, o 21% niższym niż przed miesiącem i o 25% niższym niż rok wcześniej. Skup jęczmienia ogółem w kraju wyniósł 36 tys. ton, w tym jęczmienia paszowego 20 tys. ton, a jęczmienia browarnego 14 tys. ton. Łączny skup jęczmienia był o 11% mniejszy niż w październiku 2018 r. i o 3% mniejszy niż rok wcześniej. Jęczmienia paszowego skupiono o 13% więcej niż przed rokiem, natomiast jęczmienia browarnego o 2% mniej. W okresie pięciu pierwszych miesięcy sezonu 2018/2019 (lipiec listopad 2018 r.) skup zbóż pod-stawowych z mieszankami był o 28% mniejszy niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu i wyniósł 3,9 mln ton. Spadek skupu był wynikiem mniejszych niż przed rokiem zbiorów zbóż. W odniesieniu do porównywalnego okresu 2017 r. skup pszenicy zmniejszył się o 32%, do 2,7 mln ton. W tym czasie skup jęczmienia obniżył się o 19%, do 447 tys. ton, a żyta o 25%, do 329 tys. ton. Skup kukurydzy w listopadzie 2018 r., w efekcie sezonowego zmniejszenia podaży tego ziarna, był o 68% mniejszy niż w poprzednim miesiącu i wyniósł 225 tys. ton. Jednocześnie był on o 67% mniejszy niż przed rokiem. Od początku lipca do końca listopada 2018 r. kukurydzy skupiono 1,6 mln ton, o 29% więcej niż w tym samym okresie 2017 r. Handel zagraniczny zbożami Unijny handel zbożami z krajami trzecimi Komisja Europejska od 3 marca 2018 r. utrzymuje zerowe stawki celne w przywozie poza kontyngentami dla: pszenicy durum, żyta, kukurydzy i sorga oraz określonych asortymentów pszenicy zwyczajnej2. W pierwszej połowie sezonu 2018/2019 eksport zbóż z UE jest mniejszy niż rok wcześniej z uwagi na dużą konkurencję ze strony Rosji i Ukrainy na rynkach zbytu w rejonie Morza Śródziemnego. W okresie od 1 lipca 2018 r. do 13 stycznia 2019 r. poza 12
granice celne UE wywieziono 14,6 mln ton zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna), o 18% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu3. Mniejszy był przede wszystkim eksport pszenicy (o 27%, do 9,2 mln ton), jęczmienia (o 2%, do 4,2 mln ton) i owsa (o 42%, do 56 tys. ton). Wywóz pozostałych zbóż był większy niż w tym samym okresie roku ubiegłego, w tym kukurydzy (o 46%, do 1,0 mln ton) i żyta (2,3 razy, do 149 tys. ton). Jednocześnie zwiększeniu uległ import. W okresie od 1 lipca 2018 r. do 13 stycznia 2019 r. do UE przywieziono 16,6 mln ton zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna), o 43% więcej niż w tym samym okresie przed rokiem. Najwięcej przywieziono kukurydzy 12,7 mln ton (wzrost o 48%). Import pszenicy ukształtował się na poziomie 3,3 mln ton, o 25% wyższym niż rok wcześniej. Znacząco zwiększył się także przywóz pozostałych rodzajów zbóż paszowych, jedynie import jęczmienia był mniejszy (o 65% w porównaniu z tym samym okresem sezonu 2017/2018 114,1 tys. ton). Od 6 listopada 2016 r. przywóz zbóż bez preferencji oraz ich wywóz poza obszar celny UE nie wymagają uzyskiwania pozwoleń4. Pozwolenia są nadal wymagane w przypadku importu zbóż w ramach kontyngentów taryfowych zarządzanych przez Dyrekcję Generalną Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej (DG AGRI). W Polsce pozwolenia takie wydaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Komisja Europejska otworzyła 1 stycznia 2019 r. roczne bezcłowe unijne kontyngenty taryfowe na przywóz zbóż z Ukrainy do Unii Europejskiej: na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/20815 dla pszenicy zwyczajnej 980 tys. ton, dla kukurydzy 550 tys. ton, dla jęczmienia 310 tys. ton. Unijni importerzy już na początku stycznia 2019 r. wykorzystali w całości kontyngent taryfowy na przywóz z Ukrainy 550 tys. ton kukurydzy. Roczny kontyngent na przywóz pszenicy zwyczajnej z Ukrainy do 4 stycznia 2019 r. został wykorzystany w 65% (639 tys. ton), a kontyngent jęczmienia tylko w nieznacznym stopniu (3%), tj. 88 ton. na podstawie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2017/22006 dla pszenicy zwyczajnej 65 tys. ton, dla kukurydzy 625 tys. ton, dla jęczmienia 325 tys. ton. Na początku stycznia 2019 r. unijni importerzy również wykorzystali w całości roczny bezcłowy kontyngent taryfowy na przywóz 625 tys. ton kukurydzy z Ukrainy. Do 4 stycznia 2019 r. przywie-ziono do UE w ramach kontyngentu 50 tys. ton pszenicy zwyczajnej, co stanowiło 77% limitu, natomiast kontyngent na jęczmień był nadal dostępny w całości. Kontyngent taryfowy na przywóz pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka z Kanady do UE, obowiązujący w latach 2017 2023, jest otwierany 1 stycznia każdego roku. Stawka celna na pszenicę w ramach kontyngentu ustalona jest na poziomie 13
zerowym. Kontyngent taryfowy na przywóz kana-dyjskiej pszenicy wynosi 100 tys. ton7. Do 4 stycznia 2019 r. kontyngent ten nadal był dostępny w całości. W UE istnieje możliwość importu zbóż z krajów trzecich w ramach kontyngentów po obniżonych stawkach celnych. W ramach kontyngentów taryfowych w przywozie z krajów trzecich pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka (kod CN 1001 99 00) obowiązuje stawka celna 12 EUR/t, a w przypadku jęczmienia (kod CN 1003) 16 EUR/t. Cło jest zerowe jedynie w odniesieniu do przywozu kukurydzy. Powyższe kontyngenty otwierane są również 1 stycznia każdego roku. Największy roczny kontyngent taryfowy (3 073 177 ton) na przywóz pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka kod CN 1001 99 00 jest podzielony na trzy subkontyngenty, w tym: I dla USA z limitem 572 000 ton, II dla państw trzecich z wyjątkiem USA i Kanady 2 378 387 ton oraz III dla wszystkich państw trzecich 122 790 ton8. Do 4 stycznia 2019 r. subkontyngent I na pszenicę importowaną z USA był dostępny w całości. Subkontyngent II jest rozdysponowywany kwartalnie. Niewykorzystany limit z danego kwartału jest udostępniany w kwartale następnym. Do 4 stycznia 2019 r. w ramach subkontyngentu II w całej UE wydano łącznie pozwolenia na import 29 tys. ton pszenicy przy limicie na pierwszy kwartał wynoszącym blisko 595 tys. ton. Z przyznanego limitu na import z subkontyngentu III dla pozostałych krajów trzecich do 4 stycznia 2019 r. wykorzystano 150 ton, tj. 0,1%. Wolumen rocznego kontyngentu taryfowego na jęczmień pochodzący z krajów trzecich (kod CN 1003) wynosi 307 105 ton9 i do 4 stycznia 2019 r. pozostał dostępny w całości dla unijnych przed-siębiorców. Roczny, bezcłowy kontyngent taryfowy na przywóz kukurydzy z krajów trzecich do UE wynosi 277 988 ton i jest podzielony na półrocza (po 138 994 tony). Do 4 stycznia 2019 r. cały limit był dostępny. Polski handel zagraniczny ziarnem zbóż i przetworami zbożowymi11 W okresie pięciu miesięcy sezonu 2018/2019 eksport zbóż jest większy niż przed rokiem. Od początku sezonu 2018/2019 (tj. w okresie od lipca do listopada 2018 r.) z kraju wywieziono 2,3 mln ton ziarna zbóż, o 19% więcej niż rok wcześniej. Eksport pszenicy ukształtował się na po-ziomie 991 tys. ton wobec 913 tys. ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu (wzrost o 8%). Zwiększył się również wywóz pozostałych zbóż podstawowych, w tym żyta o 19%, do 276 tys. ton, a jęczmienia 2-krotnie, do 111 tys. ton. Mniejszy (o 12% 228 tys. ton) był jedynie eksport pszenżyta. Kukurydzy wyeksportowano 584 tys. ton, o 52% więcej niż w tym samym okresie przed rokiem. 14
Polscy eksporterzy lokowali zboże głównie na rynku unijnym (67% wywiezionego ziarna). Zboże eksportowano przede wszystkim do Niemiec (1,3 mln ton 57% eksportu ziarna z Polski). Tradycyjnie, największy wolumen wywozu odnotowano w przypadku pszenicy. Ważnymi odbiorcami tego zboża były: Arabia Saudyjska (580 tys. ton, 59% eksportu tego ziarna), Niemcy (232 tys. ton, 23%), Norwegia (46 tys. ton, 5%) i Egipt (33 tys. ton, 3%). Odbiorcą żyta, jęczmienia i kukurydzy były głównie Niemcy, a owsa Niemcy i Holandia. Eksport produktów pierwotnego przetwórstwa w okresie od lipca do listopada 2018 r. był o 6% mniejszy niż przed rokiem i wyniósł 256 tys. ton (w wadze produktu). Odbiorcami tych produktów były przede wszystkim kraje UE (z udziałem 85%), w tym zwłaszcza Niemcy (43%). W strukturze asor-tymentowej dominowały otręby (70 tys. ton) i mąka pszenna (43 tys. ton). Wywóz produktów zbożowych wysokoprzetworzonych w okresie lipiec listopad 2018 r. był o 2% większy niż w tym samym okresie 2017 r. i wyniósł 340 tys. ton (w wadze produktu). Również te produkty wywożono głównie do krajów UE (83% eksportu), w tym do Niemiec (21%). Najwięcej wyeksportowano pieczywa i wyrobów piekarskich (263 tys. ton). Łącznie (w ekwiwalencie ziarna) w okresie pierwszych pięciu miesięcy roku gospodarczego 2018/2019 z kraju wywieziono 2,8 mln ton zbóż i przetworów zbożowych wobec 2,4 mln ton w tym samym okresie przed rokiem. Przychody z eksportu były o 9% większe od uzyskanych rok wcześniej i wyniosły 1,35 mld EUR. Import ziarna zbóż do Polski w okresie pięciu miesięcy sezonu 2018/2019 uległ zmniejszeniu. W okresie lipiec listopad 2018 r. do kraju przywieziono 557 tys. ton ziarna zbóż, o 9% mniej niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Spadek importu dotyczył m.in. pszenicy (o 15%, do 298 tys. ton), jęczmienia (o 26%, do 58 tys. ton) i kukurydzy (o 2%, do 144 tys. ton). Wzrost odnotowano przede wszystkim w przywozie żyta (3,7 razy więcej, do 36 tys. ton). Największymi dostawcami zbóż do Polski były kraje UE (404 tys. ton, 73% importu ziarna), a spoza UE Ukraina (109 tys. ton, 20%) i Argentyna (22 tys. ton, 4%). 15
Import produktów zbożowych pierwotnego przetwórstwa był o 8,5% większy niż w analogicznym okresie sezonu 2017/2018 i wyniósł 272 tys. ton (w wadze produktu). Ponad 98% importu produk-tów pierwotnego przetwórstwa zbóż przywieziono z państw UE (głównie z krajów przygranicz-nych). Do Polski sprowadzone były m.in. słód (ze Słowacji i Czech), otręby (z Niemiec, Litwy i Słowa-cji) oraz mąka pszenna (z Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Czech). W okresie lipiec listopad 2018 r. do Polski zaimportowano 121 tys. ton produktów wysokoprze-tworzonych (w wadze produktu), o 4% mniej niż przed rokiem. Również te produkty przywożono głównie z krajów UE (95% importu). Spośród asortymentu tej grupy najwięcej przywieziono pie-czywa i wyrobów piekarskich. Sprowadzono je głównie z krajów ościennych (Niemcy, Słowacja). Makarony przywożono przede wszystkim z Włoch i Niemiec, a przetwory spożywcze otrzymy-wane przez spęcznienie lub prażenie ziarna12 z Niemiec i Francji. Łącznie (w ekwiwalencie ziarna) do kraju przywieziono 1 mln ton zbóż i przetworów zbożowych wobec blisko 1,1 mln ton przed rokiem. Wartość importu była o 1% mniejsza niż rok wcześniej i wyniosła 431 mln EUR. Saldo handlu zagranicznego zbożami oraz przetworami zbożowymi było dodatnie i w ekwiwa-lencie ziarna ukształtowało się na poziomie 1,8 mln ton wobec 1,4 mln ton rok wcześniej. Saldo wartościowe wyniosło 919 mln EUR i było o 14% większe niż w tym samym okresie sezonu 2017/2018. 16
Na obroty polskiego handlu zagranicznego, tak jak w latach poprzednich, duży wpływ ma kurs złotego wobec innych walut, głównie wobec euro, jak również relacje cen zbóż krajowych do cen w pozostałych państwach UE, zwłaszcza tych położonych najbliżej Polski. Tendencje cenowe 17
18
Ceny zakupu zbóż w Unii Europejskiej 1) Opublikowane w Dzienniku Urzędowym KE: Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/122 z dnia 25 stycznia 2019 r. zmieniająca załącznik do decyzji wykonawczej 2014/709/UE w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/100 z dnia 22 stycznia 2019 r. zmieniająca załącznik do decyzji wykonawczej 2014/709/UE w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich (notyfikowana jako dokument nr C(2019) 615) 19