Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-0682/2017 11.12.2017 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu w sprawie sytuacji w Afganistanie (2017/2932(RSP)) Sabine Lösing, Takis Hadjigeorgiou, Neoklis Sylikiotis, Stelios Kouloglou, Kostadinka Kuneva, Dimitrios Papadimoulis, Eleonora Forenza, Sofia Sakorafa, Paloma López Bermejo, Merja Kyllönen, Lola Sánchez Caldentey, Estefanía Torres Martínez, Tania González Peñas, Xabier Benito Ziluaga, Miguel Urbán Crespo w imieniu grupy GUE/NGL RE\1141783.docx PE614.305v01-00 Zjednoczona w różnorodności
B8-0682/2017 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji w Afganistanie (2017/2932(RSP)) Parlament Europejski, uwzględniając swoje wcześniejsze sprawozdania i rezolucje na temat Afganistanu, uwzględniając nową strategię UE na rzecz Afganistanu, przyjętą przez Radę Unii Europejskiej w dniu 16 października 2017 r., uwzględniając konkluzje Rady z dnia 18 lipca 2016 r., uwzględniając mianowanie w dniu 1 września 2017 r. nowego specjalnego wysłannika UE do Afganistanu, Rolanda Kobii, oraz jego niedawną wizytę w Afganistanie w dniach 25 i 26 października 2017 r., uwzględniając spotkania w ramach dialogu na temat praw człowieka UE-Afganistan, które odbyły się w dniach 1 czerwca i 30 listopada 2016 r., uwzględniając decyzję Rady UE do Spraw Zagranicznych z dnia 27 maja 2013 r. o przedłużeniu misji policyjnej UE w Afganistanie (EUPOL) do dnia 31 grudnia 2014 r., a także uwzględniając decyzję Rady z dnia 23 czerwca 2014 r. o wyrażeniu zgody co do zasady na przedłużenie misji EUPOL do końca 2016 r., uwzględniając wydane w dniu 3 listopada 2017 r. oświadczenie prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), Fatou Bensoudy, dotyczące jej decyzji o zwróceniu się z wnioskiem o wydanie zgody organu sądowego na wszczęcie dochodzenia w sprawie sytuacji w Islamskiej Republice Afganistanu, uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Afganistanu, w tym rezolucję nr 2189 z dnia 12 grudnia 2014 r., uwzględniając sprawozdanie misji wspierającej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Afganistanie (UNAMA) za rok 2016 dotyczące ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych, uwzględniając misję zdecydowanego wsparcia będącą misją kontynuacyjną NATO w Afganistanie, która rozpoczęła działalność dnia 2 stycznia 2015 r., uwzględniając dwustronną umowę dotyczącą bezpieczeństwa między USA a Afganistanem oraz umowę dotyczącą statusu sił zbrojnych między NATO a Afganistanem, które podpisano w dniu 30 września 2014 r., uwzględniając nową strategię USA na rzecz Afganistanu, przedstawioną przez prezydenta Trumpa w dniu 21 sierpnia 2017 r., uwzględniając międzynarodową konferencję darczyńców zorganizowaną przez UE w Brukseli w dniu 5 października 2016 r. (zwaną dalej brukselską konferencją w sprawie PE614.305v01-00 2/8 RE\1141783.docx
Afganistanu ) oraz przyjęty na tej konferencji zmieniony i zaktualizowany dokument pt. Self-Reliance through Mutual Accountability Framework SMAF (Samodzielność dzięki ramom wzajemnej odpowiedzialności), uwzględniając oświadczenie Wspólna droga naprzód w kwestiach migracji w stosunkach między UE a Afganistanem, opublikowane w dniu 5 października 2016 r., oraz pierwsze posiedzenie wspólnej grupy roboczej, które odbyło się w listopadzie 2016 r., uwzględniając sprawozdanie Amnesty International pt. Afghanistan: Forced back to danger: Asylum seekers returned from Europe to Afghanistan (Afganistan: Przymusowy powrót do niebezpieczeństwa azylanci zawróceni z Europy do Afganistanu) opublikowane w dniu 5 października 2017 r., uwzględniając przystąpienie Afganistanu do Światowej Organizacji Handlu w lipcu 2016 r., uwzględniając niską pozycję Afganistanu w rankingu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) dotyczącym wskaźnika rozwoju społecznego w 2015 r., w którym Afganistan zajął 171. miejsce na 187 krajów, uwzględniając krajowy plan działania na rzecz kobiet w Afganistanie, uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu, A. mając na uwadze, że ogólna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Afganistanie uległa poważnemu pogorszeniu; mając na uwadze, że w rankingu najbezpieczniejszych państw na świecie w 2017 r. Afganistan znalazł się na przedostatnim miejscu (Global Peace Index); mając na uwadze, że w związku z nową falą ataków dokonanych przez talibów w ostatnich miesiącach oraz przeniknięciem przez ISIL do Afganistanu, co doprowadziło do bezprecedensowych ataków w Kabulu i w prowincjach na północy i na wschodzie kraju, prawie jedna trzecia terytorium Afganistanu i 25 % ludności w kraju zostało odciętych od usług administracji publicznej; B. mając na uwadze, że w sprawozdaniu rocznym UNAMA za rok 2016 w sprawie ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych udokumentowano najwyższą liczbę ofiar od 2009 r. (11 418 cywilów); mając na uwadze, że według doniesień śmierć poniosło w sumie ponad 25 000 afgańskich cywilów, a liczba osób rannych jest jeszcze wyższa; C. mając na uwadze, że prokurator MTK Fatou Bensouda zwróciła się o zgodę organu sądowego na wszczęcie dochodzenia w sprawie zarzutu popełnienia zbrodni w związku z trwającym w kraju od 2003 r. konfliktem zbrojnym; mając na uwadze zebrane przez nią na przestrzeni lat dowody zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości popełnionych przez talibów, przez afgańskie siły policyjne, jak i wywiadowcze oraz przez armię USA i CIA, obejmujące ataki na żołnierzy sił humanitarnych, wykorzystywanie dzieci-żołnierzy i torturowanie zatrzymanych, w tym lokalizację tajnych więzień w niektórych państwach członkowskich UE, a mianowicie w Polsce, na Litwie i w Rumunii; RE\1141783.docx 3/8 PE614.305v01-00
D. mając na uwadze, że nowa administracja USA zwiększyła swoje siły zbrojne w Afganistanie do ponad 14 000; mając na uwadze, że strategia dla Afganistanu prezydenta Trumpa jest otwartym zobowiązaniem, zgodnie z którym wycofanie wojsk będzie zależeć od warunków w terenie, bez żadnych terminów zakończenia interwencji zbrojnej Stanów Zjednoczonych; E. mając na uwadze, że Afganistan jest krajem o największej liczbie bombardowań za pomocą bezzałogowych statków powietrznych na świecie, a nowe amerykańskie przepisy dotyczące bezzałogowych statków powietrznych zwiększają zagrożenie dla ludności cywilnej; mając na uwadze, że zamachy i ataki odwetowe spowodowały poważne straty w ludziach; F. mając na uwadze, że niedawna decyzja Stanów Zjednoczonych dotycząca nasilenia ataków z powietrza i działań sił specjalnych może spowodować dalszy wzrost liczby ofiar śmiertelnych wśród ludności cywilnej i ofiar śmiertelnych w ogóle; mając na uwadze, że po śmierci 13 cywilów w wyniku operacji sił NATO w północnym regionie Kunduz, władze wojskowe Afganistanu i USA zobowiązały się do wszczęcia dochodzenia, ale nie przedstawiły dalszych szczegółów; mając na uwadze, że po ostrzale z powietrza przez amerykańskie siły zbrojne szpitala Lekarzy bez Granic w Kunduzie, który miał miejsce w październiku 2015 r., a w którym zginęło lub odniosło obrażenia co najmniej 42 pracowników i pacjentów, osoby odpowiedzialne nie zostały pociągnięte do odpowiedzialności karnej; G. mając na uwadze, że według opublikowanych w ubiegłym miesiącu aktualnych danych ONZ na temat ofiar cywilnych nastąpił wzrost ataków z powietrza o 52 % w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2017 r. w porównaniu z tym samym okresem w roku ubiegłym (zanotowano 205 przypadków śmiertelnych, a 261 osób zostało rannych); mając na uwadze, że według UNAMA za około 60 % przypadków śmiertelnych wśród ludności cywilnej odpowiadają talibowie oraz inne zbrojne ugrupowania rebelianckie; H. mając na uwadze, że w 2016 r. 600 000 osób zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, co oznacza, że łączna liczba osób wewnętrznie przesiedlonych wzrosła do 1,5 mln; mając na uwadze, że 9,3 mln Afgańczyków pilnie potrzebuje pomocy humanitarnej, a 9 mln ma ograniczony dostęp do podstawowych usług opieki zdrowotnej lub nie ma go wcale; mając na uwadze, że 3 mln osób uciekło do Pakistanu lub Iranu, a 1 mln powrócił w 2016 r. do swoich domów; I. mając na uwadze, że dialog polityczny Wspólna droga naprzód między UE a Afganistanem wprowadzono jako sposób na uwarunkowanie pomocy od readmisji obywateli Afganistanu w UE, a został on przyjęty bez zgody Parlamentu Europejskiego ze względu na brak formalnej umowy UE o readmisji; mając na uwadze, że Afgańczycy stanowią drugą co do wielkości grupę osób ubiegających się o azyl w UE; mając na uwadze, że państwa członkowskie naraziły tysiące Afgańczyków ubiegających się o azyl w tym osoby nieletnie pozbawione opieki na niebezpieczeństwo, zmuszając ich do powrotu do kraju, w którym grozi im poważne ryzyko tortur, porwania, śmierci i innych form łamania praw człowieka; mając na uwadze, że według sprawozdania Amnesty International z października 2017 r. powrót afgańskich migrantów jest niezgodny z prawem; J. mając na uwadze, że łączna pomoc dla Afganistanu od 1992 r. przekazana przez USA, PE614.305v01-00 4/8 RE\1141783.docx
UE i jej państwa członkowskie i innych darczyńców międzynarodowych wyniosła 130 mld USD; mając na uwadze, że kwota ta jest porównywalna z planem Marshalla dla Europy; mając na uwadze, że pomoc humanitarna UE dla Afganistanu w 2017 r. wyniosła 30,5 mln EUR, podczas gdy w ostatnim dziesięcioleciu ogólna kwota pomocy wyniosła 756 mln EUR; mając jednak na uwadze, że gospodarka nadal boryka się z poważnymi problemami i jest uzależniona od pomocy zagranicznej; K. mając na uwadze, że działalność afgańskich krajowych sił bezpieczeństwa (ANSF) okazała się bardzo kosztowna; mając na uwadze, że brak jest długoterminowych zobowiązań ze strony UE i innych członków społeczności międzynarodowej do finansowania budżetu ANSF; mając na uwadze, że nawet przy planowanej redukcji personelu rząd afgański nie zdoła zapewnić niezbędnego finansowania; mając na uwadze, że może to prowadzić do niebezpiecznej sytuacji, w której zmilitaryzowane i świetnie wyposażone służby policyjne i wojskowe będą poszukiwać innych źródeł dochodu; L. mając na uwadze, że 80 % afgańskich dzieci uczęszcza do szkoły; mając na uwadze, że Afganistan nadal plasuje się wśród najgorszych miejsc do życia dla dziewcząt, jeżeli chodzi o dostęp do kształcenia; mając na uwadze, że odsetek absolwentów szkół oraz szacowany krajowy wskaźnik alfabetyzacji obywateli w wieku 15 lat i starszych są nadal bardzo niskie; M. mając na uwadze, że w latach 2015 2016 nastąpił znaczny wzrost (o 43 %) upraw maku i handlu opium; N. mając na uwadze, że w odpowiedzi na zalecenia MFW i innych podmiotów rząd afgański wprowadził szereg surowych reform neoliberalnych, w tym zryczałtowany podatek, i obniżył cła na importowane towary z 43 % do 5,3 %; mając na uwadze, że reformy te nie zdołały podnieść znacząco dochodów państwa, co doprowadziło do deficytu budżetowego i handlowego; O. mając na uwadze, że kompleksowe podejście NATO nie przyniosło rezultatu, doprowadzając do podporządkowania pomocy rozwojowej celom politycznym i wojskowym; mając na uwadze, że wskutek tego podejścia niektóre podmioty obywatelskie mogą być postrzegane w oczach rebeliantów jako strona konfliktu; P. mając na uwadze, że w wyniku negocjacji wdrażane jest porozumie pokojowe między rządem afgańskim a Hezb-e Islami; Q. mając na uwadze, że w obliczu zbliżających się wyborów parlamentarnych i prezydenckich rząd afgański przyspieszył reformę ordynacji wyborczej, przyjmując nową ordynację wyborczą i mianując nowych członków organów wyborczych pod koniec 2016 r.; mając na uwadze, że powszechnym zjawiskiem są nadal nadużycia finansowe i korupcja; mając na uwadze, że UE poparła plan realizacji projektu UNDP, udzielając pomocy doradczej; mając jednak na uwadze, że kluczem do oceny demokratyzacji kraju będą pluralistyczne, przejrzyste i wiarygodne wybory; 1. zwraca uwagę, że po 16 latach interwencji pod dowództwem USA i NATO, która pochłonęła wiele ofiar, wciąż nie zagwarantowano samowystarczalności i suwerenności państwa afgańskiego, a jego sytuacja pod względem bezpieczeństwa uległa dalszemu RE\1141783.docx 5/8 PE614.305v01-00
pogorszeniu; podkreśla, że ta obecność sił wojskowych, a zwłaszcza ich działania ofensywne, dodatkowo podsycały konflikt; w związku z tym wzywa do wycofania wszystkich wojsk UE, NATO i USA, ponieważ nie istnieje militarne rozwiązanie tego konfliktu; 2. odnotowuje, że prokurator MTK Fatou Bensouda zaproponowała wszczęcie dochodzenia w sprawie zbrodni wojennych i naruszeń praw człowieka, i uważa, że należałoby również przeprowadzić dodatkowe niezależne dochodzenie pod auspicjami ONZ, w tym w sprawie egzekucji pozasądowych dokonywanych przez bezzałogowe statki powietrzne, tak aby położyć kres powszechnej bezkarności, co stanowi kluczowy element procesu stabilizacji w Afganistanie, a także by zbudować zaufanie publiczne; 3. jest głęboko zaniepokojony nastawieniem administracji USA oraz jej odmową współpracy z ONZ w kwestii wycofania w odpowiednim terminie wszystkich wojsk; sprzeciwia się dalszemu rozmieszczaniu jakichkolwiek oddziałów; 4. wzywa UE, by wspierała rząd afgański w jego dążeniach do kompleksowego i integracyjnego procesu przywrócenia pokoju i pojednania, kierowanego i prowadzonego przez Afgańczyków, w który aktywnie zaangażowane będą wszystkie organizacje społeczeństwa obywatelskiego i wszystkie strony konfliktu, w tym również po zawieszeniu broni grupy bojowników, rebeliantów i bojówki, ponieważ niemożliwe jest znalezienie trwałego rozwiązania tego konfliktu w inny sposób; 5. wzywa do przekształcenia misji EUPOL w Afganistanie w misję wspierającą proces rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji społecznej, kierowany przez Afgańczyków, przy czym celem tej misji będzie między innymi demobilizacja poszczególnych bojówek i redukcja liczby personelu sił ANSF w jak największym stopniu i w jak najkrótszym czasie; wzywa UE, by aktywnie wspierała kierowany przez Afgańczyków proces rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji byłych rebeliantów; wzywa UE i NATO do wspierania i odpowiedniego finansowania działań zmierzających do rozminowania Afganistanu; 6. podkreśla konieczność współpracy regionalnej obejmującej wszystkie strony, mającej na celu wspieranie długotrwałego pokoju, stabilności i bezpieczeństwa w całym regionie; popiera nowe podejście do sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w Afganistanie i w krajach ościennych, przybierające formę wielostronnego forum dialogu i negocjacji między zainteresowanymi krajami i regionami oraz obejmujące zobowiązania dotyczące kwestii politycznych, bezpieczeństwa, społecznych, gospodarczych, środowiskowych i kwestii dotyczących praw człowieka; podkreśla, że tego rodzaju forum może być oznaką nowego i konstruktywnego podejścia opartego na samoodpowiedzialności, samostanowieniu i obowiązkach państw wobec swoich obywateli, a także wobec innych państw; zaznacza, że forum to należy zainicjować we współpracy z Organizacją Współpracy Islamskiej oraz ONZ; 7. uważa, że przestrzeganie praw kobiet stanowi element rozwiązania kwestii bezpieczeństwa, i z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy mające na celu zapewnienie kobietom istotnej roli na wszystkich etapach procesu przywrócenia pokoju i pojednania, ponieważ osiągnięcie stabilności w Afganistanie będzie niemożliwe, dopóki kobiety nie będą mogły w pełni korzystać ze swoich praw politycznych, społecznych i gospodarczych; PE614.305v01-00 6/8 RE\1141783.docx
8. odnotowuje brak znaczących postępów pod względem przestrzegania praw człowieka oraz praw podstawowych, zwłaszcza w odniesieniu do kobiet i dziewcząt w Afganistanie; jest głęboko zaniepokojony, że Afganki wciąż padają ofiarą dyskryminacji, przemocy, wykorzystywania seksualnego i gwałtów na mocy prawa szariatu; wzywa rząd do dalszego wdrażania krajowego planu działania na rzecz kobiet w Afganistanie przy zaangażowaniu odpowiednich środków finansowych, a także ustawy o eliminacji przemocy wobec kobiet oraz Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet; 9. zachęca rząd afgański, by zaangażował się w tworzenie niezależnego wymiaru sprawiedliwości i zagwarantował wolność prasy; 10. wzywa władze afgańskie do złagodzenia wszystkich wyroków śmierci i przywrócenia moratorium na egzekucje z myślą o definitywnym zniesieniu kary śmierci; ponadto wzywa rząd afgański do położenia kresu wszelkim formom tortur i znęcania się, zwłaszcza w więzieniach; 11. jest zaniepokojony wysoką stopą bezrobocia, zwłaszcza wśród młodych Afgańczyków, brakiem dostępu do opieki medycznej, złym stanem systemu opieki zdrowotnej oraz faktem, że ponad połowa społeczeństwa żyje w ubóstwie; podkreśla, że strategia UE na rzecz Afganistanu powinna skupiać się przede wszystkim na polityce rozwoju, w szczególności na obszarach wiejskich, gdzie żyje większość społeczeństwa, oraz na ograniczaniu ubóstwa, a także łączyć pomoc rozwojową z rozwojem infrastruktury publicznej w Afganistanie, tak aby sprzyjać tworzeniu pilnie potrzebnych miejsc pracy, a tym samym uniezależnić kraj od zagranicznych darczyńców; 12. uważa, że umowa na rzecz budowania państwowości w Afganistanie i karta obywatela, jeden z pięciu krajowych programów priorytetowych, przyczyniają się do wykorzystywania wysiłków podejmowanych w celu rozwoju infrastruktury publicznej i usług publicznych dla wszystkich, jednak pozostają niewystarczające z punktu widzenia samowystarczalności, ponieważ z drugiej strony główne elementy, które powinny wchodzić w zakres polityki rządu, są przekazywane do sektora prywatnego, lub środki takie są zalecane w planie działania dotyczącym zarządzania finansami publicznymi oraz wynikającym z niego pięcioletnim planie poprawy wyników budżetowych; zaleca wprowadzenie wyższych taryf celnych, aby chronić gospodarkę kraju, a tym samym poprawić perspektywy na zwiększenie eksportu; 13. z zadowoleniem przyjmuje ustawę zakazującą werbowania dzieci do sił ANSF oraz projekt ustawy o prawach dziecka, a także zachęca do ich szybkiego wdrożenia; 14. pozostaje zaniepokojony dotychczasową nikłą skutecznością środków na rzecz stopniowej likwidacji upraw opium w Afganistanie; wzywa do zapewnienia innych trwałych źródeł utrzymania oraz środków umożliwiających ogólną poprawę warunków życia ludności na obszarach wiejskich; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wsparcie UE dla regionalnego programu UNODC w Afganistanie i państwach ościennych; wzywa władze afgańskie i wszystkie pozostałe strony, których dotyczy ten problem, do zwalczania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i handlu narkotykami; 15. wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego wstrzymania deportacji do RE\1141783.docx 7/8 PE614.305v01-00
Afganistanu oraz do uregulowania sytuacji Afgańczyków ubiegających się o azyl, ponieważ oczywiste jest, że Afganistan nie jest krajem bezpiecznym; wzywa UE i państwa członkowskie, by przestały uzależniać udzielanie pomocy od powrotów i eksternalizacji kontroli granicznych UE; 16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Afganistanu, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, ONZ oraz NATO. PE614.305v01-00 8/8 RE\1141783.docx