PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Petycji 2009 17.04.2008 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 0930/2002, którą złożyła Maria Hortatou (Grecja), w imieniu Stowarzyszenia Pracowników Kontraktowych OPAP AE, w sprawie nieprzekształcania umów o pracę na czas określony na umowy na czas nieokreślony 1. Streszczenie petycji Składająca petycję twierdzi, że dyrektywa Wspólnoty w sprawie zmiany wszystkich umów o pracę na czas określony na umowy na czas nieokreślony nie została wdrożona w Grecji. Jest to przyczyną zniekształceń, a ludziom pracującym na podstawie umów o pracę na czas określony, nawet jeśli pracują od wielu lat, grozi niebezpieczeństwo utraty pracy. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 10 kwietnia 2003 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 7 października 2003 r. Składająca petycję twierdzi, że dyrektywa 99/70/WE w sprawie pracy na czas określony nie została właściwie wdrożona w Grecji, ponieważ wielokrotnie odnawiane umowy na czas określony nie są przekształcane w umowy na czas nieokreślony. Trzeba pamiętać, że przekonanie, jakoby dyrektywa 99/70/WE dotycząca porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych CM\720291.doc PE337.307rev.III
(ETUC) 1 przewidywała zmianę umów na czas określony w umowy na czas nieokreślony, jest przekonaniem błędnym. W klauzuli 5 stwierdza ona, że aby nie dopuścić do nadużyć wynikających z zawierania kolejnych umów na czas określony, państwa członkowskie muszą wprowadzić co najmniej jeden z następujących środków: 1) obiektywne powody, uzasadniające odnowienie takich umów; 2) maksymalną łączną długość kolejnych umów o pracę na czas określony; 3) liczbę odnowień takich umów. O ograniczeniach dotyczących zawierania kolejnych umów na czas określony decydują zatem państwa członkowskie po konsultacjach z partnerami społecznymi. Jednak kwestią nadrzędną jest zapewnienie, aby wprowadzone środki były wystarczająco skuteczne w zapobieganiu nadużyciom. Grecja transponowała dyrektywę w kwietniu 2003 r. Służby Komisji Europejskiej oceniają obecnie wybrane przez Grecję środki, w tym środki mające na celu zapobieganie nadużyciom wynikającym z umów na czas określony. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 28 marca 2006 r. Dyrektywa 1999/70/WE w sprawie pracy na czas określony powinna była zostać transponowana w Grecji do 10 lipca 2002 r. Po tym terminie Grecja powiadomiła Komisję Europejską, że dyrektywa została transponowana trzema dekretami prezydenckimi, przyjętymi w latach 2003 i 2004. W międzyczasie Komisja Europejska otrzymała kilka pism i skarg, a do Parlamentu Europejskiego skierowano kilka petycji zgłaszających różne skargi dotyczące transpozycji dyrektywy w Grecji. Po szczegółowej analizie greckich dekretów, skarg i innych dostępnych informacji Komisja Europejska nie przewiduje wszczęcia przeciwko Grecji postępowania w sprawie naruszenia przepisów państwa za nieprzeprowadzenie transpozycji dyrektywy 1999/70/WE w sprawie pracy na czas określony. Przed zakończeniem rozpatrywania skarg poszczególne osoby zgłaszające skargi otrzymają możliwość przedstawienia własnych opinii. 5. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 28 lutego 2007 r. Dotyczy petycji nr 930/2002, nr 233/2003, nr 336/2003, nr 669/2003, nr 296/2004, nr 356/2004, nr 460/2005, oraz nr 665/2005. W dniu 4 lipca 2006 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał orzeczenie w sprawie C- 212/04 (Adeneler), w której sąd grecki zadał pytania dotyczące interpretacji i skutków dyrektywy 1999/70/WE w świetle niektórych postanowień dekretu prezydenckiego 81/2003. 1 Dz. U. L 175 z 10.7.1999, str. 88 PE337.307rev.III 2/5 CM\720291.doc
Trybunał dopatrzył się problemów w pewnych postanowieniach ww. dekretu. Problemy te wcześniej odkryła również Komisja i w 2004 r. poinformowała o nich władze greckie. Kontrowersyjne postanowienia dekretu 81/2003 zostały zmienione dekretami prezydenckimi 164/2004 oraz 180/2004. Należy dodać, że w orzeczeniu w sprawie Adeneler Europejski Trybunał Sprawiedliwości również poparł stanowisko Komisji przedstawiane wielokrotnie przed Komisją Petycji: Dyrektywa 1999/70/WE zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia środków zapobiegających nadużyciom wynikającym z odnawiania umów na czas określony, ale nie wymaga zmiany umów o pracę na czas określony w umowy o pracę na czas nieokreślony, o ile istnieją skuteczne środki zapobiegające nadużyciom. Komisja uważa, że takie środki zostały wprowadzone przez dekrety prezydenckie 164/2004 i 180/2004. W związku z tym wszystkie wniesione do Komisji petycje dotyczące transpozycji w Grecji przez trzy dekrety prezydenckie - 81/2003 z dnia 2 kwietnia 2003 r., 164/2004 z 19 lipca 2004 r. oraz 180/2004 z 23 sierpnia 2004 r. dyrektywy 1999/70/WE w sprawie pracy na czas określony zostają zamknięte. Dodatkowo, w odniesieniu do praktycznego stosowania i egzekwowania greckiego ustawodawstwa przyjmującego dyrektywę 1999/70/WE, należy mieć na uwadze następujące kwestie: 1) Po zamknięciu petycji Komisja otrzymała informacje na temat ostatnich wydarzeń w Grecji wskazujących, że w wielu sprawach właściwe sądy orzekły, że umowy na czas określony w sektorze publicznym powinny zostać przekształcone w umowy na czas nieokreślony, ale organy kontrolne i administracyjne odmówiły wykonania tych decyzji. Sama odmowa przekształcenia umów na czas określony w umowy na czas nieokreślony niekoniecznie świadczy o niewłaściwym wdrożeniu dyrektywy przez greckie władze. Jednak z drugiej strony właściwe sądy orzekły, że jedynym dostępnym skutecznym środkiem naprawczym jest zmiana umów na czas określony w umowy na czas nieokreślony, a odmowa wykonania tej decyzji poddałaby pod wątpliwość stosowanie dyrektywy 1999/70/WE w przypadkach, w których takie decyzje dotyczą spraw wchodzących w jej zakres. 2) Występuje również ogólniejsza kwestia odnosząca się do specjalnych przepisów dotyczących egzekwowania środków tymczasowych podjętych w stosunku do państwa i większych sektorów publicznych dotyczących przykładowo przekształcania umów na czas określony. Wspomniana kwestia odnosi się do petycji nr 455/2005. Komisja chce dokładniej zbadać wyżej wymienione kwestie; w związku z tym zwróciła się do władz greckich o dodatkowe informacje. Pogłębiona analiza pozwoli Komisji na dokonanie oceny stosowanych przez władze greckie mechanizmów zapewniających stosowanie i wykonanie krajowego ustawodawstwa przyjmującego dyrektywę 1999/70/WE. 6. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 kwietnia 2008 r. Pierwszy grecki akt wykonawczy, który wszedł w życie w dniu 2 kwietnia 2003 r., nie okazał się satysfakcjonujący z punktu widzenia środków zapobiegających nadużywaniu kolejnych umów na czas określony. Grecja powiadomiła Komisję, że kontrowersyjne przepisy dekretu 81/2003 zostały zmienione dekretem prezydenckim 164/2004, który wszedł w życie w dniu CM\720291.doc 3/5 PE337.307rev.III
19 lipca 2004 r. i zmienił sytuację w sektorze publicznym oraz dekretem prezydenckim 180/2004 z dnia 23 sierpnia 2004 r., który dotyczył sektora prywatnego. Dyrektywa nie wymaga, by umowy na czas określony zostały przekształcone w umowy na czas nieokreślony tak długo, jak nadużyciom zapobiegają inne środki. Europejski Trybunał Sprawiedliwości, wydając w dniu 4 lipca 2006 r. wyrok w sprawie C-212/04 Adeneler potwierdził to, co Komisja wyjaśniała kilkakrotnie Komisji Petycji: dyrektywa 1999/70/WE wymaga, by państwa członkowskie wprowadziły środki zapobiegające nadużyciom w związku z kolejnymi umowami, nie zawiera jednak obowiązku przekształcania umów na czas określony w umowy na czas nieokreślony, jeżeli funkcjonują inne skuteczne środki zapobiegające nadużyciom. Jednak art. 11 dekretu prezydenckiego 164/2004, który ma zastosowanie do pracowników sektora publicznego, stanowi też, że w okresie przejściowym można przekształcić umowy w umowy na czas nieokreślony w sytuacji, w której spełnione są łącznie 4 następujące warunki: (a) (b) (c) (d) łączny czas trwania kolejnych umów wynosi co najmniej 24 miesiące w okresie poprzedzającym wejście w życie niniejszego dekretu, niezależnie od tego, ile razy były one ponownie zawierane, lub gdy pierwotna umowa w rozumieniu art. 5 ust. 1 [niniejszego dekretu] była co najmniej trzykrotnie ponownie zawierana przy łącznym okresie zatrudnienia wynoszącym co najmniej 18 miesięcy w okresie 24 miesięcy liczonym od umowy pierwotnej; łączny okres zatrudnienia, o którym mowa w lit. a), dotyczy zatrudnienia w tej samej instytucji, na tym samym lub podobnym stanowisku i na tych samych lub podobnych warunkach, co przewidziane w pierwotnej umowie; [ ] przedmiotem umowy są czynności bezpośrednio lub pośrednio związane ze zwyczajnymi i stałymi potrzebami danej instytucji zgodnymi z interesem publicznym, któremu instytucja ta służy; łączny okres zatrudnienia w powyższym rozumieniu dotyczy zatrudnienia w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, a wykonywane zadania muszą być takie same jak wskazane w umowie pierwotnej lub podobne do nich [ ] Wnioski Biorąc pod uwagę, że dyrektywa 1999/70/WE nie obejmuje prawa do przekształcenia w umowę na czas nieokreślony; Grecja dokonała transpozycji przedmiotowej dyrektywy, która wprowadza środki przejściowe w okresie między terminem transpozycji a rzeczywistą transpozycją; W petycji nie porusza się żadnej kwestii związanej z właściwą transpozycją dyrektywy 1999/70/WE. PE337.307rev.III 4/5 CM\720291.doc
CM\720291.doc 5/5 PE337.307rev.III