1. Co to jest Internet?

1. Co to jest Internet? Internet (łac. Inter między, ang. net sieć, dosłownie międzysieć) ogólnoświatowa sieć komputerowa. Początki Internetu wiążą się z powstaniem internetu ARPANET i sięgają końca lat 60. XX wieku, gdy amerykańska firma RAND Corporation prowadziła badania studyjne nad możliwościami dowodzenia i łączności w warunkach wojny nuklearnej. Na podstawie jej raportów podjęto prace projektowe nad skonstruowaniem sieci komputerowej mogącej funkcjonować pomimo zniszczenia jej części. Internet jest siecią komputerów rozmieszczonych na całym świecie. Są one połączone ze sobą, dzięki sieci kabli telefonicznych, światłowodów, a także nadajników radiowych i satelitarnych. Dzięki temu w sieci tej zamieszczone są niezliczone ilości przeróżnych informacji. Znajdują się one na tzw. stronach www (z ang. world wide web ogólnoświatowa pajęczyna ). Internet można więc porównać do olbrzymiej biblioteki, z której każdy może korzystać, a co ciekawsze każdy może uzupełniać, dodając własne materiały (teksty, zdjęcia, filmy czy muzykę). Do niektórych zawartych w Internecie materiałów dostęp jest płatny, jednak znakomita większość jest bezpłatna. Aby znaleźć interesujące nas treści możemy skorzystać z wyszukiwarek internetowych (patrz str. 6). 1

2. Do czego służy Internet? Internet jest: nieograniczonym źródłem informacji, np.: wikipedia pl.wikipedia.org gazety on-line www.gazeta.pl, www.onet.pl, www.wp.pl, www.zw.com.pl, e-urząd: www.um.warszawa.pl; www.zus.pl. Wchodząc do Internetu mamy dostęp do informacji praktycznie na każdy temat, z całego świata, w przeróżnych językach. Możemy m. in. przeczytać wiadomości, obejrzeć zdjęcia, sprawdzić pogodę, załatwić sprawy urzędowe, sprawdzić rozkłady jazdy autobusu, pociągu, adres, godziny otwarcia urzędu, sklepu lub muzeum, przetłumaczyć tekst na dowolny język. To wszystko możemy zrobić bez wychodzenia z domu, czy kosztownego telefonowania. szybką i tanią metodą komunikacji, np.: poczta elektroniczna wysyłanie i odbieranie e-maili komunikatory np. Gadu Gadu (www.gadu-gadu.pl); Skype (www.skype.com.pl); portale społecznościowe, np.: nasza klasa (www.nk.pl); facebook (www.facebook.com). Internet umożliwia również bardzo prostą, szybką i tanią komunikację za pomocą poczty elektronicznej, tzw. e-maili (listów wysyłanych z komputera na komputer) lub komunikatorów, które umożliwiają rozmowę na żywo, a jeśli nasz komputer jest wyposażony w kamerkę, nawet z możliwością podglądu rozmówcy, mimo że nasz rozmówca jest w innym mieście, kraju czy nawet kontynencie! źródłem rozrywki, np.: www.twoje-seriale.tv; www.ekino.tv; gry on-line www.gry.pl; www.wyspagier.pl; www.allegro.pl (aukcje); www.merlin.pl (sklep) www.blog.onet.pl. 2

W Internecie możemy też znaleźć bezpłatną rozrywkę, gdyż wiele portali internetowych oferuje możliwość obejrzenia filmów, seriali, ale też gier, dzięki którym możemy trenować nasz umysł. Dla niektórych rozrywką są zakupy. One też są możliwe do zrobienia w Internecie bez wychodzenia z domu. Aby za nie zapłacić, trzeba posiadać konto w banku obsługiwane przez Internet lub kartę kredytową, ale istnieje też nieraz możliwość dokonania płatności przy odbiorze towaru. Towar otrzymujemy drogą pocztową albo przez firmę kurierską. Twórczą formą rozrywki może być pisanie bloga, czyli internetowego pamiętnika. Pamiętniki pisane w sieci są ostatnio bardzo modne. Te najchętniej czytane, posiadają rzesze fanów, którzy odwiedzają je codziennie, aby zobaczyć co nowego się pojawiło, skomentować zapiski i podzielić się uwagami. Własnego bloga można założyć m. in. na www.blog.onet.pl. 3

3. Jak się poruszać po Internecie? - przeglądarki Do poruszania się w Internecie i przeglądania stron internetowych służy specjalny program w komputerze nazywany przeglądarką internetową. Najpopularniejszymi przeglądarkami są m.in.: Internet Explorer, Firefox, Safari czy Opera. Najbardziej znaną przeglądarką Internetową jest Internet Explorer, ponieważ jest elementem systemu Windows firmy Microsoft. Na naszych zajęciach będziemy też pracować na przeglądarce Firefox Inne przeglądarki: Safari Chrome 4

4. Wchodzę do Internetu krok po kroku KROK 1. otwieram i zamykam przeglądarkę internetową Odszukaj na pulpicie komputera ikonę programu Internet Explorer. Kliknij w ikonę przeglądarki dwa razy lewym przyciskiem myszki. Obejrzyj jak wygląda przeglądarka, znajdź pole paska adresu oraz przycisk X do zamykania przeglądarki. Kliknij przycisk X. Odszukaj na pulpicie komputera ikonę programu Firefox. Kliknij w ikonę przeglądarki dwa razy lewym przyciskiem myszki. Obejrzyj jak wygląda przeglądarka, znajdź pole paska adresu oraz przycisk X do zamykania przeglądarki. KROK 2. chcę wejść na stronę internetową, której adres jest mi znany (Każda strona w Internecie posiada swój niepowtarzalny adres, który najczęściej zaczyna się od trzech liter www ). Przesuń myszkę tak, by kursor znalazł się w polu paska adresu. Jeśli pole nie jest puste (znajduje się w nim adres jakiejś strony internetowej), zaznacz go przeciągając po nim kursor i naciśnij klawisz Delete. Jeśli pole jest już puste, kliknij raz lewym przyciskiem myszki pojawi się pionowy migający kursor. W pustym polu wpisz adres wybranej strony Internetowej np. www.fpk.org.pl i naciśnij klawisz Enter. Poczekaj aż otworzy się strona internetowa może to chwilę potrwać. Zapoznaj się ze stroną. Ponów ćwiczenie wpisując adres innej strony internetowej (możesz znaleźć adresy stron internetowych w materiałach szkoleniowych zaczynają się od www ). 5. Jak szukać informacji w Internecie? - krok po kroku Wyobraźmy sobie znowu, ż Internet to wielka biblioteka. Jeśli szukamy jakiejś informacji, a nie wiemy na jakiej stronie internetowej możemy ją znaleźć trzeba skorzystać z wyszukiwarki internetowej, czyli odpowiednika bibliotecznego katalogu. Na podstawie słów kluczowych dla poszukiwanej 5

przez nas informacji wyszukiwarka wskaże nam strony internetowe najbardziej zbliżone do przedmiotu naszego zapytania. Najbardziej znaną wyszukiwarką jest Google (www.google.pl) KROK 1. szukam informacji przydatnych dla seniorów Wejdź na stronę www.google.pl. Kliknij lewym przyciskiem myszki w pustą ramkę pośrodku strony pojawi się migający pionowy kursor. Wpisz kluczowe słowa, np. senior w Internecie, strony dla seniorów. Kliknij przycisk Szukaj w Google. Poczekaj aż pojawi się lista wyników wyszukiwania. Każdy wynik zawiera tytuł artykułu (w kolorze niebieskim), adres strony internetowej z jakiej pochodzi (w kolorze zielonym) i krótki opis lub fragment treści artykułu (w kolorze czarnym). Kliknij lewym przyciskiem myszy w niebieski podkreślony tytuł artykułu (link), który wydaje Ci się najbardziej zbliżony do szukanej informacji. KROK 2. szukam zdjęcia/obrazka z wybranym przez siebie motywem Wejdź ponownie na stronę www.google.pl. Kliknij lewym przyciskiem myszki w pustą ramkę pośrodku strony pojawi się migający pionowy kursor. Wpisz kluczowe słowa dla obrazka, zdjęcia, które chcesz znaleźć Kliknij przycisk Szukaj w Google. Poczekaj aż pojawi się lista wyników wyszukiwania. Kliknij lewym przyciskiem myszki w link grafika. Pojawi się wiele obrazów z wybranym przez Ciebie motywem. Klikając lewym przyciskiem myszki w wybrany obrazek wejdziesz na stronę internetową, na której jest on umieszczony. ĆWICZENIE szukam prognozy pogody dla swojej miejscowości na najbliższy tydzień szukam zdjęcia mojego ulubionego aktora/aktorki 6. Komunikacja w Internecie a) Czym jest poczta elektroniczna? 6

Poczta elektroniczna, tzw. e-poczta (ang. electronic mail, e-mail) to jedna z usług internetowych służąca do przesyłania wiadomości tekstowych (listów elektronicznych). Skrzynka e-mailowa (ang. mailbox - skrzynka pocztowa) to odpowiednik standardowej skrzynki pocztowej dla poczty elektronicznej. W dzisiejszych czasach praktycznie zastępuje pocztę tradycyjną, ponieważ jest bezpłatna, szybka i wygodna. Nie trzeba stać w kolejce w urzędzie pocztowym, płacić za znaczek, czekać na doręczenie. Wysyłany e-mail już po chwili jest u naszego odbiorcy. Jednak aby było to możliwe, zarówno my, jak i nasz odbiorca musimy posiadać konto e-mail czyli elektroniczną skrzynkę na listy i adres e-mail. Typowy adres składa się z indywidualnej nazwy użytkownika, znaku @ (at ang. na) oraz nazwy serwera pocztowego lub domeny, np. jan.kowalski@onet.pl to użytkownik jan.kowalski na serwerze onet.pl Symbol @ nazywany potocznie małpą oddziela indywidualną nazwę posiadacza konta od domeny, w której konto jest założone. Nazwę wymyślamy sami, natomiast domena jest uzależniona od serwisu pocztowego, w którym zakładamy konto, np. www.onet.pl, www.gazeta.pl, www.wp.pl, www.o2.pl i inne. Serwisy pocztowe oferują konta darmowe jak i płatne. Większość osób korzysta z darmowej poczty, jednak trzeba się liczyć z tym, że do wysyłanych przez nas e-maili będą dołączane reklamy, z których te serwisy się utrzymują. Niestety na treść reklam nie mamy wpływu. b) Zakładam skrzynkę poczty elektronicznej - krok po kroku (na przykładzie www.onet.pl) KROK 1. Wpisuję do przeglądarki internetowej adres www.onet.pl. KROK 2. Klikam lewym przyciskiem myszki w kopertkę czyli ikonkę poczty elektronicznej. KROK 3. Klikam lewym przyciskiem myszki w zarejestruj się. KROK 4. Pojawia się formularz, który trzeba wypełnić: Wybieram nazwę użytkownika i sprawdzam, czy jest dostępna (czy nikt inny jej wcześniej nie zarezerwował), a następnie system daje możliwość wyboru domeny. 7

Wpisuję wymyślone przez siebie hasło. Podaję swoje podstawowe dane adresowe, wiek, płeć. Składam oświadczenie na potrzeby ochrony danych osobowych oraz o zapoznaniu się z regulaminem. Wpisuję tzw. token (przepisuję kod z obrazka). KROK 5. Po wypełnieniu formularza klikam lewym przyciskiem myszki w załóż konto. GRATULACJE!!! skrzynka pocztowa jest już założona i możemy z niej skorzystać KROK 6. zapoznaję się ze skrzynką pocztową: KROK 6. wysyłam e-mail Aby napisać list (wiadomość e-mailową) klikam NOWY LIST. 8

W polu do wpisuję adres e-mailowy osoby, do której chcę wysłać list. W polu temat wpisuję temat listu. Treść listu wpisuję w największym pustym polu. Po kliknięciu w przycisk Wyślij list za kilka minut pojawi się w skrzynce e-mail adresata. KROK 7. inne funkcje Aby przeczytać otrzymane wiadomości, klikam lewym przyciskiem myszki w ODEBRANE, a następnie w wiadomość (nowe wiadomości są oznaczone pogrubioną czcionką). Aby przeczytać wysłane wiadomości, klikam lewym przyciskiem myszki w WYSŁANE. Aby usunąć wiadomość zaznaczam ją (klikam w kwadracik ją poprzedzający), a następnie klikam w USUŃ wiadomość zostaje przeniesiona do KOSZA. Aby zakończyć najeżdżam kursorem na swój adres e-mail w prawym górnym rogu, a kiedy rozwinie się lista klikam w WYLOGUJ. 9

KROK 8. ponowne wejście do poczty Do poczty można się dostać z dowolnego komputera, w dowolnym miejscu na świecie! Wystarczy wejść na stronę www.onet.pl i kliknąć kopertkę czyli ikonkę poczty elektronicznej. Kiedy jesteśmy już zarejestrowani, klikamy w zaloguj się, wpisujemy adres e-mail i hasło, które podaliśmy formularzu rejestracyjnym. UWAGA! Jeżeli z darmowego konta e-mail nie korzystamy przez dłuższy czas (w zależności od serwera jest to 1-3 miesiące) to zostaje ono automatycznie usunięte. c) Korzystanie z poczty elektronicznej netykieta Netykieta (ang. netiquette) - zbiór zasad przyzwoitego zachowania w Internecie, swoista etykieta obowiązująca w Sieci (ang. net). źródło: Wikipedia 10

Tak samo jak w przypadku dobrych manier, przestrzeganie netykiety nie jest obowiązkowe. Pamiętaj jednak, że konsekwencją jej lekceważenia może być to, że nikt nie będzie chciał z Tobą rozmawiać. Odbieraj pocztę codziennie, tak jak zaglądasz codziennie do skrzynki na listy z pocztą tradycyjną. Jeśli jest to niemożliwe, to staraj się to robić jak najczęściej. Natomiast gdy masz zamiar odbierać e-maile raz na miesiąc to uprzedź o tym swoich adresatów. Nie rozsyłaj łańcuszków szczęścia Gdy rozsyłasz pocztę do grupy osób, korzystaj z pola "BCC" czyli "UDW" ("Ukryty do Wiadomości"), gdyż nie każdy musi sobie życzyć by jego adres e-mail został ujawniony pozostałym Twoim adresatom. Sprawdzaj swój komputer w celu usuwania wirusów, abyś nie przesyłał wirusów innym internautom. Nie pisz bez potrzeby dużymi literami, gdyż oznaczają one krzyk. List wysyłany pocztą e-mailową powinien być napisany z takim samym szacunkiem dla adresata, jak list tradycyjny! Staraj się pamiętać o tym ażeby nadawać tytuł wysyłanym emailom, najlepiej odzwierciedlający zawartość wiadomości. źródło: http://www.netykieta.dlawas.net/ d) Skype Na stronie www.skype.com/pl można utworzyć konto upoważniające do korzystania z usługi Skype. Skype, to komunikator głosowy, który pozwala m.in. przeprowadzać rozmowy tekstowe, głosowe i wideo, dzwonić na telefony stacjonarne i komórkowe, wysłać wiadomości SMS oraz faksy. Skype jest bezpłatny i pozwala prowadzić rozmowy z innymi użytkownikami sieci Skype bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Płatne są jedynie rozmowy z rozmówcami korzystającymi ze standardowych numerów telefonicznych, ceny jednak są wyjątkowo atrakcyjne. 7. Najpopularniejsze portale dla Seniorów Portale to rozbudowane serwisy, w których znajdują się przeróżne informacje. Niektóre z nich są skierowane do konkretnych odbiorców, np. seniorów: www.agraseniorzy.pl, www.bycseniorem.pl, www.czas-seniora.pl, www.intersenior.pl, 11

www.ksenior.pl, www.modnaseniorka.pl, www.mojaemerytura.zus.pl, www.senior.pl, www.seniorzy.pl, www.seniorzypolscy.pl, www.seniorzywakcji.pl, www.starszakiplus.pl, www.utw.pl, www.wakacjedlaseniorow.pl. 8. Skąd wziąć komputer z Internetem? Czy wiesz, gdzie w Twojej okolicy można bezpłatnie skorzystać z komputera z Internetem? Dostęp do komputera z Internetem jest możliwy odpłatnie w tzw. kawiarence internetowej, ale można też poszukać miejsca, gdzie nie będziemy musieli płacić. Stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu udostępniają dla swoich beneficjentów/klientów: Organizacje pozarządowe, m.in. Uniwersytety Trzeciego Wieku; kancelarie parafialne; ośrodki pomocy społecznej; Urzędy gmin/dzielnic. A może instytucja w Twojej okolicy nie wpadła na taki pomysł, zatem warto go podsunąć?! 12

9. Ważne pojęcia Adres Internetowy Zaczyna się od www lub http://, najczęściej wskazuje miejsce, w którym dana informacja (strona) znajduje się w Internecie. Backspace (czyt. bekspejs) Nazwa klawisza, który przesuwa kursor o jedną pozycję wstecz, kasując znajdujący się po drodze znak. Blog To inaczej dziennik, pamiętnik Internetowy (rodzaj strony Internetowej), do którego mają dostęp wszyscy internauci. Caps Lock Nazwa klawisza, który umożliwia wprowadzanie dużych liter bez konieczności trzymania wciśniętego klawisza Shift. Caps Lock pracuje w dwóch trybach włączony (ON) i wyłączony (OFF). O tym, który z trybów jest akurat aktywny, informuje nas lampka znajdująca się ponad klawiaturą numeryczną kiedy jest zapalona, piszemy wielkimi literami. Czat (inaczej chat) Forma wirtualnej Internetowej pogawędki na żywo (w przeciwieństwie np. do poczty elektronicznej, gdzie odpowiedź na list otrzymuje się po kilku minutach, a czasem nawet kilku dniach). Czat zazwyczaj przeprowadzany jest w oknie, w którym dwóch lub więcej użytkowników wpisuje tekst widoczny dla wszystkich. Delete (czyt. dilit) Nazwa klawisza, który ma dwie funkcje. W systemie operacyjnym Windows powoduje on usunięcie ikony czy innego obiektu. W aplikacjach, takich jak np. edytory tekstu, powoduje skasowanie znaku znajdującego się bezpośrednio po prawej stronie kursora. E-mail (czyt.imejl) Nazwa pochodzi od electronic mail czyli poczta elektroniczna. Jest to list elektroniczny, służy do przesyłania wiadomości drogą elektroniczną. Oprócz standardowej wiadomości tekstowej można również przesyłać załączniki - pliki w postaci obrazów, zdjęć, a także video oraz dźwięków. Emotikony To krótki ciąg znaków przypominający ludzkie twarze odwrócone o 90 stopni. Emotikony są schematycznym zapisem emocji wypowiadającej się osoby. Oto przykłady najczęściej stosowanych emotikonów: :) lub :-) - uśmiech (piszący jest zadowolony), ;) lub ;-) - mrugniecie (piszący żartuje), :( lub :-( - smutek (piszący jest niezadowolony), :-P - pokazanie języka, 13

:-D - wybuch śmiechu. Enter Nazwa klawisza, który w programie Word zwykle przenosi nas o jedną linijkę w dół. W systemie operacyjnym Windows służy m.in. do zatwierdzania komend (np. zmieniamy nazwę pliku, decyzję zatwierdzamy naciśnięciem klawisza Enter). Ikona Mały obrazek. Ikony to skróty do programów, miejsc w komputerze, mogą oznaczać miejsce przechowywania informacji (np. ikona Mój komputer ) lub tez ułatwiać wykonywanie pewnych czynności, np. drukowania. Internet Sieć komputerowa o zasięgu światowym, zwana tez siecią wszystkich sieci. Internet to w rzeczywistości kilkanaście tysięcy różnych sieci komputerowych połączonych ze sobą. Aktualne statystyki mówią, że z Internetu na całym świecie korzysta ok. 600 milionów ludzi (w Polsce - 11 milionów). Internet Explorer Bezpłatna przeglądarka stron www produkowana przez Microsoft. Dołączana jest do systemów operacyjnych Windows, produkowanych przez Microsoft. Klikanie Naciskanie przycisku myszy. Nazwa wzięła się od charakterystycznego odgłosu, który słychać podczas klikania. Książka adresowa Elektroniczny spis kontaktów. Książki adresowe są najczęściej elementem programów pocztowych. Książkę adresową wykorzystuje się do wysyłania poczty elektronicznej. Kursor Ruchomy wskaźnik w kształcie strzałki lub pionowej kreski, który użytkownik kontroluje najczęściej za pomocą myszy lub klawiatury. Link (odsyłacz) Charakterystyczny element tekstu spotykany najczęściej na stronach www, często wyróżniony graficznie (np. pogrubiony, podkreślony napis). Po kliknięciu na ten łącznik otworzona zostaje inna strona (lub inny fragment tej samej strony), która bezpośrednio wiąże się z danym tekstem. Zatrzymany na odsyłaczu kursor myszy zmienia kształt na rysunek dłoni z wyciągniętym palcem. Login Nazwa użytkownika, która razem z hasłem służy do logowania się w sieci komputerowej, Internecie. Małpa @ Znak rozdzielający elementy adresu e-mailowego: login (nazwę użytkownika) i domenę. 14

Netykieta Zbiór reguł obowiązujących w kontaktach w Internecie. Nieprzestrzeganie netykiety może doprowadzić np. do zamknięcia skrzynki pocztowej użytkownika. Nick (czyt. nik) Inaczej pseudonim, określenie używane często do logowania się na stronach www, na czatach czy na forach dyskusyjnych. Okno Ograniczony prostokątną ramką fragment ekranu. W oknach pokazywane są komunikaty, wyświetlana jest zawartość dysku twardego lub uruchamiane są programy. Okna możemy umieszczać w dowolnym miejscu ekranu. Okna są standardowym elementem Windows. Okno to po angielsku to window stąd nazwa programu. Pulpit Podstawowy element wyglądu ekranu w systemie operacyjnym. Shift Nazwa klawisza, który ma dwie funkcje: 1. tworzy wielką literę, 2. wstawia znak z górnego rejestru klawiszy. Spacja Nazwa klawisza, który podczas edycji tekstu wprowadza znak odstępu pomiędzy znakami (nazywany także znakiem spacji). Spam Wiadomość e-mail zawierająca niepożądaną treść (np. materiały reklamowe czy agitujące), przesłana do wielu adresatów jednocześnie. W spamach często mogą rozsyłane być wirusy. Strona www (world wide web) Obraz i tekst widoczny w oknie przeglądarki Internetowej, po wpisaniu w niej adresu Internetowego. Strony www to charakterystyczny element Internetu. Portal Serwis internetowy, który ze względu na bogatą ofertę jest skierowany do szerokiego grona internautów. Najbardziej znane polskie portale to Wirtualna Polska oraz Onet. Portale oferują m.in.: bardzo rozbudowane działy nowości, wyszukiwarki, prognozy pogody, darmowe konta pocztowe, grupy dyskusyjne, zakupy przez Internet, informacje z giełd i wiele innych. Serfowanie (z ang. surfing) to popularne określenie, które przyjęło się w terminologii dotyczącej Internetu oznacza przeglądanie stron internetowych. Termin serfować pochodzi od dyscypliny sportu, która polega na ślizganiu się na falach. Metafora powstała, gdy poszukiwano określenia, które oddawałoby jednocześnie trudność w odnalezieniu się w gąszczu informacji jak utrzymanie się na fali, a z drugiej płynność w przechodzeniu między różnymi zasobami Internetu. (na podstawie http://www.upc.pl/akademia-e-seniora/#slowniczek) 15