Standard PRACY SOCJALNEJ. Toruń, 09.11.2011

Standard PRACY SOCJALNEJ Toruń, 09.11.2011

Definicja pracy socjalnej W obowiązującej obecnie w Polsce Ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004roku pojęcie praca socjalna jest definiowane: w art.6, pkt. 12, jako: Działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz warunków sprzyjających temu celowi. i w art. 45 Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia i wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej; ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji dla zaspokojenia potrzeb członków społeczności.

Definicja pracy socjalnej Praca socjalna wg. Międzynarodowej Federacji Pracowników Socjalnych: To profesja wspierająca zmianę społeczną, rozwiązywanie problemów powstających w relacjach międzyludzkich oraz wzmacnianie i wyzwalanie ludzi dla wzbogacenia ich dobrostanu. Wykorzystując teorie ludzkich zachowań i systemów społecznych, praca socjalna interweniuje w miejscach, gdzie ludzi wchodzą w interakcje ze swoim środowiskiem. Fundamentami dla pracy socjalnej są zasady praw człowieka i sprawiedliwości społecznej ( ). Praca socjalna występuje przeciw barierom nierówności i niesprawiedliwości, które istnieją w społeczeństwie. Odpowiada zarówno na nagłe sytuacje kryzysowe, jak i na codzienne osobiste i społeczne problemy. Praca socjalna wykorzystuje różnorodność doświadczeń, technik i praktyk zgodnych z holistycznym zorientowaniem na osoby oraz ich środowiska. Interwencje w pracy socjalnej obejmują od skoncentrowanych głównie na osobie procesów psychospołecznych, do zaangażowania w politykę społeczną, planowania i rozwoju. Mieści się w tym poradnictwo, kliniczna praca socjalna, praca grupowa, społeczno-pedagogiczna, pomoc rodzinie i jej terapia, jak również starania zmierzające do tego, aby pomóc ludziom w uzyskaniu usług i dostępu do zasobów społeczności lokalnej.( ). Holistyczne zorientowanie pracy jest uniwersalne, ale priorytety w jej praktyce różnią się w zależności od kraju, czasu, są uzależnione od warunków kulturowych, historycznych i społeczno-ekonomicznych. (IFWS, 2000, s. 359-360)

Diagnoza obecnej sytuacji pracy socjalnej

Zasoby obecnie prowadzonej pracy socjalnej: Wiedza, potencjał i doświadczenie organizacji pozarządowych pracujących w obszarze bezdomności, Praca wolontariuszy oraz kadry o interdyscyplinarnych kwalifikacjach, Umiejętność wypracowywania i wdrażania nowych metod oraz narzędzi i pozyskiwania nań sposób finansowania, Stosowanie niestandardowych metod, znacznie wykraczających poza ramy ustawy.

Deficyty obecnie prowadzonej pracy socjalnej nieodpowiedni sposób finansowania pracy socjalnej, połączenie sytemu świadczeń socjalnych ze świadczeniem pracy socjalnej, słaba współpraca interesariuszy na rzecz osób bezdomnych, świadczenie pracy socjalnej ze względu na typ placówki a nie profil klienta, praca podopiecznych dla celów utrzymania placówki, niski wskaźnik zatrudnienia pracowników socjalnych w placówkach dla bezdomnych, zbyt duży obszar i zakres pracy pracowników socjalnych, niewystarczające przygotowanie pracowników socjalnych do pracy z osobami bezdomnymi, brak standardu świadczenia pracy socjalnej i metodyki pracy z osobami bezdomnymi, kierowanie do placówek dla osób bezdomnych ofiar przemocy, oraz osób starszych i przewlekle chorych i niedostosowanie do ich potrzeb pracy socjalnej.

Standard pracy socjalnej

Zakres pracy socjalnej 1. Pierwszy kontakt 2. Przeprowadzenie diagnozy sytuacji klienta 3. Informowanie osoby bezdomnej i zagrożonej bezdomnością o uprawnieniach i możliwościach uzyskania wsparcia 4. Określenie i zapewnienie pakietu socjalnego 5. Udzielenie poradnictwa socjalnego 6. Konstruowanie i wdrażanie planu pomocy (projektu działań)

Pierwszy kontakt - Uzyskanie od osoby potrzebującej wsparcia informacji o problemowej sytuacji, w jakiej się w danym momencie znajduje, - Udokumentowanie zgłoszenia; - Przedstawienie zasad działania instytucji w tym ustalenie celu i terminu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego (celem jest nawiązanie relacji, a nie wyposażenie odbiorcy przekazu w wiedzę); - Analiza zgłoszonych przez klienta informacji; - Przygotowanie się do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego; - Przygotowanie się do przeprowadzenia diagnozy sytuacji klienta.

Przeprowadzenie diagnozy - Identyfikacja problemu bądź problemów klienta; sytuacji klienta - Zebranie informacji o sytuacji: rodzinnej, zawodowej, zdrowotnej, społeczno bytowej, mieszkaniowej; - Wizyta w środowisku klienta obserwacja, rozmowa z osobami z najbliższego otoczenia. - Nawiązanie kontaktu ze środowiskiem (dzielnicowy, kurator, pedagog, sąsiedzi, opiekun/lider, służba zdrowia, szkoła, administracja, policja, straż miejska, placówka, organizacja społeczna itp.); - Zebranie i analiza dokumentów niezbędnych do udzielenia właściwego wsparcia; - Opracowanie wstępnej diagnozy; - Ocena sytuacji klienta i weryfikacja wyników diagnozy (potrzeb poznanie historii bezdomności, określenie przyczyn i mechanizmów pojawienia się problemów, analiza zasobów i potrzeb); - Opracowanie diagnozy w formie pisemnej; - Systematyczne weryfikowanie diagnozy uwzględniające pozyskiwane w trakcie dalszej pracy dane.

Informowanie o uprawnieniach i możliwościach uzyskania wsparcia Podstawowe kroki w realizacji działania: - wysłuchanie pytania klienta, - lub wyjście z informacją do klienta. Zakres udzielonych informacji dotyczy: - oferty pomocy doraźnej, - uprawnień do świadczeń z pomocy społecznej, - miejsc, w których można starać się o uzyskanie świadczeń z pomocy społecznej, - możliwości uzyskania informacji o pomocy w perspektywie długoterminowej, - miejsc uzyskania pomocy medycznej, - adresów specjalistycznych placówek oraz warunków uzyskania w nich pomocy, - adresów urzędów i godzin przyjmowania petentów.

Określenie i zapewnienie pakietu socjalnego - Określenie pakietu usług: usystematyzowanie informacji w zakresie potrzeb osoby objętej wsparciem oraz możliwości ich zaspokojenie; - Zapewnienie pakietu usług: umożliwienie zaspokojenia podstawowych potrzeb poprzez dostarczenie niezbędnych dóbr (pożywienie, odzież, leki itp.) lub pokierowanie do miejsca świadczenia usług (łaźnia, punkt opieki medycznej itp.).

Udzielenie poradnictwa socjalnego -Analiza przyczyn problemu klienta i wynikających z ustalonego problemu konsekwencji (czyli: odwołanie się do diagnozy sytuacji klienta) oraz klasyfikacja problemu (określenie sytuacji danego działania), - Udzielenie klientowi informacji, które mogą mieć wpływ na poprawę jego sytuacji socjalno bytowej, jak również udzielnie pomocy w korzystaniu z przysługujących świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych i/lub świadczeń z pomocy społecznej: pieniężnych, niepieniężnych, usług opiekuńczych, skorzystania ze schronienia; - W sytuacji zdrowotnej udzielenie pomocy w uzyskaniu ubezpieczenia zdrowotnego jak i udzielenie podstawowych informacji na temat korzystania z pomocy służby zdrowia; - Udzielenie pomocy w uzyskaniu skierowania do domu pomocy społecznej klientowi, który wymaga stałej pomocy innej osoby. Wspieranie klienta w pozyskiwaniu niezbędnych do skierowania dokumentów i badań oraz w uzyskaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;

Udzielenie poradnictwa socjalnego c.d. - Wskazanie adresów placówek leczenia uzależnień, motywowanie do podjęcia terapii, wskazanie konsekwencji niepodejmowania działań w uporaniu się z uzależnieniem; - Udzielenie wsparcia w załatwianiu spraw urzędowych, udostępnienie wzorów pism, udzielanie pomocy w samodzielnym konstruowaniu pism, zapewnienie dostępu do informacji o adresach urzędów oraz ich stron internetowych; - Udzielanie klientowi informacji ułatwiającej planowanie rozwiązania problemu i podejmowania przez niego samodzielnych działań oraz redukowania przykrych następstw problemu; - Proponowanie konsultacji, spotkania ze specjalistą w zależności od problemu i kondycji psychicznej klienta umożliwienie kontaktu z psychologiem, pedagogiem, prawnikiem, terapeutą, doradcą zawodowym; - Wskazanie instytucji lub organizacji, która pomoże klientowi rozwiązać jego problem.

Konstruowanie i wdrażanie planu pomocy (projektu działań) Etap I konstruowanie planu pomocy (projektu działań) Etap II Wdrażanie planu pomocy (realizacja projektu działania) Etap III - Monitoring i ewaluacja podjętych działań

Efekty pracy socjalnej zgodnej ze standardem Pierwszy kontakt - zawiązany kontakt i wstępna, -orientacyjna informacja o kondycji życiowej danej osoby Przeprowadzenie diagnozy sytuacji klienta -pisemnie opracowana diagnoza uwzględniająca sześć sfer funkcjonowania człowieka: psychologiczną, zdrowotną, socjalno-bytową, zawodową, mieszkaniową oraz społeczną - posiadana informacja o możliwościach i ograniczeniach w odniesieniu do danej osoby - pisemnie opracowany rodzinny wywiad środowiskowy - nawiązanie kontaktu ze środowiskiem - dodatkowe dokumenty, które zwiększą zakres udzielanego wsparcia - wstępny plan działania zawierający wyznaczone kierunki dalszych działań w odniesieniu do danej osoby oraz jej środowiska

Efekty pracy socjalnej zgodnej ze standardem Informowanie klienta o uprawnieniach i możliwościach uzyskania wsparcia - wyposażenie danej osoby w wiedzę niezbędną dla poprawy jej obecnej kondycji życiowej z uwzględnieniem perspektywy długoterminowej -upowszechnienie wiedzy w zakresie dostępności różnych form pomocy Określenie i zapewnienie pakietu socjalnego - dokument zawierający pisemnie wyrażoną zgodę klienta na objęcie go działaniami pomocowymi -wsparcie materialne w zakresie oczekiwanym przez daną osobę i zgodnym z zasadami udzielania pomocy Udzielenie poradnictwa socjalnego - wyposażenie danej osoby w wiedzę, która może mieć wpływ na poprawę jego sytuacji socjalno-bytowej - udzielenie pomocy w korzystaniu z przysługujących świadczeń - udzielenie pomocy w zakresie korzystania z poradnictwa specjalistycznego

Koszty standardu pracy socjalnej koszty osobowe związane ze świadczeniem pracy socjalnej; koszty specjalistów, do których kierowani są klienci w ramach standardu; koszty związane z utrzymaniem i wyposażeniem stanowisk pracy realizatorów i osób, które są zaangażowane we wdrażanie standardu usługi; koszty dodatkowej pomocy materialnej udzielonej klientowi w formie niepieniężnej lub/i pomocy finansowej; koszt wyszkolenia i podnoszenia kwalifikacji realizatora usługi koszty wynikające z realizacji działań wchodzących w skład standardów w pozostałych obszarach; koszty związane z archiwizowaniem dokumentów.

Dokumentacja pracy socjalnej Dokumentem na którym opiera się proces udzielania pomocy w ramach pracy socjalnej zgodnej ze standardem jest dokument będący opisem zaplanowanych działań podejmowanych wobec klienta, stanu realizacji poszczególnych działań, monitoringu postępów i rezultatów osiąganych przez klienta, szczególnych wskazań i uwag dotyczących pracy stworzony w ramach standardu planu pomocy tzn.: IPWZB, kontrakt socjalny lub inny tego rodzaju.

Dokumentacja pracy socjalnej Na etapie realizacji diagnozy sytuacji klienta wskazanym do wykorzystania podstawowym narzędziem jest kwestionariusz rodzinnego wywiadu środowiskowego. Dokumentacja w formie pisemnej lub elektronicznej przyjętej w danej organizacji (instytucji) winna być przejrzysta, rzetelna i zawierać: dane o osobie korzystającej z usługi, zgodę klienta, rodzaj i formę udzielonej pomocy, dane realizatora usługi, miejsce i czas realizacji usługi, kopię skierowania do współrealizatora usługi.

Dokumentacja pracy socjalnej Celem tworzenia dodatkowej dokumentacji pracy pracownika socjalnego jest: utrzymanie ciągłości i systematyki pracy, monitorowanie pracy pracownika socjalnego, monitorowanie sytuacji klienta, umożliwienie przygotowania odpowiednich sprawozdań. Dokumentacja może składać się z następujących elementów: karty pracy; karty pierwszego kontaktu; rejestru klientów; notatek służbowych; sprawozdań merytorycznych, porozumień lokalnych o współpracy itd.

Ewaluacja i monitoring pracy socjalnej Do najczęściej spotykanych kryteriów należą: skuteczność (w jakim zakresie rezultaty i wpływ programu przyczyniły się osiągnięcia jego celów?) efektywność ( jaka jest relacja nakładów (kosztów) do osiągniętych rezultatów?) trafność (czy cele działania / programu są adekwatne do potrzeb jego adresatów?) użyteczność (w jakim zakresie rezultaty działania zaspokajają potrzeby jego adresatów?) trwałość (czy / jak długo rezultaty działania będą widoczne po jego zakończeniu?

Dziękuję za uwagę