Micha³ Œwier ewski Ochrona przeciwpo arowa w przestrzeniach zagro onych po arem Instalacje i urz¹dzenia elektryczne Listopad 2012
PODRÊCZNIK DLA ELEKTRYKÓW praca zbiorowa pod redakcj¹ Jana Strojnego Ochrona przeciwpo arowa w przestrzeniach zagro onych po arem. Instalacje i urz¹dzenia elektryczne Autor: Micha³ Œwier ewski Recenzent: Tadeusz Malinowski Tekst dostarczono w listopadzie 2012 r. Od Wydawcy Urz¹dzenia i instalacje elektryczne stosowane w pomieszczeniach, w których s¹ produkowane, sk³adowane lub u ytkowane materia³y palne musz¹ byæ wykonane w sposób wykluczaj¹cy mo liwoœci zapalenia tych materia³ów przez urz¹dzenia elektryczne. Publikacja zawiera wymagania norm i przepisów oraz zasady projektowania i wykonawstwa instalacji elektrycznych w przestrzeniach zagro onych po arem. Szczególn¹ uwagê zwrócono na oœwietlenie awaryjne i elektryczne funkcjonuj¹ce w czasie akcji gaœniczej. Publikacja zosta³a opracowana w oparciu o krajow¹ literaturê techniczn¹, akty prawne i dokumenty normalizacyjne oraz w aspekcie g³ównych regulacji Unii Europejskiej. Zwraca siê przy tym uwagê na jedno z najwa niejszych wymagañ stawianych nowoczesnym budynkom i instalacjom, którym jest eliminacja zagro eñ po arowych. Z punktu widzenia bezpieczeñstwa przeciwpo arowego niezmiernie wa ne jest równie wyposa enie obiektów budowlanych w odpowiednie urz¹dzenia sta³e, pó³sta³e, uruchamiane rêcznie i samoczynne, s³u ¹ce do wykrywania i sygnalizowania zagro enia lub ograniczania jego skutków. Zalicza siê tu elektryczne urz¹dzenia sygnalizacji po arowej, systemu ostrzegawczego i odpowiedniej instalacji oœwietleniowej. Wydawnictwo dotowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego Copyright by: COSiW SEP Zak³ad Wydawniczy INPE w Be³chatowie Utwór w ca³oœci ani we fragmentach nie mo e byæ powielany, ani rozpowszechniany za pomoc¹ urz¹dzeñ elektronicznych, mechanicznych, kopiuj¹cych, nagrywaj¹cych i innych bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich. Miesiêcznik INPE Informacje o Normach i Przepisach Elektrycznych Rok wyd. XVI Podrêcznik INPE dla Elektryków Zeszyty monotematyczne (bezp³atny dodatek dla prenumeratorów miesiêcznika) ISSN 1234-0081 Wydawca i Redakcja: SEP COSiW w Warszawie, Zak³ad Wydawniczy INPE w Be³chatowie, ul. Czapliniecka 44, 97-400 Be³chatów, tel. 44 633 33 55, fax 44 635 02 02, www.redinpe.com, e-mail: redinpe@neostrada.pl Adres dla korespondencji: ul. Kalinowa 5, 97-400 Be³chatów Kierownik ZW Redaktor Naczelny: Tadeusz Malinowski tel. 44 632 32 61, kom. 785 028 557 Z-ca Redaktora Naczelnego: Jan Strojny tel. 695 899 729 Biuro i Ksiêgowoœæ: Ma³gorzata Filipiak, tel. 44 633 33 55, kom. 783 976 966 Sk³ad komputerowy: KON Tekst Kraków, www.kon-tekst.pl Druk: Leyko Kraków Nak³ad: do 5500 egz. 2 Podręcznik
SPIS TREŒCI 1. Wstêp 6 2. Powstawanie i rozprzestrzenianie siê po aru 9 3. Podzia³ budynków i przestrzeni zagro onych po arem 12 4. Materia³y budowlane palne, niepalne oraz materia³y po arowo niebezpieczne 14 5. Klasyfikacja i oznakowanie wp³ywów zewnêtrznych 16 6. Wymagania techniczne, jakim powinny odpowiadaæ instalacje i urz¹dzenia elektryczne w przestrzeniach zagro onych po arem 18 6.1. Ogólny opis zagro eñ po arowych i wymagañ technicznych 18 6.2. Zagro enia i wymagania dotycz¹ce odbiorników i urz¹dzeñ elektrycznych 24 6.3. Zagro enia i wymagania dotycz¹ce przewodów i kabli 42 6.4. Zagro enia i wymagania dotycz¹ce po³¹czeñ przewodów i kabli oraz wprowadzania ich do odbiorników i urz¹dzeñ elektrycznych 52 6.5. Zagro enia i wymagania dotycz¹ce tuneli, kana³ów i szybów kablowych oraz przejœæ przez przegrody stref po arowych 55 6.6. Zagro enia i wymagania dotycz¹ce instalacji oœwietlenia elektrycznego 58 6.6.1. ród³a œwiat³a i oprawy oœwietleniowe 58 6.6.2. Oœwietlenie awaryjne 59 7. Wymagania dotycz¹ce instalacji elektrycznych zwiêkszaj¹cych bezpieczeñstwo przeciwpo arowe 67 8. Wymagania dotycz¹ce instalacji czynnych w czasie gaszenia po aru 70 8.1. Wymagania techniczne dotycz¹ce instalacji bezpieczeñstwa czynnych w czasie po aru 70 3
8.2. Wymagania dotycz¹ce zasilania rezerwowego 74 8.3. Wymagania dotycz¹ce sprzêtu i instalacji gaœniczych 75 9. Badania odbiorcze i eksploatacyjne 68 10. Obowi¹zki u ytkowników obiektów zagro onych po arem, czynnoœci kontrolne i uzgodnienia obiektu budowlanego z rzeczoznawc¹ ds. zabezpieczeñ przeciwpo arowych 80 Literatura 85 4 Podręcznik
Ochrona przeciwpo arowa w przestrzeniach zagro onych po arem. Instalacje i urz¹dzenia elektryczne STRESZCZENIE Czêsto trzeba stosowaæ urz¹dzenia i instalacje elektryczne w pomieszczeniach, w których materia³y palne s¹ produkowane, sk³adowane lub u ytkowane. Dlatego te musz¹ by przedsiêwziête odpowiednie œrodki bezpieczeñstwa w celu wykluczenia mo liwoœci zapalenia tych materia³ów przez urz¹dzenia elektryczne. W instalacjach elektrycznych potencjalnymi Ÿród³ami energii zapalaj¹cej mog¹ byæ ³uki i iskry elektryczne, nagrzane powierzchnie oraz czêœci tr¹ce. Niniejsze opracowanie zawiera wymagania norm i przepisów oraz zasady wiedzy technicznej w zakresie projektowania i wykonawstwa instalacji elektrycznych w przestrzeniach zagro onych po arem Szczególn¹ uwagê zwrócono na oœwietlenie awaryjne i instalacje elektryczne funkcjonuj¹ce w czasie akcji gaœniczej. Ksi¹ ka jest opracowana w oparciu o krajow¹ literaturê techniczn¹, akty prawne, i dokumenty normalizacyjne oraz w aspekcie g³ównych regulacji Unii Europejskiej. Protection against fire. Electrical installation and apparatus ABSTRACT It is often necessary to use electrical apparatus in locations where flamable materials are manufactured, stored or used. Suitable precautions must therefore be taken to ensure that all such apparatus is adequately protected so as to reduce the likelihood of the ignition flamable materials. In electrical apparatus, the potential ignition sources include electrical arcs and sparks, hot surfaces and frictional parts. This book contains specific requirements pertaining the design, selection, short circuit and overload protection as well as construction of electrical installation in the fire hazardous areas. By the careful design of the electrical installation, it is frequently possible to locate much of the electrical equipment in less hazardous or non-hazardous areas. Special attention is paid to the emergency lighting and safety of electrical installations on fire. The issues of the protection against fire are presented on the basis of Polish terminology and literature, official recommendations and standards as well as in aspect of the EU regulations. 5