Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 967 z późn. zm.), ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2203), rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 1574).
powiązanie ścieżki awansu zawodowego z oceną pracy nauczycieli, uzależnienie długości ścieżki awansu zawodowego od jakości pracy nauczyciela (premiowanie nauczycieli wyróżniających się jakością pracy), wydłużenie okresów pracy w szkole niezbędnych do rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, nauczyciele akademiccy, posiadający stopień naukowy oraz legitymujący się co najmniej 5-letnim okresem pracy w szkole wyższej, z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskują stopień nauczyciela mianowanego.
wydłużenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego z 9 miesięcy do 1 roku i 9 miesięcy, wydłużenie z 2 do 3 lat okresu pracy niezbędnego do rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela mianowanego, wydłużenie z 1 roku do 4 lat okresu pracy koniecznego do rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, ale będzie też możliwość jej skrócenia.
Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany, legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, może rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat oddnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.
Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3 KN, odbycie stażu, z zastrzeżeniem art. 9e ust. 1-3, zakończonego co najmniej dobrą oceną pracy (...). Nauczycielowi kontraktowemu i nauczycielowi mianowanemu, którzy w okresie trwania stażu zmienili miejsce zatrudnienia, do stażu, o którym mowa w art. 9c ust. 1 pkt 2, zalicza się okres dotychczas odbytego stażu, jeżeli podjęli zatrudnienie w szkole nie później niż w okresie 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali co najmniej dobrą ocenę pracy art. 9f ust. 2 KN.
Wprowadzenie egzaminu zamiast rozmowy z nauczycielem ubiegającym się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego, przeprowadzanego przez komisję egzaminacyjną. Komisję egzaminacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego powołuje dyrektor szkoły. W skład komisji wchodzą: 1) dyrektor lubwicedyrektor szkoły, jako przewodniczący komisji; 2) przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny; 3) przedstawiciel organu prowadzącego szkołę; 4) ekspert z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania; 5) opiekun stażu.
Z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje, rozpoczynającą pracę w szkole, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony obejmujący 2 lata szkolne w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 7 w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. W przypadkach, o których mowa w art. 9g ust. 8 KN, w razie ustalenia dodatkowego stażu, z nauczycielem stażystą nawiązuje się stosunek pracy na czas określony na kolejny rok szkolny. W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą, o której mowa wyżej, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu.
Dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata oraz legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 4 lat.
Przepisy przejściowe (na podstawie ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych Dz. U. z 2017 r. poz. 2203) staż na kolejny stopień awansu zawodowego nauczyciela rozpoczęty i niezakończony przed dniem 1 września 2018 r. jest odbywany według dotychczasowych przepisów (art. 125), do postępowań o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2018 r., stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 126),
w przypadku nauczycieli, którzy zakończyli staż na kolejny stopień awansu zawodowego przed dniem 1 września 2018 r. lecz do tego dnia nie otrzymali oceny dorobku zawodowego za okres stażu lub nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu jest dokonywana oraz postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne jest prowadzone według dotychczasowych przepisów (art. 127),
w przypadku nauczyciela stażysty, który w dniu 1 września 2018 r. odbywa staż na kolejny stopień awansu zawodowego, rozpoczęty z początkiem roku szkolnego 2017/2018, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu jest dokonywana oraz postępowanie kwalifikacyjne na stopień nauczyciela kontraktowego jest prowadzone według dotychczasowych przepisów (art. 128), w przypadku nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego, który do dnia 1 września 2018 r. w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego zmienił miejsce zatrudnienia i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymał pozytywną ocenę dorobku zawodowego, ocena ta jest uwzględniana do oceny pracy dokonywanej po zakończeniu całego stażu (art. 129),
w roku szkolnym 2018/2019 nauczyciel kontraktowy mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego, jeżeli legitymuje się co najmniej dwuletnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego (art. 130).
Zmiany dotyczące awansu wynikające z wprowadzenia rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 1574) Plan rozwoju zawodowego nauczyciel stażysta przedkłada dyrektorowi szkoły plan rozwoju zawodowego, określono terminy związane z przedłożeniem poprawionego planu rozwoju zawodowego nauczyciel jest obowiązany poprawić plan rozwoju zawodowego i ponownie przedłożyć go dyrektorowi szkoły w wyznaczonym przez niego terminie, nie krótszym niż 3 dni robocze, natomiast dyrektor zatwierdza poprawiony plan w terminie 7 dni od dnia jego przedłożenia.
Staż, zmiany w planie rozwoju zawodowego oraz sprawozdanie z jego realizacji w trakcie stażu dyrektor szkoły obserwuje i omawia z nauczycielem co najmniej jedne prowadzone przez niego zajęcia, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie stażu, dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do wprowadzenia zmian w planie rozwoju zawodowego, w wyznaczonym przez niego terminie, nie krótszym niż 5 dni, lub zmienić nauczycielowi opiekuna stażu,
w trakcie stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły; dyrektor szkoły, w terminie 7 dni od dnia przedłożenia zmienionego planu rozwoju zawodowego, zatwierdza ten plan albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian, nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, uwzględniające efekty jego realizacji dla nauczyciela i szkoły, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu (anie 30 jakdotychczas),
doprecyzowano zadania opiekuna stażu: 1) współpraca z nauczycielem odbywającym staż i wspieranie go w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym w przypadku nauczyciela stażysty zapoznanie go z dokumentami obowiązującymi w danej szkole, w szczególności z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, 2) współpraca z nauczycielem odbywającym staż w opracowaniu planu rozwoju zawodowego, w szczególności udzielanie mu pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego, 3) wspieranie nauczyciela odbywającego staż w realizacji obowiązków zawodowych, 4) umożliwianie nauczycielowi odbywającemu staż obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć, 5) obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela odbywającego staż,
6) dzielenie się z nauczycielem odbywającym staż swoją wiedzą i doświadczeniem, w szczególności omawianie z nauczycielem zajęć prowadzonych przez siebie oraz przez nauczyciela, 7) inspirowanie i zachęcanie nauczyciela odbywającego staż do podejmowania wyzwań zawodowych, 8) doskonalenie wiedzy i umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia roli opiekuna stażu. wskazano, iż opiekun stażu, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu, przedstawia dyrektorowi szkoły opinię o dorobku zawodowym nauczyciela za okres stażu, ze szczególnym uwzględnieniem obserwowanych zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz stopnia zaangażowania w realizację wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego albo stopnia nauczyciela mianowanego,
zmodyfikowano zadania i wymagania niezbędne do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego, wprowadzono zmiany w zakresie dokumentacji załączanej do wniosku o wszczęcie postępowania (kopie dokumentów będą mogły być potwierdzone za zgodność z oryginałem przez dyrektora szkoły),
w komisji egzaminacyjnej lub kwalifikacyjnej wezmą udział eksperci: 1)organ powołujący komisję egzaminacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego zapewnia w jej składzie udział eksperta posiadającego kwalifikacje z zakresu psychologii lub pedagogiki, w tym pedagogiki specjalnej lub nauczającego tego samego przedmiotu lub prowadzącego ten sam rodzaj zajęć, 2)organ powołujący komisję egzaminacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub komisję kwalifikacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego zapewnia w jej składzie udział ekspertów posiadających kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole tego samego typu co szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony, z których co najmniej jeden, w miarę możliwości, naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć,
3) w przypadku nauczyciela, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły, organ powołujący komisję kwalifikacyjną zapewnia w jej składzie udział co najmniej dwóch ekspertów zajmujących stanowisko związane ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego, z których co najmniej jeden zajmuje stanowisko kierownicze w szkole, oraz co najmniej jednego eksperta, w miarę możliwości, nauczającego tego samego przedmiotu lub prowadzącego ten sam rodzaj zajęć co nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły.
Analiza wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego Dyrektor szkoły lub inny organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego powiadamia nauczyciela, który złożył wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego, o terminie i miejscu przeprowadzenia odpowiednio egzaminu lub rozmowy na co najmniej 7 dni przed dniem posiedzenia komisji.
Moduł praktyczny na egzaminach i rozmowie kwalifikacyjnej Komisja egzaminacyjna zapoznaje się z oceną pracy nauczyciela i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz przeprowadza egzamin, podczas którego nauczyciel: 1) prezentuje dorobek zawodowy, 2) prezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności przez: a) zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa, b) wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych, 3) odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego albo stopnia nauczyciela mianowanego.
Komisja kwalifikacyjna zapoznaje się z oceną pracy nauczyciela i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz analizuje dorobek zawodowy nauczyciela na podstawie przedłożonej przez niego dokumentacji, o której mowa w 9, i przeprowadzonej rozmowy, podczas której nauczyciel: 1) prezentuje sposób realizacji wybranego przez siebie zadania określonego w 8 ust. 3, którego opis i analiza nie była dołączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, 2) odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wpływu działań i zadań zrealizowanych przez nauczyciela w okresie stażu na podniesienie jakości pracy szkoły, w której nauczyciel odbywał staż, 3) wykazuje się umiejętnością rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa, 4) określa cele dalszej pracy i własnego rozwoju.
W przypadku m.in. nauczyciela, o którym mowa w art. 9e ust. 1 KN, tj. dyrektora szkoły posiadającego na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, oraz legitymującego się wyróżniającą oceną pracy komisja kwalifikacyjna zapoznaje się ze sprawozdaniem z ostatnich 3 lat pracy oraz analizuje dorobek zawodowy nauczyciela na podstawie przedłożonej przez niego dokumentacji i przeprowadzonej rozmowy.
Protokół z przebiegu pracy komisji kwalifikacyjnej lub komisji egzaminacyjnej Protokoły i pozostała dokumentacja prac komisji egzaminacyjnej i komisji kwalifikacyjnej są przechowywane przez organ powołujący komisję. W dokumentacji pozostawia się wniosek nauczyciela o podjęcie postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego oraz dokumenty, o których mowa w 9.
Zgodnie z art. 68 ustawy Prawo oświatowe dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach: zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki. Dyrektor kształtuje politykę kadrową szkoły i podejmuje decyzje w sprawach zatrudniania nauczycieli na podstawie przedstawionych przez nich dokumentów potwierdzających wykształcenie oraz kwalifikacje do nauczania danego przedmiotu lub prowadzenia zajęć. Na podstawie art. 10 ust. 9 ustawy Karta Nauczyciela kurator oświaty wyraża zgodę na zatrudnienie nauczycieli nieposiadających wymaganych kwalifikacji w szkołach i placówkach publicznych (nie rozpatruje spraw przydziału godzin już zatrudnionych nauczycieli).