PARLAMENT EUROPEJSKI

PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Transportu i Turystyki 2009 2007/0237(CNS) 17.9.2008 PROJEKT OPINII Komisji Transportu i Turystyki dla Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w sprawie wniosku dotyczącego decyzji ramowej Rady w sprawie wykorzystywania danych dotyczących rezerwacji pasażera (danych PNR) w celu egzekwowania prawa (COM(2007)0654 C6-0465/2007 2007/0237(CNS)) Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Eva Lichtenberger PA\741976.doc PE412.179v01-00

PA_Legam PA\741976.doc 2/14 PE412.179v01-00

ZWIĘZŁE UZASADNIENIE W związku z przechowywaniem danych PNR przez organy ścigania nasuwają się pytania dotyczące ochrony danych, wolności jednostki i prawa do prywatności. Należy je pogodzić z koniecznością podejmowania przez organy ścigania państw członkowskich wszelkich możliwych (w granicach rozsądku) działań w celu ochrony obywateli przez zagrożeniami terrorystycznymi, na które są narażeni, oraz bardziej ogólnie, w celu walki z działalnością przestępczą. Organy ścigania otrzymują już informacje w ramach APIS (systemu przetwarzania zaawansowanych informacji o pasażerach). Głównym źródłem tych informacji jest nadająca się do odczytu maszynowego część paszportu. Dalszych informacji dostarczają organom dane PNR, gromadzone w ramach komputerowych systemów rezerwacji i biletów. Komisja argumentuje, że kilka państw członkowskich rozpoczęło prace nad własnymi systemami PNR i w związku z tym Unia powinna działać, zanim linie lotnicze staną wobec różnych wymogów. Wniosek dotyczy tylko lotów z i do UE i nie obejmuje lotów wewnętrznych, chyba że stanowią one część lotu międzynarodowego. W załączniku I wniosku wyszczególniono 19 elementów wymaganych danych PNR. Obejmują one adres, dane dotyczące płatności, bagażu, biura podróży, dane kontaktowe oraz numer miejsca. Dane PNR umożliwiają stworzenie bardziej szczegółowego obrazu ruchów pasażera. Gromadzenie i analiza tych danych pozwalają europejskim organom ścigania identyfikować pasażerów poprzez łączenie ich działań ze znanymi profilami, na przykład handlarzy narkotyków/ludźmi lub terrorystów, i ewentualnie podejmować odpowiednie kroki po przekroczeniu przez nich strefy celnej. Obecnie organy państw członkowskich mogą uzyskać dane PNR dzięki kontroli biletu i karty kontroli granicznej, którą pasażerowie wypełniają po powrocie z kraju trzeciego. W swojej ocenie wpływu Komisja stwierdza, że jedynie w bardzo nielicznych przypadkach dane PNR pasażera, w formie przetworzonej w systemie rezerwacji przewoźnika, zawierają pewne dodatkowe informacje. Komisja uważa, że wartością dodaną jej wniosku byłby fakt, iż właściwe organy państw członkowskich otrzymywałby dane w formie elektronicznej przed przylotem. Komisja stwierdza, że zamiast zwracać się do linii lotniczych o przekazanie danych do wspólnego Europejskiego Biura Danych Pasażerów, każde państwo członkowskie powinno posiadać własne Biuro Danych Pasażerów. Państwa członkowskie mogą jednak nawiązać współpracę w celu stworzenia wspólnie zarządzanego biura. Komisja argumentuje, że scentralizowane biuro wiązałoby się z dużym ryzykiem z powodu ogromnej ilości danych, które musiałoby przetworzyć, oraz z powodu faktu, że musiałoby ono mieć możliwość dostępu do krajowych baz danych państw członkowskich, co jest szczególnie delikatną kwestią. Komisja proponuje, by dane można było przechowywać przez długi czas, wynoszący maksymalnie 13 lat. Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej jest zdania, że proponowany wniosek powinien zawierać bardzo rygorystyczne środki służące zabezpieczeniu prywatności obywateli europejskich. Obywatele powinni mieć prawo do odwołania w celu uzyskania PA\741976.doc 3/14 PE412.179v01-00

dostępu do wszelkich danych na ich temat i zmiany tych danych. Nikt nie powinien znaleźć się w sytuacji, w której osądza się go z powodu nieprawidłowych danych, a zwłaszcza takich, których nie można zakwestionować. Ma to tym większe znaczenie, kiedy weźmie się pod uwagę fakt, że istnieje możliwość dzielenia danych PNR z coraz większą liczbą krajów trzecich. Niektóre z tych krajów zakazują działań, które są legalne i akceptowane w Europie. Dane osobowe, które informują o wyznawanej religii lub rasie albo mogą wskazywać orientację seksualną, nie powinny być przechowywane dla krajów trzecich ani im przekazywane. Nie powinny być również przechowywane przez państwa członkowskie. Jeżeli kraj trzeci ma mieć dostęp do danych dotyczących obywateli europejskich, muszą oni dysponować skutecznym mechanizmem umożliwiającym dostęp do tych danych i ich zakwestionowanie w stosownych przypadkach. Zakres, w jakim jest to możliwe, jest kluczową kwestią przy analizie omawianego wniosku. Posłowie chcieliby również sprawdzić, czy proponowany wniosek jest proporcjonalną reakcją na istniejące zagrożenie. Czy organy ścigania czerpią z wykorzystywania danych PNR korzyści, które uzasadniałyby koszty i wpływ tego mechanizmu na prawa obywateli, jak stwierdza Komisja i jak utrzymują jego zwolennicy? Komisja szacuje koszt stworzenia (bez corocznych kosztów) dla wszystkich państw członkowskich na 614 833 187 euro, a całkowity koszt dla linii lotniczych związany z utworzeniem systemu dostarczania danych na 11 647 116 euro, przy czym roczny koszt przekazywania danych dla przewoźników unijnych wynosiłby 1 125 040 euro (koszt przekazania danych jednego pasażera). Koszty te są również znaczące dla rządów i linii lotniczych. POPRAWKI Komisja Transportu i Turystyki zwraca się do Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, jako komisji przedmiotowo właściwej, o naniesienie w swoim sprawozdaniu następujących poprawek: 1 Punkt 6 preambuły (6) Przewoźnicy lotniczy gromadzą już dane PNR do własnych celów handlowych, a niniejsza decyzja ramowa nie nakłada na nich żadnych obowiązków dotyczących gromadzenia jakichkolwiek dodatkowych informacji lub przechowywania tych (6) Przewoźnicy lotniczy gromadzą już dane PNR do własnych celów handlowych, a niniejsza decyzja ramowa nie nakłada na nich żadnych obowiązków dotyczących gromadzenia jakichkolwiek dodatkowych informacji lub przechowywania tych danych. Zgodnie z postanowieniami PA\741976.doc 4/14 PE412.179v01-00

danych. niniejszej decyzji ramowej ich rola polega na udostępnieniu wymaganych danych PNR właściwym organom krajowym państw członkowskich. 2 Punkt 6 a preambuły (nowy) (6a) Informacje zgromadzone za pomocą systemów rezerwacji online mogą być obszerniejsze niż te zawarte w komputerowych systemach rezerwacji przewoźników. 3 Punkt 10 a preambuły (nowy) (10a) Niezwykle ważna jest ochrona informacji osobowych przy przetwarzaniu danych PNR lub innych danych w odniesieniu do wszystkich środków transportu. Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że pasażerowie będą zawsze otrzymywać informacje o przysługującym im prawie dostępu, prawie do sprostowania, usunięcia i do odszkodowania w odniesieniu do przechowywania danych PNR. PA\741976.doc 5/14 PE412.179v01-00

4 Punkt 10 b preambuły (nowy) (10b) Niezwykle ważne jest, by obywatel dysponował skutecznymi środkami odwoławczymi w sytuacji przechowywania błędnych informacji na jego temat. Z tego względu każde przekazanie danych PNR do krajów trzecich powinno być możliwe tylko, jeżeli można to zagwarantować. 5 Punkt 18 preambuły (18) Zawartość wszelkich wykazów określających, które dane PNR są wymagane przez właściwe organy krajowe, powinna odzwierciedlać właściwą równowagę między uzasadnionymi potrzebami organów publicznych związanymi z zapobieganiem przestępstwom terrorystycznym i przestępczości zorganizowanej i ich zwalczaniem, a tym samym poprawą bezpieczeństwa wewnętrznego w UE, a ochroną podstawowych praw obywateli, w tym prawa do prywatności; wykazy takie nie powinny zawierać danych osobowych, które mogłyby ujawniać pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność do związków zawodowych ani danych dotyczących zdrowia lub życia seksualnego poszczególnych osób. Dane PNR zawierają szczegółowe informacje dotyczące rezerwacji i planu podróży (18) Zawartość wszelkich wykazów określających, które dane PNR są wymagane przez właściwe organy krajowe, powinna odzwierciedlać właściwą równowagę między uzasadnionymi potrzebami organów publicznych związanymi z zapobieganiem przestępstwom terrorystycznym i przestępczości zorganizowanej i ich zwalczaniem, a tym samym poprawą bezpieczeństwa wewnętrznego w UE, a ochroną podstawowych praw obywateli, w tym prawa do prywatności; wykazy takie nie powinny zawierać danych osobowych, które mogłyby ujawniać pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność do związków zawodowych ani danych dotyczących zdrowia lub życia seksualnego poszczególnych osób. Dane PNR powinny zawierać wyłącznie szczegółowe informacje dotyczące PA\741976.doc 6/14 PE412.179v01-00

danego pasażera, które umożliwiają właściwym organom wykrywanie pasażerów lotniczych mogących stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego. rezerwacji i planu podróży danego pasażera, które umożliwiają właściwym organom wykrywanie pasażerów lotniczych mogących stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego. 6 Punkt 20 preambuły (20) Ponieważ jest to podstawowa zasada ochrony danych, istotne jest zapewnienie, że żadne działania związane z egzekwowaniem prawa nie zostaną podjęte przez właściwe organy państw członkowskich wyłącznie na podstawie automatycznego przetwarzania danych PNR lub z powodu pochodzenia rasowego lub etnicznego, przekonań religijnych lub filozoficznych, poglądów politycznych ani orientacji seksualnej danej osoby. Państwa członkowskie powinny w stosownych przypadkach przekazywać otrzymane dane PNR innym państwom członkowskim. (20) Żadne działania związane z egzekwowaniem prawa nie powinny być podejmowane przez właściwe organy państw członkowskich wyłącznie na podstawie automatycznego przetwarzania danych PNR lub z powodu pochodzenia rasowego lub etnicznego, przekonań religijnych lub filozoficznych, przynależności do związków zawodowych, poglądów politycznych, stanu zdrowia, w tym sporadycznych problemów zdrowotnych, niepełnosprawności, ograniczonej sprawności ruchowej ani orientacji seksualnej danej osoby. 7 Punkt 21 preambuły (21) Państwa członkowskie powinny w stosownych przypadkach przekazywać otrzymane dane PNR innym państwom członkowskim. Przekazywanie danych PNR do krajów trzecich oraz kwestie (21) Państwa członkowskie powinny w razie konieczności przekazywać otrzymane dane PNR innym państwom członkowskim. Przekazywanie danych PNR do krajów trzecich oraz kwestie PA\741976.doc 7/14 PE412.179v01-00

odpowiedniego poziomu ochrony powinny być regulowane decyzją ramową Rady (xx/xx) w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych oraz powinny podlegać dodatkowym obostrzeniom w zakresie celu przekazywania. Jeśli Unia zawarła międzynarodowe porozumienia dotyczące takich transferów, postanowienia tych porozumień powinny być należycie uwzględnione. odpowiedniego poziomu ochrony są szczególnie delikatne i powinny być regulowane decyzją ramową Rady.../... z dnia... [w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych] 1 oraz powinny podlegać dodatkowym obostrzeniom w zakresie celu przekazywania Jeśli Unia zawarła międzynarodowe porozumienia dotyczące takich transferów, postanowienia tych porozumień powinny być należycie uwzględnione. 1 Dz.U. L... 8 Punkt 22 a preambuły (nowy) (22a) Niniejsza decyzja ramowa nie powinna mieć wpływu na prawa pasażerów lotniczych gwarantowane w obowiązującym prawie wspólnotowym. 9 Punkt 22 b preambuły (nowy) (22b) Wszystkie istotne informacje przekazywane pasażerom lotniczym na mocy postanowień niniejszej decyzji ramowej powinny być również dostarczane w alternatywnych formach dostępnych dla osób niepełnosprawnych i PA\741976.doc 8/14 PE412.179v01-00

osób o ograniczonej sprawności ruchowej oraz przynajmniej w tych samych językach co informacje dostępne dla pozostałych pasażerów. 10 Artykuł 2 litera a a) przewoźnik lotniczy oznacza przedsiębiorstwo posiadające ważną koncesję na przewóz lotniczy lub inne równoważne zezwolenie; a) przewoźnik lotniczy oznacza przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną koncesję na przewóz lotniczy lub inne równoważne zezwolenie, które potwierdza, że przedsiębiorstwo to ma pozwolenie na przewóz pasażerów drogą powietrzną; 11 Artykuł 2 litera e e) system rezerwacji oznacza wewnętrzną bazę danych przewoźnika lotniczego, w której gromadzone są dane PNR z rezerwacji dokonywanych za pośrednictwem komputerowych systemów rezerwacji określonych w rozporządzeniu 2299/89 w sprawie kodeksu postępowania dla komputerowych systemów rezerwacji lub bezpośrednio, na przykład poprzez strony internetowe linii lotniczych, telefoniczne centra obsługi klienta lub biura sprzedaży; e) systemy rezerwacji oznaczają wewnętrzną komputerową bazę danych przewoźnika lotniczego, w której gromadzone są dane PNR z rezerwacji dokonywanych za pośrednictwem komputerowych systemów rezerwacji określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2299/89 z dnia 24 lipca 1989 r. w sprawie kodeksu postępowania dla komputerowych systemów rezerwacji 1 lub bezpośrednio, na przykład poprzez strony internetowe przewoźników lotniczych, telefoniczne centra obsługi PA\741976.doc 9/14 PE412.179v01-00

klienta lub biura sprzedaży; 1 Dz.U. L 220 z 29.7.1989, s. 1. 12 Artykuł 3 ustęp 3 3. Biuro Danych Pasażerów odpowiada za analizowanie danych PNR i przeprowadzanie oceny, którzy pasażerowie mogą stanowić zagrożenie, w celu wykrycia osób, które należy poddać dalszym badaniom w jednym z celów wymienionych w ust. 5. Kryteria oceny zagrożenia i gwarancje w tym względzie zostają określone na mocy prawa krajowego. Biura Danych Pasażerów ani właściwe organy państw członkowskich nie podejmują żadnych działań związanych z egzekwowaniem prawa wyłącznie na podstawie automatycznego przetwarzania danych PNR lub z powodu pochodzenia rasowego lub etnicznego, przekonań religijnych lub filozoficznych, poglądów politycznych ani orientacji seksualnej danej osoby. 3. Biuro Danych Pasażerów odpowiada za analizowanie danych PNR i przeprowadzanie oceny, którzy pasażerowie mogą stanowić zagrożenie, w celu wykrycia osób, które należy poddać dalszym badaniom w jednym z celów wymienionych w ust. 5. Kryteria oceny zagrożenia i gwarancje w tym względzie zostają określone na mocy prawa krajowego. Biura Danych Pasażerów ani właściwe organy państw członkowskich nie podejmują żadnych działań związanych z egzekwowaniem prawa wyłącznie na podstawie automatycznego przetwarzania danych PNR lub z powodu pochodzenia rasowego lub etnicznego, przekonań religijnych lub filozoficznych, przynależności do związków zawodowych, poglądów politycznych, stanu zdrowia, w tym sporadycznych problemów zdrowotnych, niepełnosprawności, ograniczonej sprawności ruchowej ani orientacji seksualnej danej osoby. PA\741976.doc 10/14 PE412.179v01-00

13 Artykuł 3 ustęp 4 4. Biuro Danych Pasażerów w państwie członkowskim przekazuje dane PNR osób indywidualnych wykrytych zgodnie z ust. 3 właściwym organom tego samego państwa członkowskiego, o których mowa w art. 4, drogą elektroniczną lub, gdy to się nie uda, przy użyciu wszelkich innych odpowiednich środków. 4. Biuro Danych Pasażerów w państwie członkowskim przekazuje dane PNR osób indywidualnych wykrytych zgodnie z ust. 3 właściwym organom tego samego państwa członkowskiego, o których mowa w art. 4, drogą elektroniczną lub, gdy to się nie uda, przy użyciu wszelkich innych odpowiednich środków. Biura Danych Pasażerów gwarantują, że przekazywane są tylko niezbędne informacje. 14 Artykuł 5 ustęp 1 1. Państwa członkowskie podejmują środki konieczne do zapewnienia, że przewoźnicy lotniczy udostępniają dane PNR pasażerów odbywających loty międzynarodowe krajowym Biurom Danych Pasażerów państwa członkowskiego, na terytorium którego odbywa się odlot, przylot lub międzylądowanie danego lotu międzynarodowego, zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej decyzji ramowej. 1. Państwa członkowskie przyjmują środki konieczne do zapewnienia, że przewoźnicy lotniczy udostępniają dane PNR pasażerów odbywających loty międzynarodowe krajowym Biurom Danych Pasażerów państwa członkowskiego, na terytorium którego odbywa się odlot, przylot lub międzylądowanie danego lotu międzynarodowego, zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej decyzji ramowej. Przewoźnicy lotniczy powinni być zobowiązani wyłącznie do przekazywania tych informacji pierwszemu właściwemu Biuru Danych Pasażerów. Następnie to biuro powinno przekazać te informacje innym biurom zgodnie z trasą lotu. PA\741976.doc 11/14 PE412.179v01-00

15 Artykuł 5 ustęp 3 litera a a) z wyprzedzeniem, na 24 godziny przed planowanym odlotem a) z wyprzedzeniem, do 24 godzin przed planowanym odlotem 16 Artykuł 5 ustęp 6 6. Państwa członkowskie dbają o to, aby przewoźnicy lotniczy informowali pasażerów lotów międzynarodowych o przekazywaniu danych PNR Biurom Danych Pasażerów, lub w stosownych przypadkach pośrednikom; o celach, w jakich są one przetwarzane; o okresie przechowywania danych oraz możliwości ich wykorzystywania do zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i przestępczości zorganizowanej oraz ich zwalczania, a także o możliwości wymieniania się i dzielenia się takimi danymi. 6. Państwa członkowskie dbają o to, aby przewoźnicy lotniczy informowali pasażerów lotów międzynarodowych o przekazywaniu danych PNR Biurom Danych Pasażerów i, w stosownych przypadkach pośrednikom, o gromadzonych informacjach, o celach, w jakich są one przetwarzane; o okresie przechowywania danych oraz możliwości ich wykorzystywania do zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i przestępczości zorganizowanej oraz ich zwalczania, a także o możliwości wymieniania się i dzielenia się takimi danymi. Państwa członkowskie gwarantują, że przewoźnicy lotniczy informują pasażerów o przysługującym im prawie dostępu, prawie do sprostowania, usunięcia i do odszkodowania w odniesieniu do przechowywania danych PNR. PA\741976.doc 12/14 PE412.179v01-00

17 Artykuł 5 ustęp 6 a (nowy) 6a. Pośrednicy są zobowiązani do przestrzegania przepisów dotyczących ochrony danych zawartych w niniejszej decyzji ramowej. 18 Artykuł 8 ustęp 1 litera b a) (nowa) (ba) kraj trzeci gwarantuje obywatelom UE, bez ograniczeń, nadmiernych opóźnień lub wydatków, te same prawa dostępu, do sprostowania, usunięcia i do odszkodowania w odniesieniu do przechowywania danych PNR jak te, stosowane w Unii Europejskiej; oraz 19 Artykuł 8 ustęp 1 litera b b) (nowa) (bb) kraj trzeci zapewnia odpowiedni i porównywalny poziom ochrony danych PNR. PA\741976.doc 13/14 PE412.179v01-00

20 Artykuł 11 ustęp 3 a (nowy) 3a. Przewoźnicy lotniczy gwarantują, że dane osobowe wymagane do PNR zgodnie z definicją danych mieszanych są oddzielone od wszelkich innych informacji o pasażerach dostępnych w systemie. Tego rodzaju dane osobowe nie mogą być udostępniane innym jednostkom bez wyraźnej pisemnej zgody zainteresowanej osoby lub organizacji. PA\741976.doc 14/14 PE412.179v01-00