Zrównoważone planowanie energetyczne -jak opracować lokalny plan energetyczny

Zrównoważone planowanie energetyczne -jak opracować lokalny plan energetyczny Endre Ottosen, NEPAS Doskonalenie poziomu edukacji w samorządach terytorialnych w zakresie zrównoważonego gospodarowania energią i ochrony klimatu Ziemi Projekt wspierany grantem z Norwegii poprzez Norweski Mechanizm Finansowy Projekt współfinansowany przez Polskę 21.04.2011

Gospodarka energią wg NEPAS Name Venue, date

Nasze podstawy Podobnie jak każda gospodarka, również gospodarka energią zapewni dobre rezultaty wtedy, gdy zsynchronizuje się wszystkie krytyczne warunki ramowe. Nasi klienci z sektora przemysłu prywatnego i sektora publicznego skoncentrują się na gospodarce energią i dlatego osiągną lepsze rezultaty energetyczne: Poprzez stosowanie technologii energo-efektywnych i lepszych narzędzi planowania Poprzez wypracowanie własnych ekspertyz i zachowań przyszłościowych Poprzez skoncentrowanie się na wewnętrznych procesach decyzyjnych, inicjowaniu działań i pomiarach rezultatów.

Nasz zakres działania New Energy Performance AS - NEPAS jest firmą konsultingową z siedzibą w Kjeller koło Oslo. NEPAS działa na przecięciu konsultingu i działalności badawczo-rozwojowej i świadczy usługi dotyczące gospodarki energetycznej, efektywności energetycznej, lokalnego planowania energetycznego i szkolnictwa wyższego.

Wspólnym celem naszych klientów jest poprawa efektów w zakresie energii; klienci pochodzą z następujących sektorów: Nasi klienci Przemysł Gminy Szkolnictwo wyższe

Nasze produkty i usługi Nasze produkty i usługi dotyczą wspólnego zakresu gospodarki energetycznej i obejmują zagadnienia: Efektywności energetycznej Benchmarkingu Lokalnego planowania energetycznego i klimatycznego Szkoleń specjalistycznych Etykietowania ekologicznego przedsiębiorstw (Miljøfyrtårn)

O instytucji NEPAS Zrównoważone planowanie energetyczne na poziomie lokalnym: Projekty i klienci w Norwegii i Europie Opracowanie planów działań na rzecz zrównoważonej energii dla 10 norweskich gmin i hrabstw Opracowanie założeń dla zrównoważonego planowania energetycznego na poziomie lokalnym, zalecanych przez CoM and Enova Udział w wielu projektach europejskich wspieranych przez program IEE, celem opracowania narzędzi i metodologii lokalnego planowania energetycznego. (ELVA, 3-nity, SEC-BENCH + +) Projekty na Ukrainie i w Bułgarii, wspierane przez norweskie MSZ i granty norweskie, celem adaptacji założeń krajowych i opracowania planów działań na rzecz zrównoważonej energii w wybranych gminach pilotażowych. 21.04.2011 7/21

Metodologia: Podręcznik Enova Metodologia przez krajową agencję na rzecz efektywności energetycznej w Norwegii, Enova Wkład ze strony np. NEPAS i 3-nity (IEE) Dostępna jest nowa, poprawiona wersja angielska, gotowa do tłumaczenia na j. litewski. Potrzebny jest wkład dot. dostępnych litewskich źródeł danych i statystyk! Stowarzyszenie Burmistrzów UE: Plany działań na rzecz zrównoważonej energii (PDZE) 21.04.2011 8/21

Ciągła poprawa w zakresie energii i ochrony klimatu Historia Perspektywy planowania Opracować PDZE Akcpetacja polityczna, jako planu gminnego Cele Wdrożyć zaplanowane środki i zidentyfikować nowe Czas 21.04.2011 9/21

Lokalne i regionalne planowanie energetyczne Lokalny plan energetyczny Część 1 Warunki zewnętrzne Mapa istniejącego systemu energetycznego Obliczenia dla scenariuszy Część 2 Przedsięwzięcia i działania Definicja planu działań Od planu do działań 21.04.2011 10/21

Warunki ramowe Warunki zewnętrzne wpływające na lokalne planowanie energetyczne Warunki lokalne i regionalne Prawo krajowe, założenia i środki Wytyczne i środki międzynarodowe (UE) Traktaty międzynarodowe (Kyoto) Historia, wcześniejsze prace 21.04.2011 11/21

PRZEMYSŁ GOSP. DOM. / USŁ. TRANSPORT Mapa istniejącego systemu energetycznego - OZE ZAPOTRZEBOW. ZAPOTRZEBOW ZAPOTRZEBOW HYDRO/WIATR/SOLAR/PŁYWY ELEKTROWNIA SIEĆ ELEKTRYCZNA ROPA- REFINERIA OLEJ EC GAZ ZIEMNY SIEĆ CIEPŁOWNICZA CIEPŁOWNIA BIOMASA WĘGIEL/KOKS OLEJ/GAZ BIOMASA WĘGIEL/KOKS 21.04.2011 12/21

Mapa istniejącego systemu energetycznego 21.04.2011 13/21

Mapa istniejącego systemu OZE Wykres strumieni energii energetycznego HYDRO/WIND/SOLAR/WAVE OIL BIOMASS OIL - REFINERY NATURAL GAS COAL/COKE POWER PLANT CHP DISTRICT HEAT PLANT COAL/COKE OIL/GAS BIOMASS ELEC. GRID HEAT GRID DEMAND DEMAND DEMAND INDUSTRY HOUSEHOLD/SERV. TRANSPORT 21.04.2011 14/21

Obliczenia dla scenariuszy GWh/yr 250,0 200,0 150,0 100,0 Zastosować narz ędzie do modelowania (np.. REAM) do obliczenia scenariuszy przyszłego rozwoju systemu energetycznego (osobna prezentacja). 50,0 8,5 28,1 30,7 82,0 90,5 72,7 20,7 9,4 69,1 62,4 20,7 43,3 51,4 3,0 5,0 10,4 Fossile fuel Pellets Log wood Bio residuals District heating Electricity 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 CO2 BAU [10 tonn] CO2 GD [10 tonn] SOx BAU [100 kg] SOx GD [100 kg] NOx BAU [tonn] NOx GD [tonn] 0,0 2006 2020 2020 BAU Green devlelopment 0,0 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 21.04.2011 15/21

Lokalne i regionalne planowanie energetyczne Lokalny plan energetyczny Część 1 Warunki zewnętrzne Mapa istniejącego systemu energetycznego Obliczenia dla scenariuszy Część 2 Przedsięwzięcia i działania Definicja planu działań Od planu do działania 21.04.2011 16/21

Obliczony potencjał Emisja gazów cieplarnianych Biznes jak zwykle Jak zamknąć tę szczelinę? Obliczenia REAM 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 21.04.2011 17/21

Organizacja i struktura programu Main Program Efficient use of energy and local production of energy from renewable energy sources Steering committee, main program manager, topical program managers Topical program 1 Topical program 2 Topical program 3 Topical program 4 Efficient use of energy Energy supply with district heating Other energy supply with renewable energy Renewable energy in local transport Topical program manager 1 Topical program manager 2 Topical program manager 3 Topical program manager 4 21.04.2011 18/21

Główne cele i środki << Subtarget D1 Sub-target description Nr. Measure description Business development, building of competence and communication - The municipality will play an active role in developing a sustainable community and competitive, local businesses based on alternative energy solutions. T1.1 Establish a municipal program for rational use of energy and more use of renewable energy sources, and link this program up to other local planning mechanisms as well as regional and national support schemes. T1.2 Establish strategic ialliances with SECs nationally and abroad, preferably through externally funded projects. T1.3 Establish suitable collaboration fora with local businesses and other stakeholders, define roles and expectations. (LEAC) T1.4 Implement a number of "no/low cost" measures during first half of 2008 to establish a good signal effect in the local community. See guidelines for citizens input (WP4) Rational use of energy - The municipal T2.1 Establish an internal program structure for rational use of energy, and link this program up to regional and national T4.1 D2 T4.1 Establish Establish building stock an an will internal undertake internal targeted program program structure T2.2 structure Carry out for for energy renewable renewable audits and develop energy energy action systems systems plans for outside energy outside efficiency DH-area, DH-area, measures and and in all link municipal link this this buildings program program by end up up to to regional measures activities reduce its energy 2008. All realistic/economically viable measures will be implemented according to action plans by 2010. regional and consumption and national by 15% national support by 2010. support schemes T2.3 schemes Other privat, large building owners/smes will receive targeted information about technologies, suppliers of T4.2 T4.2 Map Map all all oil/kerosene-firesd oil/kerosene-firesd heating heating products/services systems, systems, and and recommend support recommend schemes alternatives and alternatives be stimulated for to for become conversion conversion involved in of relevant of single single activities. buildings. buildings. T2.4 The households will be informed about suppliers of products and services, and will be stimulated to implement T4.3 T4.3 Establish Establish one one or or more more demonstration demonstration projects projects in in order order to to show show options options and and limitations limitations related related to to minigrids. minigrids. T4.4 Energy supply with district T4.4 D3 Investigate, Investigate, negotiate heating/cooling - negotiate and New/existing district and build build minigrids minigrids based based on on renewable renewable energy energy sources sources outside outside the the DH-area. DH-area. T4.5 heating/cooling grids will be extended to T4.5 Establish Establish local local market market structures structures for for sales, sales, logistics logistics and and operation operation of of minigrids minigrids and and stand-alone stand-alone heating heating systems. systems. supply all relevant buildings within the DH area by 2010. T3.1 Establish an internal program structure for disrict heating, and link this program up to regional and national support T3.2 Investigate h cost structures, perpare DH/DC customers and negotiate contracts within the DH-area for connection T3.3 Extend d i 2008 the DH grid and connect all new customers. T3.4 Build new 10 MW chips-fired plant. D4 Other energy supply with renewable T4.1 Establish an internal program structure for renewable energy systems outside DH-area, and link this program up to energy sources - Oil and kerosene regional and national support schemes. heating systems will be phased out in new T4.2 Map all oil/kerosene-firesd heating systems, and recommend alternatives for conversion of single buildings. buildings outside the DH-area and in T4.3 Establish one or more demonstration projects in order to show options and limitations related to minigrids. existing buildings which can be converted T4.4 Investigate, negotiate and build minigrids based on renewable energy sources outside the DH-area. to alternative energy sollutions T4.5 Establish local market structures for sales, logistics and operation of minigrids and stand-alone heating systems. D5 Alternative energy in local transport solutions and infrastructure - All municipal vehicles will use alternative energy sources by 2010. T5.1 Establish an internal program structure for transport solutions, and link this program up to regional and national T5.2 Establish t at h least 2 filling stations for alternative fuels in the municipality. T5.3 Convert the entire municipal car fleet to alternative fules by 2010. T5.4 Rationalise the road lighting system in the municipality. 21.04.2011 19/21

Środki i działania << D4 Other energy supply with renewable energy sources - Oil and kerosene heating systems will be phased out in new buildings outside the DH-area and in existing buildings which can be converted to alternative energy sollutions Nr Measure description Activity Activity description T4.1 Establish an internal program structure A4.1.1 for renewable energy systems outside DH-A4.1.area, and link this program up to regional A4.1.3 and national support schemes A4.1.5 Establish sub-plan for programme structure and local energy action committee Meet with funding partners, discuss structure, build-up and implementation Apply for funding to finance programme Programme implementation CO 2 - CO 2 - CO 2 - emission saving saving tonnes % tonnes T4.2 Map all oil/kerosene-firesd heating A4.2.1 Feasibility study to identify all buildings with oil-fired heating systems. 10 % 15 000 systems, and recommend alternatives for A4.2.2 Contact all building owners with oil-fired heating systems, inform about alternative 10 % 15 000 conversion of single buildings. heating solutions. A4.2.3 Negotiate framework contracts with suppliers of services and equipment for 10 % 15 000 conversion to alternative heating solutions. A4.2.4 Monitor and stimulate to conversion of heating systems 10 % 15 000 150 000 60 000 T4.3 Establish one or more demonstration A4.3.1 Feasibility styudy for eploiting the methane gas from the waste disposal site 15 % 12 000 projects in order to show options and A4.2.2 Contact A4.3.2 Detail plans for biomass/pellets minigrid new demonstration area. 20 % 16 000 limitations Contact all related to all building minigrids. building owners owners with with oil-fired oil-fired heating heating systems, systems, inform inform about about alternative alternative heating heating solutions. solutions. 80 000 28 000 T4.4 Investigate, negotiate and build minigrids A4.4.1 Meet with major building developers to make sure they will comply with new 5 % 2 500 A4.2.3 Negotiate based on Negotiate framework renewable energy framework contracts sources contracts with with suppliers regulation suppliers of for energy of services efficiency services and and renewable and equipment equipment for energy for outside conversion conversion the DH-area. to to alternative alternative heating A4.4.2 heating Study solutions. solutions. the potential use of Energy Cabins or similar in minigrids 10 % 5 000 50 000 7 500 T4.5 Establish local market structures for A4.5.2 Offer training courses on energy efficiency and renewable energy to architects, 15 % 45 000 sales, logistics and operation of minigrids and stand-alone heating systems. A4.5.3 installers, plumbers, building owners etc. Establish strategic alliances with suppliers of equipment (pellets stoves etc..) 10 % 30 000 A4.5.5 Marketing campaign for more advanced pellets boiler systems and water based 15 % 45 000 systems in single houses (new and existing houses) A4.5.6 Energy-miniexhibitions in building warehouses and other sales-channels for relevant 15 % 45 000 heating equipment. 300 000 165 000 Total 580 000 45 % 260 500 A4.2.1 A4.2.1 Feasibility Feasibility study study to to identify identify all all buildings buildings with with oil-fired oil-fired heating heating systems. systems. 10 10 % 15 15 000 000 A4.2.2 10 10 % 15 15 000 000 A4.2.3 10 10 % 15 15 000 000 A4.2.4 A4.2.4 Monitor Monitor and and stimulate stimulate to to conversion conversion of of heating heating systems systems 10 10 % 15 15 000 000 21.04.2011 20/21

Analiza rozbieżności ( szczeliny ) GHG emissions Business as usual How to close the gap? REAM calculations 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 21.04.2011 21/21

Zamykanie szczeliny Gazy cieplarniane BJZ Redukcja zużycia paliw kopalnych przez Przedsięwzięcia efektywnościowe w budynkach gminy Redukcja emisji 25 % C.O. Na terenach miejskich 35 % Stacjonarne zużycie energii REAM Mini-sieci w grupach budynków, niskiej zabudowie etc. Palniki na trociny i wióry, kotły na pellety, pompy ciepła w budynkach na terenach wiejskich 15 % 25 % Redukcja wg potencjału na podstawie REAM 100 % 2008 2012 2016 2020 21.04.2011 22/21

Plan działań na rzecz zrównoważonej energii musi prowadzić do zmiany! Zamykanie szczeliny, PDZE musi prowadzić do zmiany i być kompleksowy. Działania należy rozpocząć zawsze wtedy, gdy sa pod kontrolą gminy! Kierownictwo i zdolności organizacyjne Przedstawić przeznaczenie przez silne kierownictwo wewnętrzne i działania motywujące (określić nowe zakresy odpowiedzialności, wyodrębnić jednostki energetyczne, prowadzić specjalne szkolenie personelu...) Zaangażować zaiteresowane podmioty zewnętrzne Zorganizować / wzmocnić struktury dla współpracy pomiędzy gminą, mieszkańcami i lokalnym biznesem (wydarzenia, regularne warsztaty, konkursy) Najpierw proste działania! Ustanowić rutynę / system monitorowania postępu (np. benchmarking Zrealizować wszystkie przedsięwzięcia beznakładowe i niskonakładowe w budynkach gminy (działanie i utrzymanie, źródła światła, żaluzje w oknach, regulacja kotłów i systemów grzewczych) Następnie inwestycje opłacalne! Przedsięwzięcia energo-efektywnościowe w budynkach gminy (izolacja, nowe okna, zawory grzejników, nowe kotły) OZE, spalanie odpadów, C.O. sieciowe 21.04.2011 23/21

Od planu do działania lista kontrolna Ustanowić strukturę programu Określić głównych lokalnychaktorów i zaangażować lokalny przemysł i handel (krytyczny czynik sukcesu!) Ustanowić główne cele i środki Określić szczegółowy plan działania, obejmujący ramy terminowe i co do redukcji emisji, zgodnie z potencjałem wyliczonym przez REAM Przeglądnąć główne cele i środki Upewnić się, że dokonano właściwej alokacji budżetu w celu realizacji określonych działań Adaptować i wdrożyć lokalny plan energetyczny! 21.04.2011 24/21

Dziękuję za uwagę Pytania? Endre Ottosen ottosen@nepas.no www.nepas.no 21.04.2011 25/21