Dodatkowe informacje do dokumentu ppt.3 Slajd 1 Zmiany klimatu Co możesz zrobić, by walczyć ze zmianami klimatu? Celem tej prezentacji jest zademonstrowanie prostych działań i wyborów, jakich może dokonać gospodarstwo domowe lub każdy z nas, a które mogą mieć duże znaczenie w walce ze zmianami klimatu. Slajd 2 Klimat zmieniał się i nadal będzie się zmieniał z przyczyn naturalnych. Zaliczamy do nich nieznaczne zmiany natężenia promieniowania słonecznego czy wybuchy wulkanów, które mogą wtłoczyć do atmosfery pył odbijający z powrotem w kosmos ciepło dostarczane nam przez słońce, a także normalne fluktuacje klimatyczne. Jednakże przyczyny naturalne tylko częściowo tłumaczą obecne ocieplenie. Zdecydowana większość naukowców uważa, że jego powodem jest rosnące stężenie wiążących ciepło gazów cieplarnianych w atmosferze, spowodowane działalnością człowieka. Energia słoneczna ogrzewa powierzchnię Ziemi i w miarę wzrostu temperatury, ciepło jest wypromieniowywane z powrotem do atmosfery jako promieniowanie podczerwone. Część energii jest absorbowana w atmosferze przez gazy cieplarniane. Atmosfera działa w sposób zbliżony do funkcjonowania ścian szklarni przepuszczających do środka światło widzialne, zatrzymujących promieniowanie podczerwone i utrzymujących w ten sposób ciepło. Ten naturalny proces jest nazywany efektem cieplarnianym. Bez niego średnia temperatura na świecie wynosiłaby -18 C obecnie jest to +15 C. Jednakże działalność człowieka zwiększa ilość gazów cieplarnianych w atmosferze, szczególnie dwutlenku węgla, metanu, tlenku azotu, które wzmacniają naturalny efekt cieplarniany i dodatkowo podnoszą temperaturę. To dodatkowe ocieplenie spowodowane działalnością człowieka jest nazywane wzmocnionym efektem cieplarnianym. Szczegółowe informacje na temat gazów cieplarnianych można znaleźć na stronie http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/pdf/gases_pl.pdf Slajd 3 Wpływ zmian klimatu jest już zauważalny, swoim zasięgiem obejmuje zarówno rosnące temperatury, jak i zwiększający się poziom mórz będący rezultatem topnienia się pokrywy lodowej obszarów polarnych oraz coraz częstsze sztormy i powodzie. Jeżeli nie podejmiemy działań, zmiany klimatu spowodują jeszcze bardziej kosztowne zniszczenia i zakłócą funkcjonowanie środowiska naturalnego, które jest źródłem pożywienia, surowców i innych istotnych zasobów. Będzie to miało negatywny wpływ na gospodarkę i może prowadzić do destabilizacji społeczeństw na całym świecie. Zmiany klimatu to problem globalny, jednak każdy z nas może przyczynić się do jego rozwiązania. Nawet drobne zmiany w naszych codziennych nawykach mogą pomóc ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, nie obniżając jakości naszego życia. Co więcej, możemy dzięki temu nawet wydać mniej pieniędzy.
Slajd 4 Oszczędzaj Zmniejsz ogrzewanie. Obniżenie temperatury tylko o 1 C może zmniejszyć Twój rachunek za energię o 5-10 % oraz ograniczyć emisję CO 2 o 300 kg rocznie w przeliczeniu na jedno gospodarstwo domowe. Zaprogramuj swój termostat tak, aby w nocy lub podczas nieobecności domowników temperatura była niższa, a podnosiła się rano lub przed ich powrotem do domu. To zmniejszy Twój rachunek za ogrzewanie o 7-15 %. Uważnie dobieraj ustawienia urządzeń jeśli ustawisz lodówkę na największy stopień chłodzenia, nie tylko zużyjesz dużo prądu, ale Twoje jedzenie nie pozostanie długo świeże, gdyż może się zepsuć z powodu zamrożenia. Slajd 5 Wybieraj modele energooszczędne Używaj energooszczędnych żarówek: tylko jedna taka żarówka może zmniejszyć koszty oświetlenia nawet o 60 EUR, a emisję CO 2 o 400 kg w ciągu całego okresu jej użytkowania, a może on być nawet 10 razy dłuższy niż w przypadku normalnej żarówki. Żarówki energooszczędne są droższe przy zakupie, ale znacznie tańsze w eksploatacji. Jeśli masz okna z pojedynczymi szybami, pomyśl o ich wymianie na okna z podwójnymi szybami to wymaga wyłożenia pewnej sumy, ale zmniejszy o połowę ilość energii uciekającej przez okna i na dłuższą metę z pewnością się opłaci. Jeśli wybierzesz najlepszy produkt na rynku (tj. drewniane okna z podwójnymi, przepuszczającymi mało energii szybami, pomiędzy którymi znajduje się argon), możesz zatrzymać ponad 70 % traconej energii. Wymień lodówkę i zamrażarkę na nowsze modele, które rozmrażają się automatycznie i zwykle są nawet 2 razy bardziej efektywne energetycznie niż urządzenia starego typu. Gdy kupujesz nowy sprzęt (nie tylko lodówkę, ale także pralkę, zmywarkę itd.), wybieraj tylko modele europejskiej klasy A+. Oznacza to, że zużywają one bardzo mało prądu; porównaj także różne modele tej klasy, gdyż ilość zużywanej energii może się czasami różnić. Dowiedz się, ile energii zużywają sprzęty gospodarstwa domowego i ile CO 2 emitują miesięcznie: http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/pdf/table_appliances_pl.pdf Slajd 6 Wyłączaj Nie zapomnij wyłączyć światła, gdy go nie potrzebujesz. Wyłączenie 5 żarówek w korytarzu, przedpokoju czy pokoju, gdy nie potrzeba tam światła, może oznaczać oszczędności rzędu 60 EUR i zmniejszenie emisji CO 2 o 400 kg rocznie. Nie zostawiaj urządzeń w trybie czuwania korzystaj z funkcji włącz/wyłącz w samym urządzeniu. Telewizor, który jest włączony przez 3 godziny dziennie (to tyle czasu, ile przeciętny Europejczyk spędza codziennie oglądając telewizję) oraz pozostawiony w trybie czuwania przez pozostałe 21 godzin, zużywa ok. 40 % całej wykorzystywanej energii właśnie na bycie gotowym. Zakręcaj kran. Jeśli zakręcisz kran podczas mycia zębów, zaoszczędzisz kilka litrów wody. Przez cieknący kran może w ciągu miesiąca zmarnować się tyle wody, ile wystarczyłoby do napełnienia całej wanny, sprawdź więc, czy wszystkie krany są dobrze zakręcone.
Slajd 7 Pamiętaj o oszczędzaniu Dla ochłody korzystaj z wentylatorów. Klimatyzatory to prawdziwe pożeracze energii przeciętny klimatyzator ma moc 1000 W, a to oznacza emisję 650 g CO 2 i koszt ok. 0,10 EUR za godzinę pracy. Alternatywnym rozwiązaniem może być użycie wentylatora; jeśli to niemożliwe, korzystaj z klimatyzatora oszczędnie i poszukaj najbardziej efektywnego energetycznie modelu. Pamiętaj, aby włączać pralkę lub zmywarkę tylko wtedy, gdy są pełne. Jeśli musisz ich użyć, gdy nie są pełne, włącz tryb ekonomiczny lub opcję pół wsadu. Nie ma także potrzeby nastawiania wysokiej temperatury wody. Współczesne detergenty są tak skuteczne, że piorą ubrania lub myją naczynia w niskiej temperaturze. Zamiast kąpieli w wannie weź prysznic. W ten sposób zużyjesz nawet do 4 razy mniej energii. Aby uzyskać maksymalne oszczędności, nie kupuj prysznica typu power shower tylko zainstaluj końcówkę o niskim zużyciu wody, która jest tania i tak samo wygodna. Gotuj mniej wody. Jeśli będziesz gotować tylko tyle wody, ile potrzebujesz do zrobienia filiżanki herbaty, możesz zaoszczędzisz mnóstwo energii. Jeśli wszyscy Europejczycy gotowaliby tylko tyle wody, ile potrzebują, każdy uniknąłby niepotrzebnego gotowania 1 litra wody dziennie, a zaoszczędzona energia wystarczyłaby do oświetlenia jednej trzeciej wszystkich lamp ulicznych w Europie. Nakrywaj garnki podczas gotowania. Pozwoli to zaoszczędzić połowę energii zużywanej na przygotowanie jedzenia. Jeszcze lepsze są szybkowary i garnki do gotowania na parze, gdyż pomagają zmniejszyć zużycie energii nawet o 70 %! Nie pozwól ciepłu uciekać z Twojego domu. Wietrząc mieszkanie lub dom, otwórz okna na kilka minut, zamiast pozwolić, żeby ciepło uciekało przez długi czas. Jeśli przez cały dzień pozostawiasz w domu uchylone okno, wyprodukowanie energii potrzebnej do utrzymania ciepła przez 6 zimnych miesięcy (tzn. gdy na zewnątrz jest 10 C lub mniej) oznaczać będzie emisję prawie 1 tony CO 2. Wyposaż dom w dobrą izolację cieplną to jeden z najskuteczniejszych sposobów ograniczania emisji CO 2 oraz oszczędzania energii na dłuższą metę. Energia uciekająca przez ściany, dach i podłogi stanowi zwykle 50 % ogólnych strat ciepła. Dokładnie zaizoluj swój zbiornik na ciepłą wodę, rury centralnego ogrzewania i zagłębienia w ścianach oraz wyłóż folią aluminiową ściany za grzejnikami. Slajd 8 Inteligentny transport Unikaj jazdy samochodem na krótkich dystansach zużycie paliwa i emisja CO 2 są nieproporcjonalnie wyższe, gdy silnik jest jeszcze zimny. Badania pokazują, że w połowie przypadków samochód jest wykorzystywany do pokonania w miastach odległości mniejszych niż 3 km, a więc takich, które można z łatwością pokonać na rowerze lub pieszo. Wypróbuj jedno z poniższych rozwiązań, aby dostać się do pracy: na rowerze, pieszo, środkami transportu publicznego albo jednym samochodem wspólnie z kolegami. Średnio jeden litr paliwa zużytego przez silnik samochodu to ponad 2,5 kg CO 2 uwolnionego do atmosfery. Nie prowadź za szybko zużyjesz mniej paliwa i wyemitujesz mniej CO 2. Jazda z prędkością większą niż 120 km/h zwiększa zużycie paliwa o 30 % w porównaniu do jazdy z prędkością 80 km/h. Biegi 4, 5 i 6 są najbardziej ekonomiczne. Czy słyszałeś o eco-driving? Stosując proste reguły możesz zmniejszyć zużycie paliwa o 5 %. Rozpędzaj samochód, oszczędnie używając gazu, włączaj wyższy bieg, gdy tylko jest to możliwe, i utrzymuj stałą prędkość jazdy.
Upewnij się, że opony w Twoim samochodzie są odpowiednio napompowane: jeśli ciśnienie spadnie w nich o 0,5 bara, samochód będzie potrzebował o 2,5 % więcej paliwa, aby pokonać opór i przez to wytworzy o 2,5 % więcej CO 2. Jeżeli odbywasz dalekie podróże: staraj się wybierać pociąg. Ostatnie badania włoskich kolei dowiodły, że podróżowanie pociągiem zamiast samolotem może prowadzić do 91 % redukcji emisji CO2. Więcej informacji na temat eco-driving można znaleźć na stronie: http://www.savemorethanfuel.eu/ Slajd 9 Ponowne użycie/odzyskiwanie Idąc na zakupy, zabierz ze sobą torbę, której możesz użyć wielokrotnie. Zmniejszysz zużycie energii i ilość produkowanych śmieci, jeśli zrezygnujesz z jednorazowych toreb oferowanych w sklepach. Odpady nie tylko uwalniają CO 2 i metan do atmosfery, ale także mogą zanieczyścić powietrze, glebę i wody gruntowe. Wyrzucaj zużyte przedmioty ze szkła do specjalnego pojemnika; oddzielaj papier i tekturę, tworzywa sztuczne i puszki od reszty śmieci. Poddając recyklingowi jedną puszkę, oszczędzamy 90 % energii potrzebnej do produkcji nowej, a wytworzenie 1 kg aluminium to emisja 9 kg CO 2! 1 kg tworzyw sztucznych poddany recyklingowi to oszczędność 1,5 kg CO 2 ; 1 kg szkła 0,3 kg CO 2 ; a 1 kg papieru poddany ponownemu przetworzeniu, a nie wyrzucony na składowisko odpadów pozwala uniknąć emisji metanu i zmniejszyć emisję CO 2 o 0,9 kg. Wybieraj produkty oszczędnie opakowane lub takie, których opakowanie można ponownie uzupełnić w ten sposób także zmniejszysz ilość odpadów i zużycie energii. Slajd 10 Co jeszcze można zrobić? Szukaj towarów oznaczonych znakiem kwiatka europejskiej ekoetykietki, która oznacza małą szkodliwość produktu dla środowiska. Dotychczas ekoetykietki otrzymało kilkaset nieszkodliwych dla środowiska produktów i usług z 25 grup towarów, takich jak żarówki, detergenty, komputery i sprzęt gospodarstwa domowego. Więcej informacji na temat tego, gdzie można znaleźć ekokwiatek, można znaleźć na stronie: http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/index_en.htm. Gdy kupujesz meble ogrodowe lub inne produkty z drewna, sprawdź, czy drewno pochodzi z nienaruszającego równowagi ekologicznej źródła. Produkty oznaczone symbolami FSC i PEFC (www.fsc.org i www.pefc.org) spełniają te wymagania. Działania naruszające równowagę ekologiczną w lasach przyczyniają się do wylesiania, co jest przyczyną powstawania ok. 20 % łącznej ilości CO 2 wprowadzanego przez nas do atmosfery. Wylesianie zwykle wiąże się z wypalaniem lasu, co nie tylko powoduje emisję CO 2, ale również ogranicza zdolność lasów do absorpcji tego gazu. Jedz lokalnie hodowane, sezonowe produkty zyska na tym środowisko, gdyż produkty rolne uprawiane w sztucznych ekosystemach lub szklarniach wymagają ogromnych ilości energii w związku z koniecznością utrzymania w nich odpowiedniej temperatury. Transport towarów samolotem z jednej strony świata na drugą jest źródłem emisji 1 700 razy większej ilości CO 2 niż przewiezienie ich ciężarówką na odległość ok. 50 km. Jedz warzywa! Produkcja mięsa jest źródłem powstawania dużych ilości CO 2 i metanu oraz wymaga ogromnych ilości wody. Przeżuwacze, takie jak bydło, owce i kozy, to producenci dużych ilości metanu, ze względu na sposób, w jaki ich układ trawienny przetwarza pożywienie.
Posadź drzewo! Jedno drzewo średniej wielkości pochłania 6 kg CO 2 rocznie, a więc w ciągu 40 lat przechwytuje ok. 250 kg tego gazu. Zanim wydrukujesz dokument lub e-mail, zastanów się, czy naprawdę musisz to zrobić. Przeciętny Europejczyk zużywa miesięcznie ok. 20 kg papieru! Jeśli musisz kupić nową kserokopiarkę, kup taką, która może drukować kopie dwustronnie. Jeśli zlecasz zrobienie kopii w punkcie ksero, poproś o kopie dwustronne. Zaoszczędzisz energię potrzebną do produkcji papieru.