ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK 311705 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK... 4 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK... 6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK... 7 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 11 1. Technologia wytwarzania odlewów..12 2. Technologia topienia metali...33 3. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego 38 4. Działalność gospodarcza w branży odlewniczej.49 5. Język obcy zawodowy w odlewnictwie..54 6. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych i trwałych..57 7. Topienie metali.76 8. raktyka zawodowa.. 83 9. rojektowanie i kontrola procesu odlewniczego...101 ZAŁĄZNIKI... 109 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: technikum Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż.. Andrzej Szymczak, mgr inż. Elżbieta Michalska Recenzenci: Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik odlewnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: 1.Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) 2.Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) 3.Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) 4.Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) 5.Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) 6.Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) 7.Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) 8.Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników 9. Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) 10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30.12.1999r. w sprawie bhp w odlewniach metali Dz.U.3 poz.37 z 2000r. 11.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dot. bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy Dz.U. 191 poz.1596 z 2002 r. 12. Rozporządzenie Ministra racy i olityki Społecznej z dn. 29.11.2002r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Dz.U.217 poz.1833 z 2002 r. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik odlewnik uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: fizyka i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu modelarz odlewniczy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: - umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; - umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; - umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; - umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; - umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
- umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; - umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; - umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu modelarz odlewniczy uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: chemia, fizyka, matematyka i informatyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik odlewnik powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją i obsługą maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle odlewniczym oraz opracowania dokumentacji technologicznej, przeprowadzania kontroli jakości i nadzorowania procesu produkcyjnego w odlewni. Realia obecnego rynku pracy stawiają duże możliwości zatrudnienia dla osób, które posiadają wiedzę i umiejętności wykonywania innych niż obsługa maszyn i urządzeń odlewniczych w przemyśle odlewniczym. Dlatego też absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik odlewnik powinien posiadać niezbędną wiedzę z teoretyczna i praktyczną zakresu technologii formy i rdzenia, metalurgii topienia metali i ich stopów, sporządzania dokumentacji technologicznej odlewanych części maszyn, przeprowadzania kontroli jakości procesu produkcyjnego w odlewni. owinien także być przygotowany do kierowania małymi zespołami ludzkimi. 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK Odlewnictwo jest jedną ze strategicznych gałęzi przemysłu dla gospodarki każdego państwa. Odlewy znajdują zastosowanie we wszystkich sektorach przemysłu. omimo znacznego postępu w technologii tworzyw sztucznych i powszechnego stosowania ich w przemyśle i gospodarstwie domowym, odlewy wykonywane ze stopów żelaza i metali nieżelaznych ciągle znajdują szerokie zastosowanie. Wynika to głównie z walorów użytkowych stopów odlewniczych. ostęp techniczny i technologiczny dotyczy również odlewnictwa i odlewów. Nowe stopy odlewnicze o wysokich parametrach użytkowych i nowe technologie odlewania powodują, że ciągły popyt na odlewy. Odlewnictwo oprócz przemysłowego wykorzystania jest też dziedziną wytwarzania wyrobów artystycznych. Absolwenci szkół kształcących w zawodzie technik odlewnik znajdą zatrudnienie zarówno w dużych i małych odlewniach jak i samodzielnie mogą prowadzić działalność gospodarczą. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Kwalifikacje M.4 i M.5. są podstawą kształcenia dla zawodu operator maszyn i urządzeń odlewniczych. Kwalifikacja M.37. jest podstawą do dokształcenia w zawodzie technik odlewnik. Efekty kształcenia wspólne dla obszaru kształcenia określone kodem KZ(M.a), KZ(M.d) oraz KZ(m.d) stanowią podbudowę do kształcenia w wielu zawodach robotniczych oraz na poziomie technika w obszarze mechanicznym i górniczo hutniczym. W KZ(M.a)zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. W KZ(M.d) zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik. W KZ(M.m) zapisane są efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik odlewnik, technik hutnik. M.4. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów 812107 Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 311705 Technik odlewnik KZ(M.a) KZ(M.d) M.5. Użytkowanie maszyn i urządzeń do topienia metali 812107 Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 311705 Technik odlewnik KZ(M.a) KZ(M.d) M.37. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego 311705 Technik odlewnik KZ(M.a) KZ(M.d) KZ(M.m) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ODLEWNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik odlewnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania odlewów; 2) przygotowywania materiałów wsadowych oraz topienia metali w piecach odlewniczych; 3) prowadzenia dokumentacji technologicznej procesów wytwarzania odlewów; 4) kontrolowania jakości wytwarzanych odlewów; 5) organizowania i kontroli procesów produkcyjnych w odlewniach. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: - efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(bh, DG,JOZ, KS, OMZ); - efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo- -hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a), KZ(M.d) i KZ(M.m); - efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie technik odlewnik: M.4 Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów; M.5 Użytkowanie maszyn i urządzeń do topienia metali; M.37. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ODLEWNIK Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik odlewnik minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji M.4. Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów przeznaczono minimum 460 godzin. - na kształcenie w ramach kwalifikacji M.5. Użytkowanie maszyn i urządzeń do topienia metali przeznaczono minimum 150 godzin. - na kształcenie w ramach kwalifikacji M.37. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego przeznaczono minimum 150 godzin. - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 430 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Klasa I II III IV I II I II I II I II Liczba godzin w okresie nauczania tygodniowo Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Technologia wytwarzania odlewów 6 6 8 8 2 15 450 2. Technologia topienia metali 3 3 2 2 5 150 3. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego 2 1 3 3 90 4. Działalność gospodarcza w branży odlewniczej 1 1 1 30 5. Język obcy zawodowy w odlewnictwie 1 1 1 30 Łączna liczba godzin 6 6 11 11 6 5 5 0 25 750 Kształcenie zawodowe praktyczne** 6. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych i trwałych 6 6 6 6 4 14 420 7. Topienie metali 3 3 3 90 8. raktyki zawodowe *** 5 5 5 160 9. rojektowanie i kontrola procesu odlewniczego 3 3 3 90 Łączna liczba godzin 6 6 6 6 12 11 3 0 25 760 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 12 12 17 17 18 16 8 0 50 1510 raktyki zawodowe 4 tyg. 4 tyg.*** 320 łącznie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
**zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy ***w przypadku praktyk realizowanych w wymiarze ponad 4 tygodnie Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (M.4.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (M.5.) odbywa się pod koniec klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający trzecią kwalifikację (M.37.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz działów programowych dla zawodu technik odlewnik Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Technologia wytwarzania odlewów 450 godz. 1.1. odstawy konstrukcji mechanicznych 130 godz. 1.2. odstawy technologii maszyn 60 godz. 1.3. rzygotowanie materiałów formierskich 40 godz. 1.4. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych 150 godz. 1.5. Wykonywanie odlewów w formach trwałych i półtrwałych 40 godz. 1.6. Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów 30 godz. 2. Technologia topienia metali 150 godz. 2.1. rzygotowanie materiałów wsadowych 50 godz. 2.2. Użytkowanie pieców odlewniczych 100 godz. 3. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego 90 godz. 4. Działalność gospodarcza w branży odlewniczej 30 godz. 3.1. Nadzorowanie procesu produkcyjnego w odlewni 20 godz. 3.2. rzygotowanie dokumentacji technologicznej odlewanych części maszyn 40 godz. 3.3. Kontrola techniczna w odlewni 30 godz. 4.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 15 godz. 4.2. rowadzenie przedsiębiorstwa branży odlewniczej 15 godz. 5. Język obcy zawodowy w odlewnictwie 30 godz. 5.1. Język obcy zawodowy w odlewnictwie 30 godz. 6. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych i trwałych 420 godz. 6.1. Obróbka ręczna i mechaniczna metali 60 godz. 6.2. Obróbka plastyczna i spajanie metali 20 godz. 6.3. rzygotowanie mas formierskich 40 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
6.4. Wykonywanie nietrwałych form odlewniczych 220 godz. 6.5. Odlewanie w formach trwałych i półtrwałych 40 godz. 6.6. Wybijanie, oczyszczanie i naprawa odlewów 40 godz. 7. Topienie metali 90 godz. 7.1. rzygotowanie materiałów wsadowych 40 godz. 7.2. Użytkowanie pieców odlewniczych 50 godz. 8. raktyki zawodowe - 160 godz. + 160 godz.= 320 godz. 8.1. rzygotowanie mas formierskich i rdzeniowych 20 godz. 8.2. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych 80 godz. 8.3. Wykonywanie odlewów w formach trwałych i półtrwałych 40 godz. 8.4. Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów 20 godz. 8.5. rzygotowanie materiałów wsadowych do pieców odlewniczych 60 godz. 8.6. Obsługiwanie pieców odlewniczych 100 godz. 9. rojektowanie i kontrola procesu odlewniczego 90 godz. 9.1. rzygotowanie dokumentacji technologicznej odlewu 50 godz. 9.2. Kontrola techniczna w odlewni 40 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik odlewnik zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko Lista przedmiotów z liczbą godzin Technologia wytwarzania odlewów - 450 godz. Technologia topienia metali - 150 godz. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego - 90 godz. Działalność gospodarcza w branży odlewniczej - 30 godz. Język obcy zawodowy w odlewnictwie - 30 godz. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych i trwałych - 420 godz. Topienie metali - 90 godz. raktyki zawodowe - 320 godz. rojektowanie i kontrola procesu odlewniczego - 90 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
1. Technologia wytwarzania odlewów 1.1. odstawy konstrukcji mechanicznych 1.2. odstawy technologii maszyn 1.3. rzygotowanie materiałów formierskich 1.4. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych 1.5. Wykonywanie odlewów w formach trwałych i półtrwałych 1.6. Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów 1.1. odstawy konstrukcji mechanicznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ(M.a)(1)1.odzwzorować zewnętrzny i wewnętrzny zarys przedmiotu na płaszczyźnie rysunku; KZ(M.a)(1)2. stosować zasady wymiarowania zarysów zewnętrznych i wewnętrznych przedmiotu; KZ(M.a)(1)3. zastosować rysunkowy zapis geometrycznej struktury powierzchni przedmiotu; KZ(M.a)(1)4. zapisać tolerancję wymiarów, kształtu i położenia na rysunku przedmiotu; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(2)1. dobrać format rysunkowy szkicu; KZ(M.a)(2)2. wykonać szkic figur płaskich i brył w rzutach prostokątnych; KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowując kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)4. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyn; KZ(M.a)(2)5. zwymiarować przedmiot przedstawiony na szkicu zgodnie z zasadami wymiarowania; Materiał nauczania Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. Uproszczenia rysunkowe Wymiarowanie szkiców i rysunków Wykonywanie szkiców części maszyn ołączenia rozłączne i nierozłączne części maszyn. Mechanizmy maszyn i urządzeń. Osie i wały. Łożyska toczne i ślizgowe. Sprzęgła. Hamulce. rzekładnie mechaniczne. Napędy maszyn i urządzeń. Dokumentacja techniczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
KZ(M.a)(2)6, wykonać rysunki złożeniowe podzespołów maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.a)(3)1. edytować dokumentację rysunkową przy użyciu technik komputerowych; KZ(M.a)(3)2. wykonywać rysunki techniczne wykorzystując programy do wspomagania projektowania; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń; A KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować osie i wały; B KZ(M.a)(4)3. określić budowę i zastosowanie łożysk ślizgowych i tocznych; B KZ(M.a)(4)4. dobrać z katalogów łożyska toczne; KZ(M.a)(4)5. wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; B KZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; A KZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę i zasadę działania przekładni mechanicznych; B KZ(M.a)(4)8. wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; KZ(M.a)(4)9. wskazać zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; KZ(M.c)(4)10. scharakteryzować ślady zużycia części maszyn i urządzeń w wyniku ich użytkowania; KZ(M.a)(5)1. klasyfikować rodzaje połączeń; A KZ(M.a)(5)2. charakteryzować rodzaje połączeń; B KZ(M.a)(5)3. rozróżnić rodzaje połączeń; B KZ(M.a)(6)1. charakteryzować podstawowe wielkości tolerancji i pasowań; A KZ(M.a)(6)2. wyznaczać podstawowe wielkości tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(6)3. stosować zasady tolerancji i pasowań w budowie maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(7)1. określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; B KZ(M.a)(7)2. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; A B A B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
KZ(M.a)(7)3. rozróżnić gatunki stopów metali nieżelaznych; B KZ(M.a)(7)4. określić gatunek stopów żelaza i metali nieżelaznych na podstawie oznaczeń; KZ(M.a)(7)5. określić właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; B KZ(M.a)(7)6. określić własności olejów i smarów; B KZ(M.a)(7)7. określić własności cieczy smarująco-chłodzących; B KZ(M.a)(7)8. dobrać na podstawie katalogów materiały eksploatacyjne; KZ(M.a)(17)1. charakteryzować rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)2.wyjaśnić znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn; KZ(M.a)(17)3. wykorzystać informacje techniczną z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.a)(17)4. rozpoznać rodzaje maszyn i urządzeń na podstawie dokumentacji technicznej; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne lanowane zadania (ćwiczenia) Rzutowanie prostokątne Na podstawie otrzymanego modelu wykonaj szkic bryły na trzy rzutnie. Odwzorowanie powierzchni wewnętrznych brył Dla otrzymanego modelu bryły wykonaj jego przekrój w celu pokazania wszystkich powierzchni wewnętrznych. Wykonywanie szkiców rysunkowych elementów maszyn i urządzeń Wykonaj rysunek elementu oprzyrządowania odlewniczego wskazanego przez nauczyciela. Odwzorowują kształty wewnętrzne i zewnętrzne elementu stosując niezbędne rzuty, A A B D A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
przekroje. Zwymiaruj naszkicowany przedmiot zgodnie z zasadami wymiarowania. Wykonanie rysunku wykonawczego. Dla wskazanego detalu posługując się przyborami kreślarskimi wykonaj jego rysunek wykonawczy, dobierając odpowiedni format rysunkowy. Rysunek wykonawczy wykonaj zgodnie z obowiązującymi normami rysunkowymi. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: - co najmniej w jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu połączony z rzutnikiem lub tablicą multimedialną- znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn, modele urządzeń i układów przenoszenia napędów oraz systemów smarowania elementów maszyn, modele, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń odlewniczych, modele i schematy sprężarek, wentylatorów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły od 2 do 3 osób, z wykorzystaniem zróżnicowanych form. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testu wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia, pomóc ustalić realistyczne cele i ocenić uzyskane efekty, stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
1.2. odstawy technologii maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(8)1. charakteryzować maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego; A KZ(M.a)(8)2. dobrać maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego do określonych zadań; KZ(M.a)(8)3. określić budowę i zasadę działania wybranych maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(9)1. określić sposób transportu w zależności od postaci materiału; KZ(M.a)(9)2. określić sposób składowania w zależności od postaci materiału; KZ(M.a)(9)3. zorganizować stanowisko składowania i magazynowania materiałów; KZ(M.a)(9)4. dobrać sposób i środki transportu do rodzaju materiału; KZ(M.a)(10)1. scharakteryzować rodzaje korozji i przyczyny jej powstawania; A KZ(M.a)(10)2. określić sposoby ochrony przed korozją A KZ(M.a)(10)3. scharakteryzować rodzaje powłok ochronnych i techniki ich nanoszenia; KZ(M.a)(11)1. rozróżnić metody odlewania części maszyn; B KZ(M.a)(11)2. scharakteryzować metody obróbki plastycznej metali A KZ(M.a)(11)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplo-chemiczną metali; A KZ(M.a)(11)4. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)5. scharakteryzować metody obróbki wiórowej części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)6. sklasyfikować metody spajania metali; B A A A Budowa i zasady działania maszyn i urządzeń. Transport i składowanie materiałów. Stopy żelaza z węglem. Stopy metali nieżelaznych. Materiały eksploatacyjne. Korozja metali i ochrona przed korozją. Metody obróbki plastycznej. Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna. Metody spajania materiałów. Obróbka powierzchniowa materiałów. Obróbka erozyjna. omiary warsztatowe. Kontrola jakości wyrobów odstawowe pojęcia i akty prawne dotyczące ochrony pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. rawa i obowiązki pracownika oraz obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych modelarza odlewniczego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
KZ(M.a)(11)7. określić etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania; A KZ(M.a)(12)1. rozróżnić maszyny do obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(12)2. rozróżnić urządzenia do obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(12)3. rozróżnić narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej; B KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. określić błędy pomiarowe przy stosowaniu określonej metodzie pomiaru; A A KZ(M.a)(13)3. określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych; A KZ(M.a)(13)4. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania wymiarów części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(15)1. rozróżnić metody kontroli jakości wykonanych prac w operacjach obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(15)2. dobrać właściwą metodę kontroli jakości w zależności od rodzaju prac podlegających kontroli; B KZ(M.a)(16)1. określić budowę maszyn i urządzeń; A KZ(M.a)(16)2. scharakteryzować zasadę działania maszyn i urządzeń; A KZ(M.a)(16)3. korzystać z dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)4. przestrzegać zasad działania maszyn i urządzeń wskazanych przez producenta; KZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające wybór znormalizowanych części maszyn; KZ(M.d)(1)1. określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; A KZ(M.d)(1)2. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; A KZ(M.d)(1)3. rozróżnić gatunki stopów metali nieżelaznych; A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KZ(M.d)(1)4. określać gatunek stopów żelaza i metali nieżelaznych na podstawie oznaczeń; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KZ(M.d)(1)5. określić właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(1)6. określić własności olejów i smarów; KZ(M.d)(1)7. określić własności cieczy smarująco-chłodzących; KZ(M.d)(1)8. dobrać na podstawie katalogów materiały eksploatacyjne; A KZ(M.d)(2)1. scharakteryzować rodzaje obróbki cieplnej; A KZ(M.d)(2)2. scharakteryzować rodzaje obróbki cieplno-chemicznej; A KZ(M.d)(3)1. rozróżnić metody odlewania części maszyn; B KZ(M.d)(3)2. scharakteryzować metody obróbki plastycznej metali; A KZ(M.d)(3)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną metali; A KZ(M.d)(3)4. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn i urządzeń; A KZ(M.d)(3)5. scharakteryzować metody obróbki wiórowej części maszyn i urządzeń; A KZ(M.d)(3)6.sklasyfikować metody spajania metali; A KZ(M.d)(3)7. określić etapy procesu technologicznego dla wybranych technik wytwarzania; KZ(M.d)(4)1. klasyfikować przyrządy pomiarowe; KZ(M.d)(4)2. rozróżnić suwmiarkowe przyrządy pomiarowe; B KZ(M.d)(4)3. rozróżnić mikrometryczne przyrządy pomiarowe; B KZ(M.d)(4)4. rozróżnić czujnikowe przyrządy pomiarowe; B KZ(M.d)(4)5. rozróżnić sprawdziany i wzorce; B KZ(M.d)(4)6. dobrać przyrząd pomiarowy w zależności od dokładności wykonywanego pomiaru; KZ(M.d)(5)1. rozróżnić parametry geometryczne narzędzi skrawających; B KZ(M.d)(5)2. rozróżnić narzędzia do obróbki ręcznej powierzchni płaskich i B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
kształtowych z różną dokładnością; KZ(M.d)(5)3. rozróżnić narzędzia do wykonania otworów z różną dokładnością; B KZ(M.d)(5)4. rozróżnić narzędzia do obróbki mechanicznej toczeniem, frezowaniem i szlifowaniem; B KZ(M.d)(5)5. rozróżnić narzędzia do spajania metali; B KZ(M.d)(5)6. rozróżnić narzędzia do plastycznego kształtowania metali; B KZ(M.d)(7)1. wykorzystać programy komputerowe symulujące proces odlewania części maszyn; BH(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy A BH(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną środowiska BH(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią A BH(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce BH(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy BH(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych BH(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych BH(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych D A A B B A A B B B D B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
BH(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy B BH(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy BH(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych BH(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka BH(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres B KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu B KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko D lanowane zadania (ćwiczenia) Dobór metody transportu oraz sposobu składowania materiałów w odlewni W oparciu o założenia i wskazówki przekazane przez nauczyciela oraz literaturę dobierz metodę transportu oraz składowania materiałów niezbędnych do przygotowania masy formierskiej. Dobór technologii wykonania części maszyn Dla wskazanego przez nauczyciela elementu maszyny odlewniczej dobierz technologie jej wykonania, niezbędne narzędzia maszyny lub urządzenia oraz metodę i sprzęt kontrolnopomiarowy do wykonania kontroli wymiarowej części. B A B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
BH na stanowisku pracy Dla wskazanego stanowiska pracy technika odlewnika wskaż występujące zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska oraz sposób ich ograniczenia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: - co najmniej w jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu połączony z rzutnikiem lub tablicą multimedialną, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń odlewniczych, narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej skrawaniem oraz narzędzia monterskie i sprzęt kontrolno-pomiarowy, modele części maszyn wykonane różnymi technologiami, katalogi maszyn, urządzeń, materiałów eksploatacyjnych, przepisy z zakresu bhp, ppoż i ochrony środowiska. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testu wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia, pomóc ustalić realistyczne cele i ocenić uzyskane efekty, stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
1.3. rzygotowanie materiałów formierskich Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.4.1(1)1. klasyfikować masy formierskie i rdzeniowe; A M.4.1(1)2. określić właściwości i zastosowanie mas formierskich; A M.4.1(1)3. dobrać masy formierskie i rdzeniowe w zależności od sposobu wykonywania form i rdzeni; M.4.1(2)1. rozróżnić główne i pomocnicze materiały formierskie; A M.4.1(2)2. określić rolę materiałów formierskich w masach formierskich i rdzeniowych; A M.4.1(4)1. określić etapy sporządzania masy do zalewania na wilgotno; A M.4.1(4)2. określić etapy sporządzania masy do zalewania na sucho (formy suszone); A M.4.1(4)3. określić etapy sporządzania mas samoutwardzalnych; A M.4.1(7)1. rozróżnić urządzenia do transportu materiałów formierskich : przenośniki taśmowe, kubełkowe, czerpaki, rurociągi B M.4.1(7)2. rozróżnić urządzenia do transportu mas formierskich i rdzeniowych: przenośniki taśmowe, pojemniki podwieszane, pojemniki do transportu wózkami B jezdniowymi; M.4.1(8)1.rozróżnić urządzenia do przygotowania materiałów formierskich do procesu sporządzania mas formierskich i rdzeniowych; B M.4.1(8)2. rozróżnić urządzenia do przerobu mas do zalewania na wilgotno do formowania: ręcznego, maszynowego i na automatach formierskich; B M.4.1(8)3. rozróżnić urządzenia do sporządzania samoutwardzalnych mas formierskich i rdzeniowych; B M.4.1(8)4. rozróżnić maszyny i urządzenia do przerobu mas do odlewania precyzyjnego; B M.4.1(8)5. rozróżnić urządzenia do sporządzania mas formierskich i rdzeniowych do formowania skorupowego (hot box); B Klasyfikacja materiałów formierskich Normy materiałowe głównych i pomocniczych materiałów formierskich. Technologie wykonywania mas formierskich w zależności od sposobu ich utwardzania (zagęszczania) Urządzenia do transportu mas formierskich Urządzenia do przygotowania mas formierskich i rdzeniowych w różnych technologiach formowania Regeneracja mas formierskich i rdzeniowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
M.4.1(8)6. rozróżnić urządzenia do sporządzania mas formierskich i rdzeniowych w metodzie cold box; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru M.4.1(9)1.scharakteryzować proces regeneracji mas formierskich i rdzeniowych; A M.4.1(9)2. rozróżnić urządzenia do regeneracji mas formierskich zalewanych na wilgotno; B M.4.1(9)3. rozróżnić urządzenia do regeneracji mas samoutwardzalnych, termoutwardzalnych; B KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko D KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania rzygotowanie materiałów formierskich W oparciu o założenia i wiadomości otrzymane od nauczyciela oraz literaturę dobierz sposób przygotowania podstawowych i pomocniczych materiałów formierskich do sporządzenia masy formierskiej lub rdzeniowej. Dobór składników masy formierskiej i rdzeniowej W oparciu o założenia i wiadomości otrzymane od nauczyciela oraz literaturę dobierz w zależności od technologii wykonania formy (formowanie ręczne, maszynowe), ciężaru odlewu, gatunku stopu odlewniczego skład masy formierskiej lub rdzeniowej. Dobór maszyn i urządzeń do sporządzenia masy formierskiej lub rdzeniowej W zależności od rodzaju masy formierskiej lub rdzeniowej dobierz niezbędne maszyny i urządzenia do jej sporządzenia. B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
Regeneracja masy formierskiej Opracuj dla małej odlewni oraz wskazanego przez nauczyciela rodzaju masy formierskiej, sposób regeneracji masy formierskiej podając etapy regeneracji, materiały niezbędne do przeprowadzenia regeneracji oraz niezbędne maszyny i urządzenia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: co najmniej w jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu połączony z rzutnikiem lub tablicą multimedialną, próbki materiałów i mas formierskich, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, urządzenia do przygotowywania materiałów i mas formierskich, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, dokumentację techniczną, arkusze piasków formierskich, normy materiałowe pomocniczych materiałów formierskich, karty bezpieczeństwa substancji niebezpiecznych. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testów wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia, pomóc ustalić realistyczne cele i ocenić uzyskane efekty, stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
1.4. Wykonywanie odlewów w formach nietrwałych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.4.2(1)1. klasyfikować modele odlewnicze, rdzennice i skrzynki formierskie; A M.4.2(1)2. rozróżnić elementy budowy modeli, rdzennic i skrzynek formierskich; B M.4.2(1)3. rozróżnić materiały stosowane do wykonania modeli, rdzennic i skrzyń formierskich; M.4.2(2)1. dobrać narzędzia do zagęszczania mas formierskich i rdzeniowych; M.4.2(2)2. dobrać narzędzia do wykańczania wnęki formy, powierzchni formy i rdzeni; M.4.2(2)3. dobrać narzędzia do wykonania form nietrwałych; M.4.2(2)4. dobrać narzędzia do wykonania rdzeni nietrwałych; M.4.2(3)1. określić etapy procesu formowania ręcznego w zależności od rodzaju zastosowanego modelu lub wzornika; A M.4.2(3)2. określić etapy procesu formowania ręcznego w zależności od ilości zastosowanych skrzyń formierskich; A M.4.2(3)3. określić etapy formowania na formierkach; A M.4.2(3)4. określić etapy formowania na automatycznych liniach formierskich; A M.4.2(3)5. określić etapy procesu ręcznego wykonania rdzeni; A M.4.2(3)6. określić etapy zmechanizowanego wykonywania rdzeni; A M.4.2(5)1. ocenić kompletność zespołu modelowego; D M.4.2(5)2. ocenić jakość powierzchni poszczególnych elementów zespołu modelowego; D M.4.2(5)3. ocenić jakość oprzyrządowania odlewniczego na podstawie wykonanych pomiarów warsztatowych; D M.4.2(5)4. dokonać oceny stanu technicznego elementów zespołu modelowego na podstawie wyglądu i wymiarów wnęki formy oraz wymiarów i powierzchni D Klasyfikacja i budowa modeli odlewniczych, rdzennic i skrzynek formierskich Narzędzia do wykonywania form nietrwałych i rdzeni Formowanie ręczne Formowanie na formierkach Formowanie na automatycznych liniach formierskich Kontrola oprzyrządowania odlewniczego Klasyfikacja maszyn formierskich i rdzeniarek Budowa maszyn formierskich i rdzeniarek rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
rdzeni; M.4.2(6)1. klasyfikować maszyny formierskie i rdzeniowe na podstawie ich budowy i zasady działania; Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru M.4.2(6)2. rozróżniać elementy budowy maszyn formierskich i rdzeniowych; B M.4.2(6)3. rozróżniać elementy budowy automatycznych linii formierskich; B M.4.2(8)1. scharakteryzować technologię odlewania metodą wytapianych i wypalanych modeli; A M.4.2(8)2. scharakteryzować technologię odlewania metodą Shawa; A M.4.2(9)1. określić zakres stosowania technologii odlewania precyzyjnego (rodzaj stopu, waga odlewu); M.4.2(9)2. dobrać stop odlewniczy w zależności od technologii odlewania precyzyjnego; M.4.2(13)1. klasyfikować wady wykonania form i rdzeni; A M.4.2(13)2. skontrolować stopień zagęszczenia masy formierskiej i rdzeniowej; M.4.2(13)3. skontrolować jakość powierzchni wnęki formy oraz powierzchnie rdzeni; M.4.2(13)4. skontrolować wymiary wnęki formy, rdzeni; M.4.2(15)1. określić rodzaje wad oprzyrządowania odlewniczego; A M.4.2(18)1. klasyfikować maszyny do wykonywania odlewów w formach nietrwałych; M.4.2(18)2. określić zasadę działania i parametry maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów w formach nietrwałych; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego A A A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko D KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania Wykonywanie form jednorazowych Dla otrzymanego rysunku części odlewanej oraz zespołu modelowego opracuj technologię ręcznego formowania. rojekt powinien zawierać następujące informacje: kolejność czynności niezbędnych do wykonania formy, wykaz niezbędnych narzędzi formierskich, wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych, sposób kontroli wymiarów formy i oceny jej jakości. Wykonywanie rdzeni jednorazowych. Dla otrzymanego rysunku części odlewanej oraz zespołu rdzennicy opracuj technologię ręcznego wykonania rdzenia. rojekt powinien zawierać następujące informacje: kolejność czynności niezbędnych do wykonania rdzeni, wykaz niezbędnych narzędzi formierskich, wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych, sposób kontroli wymiarów rdzeni i oceny ich jakości. Maszynowe wykonywanie form i rdzeni Dla wskazanego przez nauczyciela odlewu dobierz metodę maszynowego wykonywania form i rdzeni. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: - co najmniej w jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu połączony z rzutnikiem lub tablicą multimedialną, - katalogi modele omodelowania odlewniczego, skrzynek formierskich, - narzędzia do ręcznego wykonywania form i rdzeni, - dokumentację technologiczną wytwarzania odlewów. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja treści programowych w tym dziale wymaga stosowania wykładu z pokazem oraz aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone z całym zespołem klasowym, który w zależności od potrzeb wykonywanych ćwiczeń podzielić można na zespoły z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki testów wielokrotnego wyboru, wykonywanych projektów i ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27