RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 28 maja 2009 r. (02.06) (OR. en) 10435/09 ENV 397 SAN 160 AGRI 242 FORETS 59 ENER 199 TRANS 223 ECOFIN 410 DEVGEN 163 NOTA DO PUNKTU I/A Od: Sekretariat Generalny Do: Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Dotyczy: Zmiana klimatu: W kierunku kompleksowej unijnej strategii adaptacyjnej - Przyjęcie konkluzji Rady W dniu 6 kwietnia 2009 r. Komisja przedłożyła Radzie białą księgę: Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania 1. Księga przedstawia ramy zmniejszania podatności UE na wpływ zmiany klimatu i odwołuje się do szeroko zakrojonych konsultacji rozpoczętych w 2007 roku zieloną księgą zatytułowaną Adaptacja do zmian klimatu w Europie warianty działań na szczeblu UE 2. 1 2 8526/09. 11490/07. 10435/09 nku/dj/anm 1 DG I PL
Prezydencja przygotowała projekt konkluzji Rady, w których wypowiedziała się szerzej na temat głównych elementów białej księgi: - konieczność, by wszystkie kraje w szczególności te najsłabsze i sektory dostosowały się do nieuniknionej zmiany klimatu; - potrzebę rozpoczęcia przygotowawczej fazy która będzie trwała do 2012 roku w celu przygotowania podstaw do kompleksowej strategii adaptacyjnej UE wdrażanej od 2013 roku; - podczas fazy przygotowawczej należy opracować unijne ramy działania na rzecz dostosowania, w których elementem kluczowym powinno być poprawienie gospodarowania wiedzą i wymiany danych (przy zastosowaniu systemu wymiany informacji) oraz włączanie problematyki dostosowania do odnośnych polityk; - w celu realizacji unijnych ram działania na rzecz dostosowania i zacieśnienia współpracy należy zastosować kombinację różnych metod polityki. W tym kontekście Komisja proponuje utworzenie zespołu kierującego ds. wpływu i adaptacji; - pogłębienie współpracy międzynarodowej w zakresie dostosowania. Po dyskusji na posiedzeniu 27 maja 2009 r. Komitet Stałych Przedstawicieli uzgodnił tekst konkluzji w obecnej wersji przedstawionej w załączniku do niniejszej noty. Komitet proszony jest, by zalecił Radzie (ds. Środowiska Naturalnego), by przyjęła ten tekst jako punkt A na posiedzeniu 25 czerwca 2009 r. 10435/09 nku/dj/anm 2 DG I PL
ZAŁĄCZNIK W kierunku kompleksowej unijnej strategii adaptacyjnej - projekt konkluzji Rady - Rada Unii Europejskiej, 1. PRZYPOMINA, że cel UE dotyczący utrzymania wzrostu średniej temperatury na powierzchni Ziemi w skali światowej poniżej 2 C w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej wymaga pilnych i ambitnych działań łagodzących za strony wszystkich krajów; PODKREŚLA, że adaptacja jest koniecznym uzupełnieniem tych działań łagodzących; z uwagi na fakt, że znaczące skutki zmiany klimatu takie jak częstsze występowanie i większa intensywność nagłych zjawisk pogodowych i zmiany w cyklu hydrologicznym są już odczuwalne, DOSTRZEGA znaczenie proaktywnego dostosowania się do nieuniknionej zmiany klimatu, w szczególności w najsłabszych regionach i grupach społecznych. 2. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE białą księgę Komisji Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania jako podstawę opracowania bardziej strategicznego podejścia do adaptacji zgodnie z zasadą pomocniczości; UWAŻA, że początkowy etap, trwający do 2012 roku, powinien podłożyć podwaliny pod kompleksową unijną strategię adaptacyjną wdrażaną od 2013 roku. 3. PODKREŚLA, że zmiana klimatu dokonuje się już teraz i że jej skutki różnią się w zależności od sektora i regionu, oraz że może dodatkowo przyczynić się do występowania różnic na terenie UE i poza nią; PODKREŚLA, że zmiana klimatu dotyczy i będzie dotyczyć całego społeczeństwa oraz będzie miała wpływ na rozmaite sektory, między innymi gospodarowanie zasobami wodnymi i użytkowanie gleby, rolnictwo, produkcję żywności, lasy, rybołówstwo, sektor energetyczny, infrastrukturę i gospodarkę przestrzenną, gospodarowanie gruntami, turystykę, zdrowie ludzi, zwierząt i roślin oraz na ekosystemy w tym ekosystemy morskie i przybrzeżne i na różnorodność biologiczną; PODKREŚLA potrzebę podejścia międzysektorowego w celu wzmocnienia synergii. 10435/09 nku/dj/anm 3
4. KŁADZIE NACISK na potrzebę zwiększenia działań na wszystkich szczeblach i przy udziale wszystkich stron, tak by poradzić sobie z adaptacją do zmiany klimatu w najbardziej efektywny sposób; w tym kontekście PODKREŚLA znaczenie zwiększania świadomości; UZNAJE, że skutki zmiany klimatu w różnych miejscach mogą się znacząco różnić, a w związku z tym większość środków adaptacyjnych musiałaby zostać przyjęta na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, oraz że środki te musiałyby opierać się na najlepszych wzorcach i być dostosowane do szczególnych okoliczności w państwach członkowskich; PODKREŚLA potrzebę zintegrowanego podejścia na szczeblu UE w celu wspierania i wzmocnienia tych środków, w szczególności w tych przypadkach, w których skuteczna adaptacja do zmiany klimatu wymaga międzynarodowej współpracy (np. gospodarowanie rzekami i basenami morskimi), w sektorach, które na skutek funkcjonowania jednolitego rynku i wspólnych polityk są silnie zintegrowane na szczeblu UE oraz tam, gdzie w wyniku działań na szczeblu regionalnym powstaje wartość dodana; należy również wspierać wzajemnie uzupełniające się działania łagodzące. 5. PODKREŚLA, że należy sporządzić ramy adaptacyjne UE tak, by poprawić potencjał UE do radzenia sobie ze zmianą klimatu; w początkowej fazie, do 2012 roku, działania powinny skupiać się przede wszystkim na tworzeniu solidnych podstaw merytorycznych, włączaniu kwestii adaptacji do wszystkich odnośnych polityk, stosowaniu różnych instrumentów polityki w celu zapewnienia efektywnej adaptacji i przyspieszenia współpracy międzynarodowej w tym względzie. W kolejnej fazie, rozpoczynającej się w 2013 roku, należałoby dokonać dalszego opracowania i wdrożenia kompleksowej unijnej strategii adaptacyjnej, stosując prawodawstwo i polityki UE, co stanowiłoby część powtarzalnego procesu prowadzącego do dopracowania polityk w miarę uzyskiwania nowych informacji. 6. PODKREŚLA potrzebę usprawnienia gospodarowania wiedzą i wymiany danych na temat przypuszczalnego wpływu zmiany klimatu i podatności na nią, związanych z nią aspektów społeczno-ekonomicznych oraz kosztów i korzyści różnych opcji adaptacyjnych, przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności w państwach członkowskich, ich potrzeb i dobrych wzorców; w tym kontekście ZGADZA SIĘ, że należy podjąć konieczne kroki do ustanowienia systemu wymiany informacji w celu usprawnienia gospodarowania wiedzą; WZYWA Komisję do zapewnienia stałego uczestnictwa państw członkowskich w fazie koncepcyjnej i kolejnych fazach tworzenia takiego systemu, co przyczyniłoby się do utworzenia wspólnego systemu informacji o środowisku. 10435/09 nku/dj/anm 4
7. KŁADZIE NACISK na znaczenie kwestii włączenia adaptacji do wszystkich odnośnych polityk w drodze zwiększenia prężności polityk w następujących dziedzinach: zdrowotnej, społecznej i rozwoju regionalnego, rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa, różnorodności biologicznej, ekosystemów, gleby i wody, obszarów przybrzeżnych i morskich, systemów produkcji, infrastruktury fizycznej, planowania przestrzennego i gospodarowania gruntami; PODKREŚLA potrzebę ulepszenia oceny wpływu zmiany klimatu we wszystkich sektorach, przy uwzględnieniu relacji między wszystkimi odnośnymi sektorami, oraz dokonania oceny proponowanych środków w świetle relacji pomiędzy sektorami i z organizacjami zewnętrznymi; ponadto ZALECA, by w każdej dziedzinie zmiana lub przekierowanie polityki było dokładnie przeanalizowane i ocenione, w tym pod względem naukowym, ekonomicznym i społecznym tak, by zwiększyć jej prężność i ułatwić zrównoważoną adaptację, uwzględniając polityki i środki opracowywane i wprowadzane na wszystkich szczeblach; KŁADZIE NACISK NA zasadnicze znaczenie właściwego wdrażania obowiązujących i przyszłych odnośnych polityk pod względem adaptacji do zmian klimatu; PODKREŚLA wagę większego uwzględniania czynnika odporności na zmianę klimatu w inwestycjach UE w duże przedsięwzięcia z zakresu infrastruktury; 8. W tym kontekście PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI ocenę skutków regulacji towarzyszącą białej księdze, dokumenty robocze służb Komisji towarzyszące białej księdze Adaptacja do zmian klimatu: wyzwanie dla europejskiego rolnictwa i obszarów wiejskich; zmiana klimatu a woda; kwestie dotyczące wybrzeży i terenów morskich; wpływ zmiany klimatu na zdrowie ludzi, zwierząt i roślin, oraz komunikat Komisji Wspólnotowe podejście do zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym przez człowieka ; PODKREŚLA, że dokumenty te powinny stanowić podstawę obecnych i przyszłych prac dotyczących adaptacji. 9. PODKREŚLA potrzebę dążenia do znacznie lepszego rozumienia roli społeczności i ekosystemów w środkach służących dostosowaniu, z myślą o budowaniu ich sprawności i zdolności dostosowawczej oraz generowaniu dodatkowych korzyści gospodarczych i społecznych; w tym względzie Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE bieżące działania w ramach Konwencji o różnorodności biologicznej; UZNAJE potencjalną rolę różnorodności biologicznej, rolnictwa i leśnictwa w zwiększaniu odporności ekosystemu poprzez zapewnienie zielonej infrastruktury; UZNAJE również rolę zrównoważonego gospodarowania lasami w zmniejszaniu podatności lasów na zmianę klimatu oraz PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI sprawozdanie światowego panelu ekspertów na temat Partnerstwa we Współpracy na rzecz Lasów Przystosowywanie lasów do zmiany klimatu. 10435/09 nku/dj/anm 5
10. ZACHĘCA państwa członkowskie, Komisję i strony do sporządzenia oceny kosztów adaptacji i korzyści dla odnośnych obszarów polityki, tak by mogły zostać w pełni uwzględnione przy opracowywaniu polityki i podejmowaniu decyzji inwestycyjnych; PODKREŚLA potrzebę dalszego przeanalizowania potencjalnych środków innowacyjnych do celów adaptacji, w tym finansowania; PODKREŚLA potrzebę zmaksymilizowania zaangażowania sektora prywatnego z myślą o zmobilizowaniu działań sektora prywatnego i inwestycji prywatnych; STWIERDZA potrzebę zbadania potencjału opcji ubezpieczeniowych, które uzupełniałyby środki adaptacyjne. 11. PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI zamiar Komisji, by utworzyć zespół kierujący ds. wpływu i adaptacji (Impact and Adaptation Steering Group, IASG) w celu przyspieszenia prac nad proponowanymi ramami działania na rzecz adaptacji i wzmocnienia współpracy; PODKREŚLA wagę przejrzystej i efektywnej struktury, w ramach której działałyby państwa członkowskie, oraz potrzebę jasnego określenia celów i mandatu IASG w ścisłej konsultacji z państwami członkowskimi, co pozwoli na uniknięcie pokrywania się działań i tworzenia się nadmiernej liczby grup roboczych; PROPONUJE, by IASG kierował oceną obecnych polityk UE i włączeniem adaptacji w te polityki, oraz by dbał o regularne przeprowadzanie konsultacji z różnymi stronami; 12. POTWIERDZA, że współpraca zewnętrzna UE w zakresie dostosowania powinna zostać znacząco pogłębiona z myślą o wspieraniu wysiłków sąsiednich krajów i krajów rozwijających się, w szczególności tych najsłabszych; w tym kontekście PRZYPOMINA swoje konkluzje z marca 2009 roku, w szczególności wniosek dotyczący tego, by porozumienie z Kopenhagi stanowiło ramy działania dla adaptacji na podstawie międzynarodowego partnerstwa i solidarności; UZNAJE, że dalsze finansowanie ze stosownych źródeł będzie konieczne dla pokrycia kosztów adaptacji w rozwijających się krajach. 10435/09 nku/dj/anm 6