Strona: 1 z 11 Cel: Wprowadzenie racjonalnych zasad postępowania z odpadami medycznymi. Przedmiot: Prawidłowe monitorowanie i nadzorowanie gospodarki odpadami medycznymi. Zakres stosowania: oddziały szpitalne, poradnie, Dział Centralnej Sterylizacji. Ilość załączników: 5 Data obowiązywania: od 31.10.2013 r. Egzemplarz nadzorowany: Pełnomocnik Dyrektora ds. Jakości i Akredytacji Dokument podlega aktualizacji. Opracował: Stanowisko Imię i Nazwisko Data Kierownik Działu Centralnej Sterylizacji Elżbieta Chmielewska 15.10.2013 r. Podpis i pieczątka Sprawdził: Naczelna Pielęgniarka Beata Łabowicz 28.10.2013 r. Sprawdził: Przewodniczący Zespołu Epidemiologicznego Ryszard Kępa 28.10.2013 r. Zatwierdził: Dyrektor Krystyna Barcik 5.11.2013r.
Strona: 2 z 11 Spis treści: 1.Cel... s. 3 2.Przedmiot i zakres stosowania... s. 3 3.Definicje i terminologia... s. 3 4.Odpowiedzialność i uprawnienia... s. 3 5.Opis postępowania... s. 3 5.1. Odpady zakaźne... s. 3 5.2. Odpady specjalne... s. 5 5.3. Odpady pozostałe... s. 6 5.4. Zasady bezpieczeństwa obowiązujące przy pracy z odpadami medycznymi... s. 7 5.5. Sposób postępowania z odpadami medycznymi... s. 7 5.6. Sposób transportowania odpadów medycznych... s. 9 5.7. Sposób postępowania z odpadami medycznymi powstałymi w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania... s. 10 5.8. Warunki magazynowania odpadów... s. 10 5.9. Postępowanie w sytuacjach awaryjnych... s. 11 6.Załączniki... s. 11 7.Dokumenty związane..... s. 11
Strona: 3 z 11 1. Cel. Celem procedury jest wprowadzenie racjonalnych zasad postępowania z odpadami medycznymi. 2. Przedmiot i zakres stosowania. Przedmiotem procedury jest określenie sposobu postępowania z odpadami medycznymi z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska, bezpieczeństwa epidemiologicznego, redukcji odpadów, odzysku surowców wtórnych, ograniczenia kosztów związanych z gospodarką odpadami. 3. Definicje i terminologia. Odpady zakaźne - są to odpady niebezpieczne, które zawierają żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów. Odpady specjalne - są to odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów, albo mogą być źródłem skażenia środowiska. Odpady pozostałe - są to odpady medyczne nieposiadające właściwości niebezpiecznych. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia. Za prawidłowe postępowanie z odpadami odpowiada wytwórca odpadów medycznych. Odpowiedzialnymi za wdrożenie i monitorowanie realizacji procedury czyni się kierowników komórek organizacyjnych. 5. Opis postępowania. 5.1. Odpady zakaźne - są to odpady niebezpieczne, które zawierają żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów.
Strona: 4 z 11 Lp Kod Rodzaj odpadu Charakterystyka odpadu 1. 18 01 02* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03*) 2. 18 01 03* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt 3. 18 01 03* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich formy zdolne do Łożyska, wycinki histopatologiczne, pojemniki na krew i konserwanty służące do przechowywania tkanek ludzkich Odpady w postaci stałej. Odpady skażone drobnoustrojami chorobotwórczymi. Materiały i sprzęt jednorazowego użytku ( np. igły, strzykawki, ampułki po lekach, sondy, dreny, rękawiczki jednorazowe, pojemniki po badaniach laboratoryjnych, worki na mocz). Zużyte opatrunki ( np. wata, lignina, bandaże, gaza). Odpady z oddziałów zakaźnych, w tym resztki pokonsumpcyjne z naczyniami jednorazowymi. Odpady z izolatek Odpady w postaci plynnej. Materiał biologiczny po badaniach laboratoryjnych Sposób i miejsca magazynowania odpadu Odpady medyczne z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach zbiera się do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych z możliwością jednokrotnego zamknięcia. - w zamrażarce w oddziale położniczoginekologicznym, - w zakładzie patomorfologii Magazynowanie w temperaturze do 10 0 C, a czas przechowywania nie może przekraczać 72 godziny. Odpady medyczne z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach zbiera się do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych z możliwością jednokrotnego zamknięcia. Odpady o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, odpornych na przekłucie bądź przecięcie koloru czerwonego. 8.- w pomieszczeniu gospodarczym tzw. 9. brudownik - w pomieszczeniu przejściowego przechowywania (w budynku 1 H NP i w budynku 3A poziom 1) - w pomieszczeniu chlorowni Magazynowanie w temperaturze od 10 0 C do 18 0 C, a czas przechowywania nie może przekraczać 72 godziny. W temperaturze do 10 0 C nie dłużej niż 30 dni. Zawartość z butli od ssaka, pojemników i worków na mocz, pojemniki na płyny ustrojowe Sposób gospodarowania odpadem zewnętrznemu do unieszkodliwiania zewnętrznemu do unieszkodliwiania Po dezynfekcji wylać do kanalizacji (1 część wydzieliny +3 cześci preparatu dezynfekcyjnego
Strona: 5 z 11 przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (krew, mocz, kał, płyn mózgowordzeniowy), o szerokim spektrum działania B,F,Tbc,V). *odpady niebezpieczne 5.2. Odpady specjalne - są to odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych żywych organizmów, albo mogą być źródłem skażenia środowiska. Lp. Kod Rodzaj odpadu Charakterystyka odpadu 1. 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne zawierające substancje niebezpieczne 2. 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne *odpady niebezpieczne Odczynniki laboratoryjne Igły, strzykawki, ampułki po lekach, dreny, cewniki, środki ochrony osobistej (maski, fartuchy, rękawiczki), materiał opatrunkowy stosowany przy podawaniu cytostatyków. Sposób i miejsca magazynowania odpadu W oryginalnych opakowaniach w pomieszczeniach laboratoryjnych W workach polietylenowych (żółtych) i sztywnych, odpornych na przekłucie pojemnikach jednorazowego użytku: w pomieszczeniu gospodarczym tzw. brudownik, w pomieszczeniu przejściowego przechowywania (w budynku 1 H np. i w budynku 3A poziom 1), w pomieszczeniu chlorowni. Magazynowanie w temperaturze od 10 0 C do 18 0 C, nie może przekraczać 72 godziny. W temperaturze do 10 0 C Sposób gospodarowania odpadem zewnętrznemu unieszkodliwiania zewnętrznemu do unieszkodliwiania do
Strona: 6 z 11 5.3. Odpady pozostałe - są to odpady medyczne nieposiadające właściwości niebezpiecznych. Lp. Kod Rodzaj odpadu Charakterystyka odpadu 1. 18 01 01 Narzędzia Narzędzia chirurgiczne chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03*) 2. 18 01 04 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03* 3. 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06* Odpady medyczne nie posiadające właściwości odpadów niebezpiecznych (np. rękawiczki jednorazowego uzycia, fartuchy fliselinowe itp. nie mające kontaktu z czynnikiem biologicznym), podpaski, pieluchomajtki Odczynniki laboratoryjne Sposób i miejsca magazynowania odpadu W workach jednorazowego użycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych albo w pojemnikach wielokrotnego użycia w kolorze innym niż czerwony i żółty (dopuszcza się worki w kolorze niebieskim lub czarnym). Magazynowane w szafkach magazynków oddziałów. Magazynować W workach jednorazowego użycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych albo w pojemnikach wielokrotnego użycia w kolorze innym niż czerwony i żółty (dopuszcza się worki w kolorze niebieskim lub czarnym). Magazynować W oryginalnych opakowaniach w pomieszczeniach laboratoryjnych umieszczonych w workach jednorazowego użycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci Sposób gospodarowania odpadem zewnętrznemu do odzysku lub unieszkodliwiania zewnętrznemu, postępowanie jak dla odpadów komunalnymi zewnętrznemu do unieszkodliwiania
Strona: 7 z 11 4. 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08* Lekarstwa i środków chemicznych albo w pojemnikach wielokrotnego użycia w kolorze innym niż czerwony i żółty (dopuszcza się worki w kolorze niebieskim lub czarnym). Magazynować W oryginalnych opakowaniach - w pomieszczeniach apteki umieszczonych w workach jednorazowego użycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych albo w pojemnikach wielokrotnego użycia w kolorze innym niż czerwony i żółty (dopuszcza się worki w kolorze niebieskim lub czarnym). Magazynować Przekazywane zewnętrznemu do unieszkodliwiania na podstawie ustaleń kierownika apteki szpitalnej. 5.4. Zasady bezpieczeństwa obowiązujące przy pracy z odpadami medycznymi: 1. Przed przystąpieniem do pracy z odpadami należy zastosować środki ochrony osobistej odpowiednie do zagrożenia (rękawice, fartuch, gogle, maskę, ochraniacze na buty). 2. Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego użycia oraz wtórne segregowanie ich zawartości. 3. W trakcie pracy z odpadami należy zachować szczególną ostrożność. 4. Po zakończeniu pracy z odpadami medycznymi bezwzględnie: UMYĆ I ZDEZYNFEKOWAĆ RĘCE!
Strona: 8 z 11 5.5. Sposób postępowania z odpadami medycznymi: Odpady medyczne zakaźne z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach zbiera się selektywnie w miejscu ich powstawania do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych z możliwością jednokrotnego zamknięcia. Odpady medyczne zakaźne o ostrych krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, odpornych na przekłucie bądź przecięcie, koloru czerwonego. Odpady medyczne specjalne zbiera się selektywnie w miejscu ich powstawania do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru żółtego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych z możliwością jednokrotnego zamknięcia. Odpady medyczne specjalne o ostrych krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, odpornych na przekłucie bądź przecięcie, koloru żółtego. Odpady medyczne pozostałe zbiera się selektywnie w miejscu ich powstawania do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru innego niż czerwony i żółty (dopuszcza się worki w kolorze niebieskim lub czarnym), nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, albo do pojemników wielokrotnego użycia. Nieprzezroczyste, wytrzymałe worki polietylenowe, odporne na działanie wilgoci i środków chemicznych, jednokrotnego użycia umieścić na stelażach lub w kubłach z pokrywami w taki sposób, aby ich górna krawędź była wywinięta na zewnątrz tworząc mankiet ułatwiający bezpieczne zamknięcie worka (w celu zabezpieczenia przed skażeniem i umożliwieniem bezpiecznego zamknięcia worka). Pojemniki i worki należy wypełnić do 2/3 objętości, szczelnie zamknąć plastikowymi objemkami jednokrotnego użycia. Każdy pojemnik lub worek widocznie oznakować: - kodem odpadów w nich przechowywanych, - nazwą oddziału, - napisem: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy, - datą zamknięcia pojemnika lub worka.
Strona: 9 z 11 Pojemniki i worki powinny być wymieniane tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niż co 72 godziny. Materiał biologiczny po badaniach laboratoryjnych (krew, mocz, kał, płyn mózgowo-rdzeniowy) zdezynfekować preparatem dezynfekcyjnym o szerokim spektrum działania w stosunku 1 część materiału biologicznego + 3 części preparatu dezynfekcyjnego w czasie nie krótszym niż 1 godzina. Po wylaniu do kanalizacji pojemnik ponownie zdezynfekować. 5.6. Sposób transportowania odpadów medycznych: 1. Odpady medyczne zebrane selektywnie w miejscu ich powstania przenosi się do brudownika oddziału lub innego wydzielonego miejsca. 2. Z oddziału lub innej jednostki organizacyjnej szpitala odpady odbiera wyznaczony pracownik 2 x dziennie. 3. Do transportu odpadów medycznych używa się wózków przeznaczonych wyłącznie do tego celu. 4. Z oddziału lub innej komórki organizacyjnej szpitala odpady transportowane są do pomieszczenia przejściowego magazynowania odpadów znajdującego się na poziomie 1 budynku 1 H J. 5. Z budynku 1 C odpady są transportowane do chlorowni. 6. W pomieszczeniu przejściowego magazynowania odpady są umieszczane w żółtych kontenerach SULO. 7. Worki zawierające odpady specjalne umieszczane są w wydzielonym kontenerze SULO w chlorowni. 8. Odpady specjalne są przekazywane do unieszkodliwienia odbiorcy zewnętrznemu. 9. Transport wewnętrzny odpadów odbywa się w sposób uniemożliwiający narażenie pracowników obsługi i osób postronnych na bezpośredni kontakt z tymi odpadami. 10. Środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemniki wielokrotnego użycia należy zdezynfekować i umyć po każdym użyciu w wydzielonym do tego miejscu - myjnia wózków znajduje się na terenie pralni. Do dezynfekcji stosować preparaty dezynfekcyjne o pełnym spektrum działania (B,Tbc, F,V), prowadzić rejestr mycia wózków. 11. Pomieszczenie przejściowego składowania odpadów i chlorownię po każdym usunięciu
Strona: 10 z 11 odpadów należy poddać dezynfekcji preparatem dezynfekcyjnym o pełnym spektrum działania (B,Tbc, F,V), a następnie umyć. 5.7. Sposób postępowania z odpadami medycznymi powstałymi w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania. Odpady medyczne powstałe w miejscu wezwania zebrać selektywnie do pojemników lub worków jednorazowego użycia zgodnie z obowiązującym w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy sposobem postępowania z odpadami medycznymi (podpunkt 5.5.). Odpady medyczne powstałe w miejscu wezwania dostarczyć do pomieszczenia przejściowego magazynowania odpadów znajdującego się na poziomie -1 budynku 1 H J. 5.8. Warunki magazynowania odpadów: Dopuszczalne jest magazynowanie odpadów medycznych na terenie jednostek ochrony zdrowia poza miejscem ich powstawania. Odpady medyczne zakaźne o kodzie 18 01 02* mogą być magazynowane w temperaturze poniżej 10 C nie dłużej niż 72 godziny. Odpady medyczne o kodach 180103*, 180106*, 180110* i 180182* można magazynować w temperaturze od 10 0 C do 18 0 C nie dłużej niż 72 godziny, natomiast w temperaturze do 10 0 C Magazyn wyposażyć w dozownik z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk, ręczniki jednorazowego użytku, termometr ścienny, pojemnik na odpady, preparaty i sprzęt do utrzymania czystości. Po opróżnieniu magazynu pomieszczenie zdezynfekować preparatem dezynfekcyjnym o szerokim spektrum działania (B,Tbc, F,V). Następnie umyć. Magazyny odpadów medycznych zabezpieczyć przed dostępem osób nieupoważnionych. Magazyn odpadów medycznych zabezpieczyć przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt. W pomieszczeniu do magazynowania odpadów medycznych chlorowni poszczególne rodzaje odpadów przechowywać przestrzegając zasad segregacji tych odpadów w wydzielonych miejscach dla poszczególnych rodzajów odpadów.
Strona: 11 z 11 5.9. Postępowanie w sytuacjach awaryjnych: W przypadku uszkodzenia worka z odpadami, uszkodzony worek z zawartością włożyć do większego, szczelnego worka. Miejsce, w którym doszło do rozsypania odpadów medycznych zdezynfekować preparatem dezynfekcyjnym o szerokim spektrum działania, a następnie umyć. Jeżeli doszło do ekspozycji zawodowej pracownika należy natychmiast wdrożyć postępowanie wg procedury Postępowanie poekspozycyjne. 6. Załączniki. 1.załącznik 1 Instrukcja stanowiskowa postępowania z odpadami zakaźnym o kodzie odpadów 180103* 2.załącznik 2 Instrukcja stanowiskowa postępowania z odpadami specjalnymi o kodzie odpadów 180108* 3.załącznik 3 Instrukcja stanowiskowa postępowania z odpadami zakaźnymi o kodzie odpadów 180103* powstałymi w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania 4.załącznik 4 Instrukcja stanowiskowa postępowania z odpadami o kodzie 18 01 04 5.załącznik 5 Instrukcja stanowiskowa postępowania z odpadami komunalnymi 7. Dokumenty związane. 1. Zarządzenie nr 57 Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie: wprowadzenia procedury epidemiologicznej postępowanie poekspozycyjne. 2. Zarządzenie nr 25 Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie: wykazu preparatów dezynfekcyjnych stosowanych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy. 3. Zarządzenie nr 78 Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy z dnia 07 marca 2013 r. w sprawie: wprowadzenia procedury epidemiologicznej: Zasady bezpiecznego stosowania preparatów dezynfekcyjnych. 4. Zarządzenie nr 78 Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy z dnia 06 kwietnia 2012 r. w sprawie: wprowadzenia procedury epidemiologicznej: Zasady stosowania środków ochrony osobistej.