Jeże wiosną Jeże wiosną iinfformacjje podstawowe ii niie tyllko marzec W cieplejszych regionach kraju pojawiają się pierwsze wybudzenia jeży z hibernacji - szczególnie tam, gdzie stopiły się już śniegi. W pierwszej kolejności budzą się jeże, które jesienią osiągnęły niewystarczającą wagę do przezimowania. kwiecień Wszystkie jeże już się wybudzają i aktywnie poszukują pożywienia. Poruszają się głównie w swojej okolicy, ale jeśli pokarmu jest za mało, to przemieszczają się też na sąsiednie tereny. maj Trwa intensywne żerowanie. Samce wędrują w poszukiwaniu partnerek. Wiele z nich wpada pod koła samochodów na drogach i szosach. Pod koniec miesiąca ciężarne samice szukają kryjówek i wytrwale budują legowiska porodowe znosząc tam zrywane przez siebie trawy, liście i siano. Osłabiony po zimie jeż w gabinecie weterynarza.
strona 2/6 Zakres ochrony czynnej wobec jeży wiosną: Æ Podczas wiosennych porządków w ogrodach, parkach i sadach, nie wolno od razu spalać pozostawionych jesienią stert liści, gałęzi, odpadów i śmieci. Należy najpierw ostrożnie - i koniecznie rękoma, a nie łopatą, grabiami czy widłami - sprawdzić, czy w stertach nie ma legowiska jeży. Jeśli jest, to nie wolno legowiska ani jeża przenosić, a pozostawić nienaruszone do końca lipca. W przypadku nieopatrznego naruszenia legowiska, należy ostrożnie je przykryć sianem, liśćmi lub sianem i obłożyć i gałęziami, gdyż najpewniej jest to przygotowane miejsce do porodu. Æ Nie wolno pod żadnym pozorem brać jeża na ręce - chyba, że jest chory, ranny lub osłabiony. Warto dokarmiać spotkane jeże wiosną wystawiając w dzień i wieczorem mokrą i suchą karmę dla kotów oraz płaskie naczynie z wodą do picia. Æ Nie należy spuszczać luzem psów bez kagańca. Uważać, by psy nie rozdrapywały legowisk jeży, by nie kaleczyły, nie wyciągały jeżyków i by nie brały ich do pyska! Duża samica wiosną w ogrodzie na polowaniu. Æ Pod żadnym pozorem nie wolno wypalać traw ani łąk! Æ Jeśli spotka się jeża chorego, rannego lub osłabionego, należy zabrać go niezwłocznie do pudła wyściełanego szmatkami i zgłosić się do najbliższego lekarza weterynarii. Æ Po opatrzeniu jeża wymagającego pomocy lekarza, postępować zgodnie z jego wytycznymi, zaś jeża przenieść do ogrzewanego pomieszczenia z oknem. Dorosłego jeża wieczorem nie brać na ręce.
strona 3/6 Wydzielić w nim miejsce o powierzchni przynajmniej 1 m 2 na czas leczenia, a po wyleczeniu 2 razy większej. Ustawić karton o wymiarach ok. 30x30x30 cm (domek) zamykany od góry. W bocznej ściance domku wyciąć w narożu otwór wejściowy 10x10 cm, zaś wnętrze wyłożyć ręcznikiem papierowym i kawałkami takiego ręcznika porwanego na strzępy długości 4-5 cm w takiej ilości, by jeż mógł się w nich zagrzebać. Æ Na jeden raz dajemy jeżowi do jedzenia jedną czubatą łyżkę mokrej karmy Whiskas Junior oraz jedną łyżkę suchej karmy Royal Canin Kitten (karm nie mieszać) oraz wystawić płaskie naczynie z wodą do picia. Nie podawać mleka! Nie stać obok kojca w czasie, gdy jeż wyjdzie do jedzenia. Karmę wystawiać dwa razy dziennie: o zmierzchu i przed nocą. Karmienie jeża w kojcu domowym. Æ Jeśli jeż jest osłabiony, przez pierwszych 5-7 dni podawać do jedzenia należy na jeden raz czubatą łyżkę mokrej karmy Whiskas Junior zmieszanej z mleczkiem Royal Canin Convalescence Support Instant (dostępnym tylko u weterynarzy) - przygotowanym z jednej płaskiej łyżeczki proszku i 3 łyżeczek gorącej przegotowanej wody. Przed podaniem, mleczko ostudzić do temperatury ok. 36 o C (temperatura ciała człowieka). Jeże są zwierzętami nocnymi, tzn. w dzień śpią, zaś żerują od zmierzchu do świtu przez całą noc, więc pamiętaj, żeby im nie przeszkadzać w dzień - kiedy śpią. Æ Nigdy nie karmić jeża mlekiem krowim, gdyż jeże nie trawią zawartej w nim laktozy. Jeże mleko chętnie zjedzą, ale potem będą ciężko chorować i w efekcie poniosą śmierć w męczarniach. Æ Do pomieszczenia z jeżem nie wprowadzać psów ani kotów, dzieci ani osób postronnych. Jeżowi zapewnić spokój i bez potrzeby nie brać na ręce, zaś do ważenia brać tylko w rękawiczkach. Ważyć codziennie na wadze kuchennej jeża chorego lub w trakcie leczenia, zaś zdrowego raz na tydzień. Ważenie przeprowadzać zawsze o tej samej porze - przed jedzeniem. Æ Kojec sprzątać codziennie, a do mycia nie stosować detergentów, lecz ciepłą wodę z mydłem. Sprzątanie kojca wykonywać tylko wtedy, gdy jeże śpią w domku - czyli w dzień - najlepiej z rana. Domek sprząta się wtedy, gdy jeże same wyjdą z domku - czyli wieczorem.
Æ Po osiągnięciu stanu zdrowia jeża uznanego przez weterynarza jako zadowalający, przemieścić jeża wraz z domkiem do kojca powierzchni przynajmniej 9 m 2 w ogrodzie. Do domku należy włożyć sporą garść siana. Także i tutaj po wystawieniu karmy, należy natychmiast się oddalić (nie stać obok), gdyż jeż musi utrwalać naturalne dzikie zachowanie i postrzegać człowieka jako wroga. strona 4/6 Kojec dla jeży w ogrodzie do czasowego przetrzymania. Æ Gdy w nocy temperatura się podniesie do przynajmniej 9 o C, domek wraz z jeżem w środku, po pierwszym karmieniu (o zmierzchu), przenieść jak najbliżej miejsca znalezienia jeża, ale w okolicy bezpiecznej. Nie może to być: las, teren podmokły, łąka, pole orne ani otoczenie z hałasem czy zapachami chemicznymi. Domek pozostawić na kilka dni, po czym można go zabrać. Najlepszym miejscem do wypuszczenia jeża na wolność są: obrzeża lasów i parków, stare ogrody, nieużytki, zarośla i zakrzaczenia oraz sąsiedztwo zabudowań wiejskich - jak najdalej od ruchliwych szos, ulic i agresywnych psów. Æ Podczas opieki, codziennie uważnie przyjrzyj się odchodom jeża. Zdrowy jeż powinien mieć odchody ciemne w odcieniu brązowym, granatowym, zielonym lub czarne, zwarte i w jednolitym kolorze. Jeśli w odchodach zauważy się jaśniejsze wtrącenia podobne do ryżu, makaronu lub płatków owsianych, będzie to oznaka, że jeż ma pasożyty wewnętrzne. Wówczas, należy pokruszyć ¼ tabletki Dehinel Plus lub ¼ tabletki Pratel i po zmieszaniu proszku z przegotowaną wodą, trzeba za pomocą strzykawki podać jeżowi do pyszczka do połknięcia. Po 12-14 dniach dawkę powtórzyć mimo, iż odchody nie będą budzić zastrzeżeń. Gdyby jeż odmawiał połknięcia preparatu, jedynym wyjściem jest zakropić na grzbiet jeża pomiędzy igły na skórę jedną dawkę pre- Człony tasiemca w odchodach jeża.
strona 5/6 preparatu Profender Spot-On dla małych kotów pojemności 0,35 ml. W takim przypadku, drugiej dawki tego preparatu już nie należy stosować! Æ Jeże nie roznoszą wścieklizny, więc jeśli zauważysz na kolcach jeża spienioną ślinę lub zauważysz jak jeż obrzuca się pienistą śliną, nie martw się - to jest normalny objaw u jeży, które w ten sposób reagują, gdy napotkają nowy dla nich zapach lub smak. Æ Jeże mogą mieć na sobie kleszcze lub pchły, ale te pasożyty nie przechodzą ani na człowieka, ani na zwierzęta domowe i żywią się wyłącz- Jeż obrzucający się pianą przy nowym zapachu. nie na jeżach. Jeśli trafisz na pojedyncze kleszcze, można je usunąć pęsetą - jeśli jeż pozwoli. Przy większej ilości - zwłaszcza pcheł - można na skórę jeża na grzbiecie nanieść 2-3 kropelki Frontline, ale nie więcej (jeśli jeż waży przynajmniej 400 G). Dawkując preparat, należy igły rozchylić, aby kropelki trafiły na skórę jeża. Æ Jeśli jeż jest wyraźnie brudny i waży przynajmniej 250 G, można go wykąpać w misce z ciepłą wodą napełnioną na 5-7 cm. Najpierw należy pozwolić jeżowi pochodzić przez kilka minut w wodzie, a potem trzymając jeża na dłoni lekko polewać wodą z kubka po grzbiecie - uważając przy tym, by nie zamoczyć mu uszu, noska i oczu. Jeśli woda jest brudna, wylać i nalać ciepłej wody czystej a operację powtórzyć. Po kąpieli jeża należy w ciepłym pomieszczeniu przetrzymać go owiniętego w ręczniku frotte najpierw jednym, a potem w drugim - łącznie przez 30 minut, by porządnie wysechł. Kąpiel jeża z użyciem wanny i szklanki.
strona 6/6 Æ Jeże są zwierzętami nocnymi (w nocy żerują), zatem spotkany jeż w dzień może być chory lub osłabiony i wtedy będzie wymagać pomocy człowieka. Należy jednak postępować ostrożnie, gdyż pod koniec maja może to być samica w ciąży lub matka karmiąca młode. W takim przypadku, nie wolno jej brać na ręce - chyba, że jest ranna lub chora. Należy ją natomiast dokarmić karmą kocią, dać wodę do picia w płaskim naczyniu i zapewnić spokój. Nie podawać mleka! Jeże żerują od zmierzchu przez noc do rana. Uwaga: Jeże objęte są ochroną ścisłą i zabronione jest przetrzymywanie jeży bez uzasadnionego powodu oraz bez zezwolenia. Dlatego, jeśli ratowałeś jeża wiosną, to jak tylko zajdą podane wyżej okoliczności, jeża należy niezwłocznie wypuścić do środowiska naturalnego. Zabronione jest sprzedawanie, darowanie lub przekazywanie jeży. Opracowanie i fotografie: Polskie Stowarzyszenie Ochrony Jeży Nasze Jeże Białystok, grudzień 2014 r. W przypadkach potrzeby przekazania jeży do opieki i rehabilitacji - kontaktować się z naszym ogólnopolskim Pogotowiem Jeżowym nr tel. 505-140-960 lub zgłaszać bezpośrednio do Opiekunów Jeży Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Jeży Nasze Jeże albo do Ośrodków Rehabilitacji Zwierząt (wykaz znajduje się na stronie www.naszejeze.org).