Rozwiązania zastępcze i zamienne dla wymagań dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę. mgr inż. Tadeusz ŁOZOWSKI Rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. Nr 124, poz. 1030)
8. 1. W przypadku braku źródła wody zapewniającego wymaganą ilość wody do celów przeciwpożarowych, właściwy miejscowo komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej na wniosek właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu, może dopuścić na czas określony zastępcze źródło wody do celów przeciwpożarowych, w szczególności naturalny lub sztuczny zbiornik wody, studnię lub ciek wodny, wyposażone w stanowisko czerpania wody wraz z dojazdem. 2. Zastępcze źródło wody, o którym mowa w ust. 1, powinno zapewniać możliwość prowadzenia działań gaśniczych z użyciem sił i środków dostępnych w rejonie działania najbliższej jednostki ochrony przeciwpożarowej.
8. 3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach gdy spełnienie wymagań dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania lub jest uzasadnione przyjęcie innych rozwiązań, na wniosek właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu, dopuszcza się stosowanie rozwiązań zamiennych, które zapewniają niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej, uzgodnionych z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej.
PROCEDURY organizacyjno-techniczne w sprawie spełnienia wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w inny sposób niż to określono w przepisach techniczno-budowlanych, w przypadkach wskazanych w tych przepisach, oraz stosowania rozwiązań zamiennych, zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej, w przypadkach wskazanych w przepisach przeciwpożarowych. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro Rozpoznawania Zagrożeń Warszawa, czerwiec 2008 r. http://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/procedury_i_wytyczne
Tematyczny zakres wystąpienia w sprawie rozwiązań zamiennych dla przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę wskazany jest w załączniku nr 6 do Procedur. Jednym z elementów powinna być analiza i ocena wpływu rozwiązań zamiennych na poziom bezpieczeństwa pożarowego, służąca wykazaniu niepogorszeniu warunków ochrony przeciwpożarowej. Zakres takiej analizy i oceny, w tym zastosowane metody i narzędzia, powinny być adekwatne do stopnia skomplikowania sprawy.
Mając do czynienia z dwoma takimi samymi obiektami, możemy w nich spotkać się z całkiem różnymi rozwiązaniami ich zabezpieczenia przeciwpożarowego. W samej treści rozporządzenia MSWiA wymagania przedstawione są alternatywnie i dopuszczają możliwość stosowania różnych rozwiązań.
Stosowanie rozwiązań zamiennych dla przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę dopuszcza się, gdy: - spełnienie wymagań jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania, lub - uzasadnione jest przyjęcie innych rozwiązań, - zapewnione zostanie niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu.
Lokalne uwarunkowania w odniesieniu do przeciwpożarowego zaopatrzenia: - przebudowa lub rozbudowa istniejącego budynku, - zabudowa plombowa, - konieczność pozostawienia przesz-kód pomiędzy drogą, a budynkiem, - rodzaj obiektu (PM, ZL), - gabaryty budynku,
Lokalne uwarunkowania - układ działki budowlanej, - dostęp do dróg publicznych, - występujące warunki przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę, - aspekt ekonomiczny (niewspółmierność nakładów do efektu),
Zapewnienie niepogorszenia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu. Podstawowym kryterium oceny zasadności dopuszczenia możliwości zastosowania rozwiązań zamiennych w określonym budynku, powinno być dokonanie analizy poziomu bezpieczeństwa.
Niepogorszenie warunków należy oceniać w odniesieniu do: 1) konkretnego rozwiązania z przepisów, lub 2) całokształtu ramowych wymagań bezpieczeństwa z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG).
Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru: a) nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas; b)powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone; c) rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone; d)osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób; e)uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.
W krajowych przepisach techniczno budowlanych dotyczących wymagań dla budynków ujęte jest to następująco - 207 ust. 1: Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru: 1) nośność konstrukcji przez czas wynikający z rozporządzenia, 2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku, 3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki, 4) możliwość ewakuacji ludzi, a także uwzględniający bezpieczeństwo ekip ratowniczych.
ROZWIĄZANIA ZAMIENNE Skrócenie czasu trwania ewakuacji (np. skrócenie pewnych odcinków drogi ewakuacyjnej, odpowiednie oświetlenie awaryjne) Przyspieszenie wykrycia pożaru i zaalarmowania ludzi (np. zastosowanie systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego) Spowolnienie rozwoju pożaru (np. zastosowanie stałych urządzeń gaśniczych, zwiększenie odporności ogniowej niektórych elementów budynku) Zmniejszenie możliwości oddziaływania pożaru na ewakuujących się ludzi (np. polepszenie zabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych)
W budynkach istniejących punktem wyjścia do takiej oceny jest określenie, jakie kryterium decyduje o konieczności spełnienia rozpatrywanego przepisu i na ile istotne jest przekroczenie wartości progowej tego kryterium. W odniesieniu do przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę należy mieć na uwadze przede wszystkim ocenę możliwości prowadzenia działań ratowniczych. Następnie należy określić, jak to przekroczenie wpływa na możliwość prowadzenia działań ratowniczych, w aspekcie:
- odległości od jednostek ratowniczych, ich sił iśrodków, - dróg pożarowych i dostępu do budynku (z jednej, czy z kilku stron), - zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, - wydzielenia, zamknięcia drzwiami i zabezpieczenia przed zadymieniem klatek schodowych, - nośności ogniowej i stopnia palności konstrukcji,
- zastosowania jakichkolwiek ponadstandardowych rozwiązań zabezpieczeń przeciwpożarowych, - przygotowania użytkowników budynku do odpowiedniego zachowania na wypadek wystąpienia zagrożenia, - zagrożeń wynikających ze sposobu użytkowania budynku.
Gdy z analizy wynika, że niespełnienie przepisu jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego, gdyż ich wartości nie mieszczą się w aktualnych wymaganiach albo odbiegają niekorzystnie od średnich, rozwiązanie zamienne powinno mieć na celu poprawę poziomu jednego lub więcej tych czynników, wybranych zależnie od lokalnych uwarunkowań.
Po dokonaniu powyższej oceny może okazać się, że w aspekcie ramowych wymagań w odniesieniu do istniejącego budynku, pomimo niespełnienia pewnych przepisów przeciwpożarowych, poziom bezpieczeństwa pożarowego budynku jest ogólnie wystarczający i nie ma konieczności domagania się wprowadzania zmian w stanie tego budynku.
Rozwiązania zastępcze i zamienne dla wymagań dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę. mgr inż. Tadeusz ŁOZOWSKI Rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych