Pytania i odpowiedzi ze spotkania informacyjnego w sprawie konkursu nr 7/POKL/8.1.2/2008 z dnia 20.11.2008r. Czy można sfinansować koszt konferencji naukowej, na której będą osoby spoza województwa i po niej powstanie publikacja naukowa z referatami osób spoza województwa. W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 19 września 2008 r. mogą być kwalifikowalne wszystkie wydatki, które są niezbędne dla realizacji projektu, a więc mają bezpośredni związek z celami projektu. W związku z tym, w Podziałaniu 8.1.2 w typie projektów badania i analizy dotyczące trendów rozwojowych i prognozowania zmian gospodarczych zachodzących w regionie ( ), jest możliwość sfinansowania konferencji naukowej, jeżeli wpisuje się ona w cele projektu. Planowane w projekcie publikacje naukowe również muszą wiązać się ściśle z realizacją projektu, można np. zakładać, że dzięki nim odbywać się będzie upowszechnianie wyników badań i analiz. Prelegentami na konferencjach naukowych nie muszą być osoby zamieszkałe na terenie województwa podkarpackiego. Jak należy używać skrótów we wniosku np. NGO, MŚP? We wniosku o dofinansowanie projektu można stosować skróty zgodnie z obowiązującymi zasadami pisowni języka polskiego. Czy ewaluacja przy badaniach powinna być w dwóch etapach na początku lub końcu badania/projektu, czy wystarczająca jest ewaluacja pod koniec realizacji projektu, pokazująca działania, rezultaty i wyniki prac? Ewaluacja jest to obiektywna ocena projektu, programu lub polityki na wszystkich jego etapach tj. planowania, realizacji i mierzenia rezultatów. Powinna ona dostarczyć rzetelnych i przydatnych informacji pozwalając wykorzystać zdobytą w ten sposób wiedzę w procesie decyzyjnym. W związku z tym powinno się zakładać ewaluację na różnych etapach realizacji projektu w zależności od potrzeb i założeń projektu. Czy wystarczający jasny będzie zapis, że nie będą szkoleni i nie będzie świadczone doradztwo przedsiębiorstwom aby nie było wątpliwości, że nie będziemy udzielali pomocy publicznej? Jako działania, w które zaangażowani będą przedsiębiorcy wskazane zostaną działania zmierzające do wypracowania strategii zarządzania zmianą gospodarczą. Szczegółowe informacje dotyczące wdrażania projektów w ramach Poddziałania 8.1.2 zawierają Zalecenia Instytucji Zarządzającej PO KL w zakresie prawidłowości wdrażania Poddziałania 8.1.2 PO KL (wersja I z dnia 3 lipca 2008 r.). W przypadku typu projektu pomoc w tworzeniu partnerstw lokalnych ( ) pomoc publiczna nie wystąpi, o ile przedsiębiorcy uczestniczący w forum współpracy nie otrzymają wsparcia o charakterze szkoleniowym lub doradczym, lecz będą uczestniczyć w wypracowywaniu rozwiązań pomocnych w zarządzaniu zmianą gospodarczą. We wniosku o dofinansowanie projektu wystarczające jest zawarcie informacji, że w ramach projektu nie będzie udzielana pomoc publiczna zgodnie ze wskazanymi powyżej Zaleceniami... 1
Jednak z opisu usługi doradczej nie może wynikać, że przedsiębiorcy są również objęci tego rodzaju wsparciem. Jeżeli pracownik firmy ma okres wypowiedzenia do stycznia a projekt będzie realizowany w marcu to czy taka osoba może wziąć w nim udział? Zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO KL kwalifikowalność osób zgłaszających chęć udziału w projekcie weryfikowana jest przez beneficjenta na etapie rekrutacji do projektu. Czy w ramach projektu przewidującego promocje i propagowanie wyników badań i analiz można zorganizować konferencję naukową i sfinansować publikację? Tak, koszt organizacji konferencji i publikacji w takim przypadku jest kosztem kwalifikowanym, o ile spełniają warunki kwalifikowalności wydatków zgodnie z wytycznymi. Co to znaczy uprawdopodobnione zatrudnienie? Czy premia punktowa będzie otrzymywana, jeżeli wszyscy uczestnicy projektu będą mieli zatrudnienie? Jak to później będzie weryfikowane (w trakcie projektu i po)? W przypadku szkoleń, których uczestnikami będą rolnicy i domownicy dodatkowe punkty za spełnienie kryteriów strategicznych będą przyznawane w przypadku gdy, projekt będzie realizowany we współpracy z pracodawcą lub pracodawcami. Celem takiego działania jest zatrudnienie przynajmniej części osób uczestniczących w projekcie w obszarach niezwiązanych z działalnością rolniczą lub podjęcie przez nich pozarolniczej działalności gospodarczej. Projektodawca, aby uprawdopodobnić zatrudnienie przyszłych BO powinien posiadać pisemne deklaracje pracodawców (które nie są wiążące), o poszukiwaniu przez nich pracowników posiadających kwalifikacje, których uzyskanie będzie możliwe przez udział w szkoleniach oferowanych w ramach projektu. Przyjmuje się, że rozpoczęcie kursu jest uwarunkowane potrzebami zatrudnieniowymi, wyrażonymi poprzez deklaracje pracodawców na przynajmniej 50 % miejsc szkoleniowych na każdym kursie. Ponadto, we wniosku o dofinansowanie należy szczegółowo opisać współpracę z pracodawcami, która powinna polegać m. in. na ustaleniu zakresu merytorycznego kursów oferowanych w ramach projektu. Należy zwrócić uwagę na fakt, że podczas oceny projektu oceniane są rezultaty projektu (czyli opis zmian jakie zajdą w wyniku wdrożenia projektu), które powinny wynikać bezpośrednio z działań opisanych w punkcie 3.3 wniosku o dofinansowanie realizacji projektu i odnosić się do celów projektu. W takim przypadku jest zasadne, aby jednym z rezultatów projektu była liczba osób, które uzyskały zatrudnienie w wyniku realizacji projektu. Należy podkreślić, że osoby odchodzące z rolnictwa (rolnik i domownik), zgodnie z Załącznikiem V Słownik terminologiczny dla Szczegółowego Opisu Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w momencie przystąpienia do projektu składają oświadczenie o zamiarze podjęcia zatrudnienia w obszarach niezwiązanych z działalnością rolniczą lub o zamiarze podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej. Wybór sposobu weryfikacji zatrudnienia beneficjentów Ostatecznych należy do projektodawcy i powinien zostać opisany w złożonym wniosku o dofinansowanie. Jako jeden ze sposobów można wyróżnić przedłożenie przez Beneficjenta Ostatecznego kopii nowo zawartej umowy z pracodawcą. Jeżeli projekt dla rolników jest realizowany bez pracodawcy (samodzielnie), czy rezultatem musi być zatrudnienie? Jak ma wyglądać udokumentowanie tego? Biorąc pod uwagę jeden z celów strategicznych PO KL jakim jest Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych 2
zawodowo, który zakłada zwiększenie potencjału zatrudnieniowego oraz aktywności zawodowej osób bezrobotnych i biernych zawodowo, zasadne jest, aby rezultatem projektu było uzyskanie zatrudnienia przez jego uczestników. Wybór sposobu weryfikacji zatrudnienia beneficjentów Ostatecznych należy do projektodawcy i powinien zostać opisany w złożonym wniosku o dofinansowanie. Jako jeden ze sposobów można wyróżnić przedłożenie przez Beneficjenta Ostatecznego kopii nowo zawartej umowy z pracodawcą. Czy jest ustalony limit (np. procentowy) środków projektu na promocję projektu? Instytucja Pośrednicząca nie określiła limitu środków przeznaczonych na poszczególne działania realizowane w ramach projektu, a więc i również ograniczenia wydatków przeznaczonych na promocję projektu. Jednak należy zwrócić uwagę na fakt, że podczas oceny projektu przez członków Komisji Oceny Projektów badana jest efektywność wydatków projektu, w tym również wysokość kosztów, przede wszystkim poprzez konfrontację wysokości wydatków w ramach projektu z kosztami podobnych usług dostępnych na rynku, ale również w odniesieniu do zaplanowanych rezultatów. Budżet powinien być również adekwatny do skali projektu. Jak szczegółowo należy wskazać obowiązki partnera, tj. czy wystarczy że wskaże się we wniosku zakres i stanowisko? Jeżeli do realizacji przedsięwzięcia zaangażowani będą partnerzy, należy szczególnie zwrócić uwagę na klarowny opis podziału obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności lidera i partnera w realizacji projektu. Zamieszczony opis powinien być oparty o prezentację planowanych do realizacji zadań zapisaną w punkcie 3.3 (jak również w harmonogramie i budżecie projektu) oraz być tożsamy z umową partnerską, która dostarczana jest zazwyczaj na etapie przed podpisaniem umowy. Opis ten powinien być również podstawą dokonania podziału budżetu (przyporządkowanie zadań lub kosztów do poszczególnych partnerów i lidera projektu). Jak należy określić materiały promocyjne w budżecie, na jakim poziomie szczegółowości? Zgodnie z budżetem należy wskazać nazwę wydatku, koszt jednostkowy oraz jednostkę miary. Materiały promocyjne im bardziej szczegółowo zostaną przedstawione tym lepiej, należy unikać określeń zestaw, komplet, pakiet jeżeli zostaną użyte należy uszczegółowić co wchodzi w skład danego zestawu. Czy w ramach projektu partnerstwo lokalne podczas warsztatów można pracować nad koncepcjami innych projektów, które będą składane np. w innych konkursach (POKL, RPO WP, INTERREG)? Projekty dotyczące tworzenia partnerstw lokalnych z udziałem przedsiębiorstw, organizacji pracodawców, związków zawodowych, jednostek samorządu terytorialnego, urzędów pracy i innych środowisk powinny przewidywać działania zmierzające do zawiązania i aktywnego funkcjonowania partnerstwa lub partnerstw lokalnych, które mają na celu lepsze prognozowanie zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy oraz opracowanie działań zaradczych i instrumentów szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia niespodziewanej zmiany gospodarczej. Realizując ten typ projektów, wnioskodawca musi podejść kompleksowo do działań, przewidując obok zawiązania partnerstwa lub partnerstw lokalnych również wypracowanie przez nie rezultatów, które mogą być wykorzystane jako baza dla przyszłych projektów i działań składanych w innych konkursach. Możliwe jest więc 3
opracowywanie koncepcji dla innych projektów, jednak zależy to od zakresu projektu, Programu Operacyjnego, przyjętych przez partnera strategii zarządzania zmianą gospodarczą. W projekcie przewiduje się 500 miejsc dla przedstawicieli BO (Beneficjentów Ostatecznych JST, NGOs, parterów społecznych, 20 pracodawców) w różnych formach wsparcia (konferencje, warsztaty mające na celu opracowania zarządzania zmianą gospodarczą) w tym 1 BO będzie mógł być objęty więcej niż 1 formą wsparcia. Stąd przewiduje się, że w projekcie uczestniczyć będzie min 300 przedstawicieli z min 100 podmiotów BO. Jak w takim przypadku wypełniać tabelę z punktu 3.2.1? Tabela 3.2.1 przedstawia liczbę osób oraz liczbę przedsiębiorstw, które będą objęte wsparciem w ramach projektu. Należy wskazać liczbę uczestników w zależności od ich statusu chodzi tutaj o osoby a nie instytucje czy organizacje. Natomiast w części dotyczącej przedsiębiorców należy wskazać liczbę przedsiębiorców objętych wsparciem w podziale na mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. Jeżeli jeden uczestnik (osoba) będzie objęta kilkoma formami wsparcia to należy ją wykazać tylko jeden raz. Ponadto Beneficjent powinien w czytelny sposób przedstawić zasady, na podstawie których uczestnicy projektu będą brali udział w kolejnych formach wsparcia (jakie oczekiwania muszą spełniać) oraz uzasadnić sposób takiego podejścia do realizacji projektu. Czy można realizować zagraniczne/krajowe wizyty studyjne, jeżeli tak to w jakiej formie? Wizyty studyjne mogą być jedną z form wsparcia, jednak muszą one być uzasadnione ze względu na charakter projektu i specyfikę działań jakie mają zostać podjęte. Czy w projektach partnerskich może uczestniczyć sektor nauki (np. w kategorii społeczność lokalna)? Sektor nauki może być partnerem w projektach partnerskich, można bowiem uznać, że stanowi on społeczność lokalną. Czy szkolenia dla rolników mogą odbywać się w godzinach dopołudniowych codziennie po 6 8 godzin? Należy mieć na uwadze, że osoby odchodzące z rolnictwa deklarują chęć podjęcia zatrudnienia poza rolnictwem, co nie jest równoznaczne z rezygnacją z pracy w gospodarstwie rolnym. Sytuacja taka może skutkować brakiem pełnej dyspozycyjności czasowej tej grupy. W związku z powyższym planowana liczba godzin szkoleniowych od 6 do 8 w jednym dniu może być trudna do wyegzekwowania. Ważna jest też specyfika szkoleń jakie będą zaproponowane w ramach projektu. Generalnie wskazane byłoby dokonanie analizy grupy docelowej do jakiej skierowane zostanie wsparcie z uwzględnieniem poziomu intensywności zajęć, aby wyeliminować czynniki mogące powodować liczne rezygnacje z uczestnictwa w projekcie. Jaka jest definicja rolnika i domownika jako grupy docelowej w Poddziałaniu 8.1.2 PO KL? Zgodnie z zapisem zawartym w Szczegółowym opisie priorytetów PO KL 2007-2013 z 13 marca 2008 r. jedną z grup docelowych w ramach Poddziałania 8.1.2 są osoby odchodzące z rolnictwa. Definicja wskazanej grupy odbiorców znajduje się w Słowniku terminologicznym SZOP PO KL. Osoba odchodząca z rolnictwa to: Rolnik ubezpieczony w KRUS lub jego domownik, zamieszkujący w gminie wiejskiej i miejsko-wiejskiej oraz w mieście do 25 tys. mieszkańców, który wykonuje działalność rolniczą, lecz w momencie przystąpienia do projektu składa oświadczenie o zamiarze podjęcia zatrudnienia w obszarach niezwiązanych 4
z działalnością rolniczą lub o zamiarze podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej. W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która: a) Ukończyła 16 lat, b) Pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, c) Stale pracuje w tym gospodarstwie. Pomimo wskazania w ustawie wieku 16 lat, biorąc pod uwagę cel wsparcia w ramach Poddziałania 8.1.2 jakim jest pomoc w przekwalifikowaniu i wyborze nowego zawodu IP zaleca, aby osoby będące domownikami były osobami pełnoletnimi, które posiadają już doświadczenie zawodowe. Czy rolnicy i domownicy uczestniczący w projekcie mogą uzyskać dodatek szkoleniowy? Zgodnie z zapisem Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO KL co do zasady wszystkie wydatki są kwalifikowane, o ile są niezbędne dla realizacji projektu, a więc mają bezpośredni związek z jego celami. Na projektodawcy ciąży obowiązek uzasadnienia potrzeby poniesienia wskazanego wydatku. Należy przy tym pamiętać, że wszystkie dodatki szkoleniowe podlegają opodatkowaniu. Czy można złożyć dwa oryginały Wniosku o dofinansowanie projektu? Złożenie Wniosku o dofinansowanie projektu w dwóch egzemplarzach oryginalnych jest sprzeczne z zapisami Dokumentacji konkursowej (pkt 3.1.5). Sytuacja, w której Wnioskodawca złoży do IP dwa wnioski w wersji oryginalnej nie stanowi jednak uchybienia, które mogłoby spowodować odrzucenie wniosku na etapie oceny formalnej. Czy stosujemy nowe rozporządzenie o wyłączeniach blokowych? Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznaje niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych). Rozporządzenie to określa warunki dopuszczalności pomocy publicznej na zatrudnianie oraz szkolenie. Stanowi ono podstawę do stosowania pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Należy podkreślić, że samo rozporządzenie nr 800/2008 nie stanowi jeszcze podstawy do ubiegania się o pomoc publiczną na powyższe cele. Państwa członkowskie są zobowiązane w oparciu o to rozporządzenie, opracować tzw. programy pomocowe, określające szczegółowe warunki udzielania pomocy publicznej na dany cel. W Polsce takimi programami pomocowymi będą ustawy i rozporządzenia dotyczące dofinansowania ze środków funduszy strukturalnych udzielanego w ramach programów operacyjnych. W związku z tym, iż krajowe przepisy (które wejdą w życie po 31 grudnia 2008 roku) muszą być kompatybilne z prawodawstwem europejskim, należy planować realizację projektów zgodnie z ww. rozporządzenie KE. Czy możemy łączyć typy wsparcia? W jednym wniosku o dofinansowanie, jeżeli natura problemu tego wymaga, można, łączyć wsparcie w ramach np. dwóch typów projektów zawartych w tym samym Poddziałaniu. Należy jednak pamiętać, że ze względu na sposób dokonywania oceny projektów informacyjnych i badawczych (nie wypełnia się punktu 3.2 a w punkcie 3.3 maksymalna do otrzymania liczba punktów wynosi 30), zaleca się by nie łączyć tego typu operacji ze wsparciem skierowanym na rzecz osób. Czy zmiana strategii działania firmy (wejście z produkcją do nowych gałęzi gospodarki) może być uznana za zmianę profilu działalności? 5
Wejście z produkcją do nowych gałęzi gospodarki można uznać za zmianę profilu działalności firmy. Rozszerzenie produkcji musi jednak dotyczyć zmiany w ramach poszczególnych działów Polskiej Klasyfikacji Działalności. Projektodawca powinien uprawdopodobnić i wskazać we wniosku, że dofinansowanie dotyczy zmiany profilu działalności firmy i może obejmować również np. kwestie zarządzania zasobami ludzkimi w okresie dokonywania ww. zmiany. Jak wpisywać i realizować polityki horyzontalne równych szans. Jako cel na wszystkich etapach wdrażania funduszy strukturalnych Unia Europejska wskazuje zniesienie nierówności oraz zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji, w tym m.in. ze względu na wiek, płeć, rasę oraz niepełnosprawność. Równość szans jest w PO KL uznawana nie tylko jako równość szans mężczyzn i kobiet, ale również jako jednakowy dostęp wszystkich osób do edukacji, informacji i zatrudnienia. Jednym z priorytetowych kierunków interwencji EFS, odpowiadającym bezpośrednio na wyzwania wynikające z zasady równości szans jest wsparcie osób niepełnosprawnych w dostępie do rynku pracy, w zwiększaniu stopnia ich przygotowania zawodowego oraz poprawy zdolności do uzyskania zatrudnienia. W Priorytecie VIII wspierane powinno być podnoszenie i dopasowywanie kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych, zatrudnionych w przedsiębiorstwach do potrzeb nowoczesnej gospodarki. Na etapie programowania pod uwagę została wzięta specyficzna sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Jest ono realizowane w szczególności poprzez: - zwiększanie poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych jako grupy znajdującej się w szczególnej sytuacji na rynku pracy; - ułatwianie dostępu do edukacji i podnoszenia lub zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych przez osoby niepełnosprawne; - rozwój usług wspierających, ułatwiających włączenie do rynku pracy (np. transportowych, opiekuńczych czy zapewnienie udziału asystentów i trenerów pracy); - poszerzanie dostępu do doradztwa, poradnictwa zawodowego, informacji i konsultacji; - tworzenie przyjaznego systemu wsparcia oraz rozwijanie instrumentów o charakterze aktywizacyjnym. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn jest jedną z zasad horyzontalnych polityk Unii Europejskiej. Na etapie programowania pod uwagę wzięta została odmienna sytuacja kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W związku z powyższym w kontekście równości szans kobiet i mężczyzn w ramach PO KL nabierają: - konieczność zwiększania zatrudnienia kobiet i mężczyzn, w tym zwłaszcza kobiet, jako tej grupy, która jest w szczególnej sytuacji na rynku pracy; - podnoszenie kwalifikacji zawodowych kobiet i mężczyzn, w tym w szczególności wsparcia osób o niskich i zdezaktualizowanych kwalifikacjach, np. kobiet powracających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich i wychowawczych; - rozwijanie aktywności ekonomicznej kobiet i mężczyzn jako odpowiedzi na wyzwania rynkowe, pobudzanie postaw przedsiębiorczych; - godzenie życia zawodowego i prywatnego poprzez zwiększanie dostępu do usług opiekuńczych nad dziećmi i osobami zależnymi, co umożliwi pełne uczestnictwo w kształceniu i rynku pracy oraz promowanie nowych form organizacji pracy. Na etapie wdrażania przyjęto zasadę, iż przygotowywane projekty powinny zawierać diagnozę uwzględniającą sytuację kobiet i mężczyzn w danym obszarze i ocenę wpływu na sytuację płci. Pozwoli to na sprawdzenie i ocenę jego zróżnicowanego wpływu na kobiety i mężczyzn, tak aby nie dopuścić do wystąpienia jakichkolwiek przejawów nierówności czy dyskryminacji. Analiza ta umożliwi także weryfikację pod kątem tego, czy projekt w rzeczywistości przyczynia się do uwzględniania potrzeb kobiet i mężczyzn poprzez np. oferowanie różnych, zindywidualizowanych form wsparcia odpowiadających na odmienne 6
potrzeby uczestników projektu. Realizacja zasady równości szans powinna zostać uwzględniona przede wszystkim na etapie promocji i rekrutacji uczestników projektu oraz także przez zorganizowanie form wsparcia (zadań i etapów projektu), które zapewni równy dostęp do oferowanych w nim usług zarówno kobiet jak i mężczyzn osób niepełnosprawnych oraz innych osób dyskryminowanych na rynku pracy (w tym mieszkańców obszarów wiejskich i osób wykluczonych społecznie). Czy metodologia badania oraz strona internetowa są rezultatami twardymi? W obydwu przypadkach możemy mówić o rezultatach twardych, lecz wyłącznie w momencie, gdy metodologia badania lub/i strona internetowa zostały stworzone w wyniku realizacji projektu. Oczywiście ważne jest by rezultatem powstania metodologii lub/i strony internetowej była określona wartość dodana nie zaś sam fakt powstania. W innych przypadkach np. kiedy metodologia oraz strona internetowa stanowią jedynie podstawę do realizacji projektu nie możemy zaliczyć tych elementów do rezultatów twardych. Czy należy wskazać konkretny program statystyczny, którym będą obrabiane dane i czy można sfinansować taki zakup w ramach projektu? Wszelkie zakupy dokonywane w ramach projektu bezwzględnie powinny być zapisane w budżecie projektu. Oczywiście, by zakup takiego oprogramowania został przyjęty do dofinansowania musi zostać szczegółowo umotywowany. Jeżeli Wnioskodawca zdecydował się na zakup oprogramowania, we wniosku aplikacyjnym powinien podać jego nazwę, a także główne założenia oraz zakres możliwości w taki sposób by osoba oceniająca wniosek była w stanie zweryfikować przydatność tego wydatku do projektu. Jeżeli na rynku dostępnych jest kilka rodzajów oprogramowania o podobnym zakresie możliwości warto podać ich nazwy a ostatecznego wyboru Beneficjent będzie mógł dokonać na etapie realizacji projektu. W sytuacji gdy projekt zakłada jedynie prezentacje etapów procesu badawczego i program statystyczny traktowany będzie jako narzędzie nie ma potrzeby wskazywać jego nazwy. Czy zapisywać wielkość próby, populacja generalna, błąd oszacowania i poziom ufności? We wniosku aplikacyjnym należy scharakteryzować wszystkie etapy realizacji procesu badawczego. Beneficjent powinien umieścić te elementy, które pozwolą zweryfikować racjonalność, zasadność oraz rzetelność pomiaru. Wniosek powinien zawierać możliwie najbardziej szczegółowe informacje dotyczące planowanego badania, co pozwoli oceniającemu zweryfikować jego założenia. 7