Ć/ JAK SZUKAĆ OBCYCH W GALAKTYCE? (1)

Podobne dokumenty
W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

Sprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Wstęp do astrofizyki I

Układ Słoneczny Pytania:

Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Fale grawitacyjne. Michał Bejger, Centrum Astronomiczne PAN. Spotkania z astronomia /

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi

Ekosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Spełnienie wymagań poziomu oznacza, że uczeń ponadto:

Gimnazjum klasy I-III

Opis założonych osiągnięć ucznia Fizyka zakres podstawowy:

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Grawitacja - powtórka

Szczegółowe wymagania edukacyjne z fizyki do nowej podstawy programowej.

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Prezentacja. Układ Słoneczny

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

Synteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

Czarne dziury. Grażyna Karmeluk

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY

Spis treści. Przedmowa PRZESTRZEŃ I CZAS W FIZYCE NEWTONOWSKIEJ ORAZ SZCZEGÓLNEJ TEORII. 1 Grawitacja 3. 2 Geometria jako fizyka 14

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule

Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2

Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny

Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy I liceum

Grawitacja. Wykład 7. Wrocław University of Technology

SPIS TREŚCI ««*» ( # * *»»

Analiza spektralna widma gwiezdnego

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu fizyka dla klasy IC, rok szkolny 2016/2017

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Sejsmologia gwiazd. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Teoria ruchu Księżyca

Układ słoneczny. Rozpocznij

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII

Wymagania edukacyjne z fizyki Odkryć fizykę (zakres podstawowy)

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Plan wykładu i ćwiczeń.

(propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) korzystać z niewielkiego wsparcia nauczyciela).

ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI - ZAKRES PODSTAWOWY

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Zasady ogólne. Wymagania ogólne uczeń:

Fizyka i Chemia Ziemi

Gwiazdy neutronowe. Michał Bejger,

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny fizyka klasy pierwsze ( szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły).

organizmy, cząsteczki, atomy, jądra atomowe) posługuje się pojęciem roku świetlnego X podaje definicję roku świetlnego X skali

Liceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA

Szczegółowe kryteria ocen z fizyki w kl. I szkoły branżowej

CD-ROM pt.: Ziemia we Wszechœwiecie spis treœci

Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk

Wymagania edukacyjne z fizyki dla zasadniczej szkoły zawodowej

Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca

Cząstki elementarne z głębin kosmosu

Przedmiotowy system oceniania - Odkryć fizykę - kl.i

Przedmiotowy system oceniania z fizyki kl.i 2013/14 Zasady ogólne

Przedmiotowy system oceniania (propozycja) (propozycja; szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut szkoły) Zasady ogólne

Wymagania edukacyjne z fizyki dla klas pierwszych: 1a,1b,1c,1d. Bożena lasko. Zasady ogólne

Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu fizyka dla klas pierwszych

Układ Słoneczny. Pokaz

FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne

Przedmiotowy system oceniania z FIZYKI. Nauczyciel: mgr Magdalena Wieprzowska. VI LO im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: FIZYKA W KLASIE I (ZAKRES PODSTAWOWY)

Wymagania edukacyjne

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

Astronomia i grawitacja Ocena Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień dobry Stopień bardzo dobry

Tytuł: Podróż w kosmos Autor: Aleksandra Fudali

Zasady oceniania do programu nauczania Odkryć fizykę. Zakres podstawowy

Układ Słoneczny Układ Słoneczny

Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011

Uogólniony model układu planetarnego

ASTROBIOLOGIA. Wykład 3

fizyka w zakresie podstawowym

Budowa Galaktyki. Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POZSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z FIZYKI

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun

Wykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego

Transkrypt:

*

Ć/ JAK SZUKAĆ OBCYCH W GALAKTYCE? (1)

Ć/ Streszczenie dzisiejszego wykładu (2) 1. Przedstawiȩ astrofizyczne FAKTY wskazuj ace na to, że sytuacja Ziemi jest zupełnie WYJA TKOWA w naszej Galaktyce. Bior ac tylko to pod uwagȩ, s adzić należy, iż życie podobne do naszego jest w Galaktyce wyj atkowe. Oczywiście, nie znaczy to, że inne formy życia s a wykluczone. Ale o tym ja nic nie wiem i dlatego nic o tym nie mówiȩ. 2. Powiem, jaki jest astrofizyczny sposób na powiadomienie całej Galaktyki o naszym istnieniu. Z punktu widzenia dzisiejszej wiedzy jest to sposób NAJLEPSZY i w istocie jedyny możliwy.

Ć/ SPIS TREŚCI (3) 0-0 Okładka 1 0-1 Spis treści 3 1-1 Obcy warunki astrofizyczne pozory 5 1-2 Wyj atkowość Ziemi 8 1-3 Pytanie Fermiego 18 2-1 Sygnały: problem dostosowania czasów 19 2-2 Sygnały: problem kodowania sztuczności 20 2-3 Sygnały: problem nośnika 21 3-1 Co to s a fale grawitacyjne? 22 3-2 Nasza technologia obecna: LIGO/Virgo 23 3-3 Przyszła technologia: LISA 24 4-1 Wyj atkowe miejsce: centrum Galaktyki 26 4-2 Potrzeby technologiczne i energetyczne 31 4-3 Potrzeby metafizyczne 33

Ć/ Dwa przeciwstawne stanowiska (4) Giordano Bruno: Wiele cywilizacji! Enrico Fermi: Tylko jedna?

Ć/ Planety odkryte przez Keplera (5)

Ć/... i st ad wielu wnioskuje tak: (6) Planety podobne rozmiarami do Ziemi s a powszechne w Galaktyce. Satelita Kepler wykrył ich kilka setek. Ergo: inteligentne życie jest powszechne w Galaktyce. *** Planety Keplera 5

Ć/ (7)

Ć/ Wyj atkowość Ziemi (8) Dwaj profesorowie z Washington University: Peter Ward (geolog i planetolog) oraz Donald E. Brownlee (astrofizyk) wydali w roku 2000 ksi ażkȩ, w której argumentuj a, że inteligentne życie na Ziemi musi być we Wszechświecie wyj atkow a rzadkości a. Przedstawiam tutaj ich 9 zasadniczych argumentów. Ich pogl ady podzielane s a przez wielu fizyków, biologów i kosmologów John Barrow jest jednym z najbardziej elokwentnych rzeczników pogl adu, iż najprawdopodobniej jesteśmy we Wszechświecie samotni. 1. Właściwa galaktyka i w niej miejsce 9 2. Właściwa gwiazda i odległość od niej 10 3. Właściwy układ planetarny 11 4. Stabilna orbita 12 5. Właściwych rozmiarów planeta 13 6. Płyty tektoniczne 14 7. Duży Ksiȩżyc 15 8. Stabilna atmosfera 16 9. Właściwy czas ewolucji 17

Ć/ Właściwa galaktyka i właściwe w niej miejsce (9) Nasza spiralna Galaktyka należy do 7% wyj atkowo mało aktywnych (dotyczy to także centralnej czarnej dziury SgrA*). Orbita Słońca jest prawie dokładnie kołowa; Słońce rotuje synchronicznie z ramionami spiralnymi, przez co jego przejścia przez ramiona s a rzadkie. Wraz z odległości a od centrum Galaktyki: (1) spada zawartość ciȩżkich pierwiastków one s a potrzebne do życia (2) spada intensywność promieniowania X oraz γ niebezpiecznych dla życia (3) spada gȩstość przestrzenna gwiazd bliskie gwiazdy powoduj a zakłócenia orbit planet, co nie sprzyja życiu. Strefa Goldilocks: 7 kpc 9 kpc od centrum Galaktyki. W niej mniej niż 5% gwiazd. 0.7 0.5 = 0.35 Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Właściwa gwiazda i odległość od niej (10) Wiȩkszość gwiazd znajduje siȩ w układach podwójnych. Orbity planet w takich układach s a dalekie od kołowych i zmienne. Słońce ma bardzo małe wahania jasności, co nie jest typowe. Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Właściwy układ planetarny (11) Układ Słoneczny z małymi skalistymi planetami blisko Słońca i gazowymi olbrzymami daleko, jest bardzo nietypowy. Taka struktura Układu jest jednak ważna dla bezpieczeństwa życia na Ziemi grawitacja Jowisza wpływa na zachowanie siȩ ateroidów i komet. Miało to znaczenie w przeszłości, gdy Jowisz był bliżej Słońca i słał na proto-ziemiȩ lodowe głowice komet. Ma też i obecnie Jowisz jest systemowym odkurzaczem, zapobiegaj acym zbyt czȩstym uderzeniom asteroid wziemiȩ. Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Stabilna orbita (12) Układ Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Rozmiar planety (13) Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Płyty tektoniczne (14) Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Duży Ksiȩżyc (15) Merkury i Wenus nie maj a satelitów, Mars ma bardzo niewielkie. Ksiȩżyc powstał po uderzeniu w Ziemiȩ dużej planetoidy. To nadało Ziemi ruch szybki ruch obrotowy i nachylenie osi. Szybki ruch obrotowy redukuje dzienne wahania temperatury. Gdyby nachylenie osi było wiȩksze, klimat zmieniałby siȩ drastycznie z porami roku. Gdyby było za małe, nie byłoby pór roku. Ksiȩżyc stabilizuje nachylenie osi. Duże i chaotyczne wahania nachylenia byłyby zabójcze dla życia. Bez Ksiȩżyca nie byłoby przypływów ani oceanu, ani skorupy i wnȩtrza Ziemi. Istnienie Ksiȩżyca było kluczowe dla rozwoju nauki. 1. Zmierzenie odległości 2. Zrozumienie zaćmień 3. Jabłko Newtona 4. Program Apollo Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Stabilna atmosfera (16) Aditya Chopra and Charles H. Lineweaver; The Case for a Gaian Bottleneck: The Biology of Habitability; ASTROBIOLOGY Volume 16, Number 1, 2016 Lista dziewiȩciu argumentów

Ć/ Właściwy czas ewolucji (17) Lista dziewiȩciu argumentów 8

Ć/ Pytanie Fermiego (18)

Ć/ Sygnały: problem dostosowania czasów (19)

Ć/ Sygnały: problem kodowania sztuczności (20) Sygnał musi być w oczywisty sposób sztucznego pochodzenia: nie w tym sensie, że zawiera niezwykły ci ag znaków (bitów), ale dlatego, że samo istnienie takiego naturalnego sygnału było by fundamentalnie niemożliwe (sprzeczne z prawami fizyki). Pamiȩtajmy o pulsarach!

Ć/ Sygnały: problem nośnika (21)

Ć/ Co to s a fale grawitacyjne? (22) Newton: Grawitacja jest sił a, propaguje siȩ natychmiastowo. Maxwell: Światło jest fal a elektromagnetyczn a. Jego propagacja opisana jest równaniem falowym i zachodzi z prȩdkości a światła. Einstein: Grawitacja jest efektem geometrycznym wynika z krzywizny czasoprzestrzeni. Małe zaburzenia geometrii propaguj a siȩ zgodnie z równaniem falowym. Rozchodz a siȩ z prȩdkości a światła.

Ć/ Nasza technologia obecna: LIGO/Virgo (23)

Ć/ Przyszła technologia: LISA (24)

Ć/ Sensitivity LIGO & LISA (25)

Ć/ Wyj atkowe miejsce: centrum Galaktyki (26)

Ć/ Wyj atkowe miejsce: centrum Galaktyki (27)

Ć/ Wyj atkowe miejsce: centralna czarna dziura SgrA* (28)

Ć/ Centralna czarna dziura SgrA* i SYGNALISTKA (29)

Ć/ Centralna czarna dziura SgrA* i SYGNALISTKA (30)

Ć/ SYGNALISTKA: potrzeby energetyczne (31) 1. Sygnał Sygnalistki: fundamentalnie sztuczny 2. Orbita Sygnalistki: w specjalnym miejscu (ISCO) 3. Czas życia Sygnalistki: kilka miliardów lat 4. Zasilanie Sygnalistki: naturalne, bez serwisu 5. Detekcja Sygnalistki: anteny typu LISA w typowej odległości 7-9 kpc

Ć/ Potrzeby technologiczne i energetyczne (32) Czȩstość fali grawitacyjnej emitowanej przez obiekt na ISCO, f 10 3 [Hz], mieści siȩ w najlepszym zakresie czułości LISA. Moc promieniowania grawitacyjnego Sygnalistki o masie Jowisza na ISCO, L 10 36 [erg/sec]. Tyle trzeba dostarczać z zewn atrz dla zrekompensowania utraty energii orbitalnej i utrzymania Sygnalistki na ISCO. Spowalnianie rotacji gwiazdy neutronowej może zapewnić dopływ potrzebnej mocy przez kilka miliardów lat. Sygnał w odległości 25,000 ly zintegrowany przez rok, wystaje ponad poziom szumu, SNR 20, co jest dużo powyżej progu detekcji. Sygnalistka o masie M ma SNR 10 3 ale potrzebuje zasilania 10 42 erg/sec. To jest 10 5 M w ci agu miliarda lat (E = mc 2 ). Sygnalistka musi mieć gȩstość > 10 6 g/cm 3, aby nie została rozerwana przez siły przypływowe centralnej czarnej dziury. Jowisza trzeba ścisn ać do 100 mniejszych rozmiarów aby uzyskać obiekt o tej gȩstości.

Ć/ Potrzeby metafizyczne (33)

Ć/ Potrzeby metafizyczne (34)

Ć/ Tȩsknota za Obcymi (35)

Ć/ Tȩsknota za Obcymi (36)

Ć/ (37)

Ć/ (38)

Ć/ (39)

Ć/ (40)

Ć/ (41)

Ć/ (42)

Ć/ * (43)

Ć/ (44)