Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Kielcach STAN SANITARNY województwa świętokrzyskiego 2007 B i b l i o t e k a m o n i t o r i n g u s a n i t a r n e g o K i e l c e 2 0 0 7
VI. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OCHRONY ZDROWIA Marzena Haponiuk, Małgorzata Pechta, Stanisław Pajdo 1. Wprowadzenie Ocena stanu sanitarnego została opracowana na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych w zakładach opieki zdrowotnej przez przedstawicieli Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa świętokrzyskiego w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego. Do oceny ilościowej wyników kontroli wykorzystano materiał liczbowy zawarty w druku sprawozdawczym MZ 46 za rok 2007 oraz ocenę stanu sanitarnego zakładów opieki zdrowotnej w województwie świętokrzyskim w 2007 r. Ogółem skontrolowano 966 (1618 w ewidencji) placówek ochrony zdrowia, w tym zakłady opieki zdrowotnej, praktyki lekarskie i inne (praktyki pielęgniarskie, usługi medyczne). Ilość kontroli obiektów w latach 2006-2007 ilustruje tabela 1. Tabela 1: Ilość placówek ochrony zdrowia (2006-2007 2007 r.) Rodzaj placówki Rok Liczba obiektów Liczba skontroloobjętych ewiden- wanych obiektów cją % skontrolowa- nych obiektów objętych ewidencją Zakłady opieki zdrowotnej ogółem Praktyki lekar- skie ogółem Inne ogółem Razem 2006 501 445 88,8 2007 563 427 75,8 2006 1008 542 53,8 2007 976 473 48,5 2006 70 55 78,6 2007 79 66 83,5 2006 1579 1042 66,0 2007 1618 966 59,7 W 2007 roku zły stan sanitarny stwierdzono w 5,1% skontrolowanych obiektów (w 2006 roku 1,2%). 38
2. Zakłady opieki zdrowotnej W 2007 roku skontrolowano ogółem 427 (75,8%) zakładów opieki zdrowotnej, w tym: 197 (86,7%) publicznych i 230 (68,4%) niepublicznych. Systematycznie zwiększa się udział zakładów niepublicznych w ogólnej liczbie zakładów opieki zdrowotnej. Zły stan sanitarny stwierdzono w 36 (8,4%) skontrolowanych obiektach, z czego 27 (13,7%) publicznych i 9 (3,9%) niepublicznych. 2.1. Szpitale (bez szpitali uzdrowiskowych) Na terenie woj. świętokrzyskiego znajdują się 22 szpitale. W 2007 r. wszystkie szpitale zostały skontrolowane przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Przeprowadzono 234 kontrole, w tym 32 kontrole kompleksowe. Zakwestionowano stan sanitarny w 2 szpitalach (9,1%). Wydano: 40 decyzji 36 postanowień 16 pism interwencyjnych 2 upomnienia Nałożono 2 mandaty na łączną kwotę 150 zł. 2.1.1. Stan techniczny i funkcjonalność W 2007 roku stwierdzono poprawę stanu technicznego, funkcjonalności i wyposażenia obiektów szpitalnych oraz prace modernizacyjno remontowe w następujących szpitalach: Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach utworzenie Zakładu Medycyny Nuklearnej z Ośrodkiem PET (pozytonowa tomografia emisyjna) i sal operacyjnych z zapleczem, Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach modernizacja bloku operacyjnego, utworzenie sali operacyjnej kardiochirurgii, Szpital Specjalistyczny im Św. Łukasza w Końskich wyremontowano oddział ratunkowy, neurologii oraz rehabilitacji, Szpital Powiatowy w Chmielniku przeniesiono blok żywienia do nowo zaadaptowanych pomieszczeń, SPZZOZ Szpital Powiatowy w Opatowie - trwa budowa nowego kompleksu szpitalnego - planowany odbiór inwestycji - IV kwartał 2008 r., ZOZ w Ostrowcu Świętokrzyskim odnowiono magazyn odzieży osób hospitalizowanych oraz magazyn środków czystości, ZOZ Szpital Rejonowy w Busku Zdroju wykonano remont sanitariatów, pomieszczeń oraz wymianę stolarki okiennej oddziałów gruźlicy i chorób płuc i obserwacyjno - zakaźnego. Żaden z 22 szpitali nie odpowiada w pełni wymaganiom zawartym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. (Dz. U. Nr 213 poz. 1568). Państwowa Inspekcja Sanitarna egzekwuje poprawę stanu technicznego i sanitarnego w drodze postępowań administracyjnych. Terminy realizacji zarządzeń są często przedłużane ze względu na zły stan finansowy szpitali. W obecnej chwili działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w znacznej mierze skupia się na egzekwowaniu działań doraźnych, mających na celu zapobieganie występowaniu zagrożeń zdrowia i życia pacjentów. 39
2.1.2. Utrzymanie czystości pomieszczeń i porządku w otoczeniu szpitali Stan sanitarno porządkowy obiektów i ich otoczenia nie budził większych zastrzeżeń. Tereny należące do szpitali są przeważnie wydzielone, ogrodzone, zagospodarowane zielenią. Drogi dojazdowe i parkingi dla samochodów osobowych są utwardzone i oznakowane. Sporadyczne zaniedbania w utrzymaniu porządku występowały głównie w pomieszczeniach stanowiących zaplecze szpitali. 2.1.3. Zaopatrzenie w wodę Szpitale zaopatrywane są w wodę o dobrej jakości, spełniającą wymogi sanitarne. Jedynie w wodzie z wodociągu Wojewódzkiego Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc z siedzibą w Chęcinach (pow. Kielce) stwierdzono podwyższoną zawartość żelaza oraz zwiększoną mętność. Trwa postępowanie administracyjne. W 15 szpitalach podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę są wodociągi sieciowe, co stanowi 68,2% wszystkich szpitali w województwie, pozostałe 7 szpitali (31,8%) tj. w: Busku Zdroju, Chęcinach (pow. Kielce), Końskich, Czarnieckiej Górze (pow. Końskie), Morawicy (pow. Kielce), Sandomierzu i we Włoszczowie korzysta z własnych ujęć wody. Wszystkie szpitale mają zapewnione podstawowe i rezerwowe źródło zaopatrzenia w wodę. Rolę podstawowego źródła pełnią wodociągi oraz własne ujęcia, rezerwowego zaś: wodociągi sieciowe (szpitale w Końskich, Busku Zdroju, Włoszczowie, Czarnieckiej Górze, Sandomierzu), własne ujęcia (szpital w Kazimierzy Wielkiej), dwustronne podłączenie do wodociągów sieciowych (szpitale w Opatowie i Pińczowie), a w pozostałych szpitalach na terenie województwa zbiorniki retencyjne. 40 2.1.4. Dezynfekcja i sterylizacja W zakresie zagadnień dezynfekcji i sterylizacji w 22 szpitalach województwa świętokrzyskiego przeprowadzono 37 kontroli kompleksowych i dodatkowo 100 kontroli wybranych oddziałów szpitalnych. Nieprawidłowości stwierdzono podczas 22 kontroli kompleksowych oraz 9 kontroli doraźnych. Najczęściej stwierdzane uchybienia: zły stan techniczny dużych powierzchni w oddziałach szpitalnych (ściany, podłogi, stolarka drzwiowa i okienna), uniemożliwiający prawidłowe mycie i dezynfekcję stwierdzono w 9 szpitalach, zły stan techniczny sprzętów (łóżek, szafek, stolików, wózków, materacy), utrudniający mycie i dezynfekcję stwierdzono w 9 szpitalach, niedostateczną ilość bielizny pościelowej stwierdzono w 3 szpitalach, uchybienia w zakresie higieny rąk (brak dozowników na mydło, mydła, preparatów do dezynfekcji rąk, zasobników na ręczniki jednorazowe i ręczników jednorazowych) stwierdzono w 2 szpitalach, uchybienia w zakresie stanu sanitarnego w obiektach (np. brudne korytarze, ściany, niewystarczająca ilość środków i sprzętu do utrzymania odpowiedniej czystości, brak zabezpieczeń przed owadami) stwierdzono w 3 szpitalach. Wszystkie szpitale na terenie województwa świętokrzyskiego opracowały programy dostosowawcze, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Dostosowanie szpitali do wymogów w/w rozporządzenia w woj. świętokrzyskim będzie dotyczyło m. in. kwestii: organizacji centralnych sterylizatorni, zorganizowania śluz umywalkowo - fartuchowych, zainstalowania wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji w wybranych pomieszczeniach,
wydzielenia pomieszczeń brudowników lub właściwego ich wyposażenia, wydzielenia pomieszczeń składzików porządkowych lub właściwego ich wyposażenia, dostosowania liczby łóżek na salach chorych do powierzchni pomieszczeń przystosowania obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do sterylizacji w szpitalach wykorzystuje się: 125 autoklawów (o 1 więcej niż w 2006 r.). Wykonano 206 badań skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi w ramach nadzoru sprawowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną i 7188 badań w ramach kontroli wewnętrznej. Nie zakwestionowano żadnego z przebadanych cykli. 29 wyjaławiaczy na suche, gorące powietrze (o 5 mniej niż w 2006 r.). Wykonano 53 badania skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi w ramach nadzoru sprawowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz 300 badań w ramach kontroli wewnętrznej. Ogółem zakwestionowano jako nieskuteczne 2 cykle sterylizacji, co stanowi 0,6% badanych cykli. Wyjaławiacze na suche, gorące powietrze, funkcjonujące w placówkach lecznictwa zamkniętego wykorzystywane są wyłącznie do sterylizacji w laboratoriach analitycznych, w aptekach szpitalnych oraz w kuchenkach mlecznych. 13 (z 14 tu zainstalowanych) aparatów do sterylizacji niskotemperaturowej sprzętu medycznego termolabilnego. Wykonano 2831 badań skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi, z czego zakwestionowano 10 cykli, co stanowi 0,35% cykli. W szpitalach województwa świętokrzyskiego zainstalowanych jest 13 komór dezynfekcyjnych, z tego w 2007 r. czynnych było 11 urządzeń. Wszystkie komory dezynfekcyjne pracują w cyklu parowym, 8 spośród nich może również pracować z wykorzystaniem formaldehydu. Skuteczność pracy komór kontrolowana była testami biologicznymi 38 razy w ramach kontroli zewnętrznej oraz 83 razy w ramach kontroli wewnętrznej. W 2007 roku zakwestionowano skuteczność 0,8% przebadanych cykli dezynfekcyjnych w komorach. W większości szpitali dezynfekcja łóżek i materacy przeprowadzana jest w salach chorych. W komorach poddawane są dezynfekcji materace, poduszki i koce po zgonach, w przypadkach chorób zakaźnych lub zanieczyszczone materiałem organicznym. Centralne stacje przygotowania łóżek posiadają: Świętokrzyskie Centrum Onkologii SPZOZ w Kielcach oraz Szpital Specjalistyczny im. Św. Łukasza w Końskich. Dezynfektornią łóżek dysponuje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sandomierzu oraz Zespół Opieki Zdrowotnej w Skarżysku-Kamiennej. 2.1.5. Dezynsekcja i deratyzacja Zabiegi dezynsekcji i/lub deratyzacji przeprowadzają prywatne zakłady usługowe lub wytypowani pracownicy zakładów opieki zdrowotnej. W ramach nadzoru nad przeprowadzaniem tych zabiegów dokonano 5 kontroli, w czasie których oceniano między innymi przygotowanie pomieszczeń, rodzaj zastosowanego preparatu. Zabiegi te przeprowadzane są na ogół prawidłowo. 2.1.6. Zakażenia zakładowe W 25 szpitalach woj. świętokrzyskiego (w tym w 3 szpitalach uzdrowiskowych) działają Zespoły i Komitety Kontroli Zakażeń Zakładowych. We wszystkich placówkach prowadzone są indywidualne karty rejestracji zakażenia zakładowego oraz rejestracji drobnoustroju alarmowego. W 2007 r., w szpitalach woj. świętokrzyskiego włączono do rejestrów łącznie 1993 karty 41
zakażenia zakładowego (w 2006 r. - 2070 kart) oraz 3149 kart drobnoustroju alarmowego (w 2006 r. - 2526 kart). W 2007 r. Zespoły Kontroli Zakażeń Zakładowych opracowały i przesłały do Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych województwa świętokrzyskiego 13 raportów wstępnych o podejrzeniu ogniska epidemicznego. Potwierdzono wystąpienie 10 ognisk oraz przesłano raporty końcowe z czynności podejmowanych w celu wygaszenia ogniska. 2.1.7. Bloki żywienia W roku 2007 na terenie województwa świętokrzyskiego nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej objętych było 27 bloków żywienia w szpitalach (w 2006 r. - 28). W roku 2007 Zakład Opieki Zdrowotnej w Starachowicach, ul. Radomska 35 został włączony w strukturę Powiatowego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Starachowicach, ul. Radomska 70. Spośród 27 bloków żywienia, 4 prowadzą żywienie w systemie cateringowym. Należą do nich: Zespół Opieki Zdrowotnej w Jędrzejowie, ul. Małogoska 25 NZOZ Św. Aleksandra w Kielcach, ul. Kościuszki 25 Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka, Szpital Specjalistyczny w Kielcach, ul. Prosta 30 Szpital Uzdrowiskowy,,OBLĘGOREK, ul. 1 Maja 20, Busko Zdrój Skontrolowano wszystkie nadzorowane bloki żywienia w szpitalach. Podobnie jak w roku ubiegłym, w roku 2007 dokonano oceny bloków żywienia według,,arkusza oceny stanu sanitarnego zakładu żywienia zbiorowego, będącego załącznikiem nr ZF/ PK/ HŻ/01/01/03 do,,procedury kontroli żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W bloku żywienia Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach, ul. Grunwaldzka 45, w którym nie dokonano klasyfikacji obiektu według w/w arkusza oceny stanu sanitarnego, przeprowadzono w ciągu 2007 r. dwie kontrole sanitarne, tj.: kontrolę tematyczną (w związku z podejrzeniem zatrucia pokarmowego) oraz kontrolę sprawdzającą. Ocenie poddano 26 bloków żywienia i wszystkie zostały ocenione jako,,zgodne z wymaganiami. Uchybieniami najczęściej stwierdzanymi w trakcie kontroli były: nieprawidłowo opracowana lub brak dokumentacji zakładu dotyczącej GHP, HACCP, nieprawidłowe rejestracje procesów produkcyjnych zły stan techniczny nieprawidłowe systemy wentylacyjne nieprawidłowe rozplanowanie pomieszczeń (zanieczyszczenia krzyżowe) nieprawidłowe urządzenia do czyszczenia i dezynfekcji sprzętu roboczego i wyposażenia nieprawidłowa ochrona zakładu przed szkodnikami nieprawidłowa ochrona zakładu przed zanieczyszczeniami wewnętrznymi W pojedynczych przypadkach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie: przechowywania odpadów niewłaściwych ubikacji oświetlenia powierzchni produkcyjnych jakości surowców i składników przechowywania sprzętu i środków używanych do sprzątania, mycia i dezynfekcji Wszystkie bloki żywienia prowadziły prawidłową dokumentację umożliwiającą zidentyfikowanie dostawców żywności. Nie stwierdzono nieprawidłowego oznakowania surowców wykorzystywanych do produkcji potraw lub surowców po upływie terminu przydatności do spożycia. Generalnie procesy technologiczne prowadzone są zgodnie z opracowanymi recepturami. W trakcie kontroli 14 bloków żywienia 42
dokonano teoretycznej oceny jadłospisu dekadowego. Tylko w jednym przypadku wniesiono zastrzeżenia do opracowanego jadłospisu. W roku 2007 Państwowi Powiatowi Inspektorzy Sanitarni prowadzili dochodzenie w 4 przypadkach ognisk zbiorowych zatruć pokarmowych, które miały miejsce w szpitalach. We wszystkich przypadkach wykluczono, że nośnikiem zatrucia były potrawy przygotowywane w blokach żywienia szpitali. W 2 obiektach nie ustalono nośnika zatrucia pokarmowego. W dwóch przypadkach stwierdzono, iż zatrucia pokarmowe miały charakter wirusowy. Ogółem w blokach żywienia przeprowadzono 72 kontrole i rekontrole (w 2006 r. 80). W celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości wydano 8 decyzji administracyjnych. Nie wydawano decyzji wstrzymujących działalność bloków żywienia. Zarządzenia wydanych decyzji administracyjnych dotyczyły głównie: poprawy stanu sanitarno technicznego: odnowienia pomieszczeń (ścian, sufitów, parapetów), odnowienia elementów wyposażenia, zapewnienia skutecznej wentylacji, zamontowania siatek p/owadom w oknach otwieranych w celu wentylacji, zapewnienia prawidłowego oświetlenia pomieszczeń produkcyjnych zapewnienia prawidłowych warunków mycia i dezynfekcji sprzętu kuchennego zapewnienia wystarczającej ilości umywalek z bieżącą zimną i ciepłą wodą zapewnienia prawidłowych warunków transportu posiłków do poszczególnych oddziałów szpitala Nałożono 1 mandat karny na kwotę 100,00 zł. W roku 2007 zrealizowano zarządzenia, dotyczące poprawy stanu sanitarno technicznego nadzorowanych bloków żywienia, zawarte w 5 decyzjach administracyjnych wydanych w latach ubiegłych. Na podstawie przytoczonych powyżej wyników ocen bloków żywienia, uzyskanych w latach 2006 i 2007, należy uznać, iż nastąpiło pogorszenie w zakresie stanu sanitarno technicznego pomieszczeń, urządzeń i wyposażenia nadzorowanych bloków żywienia. Zarządzenia dotyczące poprawy stanu sanitarno technicznego wykonywane są sukcesywnie w miarę możliwości finansowych szpitali. Zaobserwowano znaczącą poprawę w zakresie prawidłowości opracowania i dokumentacji dot. wdrożenia i przestrzegania zasad GHP. W roku 2006 w znacznej części obiektów (32,1%) kwestionowano w/w zakres kontroli wewnętrznej, podczas gdy w 2007 r. stwierdzono (17%) poprawę w zakresie wdrożenia i dokumentowania zasad GHP i GMP będących podstawą do wdrażania zasad systemu HACCP. W roku 2007 wzrosła z 8 do 14 (51,9%) liczba bloków żywienia, w których zasady systemu HACCP są wdrożone i utrzymywane. Liczba bloków żywienia, w których proces wdrażania jest zaawansowany wynosi 7, tj. 26%. Do grupy bloków żywienia, w których wdrożono zasady systemu HACCP należą: 1. Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Kazimierzy Wielkiej 2. Zespół Opieki Zdrowotnej w Pińczowie, Szpital Powiatowy 3. Szpital Kompleksowej Rehabilitacji,,KRYSTYNA, Busko - Zdrój 4. Szpital Uzdrowiskowy,,OBLĘ- GOREK, Busko - Zdrój 5. Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej,,GÓRKA, Busko - Zdrój 6. Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach 7. Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach 8. Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy 43
9. Świętokrzyskie Centrum Onkologii SPZOZ, Kielce 10. ZOZ w Ostrowcu Świętokrzyskim 11. Szpital Specjalistyczny im. Św. Łukasza w Końskich 12. Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze 13. SPZZOZ Szpital Powiatowy w Opatowie 14. Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej w Starachowicach Należy sądzić, iż stan techniczny i sanitarno higieniczny bloków żywienia w szpitalach będzie ulegał poprawie. Jest to związane z koniecznością spełnienia przez tę grupę obiektów określonych standardów higienicznych i organizacyjnych, w związku z obowiązkiem wdrożenia przez te obiekty zasad GHP, GMP oraz zasad systemu HACCP wymaganych wspólnotowym prawem żywnościowym, jak również obowiązkiem dostosowania do roku 2012 sposobu organizacji żywienia oraz pomieszczeń bloków żywienia do wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2006 r., Nr 213, poz. 1568). W roku 2007, podobnie jak w roku ubiegłym, w szpitalach województwa świętokrzyskiego funkcjonowało tylko 7 kuchni mlecznych. W okresie sprawozdawczym skontrolowano wszystkie obiekty. Mieszanki mleczne dla najmłodszych dzieci, w większości szpitali, przygotowywane są przez wydzielony personel na bazie gotowych preparatów mlecznych bądź w oparciu o surowce podstawowe (następnie sterylizowane). W 2 obiektach kuchnie mleczne działają sporadycznie - sprzęt kuchenny utrzymywany jest w pełnej gotowości. Stan czystości i porządku kuchni mlecznych oraz stan zdrowia i higiena personelu nie budziły zastrzeżeń. Przygotowywanie mieszanek mlecznych i posił- 44 ków odbywa się prawidłowo. Próbki mieszanek mlecznych oznakowane i przechowywane prawidłowo. Procesy sterylizacji i pasteryzacji są prawidłowo prowadzone i dokumentowane. W części szpitali, całość żywienia dzieci i niemowląt prowadzona jest przez kuchenki oddziału noworodkowego i dziecięcego. Dzieciom podaje się gotowe mieszanki w opakowaniach jednorazowych, podgrzewane w kuchenkach mikrofalowych. Nie stosowano karania mandatowego. 2.1.8. Gromadzenie i unieszkodliwianie odpadów medycznych We wszystkich 22 nadzorowanych szpitalach segregacja odpadów odbywa się w miejscu ich powstawania z podziałem na odpady bytowo - gospodarcze, odpady niebezpieczne medyczne i odpady specjalne. Wszystkie szpitale posiadają odpowiednie zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych oraz podpisane umowy z przewoźnikami odpadów niebezpiecznych i spalarniami. Szpital w Busku-Zdroju posiada własną spalarnię. Odpady niebezpieczne z 21 szpitali spalane są w 4 spalarniach. 4 szpitale korzystają z usług Spalarni Zespołu Opieki Zdrowotnej w Busku- Zdroju, tj.: ZOZ w Pińczowie, SPZOZ w Kazimierzy Wielkiej, Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach, Szpital Powiatowy w Chmielniku. 10 szpitali utylizuje odpady w Spalarni Zakładu Termicznej Utylizacji Odpadów ECO ABC Sp. z o.o. w Bełchatowie: ZOZ w Jędrzejowie, PZOZ Starachowice, Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Kielcach, Wojewódzki Szpital Zespolony w Kiel-
cach, Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc w Kielcach z siedzibą w Chęcinach, Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy, SPZZOZ w Opatowie, SPZZOZ w Sandomierzu, ZOZ we Włoszczowie. 6 szpitali podpisało umowę ze Spalarnią EXPOL - BIS spółka jawna p. Arkadiusza i Waldemara Pawliszaków w Skarżysku - Kam, tj.: Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka Szpitala Specjalistycznego w Kielcach, NZOZ Św. Aleksandra w Kielcach, Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze (pow. Końskie), ZOZ Skarżysko Kamienna, ZOZ w Ostrowcu Św., Szpital Specjalistyczny im. Św. Łukasza w Końskich. SPZZOZ Staszów utylizuje odpady w spalarni EKOMED - Transport i Utylizacja Odpadów Medycznych w Dąbrowie Górniczej. 2.1.9. Gospodarka bielizną szpitalną Na terenie województwa świętokrzyskiego 8 szpitali (36,4%) korzysta z własnych pralni, z czego 2 szpitale posiadają pralnie z barierą higieniczną. Są to: Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach Szpital Powiatowy w Opatowie Pozostałych 14 szpitali (63,6%) nie posiada własnych pralni. 8 szpitali (36,4%) korzysta z usług pralni Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach, tj.: Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach, Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Neuropsychiatrycznej w Kielcach, Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc z siedzibą w Chęcinach, NZOZ Św. Aleksandra w Kielcach, Zespół Opieki Zdrowotnej w Ostrowcu Świętokrzyskim, Zespół Opieki Zdrowotnej w Starachowicach, Zespół Opieki Zdrowotnej w Jędrzejowie, Zespół Opieki Zdrowotnej w Busku Zdroju. 2 szpitale (9,1%) korzystają z pralni MEDI SEPT Sp. z o. o. w Konopnicy 15-9 c woj. lubelskie: Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Kielcach. Szpital Specjalistyczny im. Św. Łukasza w Końskich korzysta z usług Zakładu Pralniczego MEDI SEPT Sp. z o. o. w Częstochowie, ul. Bialska 104/118. SPZZOZ w Sandomierzu korzysta z pralni, która w lipcu 2006 r. została wydzielona i przekazana w administrowanie firmie DGP Dozorbud Grupa Polska Spółka z o.o. Region Świętokrzyski w Kielcach. DGP Dozorbud Grupa Polska zadeklarował przystosowanie pralni do wymogów obowiązującego rozporządzenia do końca I kwartału 2008 r. ZOZ Szpital Powiatowy we Włoszczowie korzysta z usług Zakładu Pralnictwa Przemysłowego w Będzinie. Szpital w Staszowie korzysta z usług pralniczych Zakładu Produkcyjno Handlowego WO- DEX w Stalowej Woli. Nadal jako nieodpowiednią pod względem technicznym oraz z uwagi na niską funkcjonalność pomieszczeń oceniono jedną pralnię w powiecie kazimierskim. 2.1.10. Prosektoria Wszystkie szpitale na nadzorowanym terenie posiadają wydzielone pomieszczenia lub miejsca do przechowywania zwłok. W większości prosektoriów w ubiegłym roku stan sanitarno - techniczny nie budził zastrzeżeń, a w 2 prosektoriach w roku 2007 stan techniczny uległ poprawie. Zły stan sanitarnotechniczny stwierdzono jedynie w 3 prosektoriach. 45
2.2. Szpitale uzdrowiskowe i sanatoria W 2007 roku w ewidencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa świętokrzyskiego znajdowały się 3 szpitale uzdrowiskowe stanowiące jednostkę organizacyjną,,uzdrowiska Busko Zdrój S.A.. W 2007 roku przeprowadzono 3 kontrole kompleksowe stanu sanitarnego szpitali uzdrowiskowych, nadzorowi podlegała również woda w basenach rehabilitacyjnych w szpitalach,,górka i Krystyna (pobrano łącznie 46 prób wody). Stan sanitarno - techniczny szpitali nie budził zastrzeżeń. Wszystkie 3 szpitale uzdrowiskowe zaopatrywane są w wodę o dobrej jakości z wodociągu publicznego Busko Zdrój. Bielizna prana jest w pralni uzdrowiskowej bez bariery higienicznej. Gospodarka bielizną nie budziła zastrzeżeń. Odpady niebezpieczne pochodzenia medycznego są segregowane i przechowywane w pomieszczeniach przeznaczonych na ten cel, a następnie przekazywane do utylizacji w spalarni odpadów przy ZOZ Busko Zdrój. W województwie świętokrzyskim w 2007 r. znajdowało się w ewidencji 12 obiektów sanatoryjnych, wszystkie skontrolowano. Skontrolowano i pobrano do badań 21 prób wody z basenu rehabilitacyjnego mieszczącego się przy sanatorium,,włókniarz w Busku Zdroju. We wszystkich obiektach prowadzone są prace modernizacyjne, uruchamiane nowe rodzaje zabiegów. Stan techniczno sanitarny wszystkich zakładów sanatoryjnych oceniany jest jako dobry. W 3 szpitalach uzdrowiskowych przeprowadzono 7 kontroli, podczas których nie stwierdzono nieprawidłowości. Stan sanitarny w 12 sanatoriach oceniano podczas 14 kontroli. Uchybienia stwierdzono podczas 1 kontroli. Aparatura do sterylizacji wykorzystywana w sanatoriach i szpitalach uzdrowiskowych woj. świętokrzyskiego to 6 autoklawów. 46 Wykonano 77 badań skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi w ramach nadzoru sprawowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz kontroli wewnętrznej. Nie zakwestionowano żadnego z przebadanych cykli. 2.3. Przychodnie, poradnie, ośrodki zdrowia 2.3.1. Stan sanitarno-techniczny techniczny Na terenie województwa świętokrzyskiego znajduje się 441 przychodni, poradni i ośrodków zdrowia, z czego 261 w mieście i 180 na wsi. Poddano kontroli 325 obiektów (73,7%); w miastach 174 (66,7%) obiektów, na wsi 151 (83,9%). Zły stan sanitarno - techniczny stwierdzono w 34 (10,5%) placówkach 15 (8,6%) w miastach i 19 (12,6%) na terenach wiejskich. W 2007 roku Państwowa Inspekcja Sanitarna województwa świętokrzyskiego w zakładach opieki zdrowotnej lecznictwa otwartego przeprowadziła 879 kontroli, w tym 324 kompleksowych. Wydano: 36 decyzji, 30 postanowień, 173 pisma interwencyjne, 2 upomnienia. Nałożono 5 mandatów na łączną kwotę 800 zł. Większość obiektów zaopatrywanych jest w wodę wodociągową o dobrej jakości. Przekroczenia dopuszczalnych parametrów wody stwierdzono w 7 obiektach, w tym w 2 na terenie powiatu koneckiego, w 2 na terenie powiatu pińczowskiego i w 3 na terenie powiatu kieleckiego. Prowadzone są postępowania administracyjne mające na celu poprawę jakości wody w tych obiektach. Bielizna wielorazowego użycia z zakładów lecznictwa ambulatoryjnego prana jest przeważnie w pralniach przyszpitalnych lub firmach specjalistycznych znajdujących się pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Transport bielizny zapewniają usługodawcy własny-
mi środkami transportu z zachowaniem reżimu sanitarnego. Coraz więcej placówek stosuje bieliznę jednorazowego użytku. Bielizna czysta i brudna przechowywana jest w specjalnie wydzielonych szafach lub wyznaczonych magazynkach. W 2007 r. nie stwierdzono poważniejszych uchybień dotyczących gospodarki bielizną czystą i brudną. W placówkach służby zdrowia lecznictwa otwartego segregowane są odpady z podziałem na bytowo - gospodarcze oraz niebezpieczne - pochodzenia medycznego. Segregacja odpadów odbywa się w miejscu ich powstawania. Postępowanie z odpadami medycznymi odbywa się zgodnie z przygotowanymi i wdrożonymi instrukcjami. Odpady wewnątrz placówek transportowane są przez przeszkolony personel wyposażony w odzież ochronną. Do czasu odbioru przez wyspecjalizowaną firmę utylizacyjną odpady przetrzymywane są w wydzielonych magazynach lub miejscach wyposażonych w urządzenia chłodnicze. 2.3.2. Dezynfekcja i sterylizacja W 2007 roku w przychodniach, poradniach i ośrodkach zdrowia w zakresie dezynfekcji i sterylizacji uchybienia stwierdzono podczas 118 kontroli. Podczas przeprowadzonych kontroli stwierdzono: brak urządzeń czerpalnych uruchamianych bez kontaktu z dłonią w gabinetach zabiegowych (dot. przeważającej liczby zakładów opieki zdrowotnej województwa świętokrzyskiego) zły stan techniczny gabinetów oraz wyposażenia utrudniający mycie i prawidłową dezynfekcję, w 11 placówkach brak funkcjonalnych pojemników (z sitami) do dezynfekcji sprzętu medycznego wielokrotnego użytku, w 6 placówkach W 2007 r., w zakładach opieki zdrowotnej lecznictwa ambulatoryjnego, do przeprowadzania procesów sterylizacji wykorzystywano: 208 autoklawów (o 9 więcej niż w 2006 r.). Wykonano 328 badań skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi w ramach nadzoru i 2210 badań w ramach kontroli wewnętrznej. Ogółem zakwestionowano 3 cykle (0,1 %). 1 wyjaławiacz na suche gorące powietrze (o 1 mniej niż w 2006 r.), który służy do sterylizacji szkła w laboratorium. Wykonano 4 badania skuteczności cykli sterylizacji testami biologicznymi w ramach nadzoru sprawowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną i 18 badań w ramach kontroli wewnętrznej. Zakwestionowano 2 przebadane cykle (9,1%). 2.4. Pozostałe zakłady opieki zdrowotnej W 2007 r. w województwie świętokrzyskim znajdowało się 85 innych zakładów opieki zdrowotnej (zakłady opiekuńczo - lecznicze, placówki ratownictwa medycznego, krwiodawstwa, itp.). Skontrolowano 64 obiekty (75,3%), w których stan sanitarny nie budził zastrzeżeń. Wydano 8 decyzji i 4 postanowienia. 3. Praktyki lekarskie, pielęgniarskie i usługi medyczne W roku 2007 nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej objętych było 976 praktyk lekarskich, skontrolowano 473 placówki, tj. 48,5% (w roku 2006 53-,8%). Udział procentowy poszczególnych rodzajów praktyk lekarskich kształtował się następująco: indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie 430 obiektów (44,1%) indywidualne praktyki lekarskie 524 obiekty (53,7%) grupowe praktyki lekarskie 22 obiekty (2,2%) W 2007 r. zakwestionowano stan sanitarny w 10 (2,1%) skontrolowanych obiektach. Nadzorem Państwowej Inspekcji Sa- 47
nitarnej w woj. świętokrzyskim objętych było 79 obiektów praktyk pielęgniarskich i usług medycznych. Skontrolowano 68 placówek (86,1%), w których stwierdzono uchybienia stanu sanitarnego w 3 (4,4%). Podczas 70 kontroli stwierdzono uchybienia dotyczące np. częstotliwości kontroli wewnętrznej cykli sterylizacji, nieodpowiednich pojemników do przeprowadzania dezynfekcji narzędzi, nieprawidłowości w przygotowaniu lub stosowaniu preparatów dezynfekcyjnych, nieodpowiednich pojemników do zbierania odpadów medycznych. Sterylizacja narzędzi lekarskich odbywała się wyłącznie w autoklawach (w 2007 r. w 396 urządzeniach). Kontrola cykli sterylizacji testami biologicznymi wykonywana była w ramach nadzoru prowadzonego przez PIS z częstotliwością 1 3 razy w roku oraz 1 raz w miesiącu - przez użytkownika, w ramach kontroli wewnętrznej. Ogółem przeprowadzono 538 badań cykli w ramach nadzoru oraz 4198 badań w ramach kontroli wewnętrznej. Zakwestionowano 7 cykli. Ponadto skuteczność cykli sterylizacji kontrolowana była wskaźnikami chemicznymi. Ogółem przeprowadzono 840 kontroli, w tym 166 kontroli kompleksowych. Wydano 4 decyzje i 22 postanowienia. Nałożono 2 mandaty na łączną kwotę 300 zł. W 2007 r. w województwie świętokrzyskim wzrosła ilość placówek ochrony zdrowia i wyniosła 1618 (w 2006 r. - 1579). Skontrolowano 59,7% obiektów. Zły stan sanitarny stwierdzono w 49 obiektach (2 szpitale, 34 przychodnie i 13 praktyk). Ogółem przeprowadzono 2055 kontroli, w tym 566 kontroli kompleksowych. Wydano: 88 decyzji 92 postanowienia 189 pism interwencyjnych 4 upomnienia Nałożono 9 mandatów na łączną kwotę 1250 zł. 48