DZIAŁANIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W LATACH 2004-2014 - BILANS DEKADY
RYS HISTORYCZNY - EUROPA Pierwsze izby rolnicze powstały w krajach skandynawskich już na przełomie XVIII i XIX wieku. We Francji izby rolnicze istnieją od ponad 150 lat, w Niemczech od schyłku XIX wieku. Właśnie w tym okresie powstała pierwsza izba rolnicza na ziemiach polskich - Wielkopolska Izba Rolnicza, powołana w 1886 r. pod zaborem pruskim. W zarządzie Polacy stanowili mniejszość, na jego czele stanęli Niemcy. W 1894 r. izby rolnicze wprowadzono powszechnie w całym Królestwie Prus. Działanie to miało na celu obronę interesów rolnictwa, któremu zagrażał import taniego zboża amerykańskiego. Na ziemiach polskich, pod zaborem pruskim powstały izby: poznańska, pomorska, wrocławska oraz wschodniopruska. Z racji prawa do samorządu rolniczego należeli polscy rolnicy, jednak nie sprawowali oni żadnej władzy. Taka sytuacja utrzymywała się aż do czasu odzyskania niepodległości, gdy na mocy dekretu Naczelnej Rady Ludowej z dnia 13 stycznia 1919 r., Wielkopolska Izba Rolnicza przeszła pod kierownictwo polskie. W pełni spolszczona, stała się wzorcem dla powstających później podobnych instytucji w innych regionach kraju.
RYS HISTORYCZNY - POLSKA Lata 1920-1938, to czas powstawania pierwszych izb rolniczych w Polsce. Konstytucja Rzeczypospolitej z 17 marca 1921 r. zapowiadała, obok samorządu terytorialnego, powstanie i działalność samorządu gospodarczego. Do 1925 roku działały już: Poznańska, Pomorska oraz Śląska Izba Rolnicza, a w 1928 r. powstała Warszawska Izba Rolnicza. Ramowy kształt nadało im Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 marca 1928 r. Do roku 1933 izby rolnicze powołano na całym obszarze kraju. Naczelną zrzeszającą ich organizacją był Związek Izb I Organizacji Rolniczych. Od 1935 r. działało już prężnie 13 izb: Warszawska, Łódzka, Lubelska, Kielecka, Białostocka, Wileńska, Poleska, Wołyńska, Lwowska, Krakowska, Śląska, Wielkopolska i Pomorska. Działalność izb rolniczych dobiegła końca po wybuchu II wojny światowej. Wszystkie oficjalne formy działalności polskich instytucji zostały zawieszone. Powojenne władze komunistyczne nie pozwoliły też na odbudowę wiejskiego samorządu rolniczego, byłoby to sprzeczne z koncepcją odgórnego, centralistycznego zarządzania krajem. Dekret Krajowej Rady Narodowej z 26 sierpnia 1946r. rozwiązał formalne istnienie izb rolniczych. Dnia 1 stycznia 1949r. uchylono rozporządzenie z marca 1928 r. Do formuły samorządu rolniczego nie powrócono przez cały okres istnienia PRL
IZBY ROLNICZE CZAS OBECNY Ustawą z dnia 14 grudnia 1995 roku o izbach rolniczych, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przywrócił do życia samorząd rolniczy, którego głównym zadaniem jest działanie na rzecz rozwiązywania problemów rolnictwa i reprezentowanie interesów zrzeszonych w nim podmiotów. Terenem działania izb w Polsce są obszary województw, a działania poszczególnych izb wojewódzkich zmierzają głownie w kierunkach zapewniania efektywności produkcji rolniczej oraz wzrostu dochodów i poprawy warunków życia ludności zamieszkującej na wsi. Celowi temu służy udział izb rolniczych w rozwiązywaniu konkretnych zadań, między innymi z zakresu: - regulacji prawnych dotyczących rolnictwa, - oświaty i doradztwa z zakresu rolnictwa i postępu technicznego i technologicznego w produkcji rolnej, - rozwoju przetwórstwa i marketingu surowców żywnościowych w tym tworzenia i rozwoju rynków lokalnych, - modernizacji rolnictwa skierowanej na poprawę struktury agrarnej oraz rozwój infrastruktury wsi - wspierania dodatkowych źródeł zarobkowania poza gospodarstwem rolnym.
POMORSKA IZBA ROLNICZA Biuro PIR: Pruszcz Gdański, ul. Wojska Polskeigo 3, tel /58/303 19 39, tel/fax /58/302 27 12 Biura Terenowe PIR: - Stare Pole - Słupsk Biura Powiatowe PIR: - Nowy Dwór Gdański - Człuchów - Kartuzy - Starogard Gdański - Kościerzyna - Lębork - Chojnice
Działalność Izby w latach 2004-2014 Zasadniczym celem wytyczającym kierunki działania Pomorskiej Izby Rolniczej, jest kreowanie polityki rolnej i dbałość o właściwy wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Do najistotniejszych zadań realizowanych przez PIR należą: występowanie do organów administracji rządowej z inicjatywą w zakresie regulacji prawnych oraz opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń, współpraca z Agencjami Rządowymi we wdrażaniu w życie nowych zasad funkcjonowania rynków rolnych i pozyskiwanie funduszy z UE, uczestnictwo w akcjach promujących nowoczesny styl gospodarowania przy wykorzystaniu środków finansowych dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, współorganizowanie i uczestnictwo w targach i wystawach promujących producentów rolnych.
Dywersyfikacja działalności rolniczej W ostatnich dziesięciu latach swojej działalności, Pomorska Izba Rolnicza realizowała i realizuje działania zmierzające do poprawy sytuacji materialnej mieszkańców obszarów wiejskich, dając im możliwość podjęcia działalności zarobkowej, dywersyfikującej standardową działalność rolniczą.
WYBRANE DZIAŁANIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO NA POMORZU, WSPIERAJĄCE POMORSKĄ WIEŚ I ROLNICTW0 W LATACH 2004-14 Wartość 1,8 mln zł 400 Beneficjentów Ostatecznych Projekt Wiejskie Ośrodki Mobilności Zawodowej - działanie 2.3, rok 2003/4
Projekt Wiejskie Ośrodki Mobilności Zawodowej II, POKL, rok 2005/6 Wartość 1,4 mln zł 250 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Zawód szef - kompleksowe wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa, rok 2007/8 Wartość 1,1 mln zł 160 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Zawód szef - kompleksowe wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa II EDYCJA, rok 2009/10 Wartość 1,3 mln zł 182 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Aktywni na rynku pracy. Ułatwienie dostępu do zatrudnienia dla bezrobotnych z terenów wiejskich /POKL, działanie 6.1, rok 2010 Wartość 0,6 mln zł 60 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Nie tylko zboże zapełnia trzos - wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa, POKL, rok 2011-13 Wartość 2,0 mln zł 300 Beneficjentów Ostatecznych
Wsparcie produkcji i przetwórstwa W latach 2009 2014, Pomorska Izba Rolnicza przy wsparciu środków z Funduszów Promocji, realizowała i realizuje działania promujące pomorskich producentów mięsa (wołowina, wieprzowina, grób) i ziaren zbóż, organizując rokrocznie trzy, potocznie zywane Pikniki, których celem jest promowanie zdrowej i smacznej diety wśród konsumentów.
Pikniki w liczbach. Wartość 0,4 mln zł 360 WYSTAWCÓW
Działalność na rzecz inicjatyw ustawodawczych oraz opiniotwórcza. W latach 2004-2014, Zarząd Izby opiniował ponad 670 aktów prawnych, dotyczących rolnictwa, obszarów wiejskich oraz rynków rolnych. W roku 2014, dzięki inicjatywie Izb Rolniczych, do Sejmu RP trafił obywatelski projekt nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt.
Wsparcie rolnictwa ze strony Zarządu, Pracowników i Członków Rad Powiatowych izby W latach 2004-2014 pracownicy, Członkowie Zarządu oraz Członkowie Rad Powiatowych Pomorskiej Izby Rolniczej nieodpłatnie sporządzili: - ponad 36 000 wniosków o dopłaty obszarowe - ponad 1 100 wniosków rolnośrodowiskowych - ponad 160 wniosków o dopłaty do materiału siewnego - ponad 90 wniosków o renty strukturalne - ponad 120 wniosków na modernizację gospodarstw rolnych
Wsparcie rolnictwa przez Pomorską Izbę Rolniczą W latach 2004-2014 Pomorska Izba Rolnicza przeprowadziła: - ponad 200 nieodpłatnych szkoleń dla rolników z zakresu: ubezpieczeń majątkowych w rolnictwie, PROW 2007-13, paszowych, dobrostanu zwierząt, programów rolnośrodowiskowych oraz cross compliance, łącznie dla ponad 8 500 osób, - ponad 1 400 benefcjentów uczestniczyło w ponad 110 kursach zawodowych i szkoleniach, które umożliwiły rolnikom zdobycie nowych kwalifikacji (np.: prawo jazdy kat C, operator maszyn ciężkich, operator wózków widłowych, kursy małej księgowości, kursy językowe, kursy: spawacza, agenta ochrony, magazyniera, barmana-kelnera, kucharza, florystki, opiekunki osób starszych oraz z zakresu technik sprzedaży)
Działalność wydawnicza Pomorskiej Izby Rolniczej W latach 2004-2014 Pomorska Izba Rolnicza wyemitowała: - ponad 3 000 egzemplarzy podręczników dotyczących zagadnień PROW 2007-2013 - ponad 62 000 sztuk broszur z zagadnień dotyczących poszczególnych osi PROW - ponad 38 000 egzemplarzy biuletynu informacyjnego (do roku 2012) - ponad 1 400 egzemplarzy publikacji z zakresu: ochrony środowiska, produkcji zwierzęcej, roślinnej, sadowniczej i ogrodniczej, finansów gospodarstwa domowego oraz agroturystyki. Pomorska Izba Rolnicza od lat wspiera Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Radostowie, publikując badania i opracowania tejże Stacji.
Działalność Pomorskiej Izby Rolniczej, na rzecz poprawy struktury agrarnej na Pomorzu Lata 2004-2014 to okres doskonałej współpracy Pomorskiej Izby Rolniczej oraz Agencji Nieruchomości Rolnych w Gdańsku z/s w Pruszczu Gdańskim. Wypracowany model współpracy w województwie Pomorskim, nie ma odpowiednika na terenie kraju. Dzięki bliskiej współpracy i koordynacji działań, możliwa jest efektywna poprawa struktury agrarnej oraz skuteczne rozdysponowanie gruntów rolnych pozostających w dyspozycji ANR, na rzecz pomorskich rolników. Szczególnie w okresie trzech ostatnich lat, liczbę przetargów, konsultacji, czy negocjacji - w których czynnie i skutecznie uczestniczyli przedstawiciele Izby - liczy się w chwili obecnej w tysiącach spraw.
Działalność Pomorskiej Izby Rolniczej - podsumowanie W latach 2004-2014 biura Pomorskiej Izby Rolniczej odwiedziło ponad 11 500 rolników. Odwiedzający korzystali z nieodpłatnej pomocy prawnej, oraz zaplecza technicznego. Do 31 grudnia 2014 roku, witryna: www.pir.home.pl - zanotowała ponad 5,5 mln odsłon. W latach 2004-2014 Pomorska Izba Rolnicza pozyskała łącznie prawie 10 milionów złotych, na działania wspierające pomorską wieś i rolnictwo. Pomorska Izba Rolnicza jest partnerem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (Sekretariat Regionalny w Gdańsku), uznając współpracę za wzorcową i przynoszącą wymierne efekty pomorskiemu rolnictwu. Pomorska Izba Rolnicza jest jedyną izbą w kraju, posiadającą własne nieruchomości.
Dziękuję za uwagę Zenon Bistram Prezes Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej