ZASTAW Literatura: red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014 red. E Gniewek, Kodeks Cywilny. Komentarz, Wydanie 4, Warszawa 2010 Opracowała mgr Irena Krauze Lisowiec
Powstanie zastawu Funkcja: zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności. Charakter akcesoryjny w stosunku do zabezpieczonej wierzytelności. Umowny zastaw zwykły Zastaw skarbowy Zastaw rejestrowy Zastaw ustawowy
Umowny zastaw zwykły Cudzą rzecz ruchomą można obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia swych roszczeń z tytułu zabezpieczonej wierzytelności z rzeczy obciążonej: bez względu na to czyją stała się własnością z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy Wyjątek: wierzycielowi osobistemu właściciela rzeczy przysługuje pierwszeństwo szczególne z pierwszeństwem przed innymi prawami rzeczowymi, obciążającymi tę samą rzecz, powstałymi wcześniej Bez względu na ograniczenie odpowiedzialności dłużnika wynikające z przepisów prawa spadkowego Wyjątek: wierzyciel (zastawnik) działał w złej wierze art. 306, art. 310, art. 1025 kc
Umowny zastaw zwykły ZABEZPIECZENIE: OBCIĄŻENIE, PRZEDMIOT ZASTAWU: WIERZYTELNOŚCI, w tym także przyszłe lub warunkowe RZECZY RUCHOME PRAWA ZBYWALNE Roszczenie o odsetki za 3 ostatnie lata Przyznane koszty postepowania w wysokości nieprzekraczającej 1/10 części kapitału, Inne roszczenia o świadczenia uboczne, w tym roszczenie o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz zwrot nakładów na rzecz art. 306, art. 314, art. 327 kc
Powstanie umownego zastawu zwykłego Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną Umowa pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a właścicielem rzeczy (zastawcą) Wydanie rzeczy Wyjątek: 1) Przepisy ustawy przewidują wyjątki; 2) rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela Wierzycielowi (zastawnikowi) Osobie trzeciej Warunek: strony się na tę osobę zgodziły art. 307 kc
Właściciel rzeczy obciążonej Dłużnik wierzyciela Osoba trzecia Dłużnikiem rzeczowym jest dłużnik osobisty wierzyciela Osoba trzecia staje się dłużnikiem rzeczowym a dłużnik, wobec którego przysługuje zabezpieczana zastawem wierzytelność pozostaje dłużnikiem osobistym wierzyciela
Obowiązki zastawnika, któremu rzecz została wydana Czuwać nad zachowaniem rzeczy stosownie przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem Jeżeli zastawnik poczynił na rzecz nakłady, do których nie był zobowiązany, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia Pobierać pożytki rzeczy, jeżeli rzecz przynosi pożytki, i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń, chyba że strony inaczej postanowiły (zastaw antychretyczny) Po wygaśnięciu zastawu: 1) Zastawnik powinien zwrócić rzecz zastawcy; 2) Zastawnik powinien złożyć zastawcy rachunek, jeżeli pobierał pożytki Art. 318 320 kc
Dodatkowe przepisy regulujące zastaw Przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu Nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu Zaspokojenie zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym Jeżeli przedmiotem zastawu są rzeczy mające cenę sztywną, można umówić się, że w razie zwłoki z zapłatą długu przypadną one w odpowiednim stosunku zastawnikowi na własność zamiast zapłaty, według ceny z dnia wymagalności wierzytelności zabezpieczonej Jeżeli rzecz zostaje narażona na utratę / uszkodzenie, zastawca może żądać: 1) złożenia rzeczy do depozytu sądowego albo 2) zwrotu rzeczy za jednoczesnym ustanowieniem nowego zabezpieczenia wierzytelności, albo 3) Sprzedaży rzeczy (zastaw przechodzi na uzyskaną cenę, która powinna być złożona do depozytu sądowego Art. 309, art. 311 313, art. 321 kc
Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem SKUTKUJE PRZENIESIENIEM ZASTAWU Wyjątek: przeniesienie wierzytelności z wyłączeniem zastawu Żądanie nabywcy wydania rzeczy przez zbywcę za zgodą zastawcy, inaczej żądanie złożenia rzeczy do depozytu sądowego Przeniesienie zastawu bez wierzytelności, którą zabezpiecza art. 323, art. 324 kc
Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem Zastawnik nadal jest uprawniony do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej Wyjątek: roszczenia o odsetki i inne świadczenia uboczne art. 317 kc
Wygaśnięcie umownego zastawu zwykłego Na zasadach ogólnych, np. zrzeczenie się prawa, konfuzja Wskutek zwrotu rzeczy przez zastawnika zastawcy, bez względu na zastrzeżenia przeciwne Wyjątek: zastaw nie wygasa pomimo nabycia rzeczy obciążonej przez zastawnika na własność, jeżeli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest obciążona prawem osoby trzeciej lub na jej rzecz zajęta Wskutek wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczonej zastawem Wskutek przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu art. 246, art. 247, art. 323, art. 325 kc
Przedawnienie roszczeń zastawcy o naprawienie szkody z powodu pogorzenia rzeczy i roszczeń zastawnika o zwrot nakładów 1 rok od zwrotu rzeczy art. 322 kc
Zastaw rejestrowy PRZEDMIOT ZASTAWU: RZECZY RUCHOME PRAWA MAJĄTKOWE ZBYWALNE art. 307 kc, art. 2 ust. 1, art. 7 u.z.r.r.z.
Powstanie zastawu rejestrowego Umowa zastawnicza pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a osoba uprawnioną do rozporządzania rzeczą (zastawcą) Na piśmie pod rygorem nieważności Wpis do rejestru zastawów art. 307 kc, art. 2 ust. 1, art. 3 u.z.r.r.z.
Przyczyny wygaśnięcia zastawu rejestrowego wskazane w ustawie Wyjątek: umowa zastawnicza stanowi inaczej Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej zastawem Wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów na wniosek zastawnika Rzecz ruchoma obciążona zastawem stała się częścią składową nieruchomości Upływ 20 lat od chwili wpisu, chyba że strony inaczej postanowią (maksymalnie jeszcze 10 lat) art. 9, art. 18, art. 18a, art. 19 u.z.r.r.z.
Powstanie zastawu ustawowego Z mocy ustawy W przypadkach i na warunkach wskazanych w ustawie np. przy umowie przewozu, spedycji, najmu. Do zastawu rejestrowego stosuje się odpowiednio przepisy o umownym zastawie zwykłym art. 326 kc
Powstanie zastawu skarbowego Wpis do rejestru zastawów skarbowych Z tytułu zobowiązań podatkowych, zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę zastaw skarbowy na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi co najmniej 12 400 zł Art. 41 i 42 u.o.p.
Dziękuję za uwagę.