Zadania Narodowego programu zwalczania chorób Nowotworowych do realizacji w roku 2009

Zadania Narodowego programu zwalczania chorób Nowotworowych do realizacji w roku 2009 1. Zadanie - Prewencja pierwotna nowotworów...9 2. Zadanie - Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy14 3. Zadanie - Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi...18 4. Zadanie -Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego21 5. Zadanie - Program opieki nad rodzinami wysokiego, genetycznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe...26 6. Zadanie - Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów...32 7. Zadanie - Utworzenie w Polsce systemu radioterapii onkologicznej doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii...32 8. Zadanie -Tomografia Pozytonowa (PET) - budowa sieci ośrodków PET...35 9. Zadanie - Program szkolenia lekarzy rodzinnych i podstawowej opieki zdrowotnej jednodniowe minimum onkologiczne....36 10. Zadanie - Szkolenie lekarzy rodzinnych z zakresu diagnostyki nowotworów i opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym....36 11. Zadanie Modyfikacja i wdrożenie programu nauczania onkologii w polskich uczelniach prowadzących kierunek lekarski...37 12. Zadanie - Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii...40 13/1. Zadanie - Ograniczenie niepełnosprawności u dzieci leczonych z powodu nowotworów złośliwych kości...43 13/2. Zadanie - Wdrożenie programu kontroli jakości w diagnostyce ostrej białaczki u dzieci. 44 13/3. Zadanie -Wdrożenie programu kontroli jakości w diagnostyce guzów litych u dzieci..45 13/4. Zadanie - Wdrożenie programu kontroli jakości w diagnostyce nieziarniczych chłoniaków złośliwych u dzieci...47 13/5 Zadanie - Modyfikacja i wdrażanie ujednoliconego programu diagnostyki i kompleksowego leczenia nowotworów ośrodkowego układu nerwowego u dzieci...49 13/6 Zadanie - Wdrożenie programu oceny jakości życia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym...51 14. Zadanie - Program doskonalenia diagnostyki i leczenia białaczek u dorosłych w Polsce z dostosowaniem do zaleceń Unii Europejskiej i współpracy z European Leukemia Net...53 15. Zadanie -Program wykrywania i rozpoznawania chłoniaków złośliwych...55 16. Zadanie - Program rozwoju opieki paliatywnej...56 17. Zadanie - Poprawa działania systemu zbierania danych o stopniu zaawansowania nowotworów 60 2

Lp. Nazwa zadania Koordynator 1. Prewencja pierwotna nowotworów Prof. dr hab. Witold Zatoński 2. 3. Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi Prof. dr hab. Marek Spaczyński Prof. dr hab. Marek P. Nowacki 4. Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego 5. Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe 6. Zakup aparatury diagnostycznej dla wczesnego wykrywania nowotworów 7. Utworzenie w Polsce systemu radioterapii onkologicznej Doposażenie i modernizacja zakładów radioterapii 8. Tomografia Pozytonowa (PET) budowa sieci ośrodków PET 9. Program szkolenia lekarzy rodzinnych i podstawowej opieki zdrowotnej jednodniowe minimum onkologiczne 10. Szkolenie lekarzy rodzinnych z zakresu diagnostyki nowotworów i opieki nad chorymi po leczeniu onkologicznym 11. Modyfikacja i wdrożenie programu nauczania onkologii w polskich uczelniach medycznych 12. Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego raka płuca doposażenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii 13. Programy poprawy jakości diagnostyki i leczenia nowotworów u dzieci 14. Program doskonalenia diagnostyki białaczek ostrych u dorosłych w Polsce, z dostosowaniem do zaleceń Unii Europejskiej i współpracy z EuropeanLeukemia Net 15. Program wykrywania i rozpoznawania chłoniaków złośliwych 16. Program rozwoju opieki paliatywnej w onkologii 17. Poprawa działania systemu zbierania danych o stopniu zaawansowania nowotworów Prof. dr hab. Marek P. Nowacki Prof. dr hab. Jan Steffen Prof. dr hab. Olgierd Rowiński Prof. dr hab. Marian Reinfuss Prof. dr hab. Leszek Królicki Dr Janusz Meder Dr Janusz Meder Prof. dr hab. Jan Kornafel Prof. dr hab. Tadeusz Orłowski Prof. dr hab. Jerzy Kowalczyk Prof. dr hab. Jerzy Hołowiecki Dr Janusz Meder Dr Jerzy Jarosz Prof. dr hab. Tadeusz Orłowski 3

Streszczenie Realizacja Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych (Dz. U. Nr 143, poz. 1200 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 325) rozpoczęła się z dniem 1 stycznia 2006 r. Główne cele Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych to: 1) zahamowanie wzrostu zachorowań na nowotwory; 2) osiągnięcie średnich europejskich wskaźników w zakresie wczesnego wykrywania nowotworów; 3) osiągnięcie średnich europejskich wskaźników skuteczności leczenia; 4) stworzenie warunków do wykorzystania w praktyce onkologicznej postępu wiedzy o przyczynach i mechanizmach rozwoju nowotworów złośliwych; 5) utworzenie systemu ciągłego monitorowania skuteczności zwalczania nowotworów w skali kraju i poszczególnych regionach kraju. Zgodnie z ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych, w ramach programu podejmuje się działania dotyczące w szczególności: 1) rozwoju profilaktyki pierwotnej nowotworów złośliwych, w tym zwłaszcza zależnych od palenia tytoniu i niewłaściwego żywienia; 2) wdrożenia populacyjnych programów wczesnego wykrywania, a w szczególności raka szyjki macicy, piersi, jelita grubego oraz wybranych nowotworów u dzieci; 3) zwiększenia dostępności do metod wczesnego rozpoznawania oraz wdrożenia procedur zapewnienia jakości diagnostyki i terapii nowotworów; 4) standaryzacji procedur leczenia napromienianiem; 5) uzupełnienia oraz wymiany wyeksploatowanych urządzeń do radioterapii i diagnostyki nowotworów; 6) upowszechnienia metod leczenia skojarzonego; 7) rozwoju i upowszechniania współczesnych metod rehabilitacji chorych, ograniczania odległych następstw leczenia oraz opieki paliatywnej w onkologii; 8) rozwoju i upowszechnienia nauczania onkologii w kształceniu przed i podyplomowym lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych i przedstawicieli innych zawodów medycznych; 9) poprawy działania systemu zbierania danych o stopniu zaawansowania nowotworów; 10) upowszechniania wiedzy w społeczeństwie na temat profilaktyki, wczesnego rozpoznawania i leczenia nowotworów.

Zgodnie z przepisami cytowanej ustawy, podstawowym trybem wyboru realizatorów w roku 2009 jest konkurs ofert, przeprowadzany przez ministra właściwego do spraw zdrowia. W ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w roku 2009 realizowane będzie 22 zadania. Realizatorzy zostaną wybrani w drodze postępowania konkursowego. Zarezerwowane środki na realizację Programu to 250 mln zł., w tym 190 mln środki inwestycyjne, 60 mln. środki bieżące. Zgodnie z obowiązującym od roku 2008 art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2005 roku o ustanowieniu programu wieloletniego Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych, planowane nakłady na realizację działań profilaktycznych to nie mniej niż 10 % ogólnej wartości środków przeznaczonych na program. Realizowane w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych zadania można przyporządkować do 5 grup: I. Programy profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów (poz. 1-5). II. Programy inwestycyjne (poz. 6-8). III. Programy edukacyjne (poz. 9-11). IV. Programy poprawy jakości diagnostyki i leczenia nowotworów (poz. 12-15). V. Pozostałe programy (poz. 16-17). Zdefiniowanie problemu, określenie potrzeby Nowotwory złośliwe należą do najpoważniejszych zagrożeń życia Polaków. Bezwzględna liczba nowotworów złośliwych w Polsce w ostatnim 40-leciu rosła. W 1963 r. zmarło na nowotwory złośliwe 34 500 osób. W Polsce w 2005 odnotowano 124 500 nowych zachorowań i stwierdzono ponad 90 000 zgonów na nowotwory złośliwe. Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce, powodując ponad 26% zgonów u mężczyzn i 23% zgonów u kobiet. Nowotwory złośliwe płuca są najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn, drugim co do częstości występowania jest nowotwór jelita grubego. Nowotwory żołądka i gruczołu krokowego to pozostałe najczęstsze lokalizacje nowotworowe u mężczyzn. W populacji kobiet wiodącymi umiejscowieniami nowotworów są pierś, płuco i jelito grube. Przyrost liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce wynika głównie z: 1) zmiany w strukturze wieku, a przede wszystkim zwiększenia liczby ludności po 65 roku życia; 2) zwiększenia ekspozycji na czynniki rakotwórcze i rozpowszechnianie zachowań sprzyjających rozwojowi raka; 5

3) utrzymującego się wysokiego poziomu nikotynizmu. Do przyczyn wzrostu śmiertelności można także zaliczyć nieodpowiedni tryb odżywiania, niską aktywność fizyczną, a ponadto brak świadomości zagrożenia chorobami nowotworowymi, a co za tym idzie niechęć społeczeństwa do wykonywania badań przesiewowych oraz do wczesnego zgłaszania się do lekarza onkologa, w przypadku zauważenia ewentualnych zmian. Nie ulega wątpliwości, że nowotwory złośliwe są poważnym zagrożeniem dla polskiego społeczeństwa, które stwarza problemy zarówno na poziomie jednostki jak i państwa, i w przyszłości będzie narastał. Prognozy na najbliższe lata pokazują, że liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce będą systematycznie wzrastać, stając się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn pierwszą przyczyną zgonów przed 65 rokiem życia, wyprzedzając nawet zgony z powodu chorób układu sercowo naczyniowego. Wcześniej część zadań wynikających z tego programu była realizowana w ramach programów polityki zdrowotnej na podstawie art. 48 ustawy dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z środków publicznych z (Dz. U. Nr z 2008 r. Nr 164. poz. 1027, z późn. zm.). W ubiegach latach w ramach w/w programu realizowane były zadania dotyczące: zakupu sprzętu specjalistycznego dla potrzeb ośrodków radioterapii, tworzenia ośrodków pozytonowej tomografii emisyjnej, oddziałów torakochirurgii, oddziałów leczenia białaczek oraz chłoniaków złośliwych, również dla potrzeb oddziałów opieki paliatywnej oraz zadań w zakresie rejestrowania danych o nowotworach w Polsce. W ramach programów profilaktycznych finansowano: 1) działania o charakterze edukacyjnym, informacyjno-promocyjnym; 2) szkolenia specjalistyczne dla kadry realizującej badania przesiewowe; 3) zadania w zakresie kontroli jakości badań diagnostycznych wykonywanych w ramach skryningów populacyjnych; 4) refundowane były koszty wysyłki imiennych zaproszeń do kobiet do udziału w skryningach raka piersi i raka szyjki macicy, zleconej do realizacji NFZ; 5) badania przesiewowe w kierunku wczesnego wykrywania raka jelita grubego; 6) badania genetyczne realizowane w ramach Programu opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe. W ramach zadań edukacyjnych finansowano szkolenia dla lekarzy POZ oraz lekarzy rodzinnych w zakresie minimum onkologicznego i podstaw diagnostyki onkologicznej oraz Program modyfikacji nauczania onkologii w polskich uczelniach medycznych. 6

Stale zwiększająca się liczba zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce stanowi istotny problem dla społeczeństwa. Także niewystarczające doposażenie ośrodków onkologicznych w sprzęt do diagnostyki i leczenia nowotworów oraz wykrywanie nowotworów w późnych stadiach rozwoju choroby nie przyczynia się do poprawy sytuacji polskich pacjentów onkologicznych. Uzasadnienie Wczesne wykrywanie nowotworów, szybkie rozpoczęcie ich leczenia (możliwe dzięki zwiększeniu dostępności do procedur medycznych) i poprawa jakości diagnostyki zwiększają ponadto efektywność ekonomiczną leczenia onkologicznego. Mniejsze nakłady finansowe są potrzebne do wczesnego zdiagnozowania nowotworu lub leczenia go we wczesnej fazie rozwoju niż na kosztowne procedury chemio- i radioterapeutyczne lub chirurgiczne związane z kuracją zaawansowanych nowotworów. W okresie realizacji Programu została utworzona baza sprzętu specjalistycznego dla potrzeb ośrodków radioterapii, tworzenia ośrodków pozytonowej tomografii emisyjnej, oddziałów torakochirurgii, oddziałów leczenia białaczek oraz chłoniaków złośliwych, również dla potrzeb oddziałów opieki paliatywnej, która obecnie jest wykorzystywana w terapiach onkologicznych. Ponadto, doświadczenie zdobyte w trakcie ubiegłych lat, pozwala dobrze oszacować potrzeby oraz możliwości realizacji programów populacyjnych i szkoleniowych wynikających z Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. Wszystkie proponowane i wdrażane w ramach realizacji Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych rozwiązania są potwierdzone klinicznie, a jednocześnie stanowią odzwierciedlenie współczesnej wiedzy medycznej i istniejących w Europie trendów w zwalczaniu nowotworów. W związku z faktem, że przedmiotowy program jest programem wieloletnim i jest realizowany w latach 2006 2015, w kolejnych latach zadania, które są zasadne pod względem epidemiologicznym, medycznym i finansowym, będą realizowane. Realizatorzy zadania Wyboru realizatorów działań wynikających z Programu, finansowanych z budżetu państwa, dokonuje się w trybie konkursu ofert przeprowadzonego przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Kryteria wyboru realizatorów będą określone w ogłoszeniach konkursowych na realizację poszczególnych zadań. Proponuje się włączenie do komisji konkursowych ekspertów, przedstawicieli komórek merytorycznych Ministerstwa Zdrowia i jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, w szczególności w odniesieniu do zadań w zakresie: 1) leczenia i diagnostyki onkologicznej - Konsultanci Krajowi; 7

2) kontroli bezpieczeństwa urządzeń radiologicznych z GIS oraz Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej; 3) prowadzenia szkoleń podyplomowych z Departamentu Nauki Szkolnictwa Wyższego lub/ oraz CMKP; 4) realizacji zadań o charakterze promocyjnym i propagandowym przedstawiciele z Biura Prasy i Promocji. Członkowie i eksperci komisji konkursowych nie będą powiązani z realizacją zadań. Wymogiem konkursowym wprowadzonym w odniesieniu do zakupów inwestycyjnych będzie ponadto 15% udział oferenta w kosztach przy zakupie sprzętu. 8

1. Zadanie - Prewencja pierwotna nowotworów Zadanie realizowane było w latach 2006-2008 zgłoszone zostało przez Koordynatora do kontynuacji w roku 2009, jako: 1) skuteczna forma dotarcia z informacją do populacji; 2) istotne wsparcie działań edukacyjnych; 3) możliwość bezpośredniego oddziaływania na społeczeństwo będące adresatem programu. Cele Edukacja społeczeństwa w kierunku popularyzacji postaw prozdrowotnych poprzez upowszechnienie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, organizację kampanii medialnych, edukacyjnych i interwencyjnych. Skrótowy opis zadania Nowotwory stanowią jeden z najpoważniejszych, co do skali i złożoności, problemów z punktu widzenia zdrowia publicznego w Polsce i w w krajach Unii Europejskiej. Skuteczne zapobieganie zgonom z powodu nowotworów złośliwych wymaga, poza poszukiwaniem bardziej skutecznych metod leczenia różnych postaci tej choroby, opracowania programów profilaktyki pierwotnej zmierzających do ograniczenia zachorowań. Jest to szczególnie ważne w obliczu trudności i kosztów procesu leczenia tych chorób oraz istniejących barier w dostępie do wysokospecjalistycznych metod terapii. Wokół problemu raka funkcjonuje w społeczeństwie wiele stereotypów i sprzecznych obiegowych przekonań, panuje dezorientacja odnośnie do rzeczywistych przyczyn możliwości, i zapobiegania chorobom. Świadomość polskiego społeczeństwa w tym zakresie musi zostać przebudowana poprzez dostarczenie rzetelnej, uporządkowanej wiedzy na temat rzeczywistych czynników przyczynowych powstawania nowotworów oraz wpływu czynników stylu życia na ryzyko zachorowania. Jednym z podstawowych wyzwań na najbliższe lata dla Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych jest radykalna poprawa stanu edukacji społeczeństwa polskiego, w tym także środowisk medycznych, w zakresie profilaktyki i zdrowego stylu życia oraz programów wczesnego rozpoznawania nowotworów, przede wszystkim w lokalizacjach nowotworowych uznawanych za priorytetowe dla strategii zwalczania raka w Polsce (tj. raka piersi, szyjki macicy, jelita grubego). 9

Przewidziane działania do realizacji w 2009 r. 1. Działalność wydawnicza Wydanie wersji dla dzieci i młodzieży Kodeksu walki z rakiem, Opracowanie, druk i kolportaż: ulotek, plakatów, kalendarzy, Produkcja i kolportaż innych narzędzi promujących zachowania prozdrowotne, zdrowy styl życia. 2. Współpraca z mediami kampanie medialne Organizacja konferencji prasowych, Organizacja warsztatów dla dziennikarzy, Opracowanie materiałów dla dziennikarzy, Programy telewizyjne i radiowe, Prowadzenie strony internetowej, aktualizacja informacji o Programie 3. Organizacja populacyjnych kampanii zdrowotnych, w tym działań edukacyjnych i interwencyjnych mających na celu przybliżenie idei i wdrożenie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, z włączeniem do realizacji Programu organizacji pozarządowych, samorządowych. Działania na rzecz zmniejszenia ekspozycji populacji polskiej na działanie rakotwórczych substancji zawartych w dymie tytoniowym. Przeprowadzenie badania w dorosłej populacji Polski nt. wybranych, związanych ze stylem życia czynników ryzyka i czynników ochronnych nowotworów złośliwych oraz innych elementów polityki zdrowotnej ograniczającej palenie tytoniu. Przygotowanie materiałów i szkolenie lekarzy w zakresie wdrażania zapisów Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, w szczególności leczenia ZUT. Działania na rzecz optymalizacji diety, szczególnie wzrostu częstości spożywania warzyw i owoców w polskiej populacji. Prowadzenie ogólnopolskich telefonicznych medycznych konsultacji mających na celu zachęcić i pomóc palaczom tytoniu porzucenie nałogu. Organizacja konferencji naukowych. Mierniki do monitorowania efektów realizacji podjętych działań. Nakład wydawnictw i sposób kolportażu. 10

Raporty z konferencji prasowych. Liczba artykułów prasowych i programów radiowych i TV. Liczba odwiedzin strony internetowej. Liczba organizowanych imprez. Szacowana liczba uczestników. Liczba przeszkolonych osób. Liczba udzielonych porad telefonicznych. Łączny koszt realizacji zadania w roku 2009 Kwota w odniesieniu do planu 250 mln zł. Kwota w odniesieniu do planu 250 mln zł. - zobowiązania 3 006 200 zł. 1 500 000 zł. Lp. Zadanie Działania Koszt Koszt w odniesieniu do 250 mln zł. 1. Działalność wydawnicza 1 2. Działania medialne Druk (wznowienie) i kolportaż (RCO i uczelnie medyczne, placówki ochrony zdrowia) Kodeksu Walki z Rakiem, nakład 100.000 szt. (circa 3,49 zł/szt) 2 Nowe wydanie Kodeksu walki z rakiem dla populacji (opracowanie merytoryczne, opracowanie do druku, druk i kolportaż do RCO), nakład 350.000 (circa 0,61 zł/szt) 3 Dalsze prace nad przygotowaniem do druku komiksów dla dzieci i młodzieży Organizacja konferencji prasowych Koszt w odniesieniu do 250 mln zł. - zobowią zania 350.000 578.000 140.000 225.000 213.000 70.000 15.000 15.000 5.000 150.000 100.000 105.000 1 Wybór wykonawcy w drodze przetargu 2 Cena w oparciu o przetarg z 03/2008r wraz z kolportażem 3 wg ceny za druk z 11/2008 11

3 Organizacja kampanii zdrowotnych, działań edukacyjnych i interwencyjnych mających na celu przybliżenie idei i wdrożenie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, włączenie do realizacji Programu organizacji pozarządowych, samorządowych. Organizacja warsztatów dot. czynników ryzyka: 1) dieta warzywa i owoce pięć razy dziennie, otyłość i wysiłek fizyczny; 2) alkohol upijanie się a zwiekszone ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe; 3) ochrona środowiska pracy przed substancjami rakotwórczymi; 4) czynna i bierna ekspozycja na dym tytoniowy jako główna przyczyna z powodu, której Polacy chorują na raka. Koszty: opracowanie scenariusza i programu, opracowania i wydrukowanie materiałów, przygotowania i wygłoszenia wykładów oraz poczęstunek. Prowadzenie strony internetowej, stała aktualizacja informacji o programie Działania na rzecz zmniejszenia ekspozycji populacji polskiej na działanie rakotwórczych substancji zawartych w dymie tytoniowym, akcje z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu 31 maja i 19 listopada w Światowym Dniu Rzucania Palenia) Monitoring skuteczności Programu, badanie w dorosłej populacji Polski nt. wybranych, związanych ze stylem życia czynników ryzyka i czynników ochronnych nowotworów złośliwych oraz innych elementów polityki zdrowotnej. Opracowanie raportów z badań. Przygotowanie materiałów i zorganizowanie szkoleń lekarzy w zakresie wdrażania zapisów Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, w szczególności leczenia ZUT. 140.000 5.000 5000 95.000 500.000 0 60.000 0 20.000 0 0 12

4 Realizacja regionalnych programów szkoleniowoedukacyjnych. Lokalne programy interwencyjne 5 Działalność administracyj na koordynacja Programu Działania na rzecz optymalizacji 60.000 90.000 350.000 diety, szczególnie wzrostu częstości spożywania warzyw i owoców w polskiej populacji oraz prostych form wysiłku, akcja Chodze, biegam więc jestem. Prowadzenie ogólnopolskich 225.000 220.000 telefonicznych medycznych konsultacji mających na celu wdrażanie zapisów Kodeksu, w tym pomóc palaczom tytoniu w porzuceniu nałogu Organizacja XII konferencji im. Prof. F. Venuleta 40.000 40.000 Podlaskie Centrum Onkologii, 108.000 1.470.00 40.000 520. 000 Białystok, 0 Bydgoskie Centrum Onkologii 115.000 40.000 Dolnośląskie Centrum 139.000 40.000 Onkologii, Wrocław Gdynia, Szpital Morski 100.000 40.000 Gorzów, Wojewódzka Poradnia 100.000 40.000 Onkologiczna Łódź, Wojewódzki Szpital 106.000 40.000 Specjalistyczny Centrum Onkologii Ziemi 80.000 40.000 Lubelskiej Opolskie Centrum Onkologii 100.000 40.000 Śląskie Centrum Onkologii, 171.000 40.000 Gliwice Świętokrzyskie Centrum 110.000 40.000 Onkologii, Kielce Warmińsko Mazurskie Centrum 102.000 40.000 Onkologii, Olsztyn Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań 139.000 40.000 Zachodniopomorskie Centrum 100.000 40.000 Onkologii, Szczecin Organizacja spotkań z lokalnymi 308.300 300.000 300 000 współorganizatorami, komitetem ekspertów Recenzje zgłaszanych aplikacji i realizacji programów Wycinki prasowe Materiały i inne koszty administracyjne prowadzenia programu Łączne koszty 3.006 300 1 500 000 13

2. Zadanie - Populacyjny program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Zadanie realizowane było w latach 2006-2008 zgłoszone zostało przez Koordynatora do kontynuacji w roku 2009, jako niezbędne do realizacji, pozwalające na dotarcie do kobiet z informacją na temat profilaktyki raka szyjki macicy i upowszechnienie badań cytologicznych wśród kobiet, jako skutecznej metody walki z rakiem szyjki macicy, mające wpływ na poprawę wskaźnika zgłaszalności kobiet do programu profilaktycznego. Cel programu. Obniżenie wskaźnika umieralności i zachorowalności oraz zwiększenia wskaźnika 5-letnich wyleczeń z powodu raka szyjki macicy do poziomu osiąganego w krajach Unii Europejskiej Opis programu: W ramach programu zakłada się współpracę pomiędzy następującymi uczestnikami programu: 1. Narodowy Fundusz Zdrowia zapewnia dostępność do badań cytologicznych i finansuje badania cytologiczne oraz realizuje akcje informacyjno-edukacyjne na temat badań profilaktycznych na zlecenie ministra właściwego do spraw zdrowia. 2. Ministerstwo Zdrowia finansuje część administracyjno-logistyczną - refundacja kosztów osobowych i zadaniowych stworzonej dla potrzeb programu sieci Wojewódzkich i Centralnego Ośrodków Koordynujących, monitorujących nadzorujących realizację Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. 3. Centralny i Wojewódzkie Ośrodki Koordynujące - monitorowanie i koordynacja programu w tym: działania na rzecz poprawy zgłaszalności w tym: akcje medialne, informacyjno-promujące program, wysyłka zaproszeń na badania, udział pielęgniarek i położnych w akcjach informacyjnych, dowożenie kobiet na badania, produkcja i dystrybucja materiałów informacyjnych o programach. kontrola jakości badań cytologicznych, na poziomie podstawowym i diagnostycznym. szkolenia specjalistyczne dla cytodiagnostów, pielęgniarek położnych, ginekologów. 4. Świadczeniodawcy realizują badania skryningowe, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach zawartych kontraktów. W ramach programu prowadzone są: 14

1. Realizacja aktywnego skryningu raka szyjki macicy dla indywidualnie zapraszanych kobiet z przedziału wiekowego 25-59 lat w interwale 1/3 lata. 2. Koordynacja i monitorowanie prawidłowej realizacji badań skryningowych oraz monitorowanie losów kobiet zaproszonych do programu, u których wykonano badania cytologiczne przez COK i WOKi. 3. Prowadzenie regularnych specjalistycznych kontroli jakości u wiadczeniodawców etapu podstawowego i diagnostycznego przez Centralny i Wojewódzkie Ośrodki Koordynujące. 4. Realizacja szkoleń specjalistycznych dla kadry obsługującej realizację programu, za którą odpowiedzialny jest COK. 5. Działania na rzecz zwiększenia poziomu zgłaszalności pacjentek do udziału w programie poprzez: realizację akcji medialnych i edukacyjnych dla kobiet, w tym druk i wysyłka materiałów informacyjnych i propagandowych, włączenie pielęgniarek środowiskowych i położnych do roznoszenia zaproszeń i działań edukacyjnych skierowanych do kobiet, wysyłka zaproszeń przeniesiona na poziom WOK, dowożenie pacjentek na badania połączone z akcją informacyjną (współpraca z samorządami). Podniesienie poziomu zgłaszalności pacjentek do programu działania COK Realizacja działań PR na rzecz poprawy świadomości kobiet w tym: Produkcja jednolitych materiałów informacyjnych do dystrybucji przez WOK-i (plakaty, ulotki i broszury edukacyjne), produkcję materiałów promocyjnych dla WOK-ów, kampania informacyjna w prasie ogólnopolskiej, produkcję spotu radiowego i jego emisje w ogólnopolskich i regionalnych rozgłośniach radiowych, wykupienie powierzchni informacyjnej na systemie billbordów na terenie kraju, nawiązanie współpracy z sieciami handlowymi w celu dystrybucji materiałów informacyjnych o Programie, kampania promocyjna w Internecie, współpraca z samorządami, aptekami i Izbami Pielęgniarek i Położnych. Wydanie książki/podręcznika pt. Profilaktyka, diagnostyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy". 15

Emisja 30 sekundowego spotu w telewizjach ogólnopolskich oraz telewizjach regionalnych i lokalnych (telewizje kablowe). Organizacja na terenie całego kraju cykli wykładów na temat profilaktyki - realizowanego Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, diagnostyki i leczenia tego nowotworu. Realizacja szkoleń specjalistycznych w tym COK: Organizowanie szkoleń dla pracowników WOK-ów w zakresie prawidłowej realizacji programu oraz co najmniej 2 spotkań z przedstawicielami WOK w celu omówienia bieżącej realizacji programu oraz konferencji sprawozdawczej podsumowującej realizację programu w danym roku kalendarzowym. Organizacja Centralnych kursów dokształcających dla położnych i położnych rodzinnych w zakresie pobierania rozmazów cytologicznych w skryningu raka szyjki macicy wraz z egzaminem centralnym i certyfikatem. Propozycje kosztorysu Kwota w odniesieniu do planu 250 mln zł. 12 904 000 zł. 12 624 000 zł. środki bieżące 280 000 zł. środki majątkowe Kwota w odniesieniu do planu 250 mln zł. zobowiązania 7 992 900 zł. 7 712 900 zł. środki bieżące 280 000 zł. środki majątkowe Kwota w odniesieniu do planu 250 mln Zadania Kwota w odniesieniu do planu 250 - zobowiązania Koszty osobowe i biurowe WOK 873 600,00 Koszty osobowe -14 WOK x 2 prac. x 12 miesięcy 873 600,00 x 2600 zł. 187 200,00 Koszty osobowe - 2 WOK x 3 prac. x 12 miesięcy 187 200,00 x 2600 zł. 748 800,00 Koszy osobowe 16 WOK x 1 kier. X 12 miesięcy 748 800,00 x 3900 zł. 192 000,00 Koszty prowadzenia biura WOK 16 x 12 000 zł. 192 000,00 Kontrole jakości WOK 300 000,00 Kontrole etap podstawowy 200 x 1500 zł. 300 000,00 238 000,00 Kontrole etap diagnostyczny 85 x 2800 zł. 238 000,00 480 000,00 Działania na rzecz poprawy zgłaszalności 16 x 30 000 zł., w tym: dowóz pacjentek na badania, spotkania informacyjne z kobietami, udział pielęgniarek w kampanii informacyjnej. 480 000,00 16

5 440 000,00 Wysyłka zaproszeń 3 200 000 3 128 900,00 lub 1 840 529 x 1,70 zł. 2 500 000,00 NFZ akcje medialne 500 000,00 10 959 600,00 Razem WOK i NFZ 6 648 500,00 COK 264 400,00 Koszty osobowe zadaniowe jak poniżej 264 400,00 900 000,00 Działania PR realizowane przez COK produkcja i dystrybucja materiałów informacyjnych, akcje medialne, informacyjne, 500 000,00 500 000,00 300 000,00 Szkolenia specjalistyczne realizowane przez COK dla pielęgniarek, położnych, ginekologów, cytodiagnostów (wynagrodzenia dla wykładowców nie wyższe niż 300 zł. za wykład) 12 624 000,00 NFZ, WOK, COK razem (środki bieżące) 7 712 900,00 280 000,00 Kopertownice 14x20000(środki majątkowe) 280 000,00 12 904 000,00 Razem 7 992 900,00 COK Kwota w odniesieniu Zadanie Kwota w odniesieniu do do planu 250 mln. planu 250-zobowiązania 198 400,00 Koszty osobowe COK 198 400,00 93 600,00 3 etaty x 2 600 zł/os.x12 mies. 93 600,00 46 800,00 kierownik 3900 zł/os.x12 mies. 46 800,00 10 000,00 Koordynacja PR 10 000,00 48 000,00 Bieżące konsultacje medyczne, w ramach 48 000,00 programu oraz bieżące dokonywanie analiz danych z SIMP 2 x 12 x 2000 12 000,00 Koszty bieżące funkcjonowania biura, materiały 12 000,00 biurowe 34 000,00 Koordynacja i nadzór nad całością programu 34 000,00 profilaktyki raka szyjki macicy kontrola jakości badań cytologicznych w tym: kontrola jakości badań cytologicznych 16x1500= 24 000 zł., wizytacje ośrodków 10 000 zł. 20 000,00 Organizowanie co najmniej 2 spotkań 20 000,00 z przedstawicielami WOK w celu omówienia bieżącej realizacji programu oraz konferencji sprawozdawczej podsumowującej realizację programu w danym roku kalendarzowym (budżetowym) koszty organizacyjne przygotowania spotkań. 264 400,00 Razem COK 264 400,00 900 000,00 Działania PR produkcja i dystrybucja, materiałów 500 000,00 informacyjnych, akcje medialne, konferencje informacyjno-oświatowe. 17

500 000,00 Szkolenia specjalistyczne dla pielęgniarek, lekarzy 300 000,00 ginekologów, cytodiagnostyków (wynagrodzenia dla wykładowców nie wyższe niż 300 zł. za wykład) 1 664 400,00 Razem 1 064 400,00 3. Zadanie - Populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi Cel programu Obniżenie wskaźnika umieralności i zachorowalności oraz zwiększenia wskaźnika 5-letnich wyleczeń z powodu raka piersi do poziomu osiąganego w krajach Unii Europejskiej. Opis programu W ramach programu zakłada się współpracę pomiędzy następującymi uczestnikami programu: 1. Narodowy Fundusz Zdrowia zapewnia dostępność do świadczeń mammograficznych i finansuje badania mammograficzne oraz realizuje akcje informacyjno edukacyjne na temat badań profilaktycznych na zlecenie ministra właściwego do spraw zdrowia. 2. Ministerstwo Zdrowia finansuje część administracyjno-logistyczną - refundacja kosztów osobowych i zadaniowych stworzonej dla potrzeb programu sieci Wojewódzkich i Centralnego Ośrodków Koordynujących, monitorujących nadzorujących realizację Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka szyjki macicy. 3. Centralny i Wojewódzkie Ośrodki Koordynujące - monitorowanie i koordynacja programu w tym: działania na rzecz poprawy zgłaszalności w tym: akcje medialne, informacyjno-promujące program, wysyłka zaproszeń na badania, udział pielęgniarek i położnych w akcjach informacyjnych, dowożenie kobiet na badania, produkcja i dystrybucja materiałów informacyjnych o programach, kontrola jakości badań mammograficznych, szkolenia specjalistyczne dla radiologów, techników elektroradiologii. 4. Świadczeniodawcy realizują badania skryningowe, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach zawartych kontraktów. 18

W ramach programu prowadzone są: 1. Realizacja aktywnego skryningu raka piersi dla indywidualnie zapraszanych kobiet z przedziału wiekowego 50-69 lat w interwale 1/2 lata. 2. Koordynacja i monitorowanie prawidłowej realizacji badań skryningowych oraz monitorowanie losów kobiet zaproszonych do programu u których wykonano badania mammograficzne przez COK i WOKi. 3. Prowadzenie regularnych specjalistycznych kontroli jakości u świadczeniodawców etapu podstawowego (wykonawców badań mammograficznych) przez Centralny i Wojewódzkie Ośrodki Koordynujące. 4. Realizacja szkoleń specjalistycznych dla kadry obsługującej realizację programu, za którą odpowiedzialne są COK i WOKi. 5. Działania na rzecz zwiększenia poziomu zgłaszalności pacjentek do udziału w programie poprzez: realizację akcji medialnych i edukacyjnych dla kobiet, w tym druk i wysyłka materiałów informacyjnych i propagandowych, włączenie pielęgniarek środowiskowych i położnych do roznoszenia zaproszeń i działań edukacyjnych skierowanych do kobiet, wysyłka zaproszeń przeniesiona na poziom WOK, dowożenie pacjentek na badania połączone z akcją informacyjną (współpraca z samorządami). Szczegółowy kosztorys Kwota w odniesieniu do planu 250 mln Kwota w odniesieniu do planu 250 mln - zobowiązania 11 695 900 zł. 7 188 700 zł 11 415 900,- zł. środki bieżące 6 908 700 zł. środki bieżące 280 000 zł. środki majątkowe 280 000 zł. środki majątkowe Kwota w odniesieniu do planu 250 mln Zadanie I Koszty osobowe i biurowe 873 600,00 Koszty osobowe -14 WOK x 2 prac. x 12 miesięcy x 2600 zł. 187 200,00 Koszty osobowe - 2 WOK x 3 prac. x 12 miesięcy x 2600 zł. Kwota w odniesieniu do planu 250 mln - zobowiązania 873 600,00 187 200,00 19

748 800,00 Koszy osobowe 16 WOK x 1 kier. X 12 748 800,00 miesięcy x 3900 zł. 192 000,00 Koszty prowadzenia biura WOK 16x12 000 192 000,00 zł. II Kontrola jakości 220 000,00 Audyt kliniczny 200 x 1100 zł. 220 000,00 560 000,00 Kontrola świadczeniodawców 200 x 2800 560 000,00 zł. Poprawa zgłaszalności 800 000,00 Działania na rzecz poprawy zgłaszalności 480 000,00 Realizowana przez WOKi 16 x 50 000 zł. lub 30 000 zł. akcje interwencyjne, produkcja ulotek, konferencje dla kobiet, udział pielęgniarek w akcjach zachęcających do programu 4 250 000,00 Wysyłka zaproszeń 2 500 000 2 382 700,00 lub 1 401 588x 1,70 zł. 2 500 000,00 NFZ akcje medialne 500 000,00 II Działalność szkoleniowa 800 000,00 Szkolenia specjalistyczne 16 x 50 000 zł. 480 000,00 lub 30 000 zł. 11 131 500,00 Razem WOK i NFZ 6 624 300,00 COK 284 400,00 COK koszty osobowe zadaniowe 284 400,00 11 415 900,00 Razem WOK COK NFZ (środki bieżące) 6 908 700,00 280 000,00 Kopertownice 14 x 20 000 zł. (środki majątkowe) 280 000,00 11 695 900,00 Razem 7 188 700,00 COK Kwota w odniesieniu do planu 250 mln Zadanie 197 600,00 Koszty osobowe COK 197 600,00 93 600,00 3 etaty x 2 600 zł/os.x12 mies. 93 600,00 46 800,00 Kierownik 3900 zł/os.x12 mies. 46 800,00 26 000,00 Koordynacja audytu 26 000,00 31 200,00 Obsługa SIMP, analiza danych SIPM 31 200,00 2600 x 12 miesięcy 12 000,00 Koszty bieżące funkcjonowania biura 12 000,00 materiały biurowe 54 800,00 Koordynacja i nadzór nad całością 54 800,00 programu profilaktyki raka piersi w tym: kontrola jakości badań mammograficznych Kwota w odniesieniu do planu 250 mln - zobowiązania 20

16x2800, oraz wizytacje ośrodków 10 000 zł. 20 000,00 Organizowanie co najmniej 2 spotkań 20 000,00 z przedstawicielami WOK w celu omówienia bieżącej realizacji programu oraz konferencji sprawozdawczej podsumowującej realizację programu w danym roku kalendarzowym (budżetowym) 284 400,00 razem COK 284 400,00 4. Zadanie -Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego 1. Cel programu Zwiększenia odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania (A i B wg Dukes a), Zwiększenia odsetka wyleczenia ( 5-letnich przeżyć), Zahamowanie wzrostu liczby nowych przypadków raka, Obniżenie umieralności na raka jelita grubego (poprzez porównanie danych z Krajowego Rejestru Nowotworów co rok od 1999 aż do 2015 roku), Obniżenie kosztów leczenia raka w skali kraju (dzięki leczeniu raków wczesnych, a nie zaawansowanych i dzięki usuwaniu stanów przedrakowych polipów). 2. Opis programu 1. Wykonanie kolonoskopii przesiewowych w populacji osób bezobjawowych w wieku 50-65 lat (plus 40-65 z wywiadem rodzinnym). Badania powinny być wykonywane w stale zwiększającej się liczbie ośrodków kolonoskopowych w roku 2008 było ich 80. 2. Koordynacja i funkcjonowanie biura programu badań przesiewowych. 3. Szkolenie kolonoskopistów i histopatologów uczestniczących w programie. Populacja badana Osoby bez objawów klinicznych sugerujących istnienie raka jelita grubego: Osoby w wieku 50 65 lat, niezależnie od wywiadu rodzinnego, Osoby w wieku 40 65 lat, które mają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano raka jelita grubego, 21

Osoby w wieku 25 65 lat z rodziny HNPCC (rodzinnego raka jelita grubego niezwiązanego z polipowatością). W tej grupie osób konieczne jest potwierdzenie rozpoznania przynależności do rodziny HNPCC z Poradni Genetycznej na podstawie spełnienia tzw. kryteriów amsterdamskich i ewentualne badania genetycznego. Ponadto należy pamiętać, że członkowie takiej rodziny powinny mieć powtarzane kolonoskopie co 2-3 lata, chyba, że badanie genetyczne wskaże, że u danej osoby nie ma mutacji genetycznych i że dana osoba może być zwolniona z wykonywania kontrolnych (nadzorczych) kolonoskopii. Tę grupę osób poddawanych badaniom przesiewowym wprowadzono w roku 2001. Organizacja badań Lekarze rodzinni i lekarze opieki podstawowej zapraszani są na spotkania informacyjne o Programie otrzymują druki Ankiet będących formalnymi skierowaniami na badania przesiewowe. W ośrodku wykonującym badania organizuje się sekretariat Programu (1-2 osoby) posiadający własny telefon sekretariat stanowi punkt kontaktowy dla lekarzy rodzinnych i opieki podstawowej, dla osób gotowych poddać się badaniu kolonoskopowemu. Sekretariat przyjmuje Ankiety przesyłane pocztą, faksem lub osobiście przez pacjentów, ustala terminy badań, wydaje instrukcje dotyczące przygotowania jelita grubego do badania, prowadzi dokumentację, porządkuje ją, wprowadza dane demograficzne do bazy komputerowej. Sekretariat Programu jest centralnym ogniwem Programu. Osoby, których Ankiety są prawidłowo wypełnione i nie budzą wątpliwości mają wykonywane badanie kolonoskopowe. Osoby, których Ankiety wskazują, że dana osoba nie spełnia kryteriów udziału w badaniu przesiewowym zapraszane są na wizytę u konsultanta gastroenterologa. Jeśli dana osoba kwalifikuje się do udziału w Programie jest kierowana na kolonoskopię przesiewową. Jeśli nie kwalifikuje się to w zależności od przyczyn wykonywane są różne działania: gdy występują objawy sugerujące raka dana osoba kierowana jest na badanie kolonoskopowe diagnostyczne w ramach normalnej opieki czyli na kolonoskopię finansowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia. gdy podejrzewa się inne problemy gastroenterologiczne podejmowane są odpowiednie działania diagnostyczne i ewentualne lecznicze w ramach działań finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia ( inne badania- USG, gastroskopia itp.). 22

Badania kolonoskopowe przesiewowe wykonywane są w godzinach popołudniowych tak, aby nie zmniejszać normalnej działalności diagnostycznej i terapeutycznej Ośrodka. Po zabiegach osoby poddane badaniom od razu otrzymują wynik badania. Jeśli stwierdzi się polipy do 10 mm średnicy, są one od razu usuwane. Jeśli polipy są większe lub ich liczba jest duża to zgodnie z założeniami Programu osoby z badań przesiewowych stają się pacjentami i leczone w ramach systemu finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Osoby, u których wykryto raka poddaje się standardowej operacji albo w ośrodku wykonującym badania lub w innym zgodnie z preferencjami pacjenta. Wszystkie wycinki i usunięte polipy poddawane są badaniu histopatologicznemu we współpracujących Pracowniach endoskopowych. Opisy histopatologiczne trafiają do bazy danych Programu. Wydawane są pacjentom wraz z dalszymi zaleceniami dotyczącymi dalszego leczenia lub nadzoru w przyszłości. Zadania dla uczestników programu Zadania ośrodka koordynującego Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie, ul. Roentgena 5: Organizowanie spotkania dla wykonawców Programu, Udoskonalanie bazy danych, szkolenie jej użytkowników, Zorganizowanie prezentacji wspólnych wyników z dyskusją na temat problemów i sposobów ich rozwiązywania, Nadzór na działaniem firmy monitorującej program, która powinna być niezależna od Ministerstwa i od koordynatora; sprawozdania firmy monitorującej powinny być podstawą oceny jakości pracy poszczególnych ośrodków, Uzyskiwanie list mieszkańców z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, dla poszczególnych ośrodków, masowa wysyłka zaproszeń, koordynacja działań związana z zapraszaniem mieszkańców Polski do badań. Zadania lekarza kierującego na badania kolonoskopowe: Identyfikacja kandydatów do skriningu, Informowanie kandydatów o sposobie i metodach badań, Wypełnienie i podpisanie Ankiety oraz przesłanie jej lub pokierowanie pacjenta tak, aby sam dostarczył podpisaną Ankietę do ośrodka prowadzącego Program. Zadania Ośrodków prowadzących badania: 23

Organizują Biuro Programu (celem kontaktowania się z kandydatami do skriningu, z lekarzami kierującymi, prowadzenia zadań administracyjnych), Wykonywanie kolonoskopii wraz z usunięciem polipów o średnicy do 10 mm i ich badaniem histopatologicznym oraz pobraniem wycinków z nacieku nowotworowego (plus badanie histologiczne), Po badaniu pacjent powinien wypełnić Ankietę tolerancje badania. Wynik tej ankiety powinien znaleźć w bazie danych, Osoby z polipami większymi (od 10 mm), z bardzo licznymi polipami oraz z naciekiem nowotworowym wymagają skierowania do odpowiedniego leczenia nie finansowanego już przez Program, Ustalenie dalszych zaleceń u wszystkich osób poddanych badaniom przesiewowym. Ośrodek realizujący program zobowiązany jest do prowadzenia bazy danych, dostarczonej przez Koordynatora programu - Centrum Onkologii w Warszawie. Baza ta powinna być zainstalowana w komputerze znajdującym się w pracowni endoskopowej, służyć do opisu bieżących badań, ich wydruku, wpisywania wyników badań histologicznych, generowania zaleceń oraz opisu dalszych losów osób z wykrytymi polipami i rakami. Jakość prowadzenia Programu w poszczególnych Ośrodkach będzie kontrolowana przez niezależną firmę monitorującą a także przez przedstawicieli koordynatora Programu. Najważniejsze elementy podlegające ocenie to: 1) właściwe finansowanie badań w ramach Programu (chodzi o uniknięcie podwójnego finansowania badań). Sugerowane rozwiązanie to wykonywanie badań w godzinach popołudniowych oraz w soboty; 2) przestrzeganie kryteriów kwalifikacji osób do badań; 3) posiadany sprzęt endoskopowy, zasady dezynfekcji; 4) osiągalność kątnicy ( musi być w > 80% kolonoskopii); 5) usuwanie polipów o średnicy do 10 mm w czasie pierwszego badania kolonoskopowego; 6) właściwe prowadzenie dokumentacji przez Biuro Programu; 7) kompletność dokumentacji i bazy danych. Cała dokumentacja i korespondencja dotycząca Programu powinna być gromadzona i przechowywana w jednym wyznaczonym miejscu. 24

3. Koszt programu Propozycja MZ Zadania Kosztorys w odniesieniu do 250 mln zł. Kosztorys w odniesieniu do 250 mln zł. zobowiązania Kosz całkowity programu 14 898 800 zł 7 250 000 Koszt wykonania 36 538 lub 17 416 kolonoskopii x 400 pln (koszt jednego badania) 14 615 300 6 966 500 Koordynacja i biuro 225 500 225 500 Szkolenia 58 000 58 000 Prowadzenie szkoleń specjalistycznych Program badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. Kosztorys C na rok 2009 L.p Rodzaje kosztów Szkolenie 15 zaawansowanych kolonoskopistów, szkolenie 10 zaawansowanych histopatologów, 10 początkujących kolonoskopistów 35x 800 zł. (przeszkolenie uczestnika) w tym wynagrodzenie dla wykładowcy nie więcej niż 300 zł. 3. Koszty osobowe koordynacji szkoleń (ok. 4 os. przez 12 miesięcy) - jeden lekarz koordynujący na 8 piętrze w Klinice Gastroenterologii oraz jeden koordynujący szkolenie w Pracowni Endoskopowej w Ambulatorium. - dwie sekretarki, odpowiedzialne za obsługę biurową i administracyjną szkoleń, kontakt z uczestnikami, wypełnianie odpowiednich formalności przez uczestników itp. 4. Przygotowanie materiałów szkoleniowych na nośnikach CD i DVD (filmy instruktażowe) w tym: - zakup nośników DVD (ok.100 szt. dla kolonoskopistów) - zakup nośników CD (ok.50 szt. dla histopatologów) - koszty praw autorskich - przygotowanie materiałów na nagranie filmów instruktażowych - produkcja płyt(koszty montażu, lektora itp.) Planowane środki w zł 28 000 zł. 20 000 10 000 RAZEM 58 000 Funkcjonowanie biura i koordynacja programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego L.p 1.a. Rodzaje kosztów Delegacje i organizowanie spotkań oraz wizyt koordynacyjnych oraz sprawdzających prawidłowość wstępnych danych podanych w ankietach z Planowane środki w zł 10 000 25

ośrodków: - przygotowanie materiałów instruktażowych dot. Programu Badań Przesiewowych, - koszty podróży i zakwaterowania zaproszonych przedstawicieli z ośrodków, - koszty modyfikacji oraz modernizacji dotychczasowej bazy danych, - bieżąca kontrola przebiegu realizacji Programu (bieżący kontakt mailowy i/lub telefoniczny z wszystkimi ośrodkami), itp. 1.b. Monitorowanie ośrodków biorących udział w Programie przez niezależną, zewnętrzną firmę monitorującą (dotychczas Kiecana Clinical Research S.A. w tym roku planowany przetarg): - koszt 1 wizyty Monitorującego (ok. 2500 pln koszty osobowe z 35 000 wliczonym dojazdem i opracowaniem raportów) - monitorowanie min. 14 ośrodków x.2500pln) 1.c. Obsługa i nadzór sprzętu i programu komputerowego PBP - serwis 5 000 1.d. Obsługa administracyjna i sekretarska ( 2 osób x ok. 500 pln x 12 miesięcy) 12 000 1.e. Sprawdzanie merytoryczne baz danych (1 rekord = 1,5 pln), łącznie ze wszystkich ośrodków ok. 45 000 rekordów x 1,5 pln 67 500 1.f. Koszt wysyłania listownych, imiennych zaproszeń do badań z list mieszkańców do poszczególnych ośrodków (przy założeniu około 20% zgłaszalności) wysyłka ok. 50 000 listówx 1, 70 zł. 85 000 1.g. Utrzymanie 2 linii telefonicznych: działająca infolinia + telefon informacyjny 3000 dla PBP 1.h. Materiały biurowe: - papier xero, - nośniki elektroniczne, 8 000 - tonery do drukarek, - tonery do faxów, - inne np. koperty, spinacze, segregatory, obwoluty, długopisy, itp. RAZEM 225 500 5. Zadanie - Program opieki nad rodzinami wysokiego, genetycznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe Moduł I - Wczesne wykrywanie nowotworów złośliwych w rodzinach wysokiego dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika Celem programu jest zidentyfikowanie możliwie największej liczby rodzin wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika i objęcie ich opieką ukierunkowaną na możliwie najwcześniejsze rozpoznanie, a w szczególnych przypadkach także na aktywną prewencję zachorowań na te nowotwory. Opis programu: 26

1) zidentyfikowanie - na podstawie dokładnych wywiadów rodzinnych (liczby i wieku wcześniejszych zachorowań i/lub zachorowań na drugie pierwotne nowotwory jajnika lub piersi) rodzin, w których występuje wysokie ryzyko zachorowania na raka piersi i/lub raka jajnika; 2) rozpoznanie wśród tych rodzin występowania nosicielstwa mutacji genu BRCA1, który jest najczęstszym genem silnych predyspozycji, występującym w około 10-15% rodzin wysokiego ryzyka zachorowania; 3) objęcie programami opieki kobiet z grup wysokiego ryzyka zachorowania - polegającymi na samobadaniu piersi i okresowych badaniach lekarskich oraz corocznych badaniach mamograficznych i/lub USG piersi oraz badaniach ginekologicznych z USG przezpochwową i badaniem CA125 - celem wczesnego rozpoznania nowotworów; 4) zidentyfikowanie kobiet szczególnie wysokiego ryzyka zachorowania (nosicielek mutacji genu BRCA1), którym należy w uzupełnieniu do standardowej opieki zapewnić - w miarę możliwości - coroczne badania piersi metodą rezonansu magnetycznego, w wieku 25-60 lat, dodatkowe interwałowe badanie ginekologiczne z USG przezpochwowym i oznaczenie CA125 w surowicy krwi oraz przedstawić opcję profilaktycznej adneksektomii lub zapobiegawczej farmakoterapii; Kosztorys 20% zwiększenie do 2008 r. Kwota w odniesieniu do planu 250 mln. Kwota w odniesieniu do planu 250 mln. zobowiązania 4 500 000 zł. 3 000 000 zł. Moduł I - Wczesne wykrywanie nowotworów złośliwych w rodzinach wysokiego dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika L p Liczb a rodzin /pacje ntów Zakres świadczeń Kosztorys w odniesieniu do 250 mln zł. Liczba pacjentów Cena jednos t. (w zł.) Łączny koszt (w zł.) Kosztorys w odniesieniu do 250 mln zł. - zobowiązania Liczb a pacjen tów Łączny koszt (w zł.) 27

1. 2. 3. Wprowadzenie do rejestru Objęcie opieką kobiet z rodzin wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi i raka jajnika Dodatkowa opieka nad nosicielkami mutacji genu BRCA1 RAZEM: 2160 4650 740 Koszty wprowadzenia rodziny do rejestru Koszty opieki nad jedną kobietą Dodatkowe koszty opieki nad nosicielkami mutacji genu BRCA1 zidentyfikowanie jednej rodziny wysokiego ryzyka, opis obciążenia oraz wprowadzenie do rejestru badanie nosicielstwa mutacji genu BRCA1 w jednej rodzinie coroczna konsultacja i badanie piersi przez lekarza mammografia i/lub USG piersi badanie ginekologiczne i USG przezpochwowe badanie CA125 w surowicy krwi badanie cytologiczne interwałowe badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego dodatkowa wizyta konsultacyjna interwałowe badanie ginekologiczne i USG przezpochwowe interwałowe badanie CA125 w surowicy krwi ok. 4 642 70,00 325 000,00 ok. 3 085 3 250 360,0 0 216 000,00 1 170 000,00 2 150 774 000,00 6 800 20,00 136 000,00 4 650 93 000,00 10 200 80 i/ lub 50 6 800 130,0 0 816 000,00 6975 558 000,00 884 000,00 4 500 585 000,00 6 800 30,00 204 000,00 4 500 135 000,00 0 0,00 0,00 0 0,00 zł 1 100 700,0 0 770 000,00 740 518 000,00 1 095 20,00 21 900,00 730 14 600,00 1 080 130,0 0 140 400,00 665 86 450,00 1 090 30,00 32 700,00 665 19 950,00 4 500,00 zł 3 000 000,00 zł W ramach programu finansowane są: Wprowadzenie do rejestru Zidentyfikowanie jednej rodziny wysokiego ryzyka, pełny opis obciążenia rodzinnego oraz zebranie dodatkowej dokumentacji, wprowadzenie do rejestru, w przypadku zdrowych pacjentek - skierowanie do pierwszego badania mammograficznego, USG i ginekologicznego, gromadzenie dokumentacji wyników badań (koszty osobowe). 28