Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata

Załącznik do uchwały Nr. Rady Powiatu w Białej Podlaskiej z dnia. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 Biała Podlaska

SPIS TREŚCI ZASADY DZIAŁANIA PROGRAMU... 3 WSTĘP... 5 DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH... 10 ZASOBY INSTYTUCJONALNE... 12 ZADANIA POWIATU I PLANOWANE DZIAŁANIA... 15 CELE PROGRAMU... 17 PRIORYTETY PROGRAMU... 21 WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU... 22 BENEFICJENCI PROGRAMU... 23 REALIZATORZY PROGRAMU... 23 PARTNERZY PROGRAMU... 23 EWALUACJA I MONITORING PROGRAMU... 24 SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU... 24 MIEJSCE I CZAS REALIZACJI... 25 ZASADY FINANSOWANIA PROGRAMU... 25 PODSUMOWANIE... 25

ZASADY DZIAŁANIA PROGRAMU Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na ternie Powiatu Bialskiego skierowany jest do funkcjonujących rodzin zastępczych, rodziców biologicznych, kandydatów na opiekunów zastępczych oraz pełnoletnich wychowanków. Program jest opracowany zgodnie z Ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Aktualna wersja programu obejmie lata 2018-2020. Program zawiera m.in. 1) Zasady działania Programu 2) Diagnozę środowiska lokalnego, jako podstawę do budowy programu 3) Cele szczegółowe programu 4) Planowanie działań 5) Realizatorów programu 6) Źródło finansowania 7) Monitoring i ewaluację W zakresie udzielania wsparcia rodzinom w systemie pieczy zastępczej oraz poszukiwania i kwalifikowania kandydatów na opiekunów zastępczych Program oparty jest na następujących zasadach: 1) wzajemnej współpracy i współdziałania instytucji pomocy społecznej, organizacji pozarządowych i kościołów oraz związków wyznaniowych (zgodnie z Ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz Ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej), a także innych organizacji, środowisk i osób fizycznych uprawnionych lub zobowiązanych do inicjowania i realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z pracą na rzecz wspierania dziecka i rodziny. 2) jawności działań organów władzy publicznej oraz podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie zapewnienia kompleksowej pomocy rodzinom objętym pieczą zastępczą, ze szczególnym uwzględnieniem zachowania praw dzieci do wychowywania się w rodzinie, poprzez udzielenie rodzinie szczególnego wsparcia w dążeniu do poprawy jej funkcjonowania. str. 3

Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: 1) ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017r. poz. 697 z późn. zm.); 2) ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682) 3) ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r. poz. 487 z późn. zm.); 4) ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U. z 2017 r. poz. 783 z późn. zm.); 5) ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1875 z późn. zm.); 6) ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2017 r. poz. 2198 z późn. zm.); 7) ustawę z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ( Dz. U. z 2017 r. poz. 59 z późn. zm.) 8) ustawę z dnia 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2017 r. poz. 2234 z późn. zm.); 9) ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 2096, z późn. zm.); 10) ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1868 z późn. zm.); 11) ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2018 r. poz. 450); 12) ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769, z późn. zm.); 13) ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390 ); 14) ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2017 r. poz. 882 z późn. zm.). str. 4

WSTĘP Opieka nad dzieckiem i rodziną jest integralną częścią systemu pomocy społecznej. Organizatorami tych działań są samorządy gminne do których należy: 1) organizowanie profilaktyki, 2) zapewnianie pomocy rodzinie i podstawowej opieki nad dziećmi wychowywanymi w rodzinach oraz samorządy powiatowe, które wypełniają obowiązek: 3) opieki nad dziećmi pozbawionymi warunków prawidłowego rozwoju i wychowania w rodzinie biologicznej oraz odseparowanymi od niej 4) pomoc specjalistyczna rodzinom będącym w kryzysie. Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowawczym dla dziecka w każdym okresie jego rozwoju. Jednakże czasami aby prawidłowo wykonywała swoje funkcje potrzebuje specjalistycznego wsparcia, które winna otrzymywać od instytucji publicznych i organizacji pozarządowych działających w lokalnym środowisku. Pomoc rodzinie powinna mieć charakter kompleksowy i w efekcie zabezpieczać te potrzeby, których nie jest w stanie zaspokoić we własnym zakresie. Do tego jest niezbędny powiatowy system pomocy dziecku i rodzinie, którego tworzenie i wdrażanie należy do zadań własnych powiatu. System opieki nad dzieckiem i rodziną funkcjonuje w oparciu o diagnozę środowiska i konsultację zarówno z instytucjami, placówkami jak też organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodziny. Program ten jest zgodny z ogólną koncepcją programu opracowanego w tym zakresie na poziomie województwa oraz kierunkami polityki prorodzinnej, a także wypracowanymi już i obowiązującymi standardami w zakresie pomocy rodzinie i dziecku obowiązującymi w Unii Europejskiej. Jest również kolejnym etapem działania na rzecz pomocy dziecku i rodzinie. W 2012r. powstał Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2012-2014. Kolejna jego wersja obejmowała lata 2015 2017. W 2014r. została przyjęta Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014 2022. Jednym z jej integralnych elementów jest rozwój opieki nad dzieckiem i rodziną. Obecny program obejmuje lata 2018-2020 i jest kontynuacją poprzedniego. str. 5

Budowanie Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej oraz tworzenie kompleksowego systemu opieki nad dzieckiem powinno zawierać takie cele jak: 1) wczesna profilaktyka poprzez rozwój poradnictwa i terapii rodzin dysfunkcyjnych, 2) tworzenie placówek wsparcia dziennego np. świetlic terapeutycznych, środowiskowych, ośrodków interwencji kryzysowej itp., 3) wspieranie rodzin i pomoc w rozwiązywaniu ich problemów, 4) tworzenie zastępczej opieki rodzinnej poprzez powoływanie profesjonalnych rodzin zastępczych. W systemie prorodzinnej profilaktyki i opieki nad dzieckiem należy docenić i konsekwentnie realizować zasadę podstawowej roli opiekuńczej i wychowawczej rodziny w rozwoju dziecka. Nie należy jednak jej w tej funkcji wyręczać, tylko wspierać i wspomagać tak, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. W sprawnym lokalnym systemie prorodzinnym większość dzieci nie powinno wychowywać się poza rodziną. Dlatego należy podjąć pracę z rodzinami biologicznymi, aby ich dzieci pozostające w pieczy zastępczej, jak najszybciej mogły powrócić do środowiska rodzinnego. Rodzinie mającej trudności w wypełnianiu swoich funkcji opiekuńczo-wychowawczych należy udzielić pomocy w formie: 1) poradnictwa rodzinnego, 2) terapii rodzinnej, 3) pracy socjalnej. Zadania specjalistyczne, jakie ma realizować powiat to: poradnictwo rodzinne, zapewnienie opieki i wychowania dzieciom poza rodziną, w tym w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zadania powiatu obejmują: 1) opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; 2) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; str. 6

3) organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; 4) tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 5) prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 6) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka i dyrektorów placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego; 7) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: a) grup wsparcia, b) specjalistycznego poradnictwa; 8) wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, 9) zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; 10) prowadzenie rejestru danych, o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzącej rodzinny dom dziecka, 11) kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka 12) finansowanie: a) świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczowychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, str. 7

interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu, b) wynagrodzeń rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz osób zatrudnionych w rodzinnym domu dziecka, c) pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, d) szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego oraz szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego; 13) sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego; 14) przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji o powstaniu zaległości z tytułu nieponoszenia miesięcznej opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej za okres dłuższy niż 12 m-cy. Zadaniami zleconymi powiatu z zakresu administracji rządowej są: 1) realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz rządowego programu wsparcia rodzin z dziećmi, 2) finansowanie pobytu w pieczy zastępczej cudzoziemców z uregulowaną sytuacją prawną w zakresie ich pobytu w Polsce, 3) finansowanie dodatku wychowawczego i dodatku do zryczałtowanej kwoty na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego w wysokości świadczenia wychowawczego. W ramach poprzedniego programu, który obejmował lata 2015 2017 zgodnie ze wskaźnikami zrealizowano m.in.: 1) 30.05.2015 r. Festyn Rodzinny połączony z 15 leciem Domu Rodzinnego w Żabcach str. 8

2) 24.09.2016 r. Festyn profilaktyczny Wyloguj się z przemocy zaloguj w pewność siebie, 3) 27.05.2017 r. Festyn z okazji dnia rodzicielstwa zastępczego, 4) w 2016 r. kampanię promującą ideę rodzicielstwa zastępczego poprzez skierowanie pisma do wójtów i burmistrzów z prośbą o rozpropagowanie w sołectwach materiałów promocyjnych w postaci plakatów i ulotek, 5) w 2017 r. podobną akcję prowadzono we wszystkich szkołach Powiatu Bialskiego, 6) cykliczne szkolenia dla kandydatów na opiekunów zastępczych (w 2015 r. przeszkolono 10 osobową grupę kandydatów na niezawodową rodzinę zastępczą, w 2016 r. - 10 osób jako kandydatów na niezawodowe rodziny oraz dodatkowym modułem przeszkolono 5 funkcjonujących rodzin jako kandydatów na zawodowe rodziny zastępcze, natomiast w 2017 r. grupa przeszkolonych kandydatów liczyła 8 osób), 7) w 2015 r. ustanowiono jedną rodzinę niezawodowa, w 2016r. ustanowiono jedna rodzinę zawodową natomiast w 2017r. ustanowiono 2 rodzinne domy dziecka i jedną rodzinę zawodową oraz pozyskano osoby do prowadzenia placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego, 8) prowadzono również nadzór i sprawowano pieczę nad pełnoletnimi usamodzielnionymi wychowankami( W 2015 r. usamodzielniło się 6 osób, w 2016 r. - 14 osób a w 2017 r. 16 osób), 9) rodziny zastępcze w zależności od potrzeb korzystały z pomocy psychologa, pedagoga i prawnika. str. 9

DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH Powiat Bialski jest usytuowany w północnej wschodniej części województwa lubelskiego. Wschodnia granica powiatu jest zarazem granicą Polski i Białorusi oraz Unii Europejskiej. Powiat Bialski jest największym powiatem w województwie i trzecim pod względem powierzchni w kraju. Jego powierzchnia wynosi 2 754 km 2. Podstawowym źródłem utrzymania mieszkańców jest praca w rolnictwie. Użytki rolne zajmują 183, 923 ha, tj. 66, 8% powierzchni powiatu. W skład Powiatu Bialskiego wchodzi 19 gmin, w tym 17 wiejskich i 2 miejskie. Na terenie powiatu położonych jest 340 wsi w 328 sołectwach. Powiat Bialski to największy powiat w województwie (obejmuje 11% jego powierzchni) i trzeci co do wielkości w Polsce. Na terenie Powiatu Bialskiego w 19 gminach (17 wiejskich i 2 miejskich Międzyrzec Podlaski i Terespol) mieszka około 112 901 tysięcy osób (dane GUS 2014 r.) W Powiecie Bialskim znajdują się następujące gminy: gminy wiejskie Biała Podlaska, Konstantynów, Drelów, Rossosz, Wisznice, Leśna Podlaska, Międzyrzec Podlaski, Tuczna, Rokitno, Łomazy, Kodeń, Terespol, Janów Podlaski, Zalesie, Sosnówka, Piszczac i Sławatycze oraz gminy miejskie: Międzyrzec Podlaski, Terespol. Szczególnym atutem Powiatu jest położenie przy ważnych szlakach komunikacyjnych - drodze E-30 i linii kolejowej E-20 oraz usytuowanie na jego terenie przejść granicznych. Powiat Bialski str. 10

Główne problemy rodzin w Powiecie Bialskim wynikają z bezrobocia, alkoholizmu oraz przemocy fizycznej i psychicznej, co w rezultacie prowadzi do bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Problem ten dotyczy nie tylko dorosłych, ale w sposób szczególny dotyka dzieci, które nie znajdują oparcia i właściwej opieki we własnej rodzinie biologicznej. Rodzice niewłaściwie wypełniający swą funkcję opiekuńczo-wychowawczą mają ograniczaną władzę rodzicielską lub są jej pozbawiani. Z analizy danych uzyskanych z poszczególnych ośrodków pomocy społecznej wynika, iż w gminach nadal istnieje duża liczba rodzin niewydolnych wychowawczo, z których ponad 1/3 jest objęta opieką asystenta. Z tego powodu dzieci obejmowane są różnymi formami opieki zastępczej tj. umieszczane są w rodzinach zastępczych lub w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W Powiecie Bialskim wg stanu na koniec grudnia 2017 r. funkcjonuje 82 rodzin zastępczych, w których umieszczonych jest 152 dzieci. Podział rodzin zastępczych obrazuje poniższa tabela: Lp. Rodzaje rodzin zastępczych Ilość rodzin Liczba dzieci 1. Spokrewnione z dzieckiem 44 58 2. Niezawodowe 26 37 3. Zawodowe 7 26 4. 5. Zawodowe o charakterze pogotowia rodzinnego Rodzinne Domy Dziecka 1 3 4 28 Ogółem 82 152 str. 11

W ostatnim czasie ujawnił się jeszcze jeden poważny problem. U coraz większej liczby dzieci w wieku szkoły podstawowej, zarówno przebywających w pieczy zastępczej jak i ze środowiska rodzin biologicznych poradnie orzekają potrzebę kształcenia specjalnego z uwagi na zdiagnozowane zaburzenia zachowania zagrożone wykluczeniem społecznym. Wiąże się to z koniecznością odpowiedniej terapii lub kształcenia w specjalnie do tego powołanych Ośrodkach Socjoterapii. Rodziny często mają trudności z zapewnieniem dzieciom odpowiedniej pomocy, z uwagi na utrudniony dostęp do terapeutów i ograniczoną liczbę miejsc w Ośrodkach. Rozwiązaniem byłoby z pewnością utworzenie na terenie Powiatu Ośrodka Socjoterapii dla dzieci w wieku szkolnym, który pozwoliłby na niemalże natychmiastowe zastosowanie odpowiednich oddziaływań terapeutycznych. ZASOBY INSTYTUCJONALNE W Powiecie Bialskim funkcjonują następujące instytucje, których działanie związane jest z wspieraniem rodziny naturalnej i rodzinnej pieczy zastępczej: Nazwa Instytucji, placówki, organizacji pozarządowej Działalność instytucji, placówek i organizacji pozarządowych świadczących pomoc dziecku i rodzinie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej w formach instytucjonalnych, wsparcia dziennego i opiece rodzinnej Praca z rodzinami biologicznymi pod kątem powrotu dzieci. Ocena funkcjonowania rodzin zastępczych. Powiatowa Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Białej Podlaskiej wraz z filiami w Międzyrzecu Podlaskim, Terespolu oraz Wisznicach Poradnictwo rodzinne, zawodowe, psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne a) Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Białej Podlaskiej obejmuje swoim działaniem 9 gmin: Biała Podlaska, Piszczac, Zalesie, Rokitno, Janów Podlaski, Leśna Podlaska, Konstantynów, Łomazy, Tuczna. b) Filia Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Międzyrzecu Podlaskim, która obejmuje swoim działaniem miasto Międzyrzec Podlaski, gminę Międzyrzec Podlaski i Drelów c) Filia Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Terespolu, która obejmuje swoim działaniem: Miasto Terespol, gminę str. 12

Kodeń oraz gminę Terespol. d) Filia Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Wisznicach, która obejmuje swoim działaniem 4 gminy: Wisznice, Sławatycze, Sosnówka, Rossosz. Po reorganizacji poradni nie ma ściśle określonych rejonów działania placówek, a potencjalny petent ma możliwość wyboru z której placówki chce skorzystać. Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Białej Podlaskiej jest odpowiedzialna za kierowanie interesantów w jak najbardziej dogodne dla nich miejsce. System taki pozwoli na zmniejszenie kolejek oczekujących na usługi poradni oraz będzie dogodny ze względu na fakt łatwiejszego dojazdu do poradni. Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Zalutyniu, Międzyrzecu Podlaskim Ośrodki Pomocy Społecznej - 2 Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej - 17 Gminnych Ośrodków Pomocy społecznej Powiatowy Ośrodek Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Międzyrzecu Podlaskim Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej Wydział Rodzinny i Nieletnich Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim Wydział Rodzinny i Nieletnich Fundacja Pomocy Osobom Uzależnionym i ich Rodzinom w Dołdze Nauczanie w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjalnej, przysposabiające do pracy dla dzieci z orzeczeniem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej do kształcenia specjalnego Realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (asystent rodziny) i świadczeń rodzinnych na terenie podległej gminy Dzienna forma pomocy osobom chorym psychicznie i ich rodzinom Postępowania sądowe w sprawach rodzinnych i nieletnich, pozbawianie i ograniczanie władzy rodzicielskiej, ustalanie sytuacji prawnej dziecka jw. Pomoc osobom uzależnionym i współuzależnionym, zwłaszcza od alkoholu. Diagnoza, poradnictwo, psychoterapia, Bialskie Stowarzyszenie na rzecz osób niepełnosprawnych SPRAWNI INACZEJ w Białej Podlaskiej Kompleksowe zabezpieczenie potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie z terenu Powiatu Bialskiego str. 13

Stowarzyszenie Rodzicielstwa Zastępczego Jedno Serce w Żabcach Placówki opiekuńczo wychowawcze typu rodzinnego w Bohukałach nr 1 i 2 oraz w Żabcach i placówki typu socjalizacyjnego w Komarnie, Janowie Podlaskim i Szachach. Dom Pomocy Społecznej w Kozuli Dom Pomocy Społecznej W Kostomłotach Dom Pomocy Społecznej W Konstantynowie Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta w Kodniu Warsztaty Terapii Zajęciowej: w Kodniu, Międzyrzecu Podlaskim Wisznicach i Konstantynowie Środowiskowy Dom Samopomocy w Kodniu, Międzylesiu, Sławatyczach, Wisznicach Dzienne formy wsparcia, w Kodniu, Terespolu i Międzyrzecu Podlaskim Caritas Diecezji Siedleckiej oraz parafie z terenu Powiatu Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Oddział w Białej Podlaskiej Wsparcie dla istniejących rodzin zastępczych, szkolenia i specjalistyczne poradnictwo, prowadzenie placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego w Bohukałach. Całodobowa opieka nad dziećmi pozbawionymi właściwej opieki rodziców biologicznych Opieka całodobowa nad osobami w podeszły wieku, przewlekle somatycznie chorymi i przewlekle psychicznie chorymi. Opieka całodobowa nad osobami przewlekle psychicznie chorymi Opieka całodobowa nad osobami przewlekle psychicznie chorymi Opieka całodobowa nad kobietami w podeszłym wieku Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych Dzienna forma wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonych umysłowo. Prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych oraz punktów informacyjnych Pomoc zwłaszcza w okresie wakacji i ferii w organizowaniu wypoczynku dla dzieci i młodzieży, przeciwdziałanie przemocy. Organizowanie wypoczynku dzieci i młodzieży. str. 14

ZADANIA POWIATU I PLANOWANE DZIAŁANIA W ramach realizowanego programu przewidziane są następujące zadania: 1) promocja rodzinnych form pieczy zastępczej naszym zamierzeniem są cyklicznie podejmowane próby dotarcia do jak najszerszej grupy mieszkańców powiatu, oraz pozyskanie nowych kandydatów na rodziców zastępczych, ze szczególnym uwzględnieniem niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych, 2) specjalistyczne szkolenia dla rodziców zastępczych - mają na celu podniesienie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych rodziców zastępczych, wspieranie ich w pełnieniu ról rodzicielskich i wychowawczych, dostarczanie wiedzy i umiejętności w zakresie opieki i wychowywania dzieci, pomaganie w prowadzeniu mediacji w sytuacjach konfliktowych, rozwiązywaniu problemów rodzinnych oraz udzielanie pomocy rodzinom w zakresie budowania prawidłowej więzi emocjonalnej, a także dostarczenie wsparcia w przygotowywaniu wychowanków do usamodzielnienia, 3) specjalistyczne poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne i prawne udzielane jest rodzinom zastępczym w celu rozwiązywania problemów opiekuńczo-wychowawczych. Poradnictwo odbywa się w formie bezpłatnych indywidualnych spotkań, w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej, 4) wsparcie procesu usamodzielnienia wychowanków w ramach działań wspierających usamodzielnianych wychowanków, udzielanie specjalistycznej pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prawnej oraz poprawę ich sytuacji bytowej poprzez udzielenie pomocy na usamodzielnienie i zagospodarowanie, 5) szkolenie kandydatów na opiekunów zastępczych dzięki prowadzonej kampanii propagującej idee rodzicielstwa zastępczego, po pozyskaniu grupy osób zdecydowanych na podjęcie opieki nad dziećmi wymagającymi takiej formy wsparcia, będą przeprowadzane szkolenia, których ilość i częstotliwość będzie uzależniona od liczby kandydatów, 6) zawarcie w ramach rodzinnej pieczy zastępczej umów na prowadzenie Rodzinnych Domów Dziecka: str. 15

w 2018r - 1, w 2019r - 1, w 2020r 1. 7) ustala się limit tworzenia zawodowych rodzin zastępczych na dany rok kalendarzowy: - 2018 r. 1 rodzina zawodowa, - 2019 r. 2 rodziny zawodowe, - 2020 r. 2 rodziny zawodowe, 8) uruchomienie w 2018r. nowej Placówki Opiekuńczo Wychowawczej w Maniach dla 14 wychowanków. str. 16

CELE PROGRAMU Założono, że realizacja polityki prorodzinnej przyniesie lepsze efekty, jeżeli będzie miała charakter systemowy i zintegrowany, z udziałem wielu podmiotów działających na rzecz rodziny, w szczególności samorządów lokalnych, Kościoła Katolickiego, innych kościołów, związków wyznaniowych oraz organizacji pozarządowych. Opracowując i tworząc system opieki nad dzieckiem i rodziną szczególnie istotne jest włączenie wszystkich podmiotów działających w środowisku lokalnym wspierających i wspomagających dziecko i rodzinę, poprzez wcześniej ustalone kierunki działań tj.: 1) wzmacnianie rodziny w wypełnianiu jej funkcji opiekuńczo-wychowawczej, 2) organizowanie pomocy instytucjonalnej w sytuacjach kryzysowych, 3) współpraca instytucji, 4) wysoki standard usług. Wyszczególniono następujący cel strategiczny: Promowanie rodzicielstwa zastępczego oraz rozwój pieczy zastępczej w celu zapewnienia dzieciom opieki i wychowania w warunkach zbliżonych do rodziny naturalnej Cele szczegółowe 1. Wspieranie rozwoju różnych form rodzicielstwa zastępczego. 2. Tworzenie systemu wsparcia rodzin zastępczych oraz dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych w tym typu rodzinnego. 3. Organizowanie pomocy i wsparcia w procesie usamodzielniania się pełnoletnich wychowanków. 4. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu wśród dzieci i młodzieży. Poniżej przedstawiono szczegółowe cele wynikające z celu głównego. str. 17

Cel szczegółowy 1 Wspieranie rozwoju różnych form rodzicielstwa zastępczego Zadania Prowadzenie akcji informacyjnej na temat różnych form rodzicielstwa zastępczego, z uwzględnieniem rodzin zastępczych zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem. Szerzenie idei rodzicielstwa zastępczego poprzez organizowanie imprez okolicznościowych np.: dzień rodzicielstwa zastępczego połączony z obchodami dnia dziecka, Podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat opieki zastępczej poprzez: opracowanie i rozpowszechnianie ulotek informacyjnych, artykuły prasowe, Pozyskanie nowych rodzin zastępczych spokrewnionych z dzieckiem oraz zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem o charakterze: pogotowia rodzinnego, specjalistycznych oraz rodzinnych domów dziecka Szkolenie i kwalifikowanie kandydatów na opiekunów zastępczych i zawieranie umów cywilno-prawnych w sprawie opieki i wychowania powierzonych im dzieci Wdrożenie systemu cyklicznych szkoleń dla funkcjonujących rodzin zastępczych Utworzenie grup wsparcia dla rodzin zastępczych oraz pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Partnerzy PCPR, Ośrodki Pomocy Społecznej, Placówki Opiekuńczo - Wychowawcze, lokalne media, organizacje pozarządowe PCPR, lokalne media, Internet PCPR, Ośrodki Pomocy Społecznej, Placówki Opiekuńczo Wychowawcze. Organizacje Pozarządowe, Sądy PCPR, PCPR, Organizacje Pozarządowe Urząd Wojewódzki, Departament d/s Świad Rodzinnych. PCPR, Placówki Opiekuńczo- Wychowawcze, Organizacje Pozarządowe, Wolontariusze str. 18

Wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób prowadzących rodzinną opiekę zastępczą. PCPR, Placówki Opiekuńczo- Wychowawcze, Organizacje Pozarządowe, Cel szczegółowy 2 Tworzenie systemu wsparcia rodzin zastępczych oraz dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych w tym typu rodzinnego. Zadania Budowanie sieci współpracy z podmiotami działającymi na rzecz dziecka i rodziny Zlecanie zadania z zakresu interwencji kryzysowej i ośrodków wsparcia na podstawie konkursu ofert Nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi świadczącymi pomoc na rzecz dziecka i rodziny - wsparcie finansowe dla tych organizacji, poradnictwo Zorganizowanie systemu specjalistycznego poradnictwa, w tym psychologicznego, prawnego, pedagogicznego dla rodzin zastępczych w sytuacji kryzysowej oraz dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo wychowawczych Zapraszanie do wspólnej oceny sytuacji dzieci specjalistów z różnych dziedzin np. psychologa, pedagoga, kuratora, istniejące rodziny zastępcze, a także innych specjalistów w zależności od indywidualnych potrzeb rodziny. Partnerzy PCPR, ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe, instytucje, Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich, szkoły, placówki pomocy społecznej Starostwo Powiatowe, PCPR, Organizacje Pozarządowe i inne podmioty działające w sferze pomocy społecznej Powiat Bialski, PCPR, Samorządy Gminne PCPR, placówki opiekuńczo wychowawcze, organizacje pozarządowe i instytucje działające na rzecz dziecka i rodziny. PCPR, Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy, Sąd, Policja, Służba Zdrowia, organizacje pozarządowe, szkoły, rodziny zastępcze Cel szczegółowy 3 Organizowanie pomocy i wsparcia w procesie usamodzielniania się i integracji ze środowiskiem pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. str. 19

Zadania Wyrównywanie szans wchodzenia w dorosłe życie usamodzielnianym wychowankom, objęcie ich pomocą pedagogiczną, psychologiczną, prawną, socjalną, doradztwem zawodowym Pozyskanie bazy lokalowej i utworzenie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia dla pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych i placówek, pozbawionych możliwości powrotu do miejsca zamieszkania Czuwanie nad realizacją programów usamodzielnień, ich modyfikowaniu i dostosowanie do aktualnych potrzeb Praca specjalistów z osobami przewidzianymi do usamodzielnienia pod kątem wyrabiania odpowiednich umiejętności i niezbędnych w samodzielnym życiu. Partnerzy PCPR, Placówki Opiekuńczo- Wychowawcze, Rodziny Zastępcze, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Powiatowy Urząd Pracy, Podmioty Gospodarcze PCPR, Ośrodki Pomocy Społecznej, Organizacje Pozarządowe, Sponsorzy PCPR, Placówki Opiekuńczo- Wychowawcze, Rodzina Zastępcza, Ośrodki Pomocy Społecznej PCPR, Placówki Opiekuńczo- Wychowawcze, Organizacje Pozarządowe Cel szczegółowy 4 Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży. Zadania Współpraca ze szkołami w zakresie rozwiązywania problemów dydaktycznych i wychowawczych. Partnerzy Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Szkoły, Ośrodki Pomocy Społecznej, Sąd, Policja Organizowanie młodzieży i dzieciom wypoczynku letniego, zimowego, pomoc w dofinansowaniu kolonii, obozów. PCPR, Ośrodki Pomocy Społecznej, Organizacje Pozarządowe, Partnerzy Lokalni, Sponsorzy str. 20

PRIORYTETY PROGRAMU 1. Upowszechnienie i podniesienie poziomu wiedzy na temat rodzicielstwa zastępczego na terenie Powiatu Bialskiego. 2. Współpraca pomiędzy ośrodkami pomocy społecznej a PCPR, zobligowanymi do podejmowania działań zmierzających do zapewnienia odpowiedniej opieki dzieciom pozbawionym właściwej opieki rodziców biologicznych. 3. Rozwijanie form wsparcia dla rodzin zastępczych. 4. Kompleksowa pomoc dziecku. 5. Organizowanie integracyjnych festynów/imprez propagujących ideę rodzicielstwa zastępczego. 6. Rozpowszechnianie materiałów edukacyjnych (broszury, ulotki, plakaty) wśród lokalnej społeczności powiatu, w zakładach pracy, szkołach uczelniach wyższych itp. 7. Organizowanie kampanii informacyjno-edukacyjnych dot. tematyki pieczy zastępczej na terenie Powiatu Bialskiego. 8. Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi ideę rodzicielstwa zastępczego. 9. Usprawnienie i przyspieszenie przepływu informacji pomiędzy instytucjami poprzez nowo utworzoną stronę internetową oraz zamieszczenie informacji i ogłoszeń na temat naboru kandydatów do pełnienia funkcji opiekunów zastępczych. str. 21

WSKAŹNIKI REALIZACJI PROGRAMU Wskaźniki szczegółowe: a) liczba rodzin objętych oddziaływaniami terapeutycznymi, b) liczba szkoleń i warsztatów, c) ilość specjalistycznych porad udzielonych rodzinom, ilość usług profilaktyczno wspierających skierowanych do rodzin zastępczych, d) ilość utworzonych rodzin zastępczych, e) ilość utworzonych mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia, f) liczba imprez okolicznościowych, pikników integracyjnych promujących ideę rodzicielstwa zastępczego, g) liczba przeprowadzonych szkoleń dla rodzin zastępczych, h) liczba utworzonych grup wsparcia dla rodzin zastępczych i pełnoletnich wychowanków, i) ilość dzieci korzystających z zorganizowanych wypoczynków letnich i zimowych, j) liczba instytucji i osób zaangażowanych w realizację kampanii promującej ideę rodzicielstwa zastępczego, k) ilość rozpowszechnionych na terenie Powiatu Bialskiego ulotek i broszur profilaktyczno-informacyjnych dotyczących pieczy zastępczej, l) liczba wydanych informatorów, m) ilość artykułów i informacji dot. pieczy zastępczej. str. 22

BENEFICJENCI PROGRAMU Wszelkie cele i działania zaplanowane do realizacji w ramach niniejszego programu mają służyć poprawie sytuacji rodzin biologicznych i zastępczych oraz wychowujących się w nich dzieci. Adresaci programu: 1) dzieci i młodzież, 2) rodziny biologiczne, 3) rodziny zastępcze, 4) placówki opiekuńczo-wychowawcze, 5) usamodzielnieni wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczych, 6) małoletnie, samotne matki nie posiadające wiedzy i umiejętności w zakresie opieki nad dzieckiem. REALIZATORZY PROGRAMU Głównym realizatorem programu będzie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które zostało wyznaczone na Organizatora Pieczy Zastępczej w Powiecie Bialskim. PARTNERZY PROGRAMU Partnerzy: 1) Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, 2) Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, 3) Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, 4) Szkoły, 5) Placówki pomocy społecznej, 6) Urząd Wojewódzki - Wydział Polityki Społecznej, 7) Sądy Rodzinne, kuratorzy zawodowi i społeczni, 8) Policja, 9) Organizacje pozarządowe, 10) Służba zdrowia, 11) Sponsorzy, str. 23

12) Lokalne media, EWALUACJA I MONITORING PROGRAMU Ewaluacja powinna: 1) sprzyjać rozwojowi systemu pieczy zastępczej w powiecie, instytucji pomocy społecznej i projektów, które są w niej realizowane, 2) przyczyniać się do wzrostu skuteczności działań i odpowiedzialności osób, które te działania realizują, 3) przyczyniać się do promocji instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny, 4) eliminować negatywne aspekty programu. Realizacja programu będzie monitorowana przez wydelegowanych do tego celu pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej będzie podlegał ewaluacji na przestrzeni kolejnych lat. W ramach ewaluacji prezentowanego programu prowadzony będzie monitoring, ukierunkowany przede wszystkim na diagnozę społeczną. SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU Oczekiwane efekty z zakresu organizacji opieki psychologicznej, prawnej, socjalnej, edukacyjnej. Należy oczekiwać następujących efektów podjętych w/w działań takich jak: 1) utworzenie sieci placówek wsparcia dziennego, 2) rozwój poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego, 3) utworzenie zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych, 4) utworzenie placówek rodzinnych i socjalizacyjnych dla dzieci pozbawionych właściwej opieki, 5) pozyskanie i przeszkolenie kandydatów na przyszłych opiekunów zastępczych, 6) podniesienie jakości usług świadczonych przez placówki, 7) powstanie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia, 8) lepsze przygotowanie dzieci i młodzieży do samodzielnego życia, nabycie i wykształcenie odpowiednich umiejętności, które pomogą wychowankom placówki prowadzić samodzielne życie po osiągnięciu pełnoletniości, str. 24

9) podniesienie poczucie własnej wartości dzieci i młodzieży przebywających w zastępczych formach opieki, 10) wzrost świadomości społeczeństwa w sprawie opieki zastępczej, 11) stworzenie systemu współpracy między podmiotami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, 12) zwiększenie aktywności organizacji pozarządowych, 13) pozyskanie do współpracy wolontariuszy. MIEJSCE I CZAS REALIZACJI Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2018-2020 będzie realizowany na terenie Powiatu Bialskiego, w 19 gminach. Wdrażanie programu rozpocznie się po jego uchwaleniu, od 2018 roku i będzie kontynuowane do 2020 roku włącznie. Zadania zaplanowane do realizacji w ramach programu będą wdrażane w formie ciągłej. ZASADY FINANSOWANIA PROGRAMU Program będzie finansowany z budżetu Powiatu w ramach środków przyznanych dla Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej, ze środków otrzymanych z budżetu Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, Marszałka Województwa Lubelskiego, Wojewody Lubelskiego i Wojewódzkiego Urzędu Pracy, przy wsparciu środków uzyskanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. PODSUMOWANIE W celu stworzenia dzieciom optymalnych warunków dla ich harmonijnego rozwoju, niezbędne jest zapewnienie im opieki w rodzinie naturalnej lub stworzenie jak najlepszych warunków dla jego rozwoju i wychowania w odpowiednich formach pieczy zastępczej. Podejmowane działania profilaktyczne pozwolą jak najdłużej funkcjonować dziecku w środowisku rodzinnym. Będzie to możliwe dzięki specjalistycznemu poradnictwu i rozwojowi sieci placówek wsparcia dziennego oraz wsparciu finansowemu pozwalającemu na wyjście z sytuacji kryzysowej. str. 25

Dzieci, które zostały pozbawione właściwej opieki i wychowania w rodzinie biologicznej, zostaną przyjęte do pieczy zastepczej. Należy dążyć do skracania okresów pobytu dzieci w zastępczej formie opieki na rzecz powrotu do rodzin biologicznych. W tym celu niezbędny jest rozwinięty system wsparcia środowiskowego wraz z pomocą terapeutyczną, materialną i socjalną przeznaczoną dla rodzin dysfunkcyjnych, z wczesną interwencją zespołów składających się z profesjonalistów (pracownik socjalny, terapeuta, psycholog, pedagog szkolny, kurator zawodowy, policjant, lekarz). Do prawidłowej realizacji w/w celów niezbędne jest utworzenie sprawnie funkcjonującego systemu współpracy i komunikacji pomiędzy organizacjami i instytucjami świadczącymi pomoc dziecku i rodzinie na terenie Powiatu Bialskiego. Koordynatorem tego działania od 2012 r. jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które realizuje cele zawarte w niniejszym Powiatowym Programie Rozwoju Pieczy Zastępczej, Kompleksowym Programie Pomocy Dziecku i Rodzinie oraz Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. W lokalnym systemie działań w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów społecznych uczestniczą również inne podmioty i instytucje zajmujące się na co dzień wspieraniem rodzin dotkniętych różnego rodzaju kryzysami. Założenia Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej, które nie zostaną zrealizowane w latach 2018 2020 będą uwzględnione w kolejnym programie. str. 26