ROCZNE SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY INTERREG Polska Saksonia

r ROCZNE SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY INTERREG Polska Saksonia 2014-2020 23.05.2018 1

Spis treści 1 IDENTYFIKACJA ROCZNEGO SPRAWOZDANIA Z WDRAŻANIA... 3 2 PRZEGLĄD WDRAŻANIA PROGRAMU EWT (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 3 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013)... 4 2.1 System wdrażania programu... 4 2.2. Analiza postępu rzeczowego i finansowego... 4 2.3. Instrumenty finansowe... 5 3 WDRAŻANIE OSI PRIORYTETOWEJ (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 5 3.1 Przegląd wdrażania... 5 3.2 Wspólne wskaźniki i wskaźniki specyficzne dla programu (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 8 3.3 Cele pośrednie i końcowe określone w ramach wykonania (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) przedkładane w rocznych sprawozdaniach z wdrażania począwszy od 2017 r.... 14 3.4 Dane finansowe (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 16 4 PODSUMOWANIE PRZEPROWADZONYCH EWALUACJI (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 21 5 KWESTIE MAJĄCE WPŁYW NA WYKONANIE PROGRAMU I PODJĘTE DZIAŁANIA (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 21 6 STRESZCZENIE PODAWANE DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ (art. 50 ust. 9 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 22 7 SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH (art. 46 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)... 30 8 W STOSOWNYCH PRZYPADKACH POSTĘPY W PRZYGOTOWANIU I WDRAŻANIE DUŻYCH PROJEKTÓW I WSPÓLNYCH PLANÓW DZIAŁANIA (art. 101 lit. h i art. 111 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 oraz art. 14 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013)... 30 8.1 DUŻE PROJEKTY... 30 8.2 WSPÓLNE PLANY DZIAŁANIA... 30 2

1 IDENTYFIKACJA ROCZNEGO SPRAWOZDANIA Z WDRAŻANIA CCI 2014TCI6RFCB018 Nazwa programu Program Współpracy INTERREG Polska Saksonia 2014-2020 Wersja 1.3 Rok sprawozdawczy 2017 Data zatwierdzenia sprawozdania przez Komitet Monitorujący 3

2 PRZEGLĄD WDRAŻANIA PROGRAMU EWT (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 3 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) 2.1 System wdrażania programu W 2017 r. realizacja programu przebiegała bez znaczących problemów. Odbyły się 2 posiedzenia Komitetu Monitorującego (KM). KM m.in. wybierał projekty do dofinansowania wspierające edukację transgraniczną oraz przyczyniające się do poprawy mobilności, zatwierdził harmonogram naborów na 2017 r., a także zmiany w Podręczniku programu. Korekty Podręcznika dotyczyły m.in. lepszego wyjaśnienia podejścia do polityk horyzontalnych tj. równości szans i niedyskryminacji oraz równouprawnienia płci. Istotnym usprawnieniem są także zmiany wprowadzone w procesie oceny projektów, polegające m.in. na lepszym dostosowaniu punktacji oraz zawężeniu definicji niektórych kryteriów. Dalsze ułatwienia w realizacji i rozliczaniu projektów KM przyjął w trybie procedur pisemnych (2). W 2017 r. w można było zaobserwować pełny cykl rozliczania częściowych raportów beneficjentów w ramach wszystkich priorytetów (poprzez system elektroniczny SL). Proces ten przebiegał bez zakłóceń, zarówno na poziomie częściowych wniosków o płatność partnerów projektów przedkładanych do kontroli pierwszego stopnia, jak i zbiorczych wniosków o płatność z projektów przedkładanych do Wspólnego Sekretariatu (WS). Płatności na rzecz beneficjentów, po weryfikacji postępu rzeczowego projektów przez WS, także odbywały się na bieżąco i sprawnie. Pojawiające się wątpliwości i niejasności na bieżąco konsultowane i wyjaśniane były podczas spotkań instytucji programu, a także konsultacji i rozmów telefonicznych z beneficjentami. 2.2. Analiza postępu rzeczowego i finansowego W styczniu 2017 r. zakończył się rozpoczęty jeszcze w IV kwartale 2016 r. nabór na projekty w osi dot. edukacji. Do WS wpłynęło 6 wniosków projektowych na łączną kwotę ok. 3,7 mln EUR EFRR. KM podjął decyzję o przyznaniu dofinansowania 4 projektom. IZ podpisała z beneficjentami 3 umowy na łączną kwotę ok. 2 mln EUR EFRR. W przypadku jednego projektu nie doszło do zawarcia umowy z uwagi na rezygnację wnioskodawcy. Zgodnie z przyjętym przez KM harmonogramem naborów wniosków, odbyły się następujące nabory na projekty: 1. w osi III dot. edukacji 2. w osi IV dot. współpracy partnerskiej W naborze preferowane były projekty, w przypadku których proporcja nakładów budżetu do generowanej docelowej wartości wskaźników programowych była korzystniejsza, a ich czas wdrażania nie był dłuższy niż 24 miesiące. Zakres tematyczny obejmował współpracę w dziedzinie administracji, współpracę obywateli oraz współpracę w dziedzinie ekologii zgodnie z rozdziałem 2.A.6.1 dokumentu programowego. 3. w osi I dot. dziedzictwa kulturowego i naturalnego Także w tej osi KM określił preferencje dla projektów, w przypadku których proporcja nakładów budżetu do generowanej docelowej wartości wskaźników programowych była korzystniejsza, a ich czas wdrażania nie był dłuższy niż 24 miesiące. Stan wykorzystania środków programu na koniec 2017 r. przedstawiał się następująco: I oś: Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe. Kontraktacja na poziomie 37% alokacji ok. 8 mln EUR EFRR; II oś: Mobilność regionalna. Zakontraktowano wszystkie dostępne środki, tj. 13,6 mln EUR EFRR; III oś: Edukacja transgraniczna. Umowami zostały objęte środki w wysokości prawie 4,5 mln EUR EFRR, tj. 44% alokacji; IV oś: Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny. Kontraktacja na poziomie 67% alokacji blisko 13,7 mln EUR EFRR. W wymiarze finansowym kontraktacja wynosi ok. 43,9 mln EUR EFRR, co stanowi prawie 64% budżetu całego programu (łącznie z PT). Do końca 2017 r. Instytucja Certyfikująca (IC) zadeklarowała do KE wydatki kwalifikowalne na łączną kwotę 4,5 mln EUR 4

(3,8 EUR EFRR). W samym 2017 r. była to kwota 4,1 mln EUR (3,5 mln EUR EFRR). Do końca 2017 r. program osiągnał cel n+3, zaplanowany na 2018 r., wynosił 1,2 mln EUR EFRR. Program zrealizował go na poziomie 299%. W kontekście realizacji wskaźników projektowych w osi dot. wspólnego dziedzictwa kulturowego i naturalnego wybudowane zostały m.in. ścieżki rowerowe, wyremontowano obiekty kultury oraz organizowano wydarzenia kulturalne. Natomiast w obszarach tematycznych dotyczących edukacji i współpracy partnerskiej działania koncentrowały się na wypracowaniu wspólnych koncepcji i programów, organizacji konferencji, warsztatów i wizyt studyjnych o charakterze transgranicznym. W zakresie informacji i promocji, na bazie Planu działań informacyjno-promocyjnych na 2017 r., instytucje programu podejmowały dalsze działania na rzecz popularyzacji programu i dotarcia do jak najszerszego grona potencjalnych beneficjentów. Do najważniejszych działań należy zaliczyć: wydarzenie roczne o szerokim zasięgu oddziaływania, które odbyło się pod hasłem Wokół Nysy Łużyckiej rekreacja, sport i zabawa w obszarze polsko-saksońskiego pogranicza 17 warsztatów oraz 2 spotkania informacyjne dla potencjalnych wnioskodawców i beneficjentów dotyczących przygotowania oraz prawidłowej realizacji projektów. Podczas organizowanych w ramach programu wydarzeń uczestnicy otrzymali materiały promujące program (gadżety). Możliwa była także ocena przydatności i efektywności organizowanych wydarzeń przy pomocy ankiet ewaluacyjnych. Ponadto beneficjenci mieli możliwość konsultacji indywidualnych z WS i/lub Regionalnym Punktem Kontaktowym (RPK) w Görlitz łącznie 72 konsultacje 2 wydania Newslettera oraz 12 komunikatów prasowych skierowanych do mediów lokalnych i regionalnych prowadzenie i bieżąca aktualizacja strony internetowej programu (www.plsn.eu). W 2017 r. WS zamieścił 92 informacje (aktualności) i odnotował 669 433 wejść (ok. 2 200 unikalnych użytkowników) wykorzystanie nowych form komunikacji z interesariuszami programu za pośrednictwem popularnych mediów społecznościowych. W ramach serwisów Facebook, Instagram oraz Youtube regularnie publikowane były informacje, zdjęcia oraz materiały multimedialne związane z pierwszymi efektami projektów realizowanych w ramach programu oraz postępami wdrażania programu publikacja 25 lat razem: polsko-niemiecka współpraca transgraniczna. Próba podsumowania, perspektywy na przyszłość zawierająca podsumowanie dotychczasowej polsko-niemieckiej współpracy oraz przegląd wybranych projektów realizowanych w ramach programu aktywny udział instytucji programu w wydarzeniach organizowanych przez inne podmioty po stronie polskiej i saksońskiej, a także w wydarzeniach, warsztatach i konferencjach organizowanych przez Instytucje UE. 2.3. Instrumenty finansowe W ramach programu nie są realizowane instrumenty finansowe. 3 WDRAŻANIE OSI PRIORYTETOWEJ (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) 3.1 Przegląd wdrażania NR IDENTYFIKACYJNY Oś priorytetowa Kluczowe informacje na temat wdrażania osi priorytetowej w odniesieniu do kluczowych zmian, znaczących problemów i działań podjętych w celu rozwiązania tych problemów 5

Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe Drugi nabór na projekty trwał od 02.10.2017 r. do 30.11.2017 r. Łącznie wpłynęło 26 wniosków na łączną kwotę ok. 26,5 mln EUR EFRR. W 2017 r. Liczba wniosków, a także ich szeroki wachlarz tematyczny wskazują na duże zainteresowanie tą osią tematyczną. Decyzje dotyczące dofinansowania projektów w tej osi zostaną podjęte przez KM w 2018 r. Z uwagi na niedostarczenie w terminie wymaganych dokumentów nie doszło do podpisania umowy o dofinansowanie projektu Przygoda w górach zatwierdzonego do dofinansowania w lipcu 2016 r. Natomiast PW projektu NeisseGo w sierpniu 2017 r. poinformował IZ, iż zaprzestał wdrażania projektu z uwagi na nieudany przetarg na realizację kluczowego działania. Nie mógł już zatem zapewnić właściwej i terminowej realizacji całego przedsięwzięcia. W związku z tym IZ rozwiązała z PW umowę z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Kwota dofinansowania w całości wróciła do budżetu programu. Realizowane projekty dotyczą m.in. ochrony i promowania dziedzictwa naturalnego, zagospodarowania turystycznego pogranicza, poprawy stanu infrastruktury kultury, a także rewitalizacji zabytkowych parków. W 2017 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę blisko 1 mln EUR EFRR. Do końca 2017 r. program zadeklarował do KE wnioski o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych 1,16 mln EUR (w 2016 r. nie deklarowano wydatków w ramach tej osi). Stwierdzone przez instytucje programu problemy w tej osi dot. rezygnacji z realizacji projektów oraz opóźnień w realizacji poszczególnych działań, co skutkuje późniejszą niż zakładano we wnioskach projektowych refundacją wydatków. Nie stanowi to jednak zagrożenia dla płynności realizacji tej osi. Mobilność regionalna W 2017 r. KM zatwierdził jeden projekt w tej osi tematycznej. Została podpisana umowa o dofinansowanie na kwotę ok. 5,6 mln EUR EFRR. Niniejszym zakontraktowane środki w pełni wykorzystują alokację przewidzianą w tym obszarze tematycznym. Realizowane projekty mają na celu poprawę jakości połączeń do przejść granicznych i dotyczą modernizacji dróg przygranicznych oraz prac planistycznych związanych z budową mostu granicznego. W 2017 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę prawie 0,4 mln EUR EFRR. Do końca 2017 r. program zadeklarował do KE wnioski o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych 0,5 mln EUR (w 2016 r. nie deklarowano wydatków w ramach tej osi). W jednym z projektów realizowanych w tym priorytecie w wyniku problemów napotkanych w procedurze przetargowej, nastąpiło znaczne przesunięcie w wydatkowaniu środków. Należy jednak podkreślić, że na tym etapie nie ma zagrożenia 6

nieukończenia projektu w planowanym czasie. Edukacja transgraniczna Drugi nabór na projekty w osi dot. edukacji trwał od 23.11.2016 r. do 24.01.2017 r. Wnioskodawcy złożyli 6 wniosków, z czego 4 przedłożono do decyzji KM. 4 projekty zostały zatwierdzone do dofinansowania. Podpisano 3 umowy na łączną kwotę ok. 2 mln EUR EFRR. W przypadku jednego z zatwierdzonych projektów nie doszło do zawarcia umowy z powodu rezygnacji wnioskodawcy (Partner projektu wycofał się z uczestnictwa w projekcie). Trzeci nabór na projekty w tym priorytecie trwał od 03.07.2017 r. do 29.09.2017 r. Zarejestrowano 4 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 3,5 mln EUR EFRR. Decyzje dotyczące dofinansowania projektów w tej osi zostały podjęte przez KM podczas posiedzenia 27.02.2018 r. Przeprowadzone nabory wniosków oraz ilość złożonych projektów potwierdzają stosunkowo niewielkie zainteresowanie wśród potencjalnych wnioskodawców tematyką edukacji transgranicznej. W 2017 r. instytucje programu podjęły szereg działań akwizycyjnych, których celem było dotarcie z informacją o programie do potencjalnych wnioskodawców. Projekty w tej osi ukierunkowane są m.in. na redukcję bariery, jaką stanowi nieznajomość języka sąsiada. Wspólna edukacja językowa połączona z nabyciem umiejętności interkulturowych, popularyzacja kształcenia zawodowego wśród młodzieży polskoniemieckiego pogranicza, przygotowanie uczniów na wyzwania związane z rozwojem transgranicznego rynku pracy stanowią główne działania beneficjentów. W 2017 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę blisko 0,6 mln EUR EFRR. Do końca 2017 r. program zadeklarował do KE wnioski o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych ok. 0,6 mln EUR (w 2016 r. nie deklarowano wydatków w ramach tej osi). Kwotę 218,93 EUR (186,08 EUR EFRR) uznano za kwotę niepodlegającą odzyskaniu od beneficjenta na podstawie Procedury odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny Drugi nabór na projekty regularne trwał od 03.07.2017 r. do 29.09.2016 r. Partnerzy projektów złożyli 11 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 10,6 mln EUR EFRR. Decyzje dotyczące dofinansowania projektów w tej osi zostały podjęte przez KM podczas posiedzenia 27.02.2018 r. Liczba wniosków, a także ich szeroki wachlarz tematyczny wskazują na duże zainteresowanie tą osią tematyczną. Realizowane w tej osi projekty dedykowane są współpracy pomiędzy obywatelami i instytucjami na rzecz rozwoju pogranicza. Dotyczą one m.in. współpracy w zakresie ochrony przed katastrofami, zwalczania transgranicznej przestępczości narkotykowej, współpracy instytucji kultury, współpracy w zakresie ochrony zdrowia oraz w zakresie planowania 7

przestrzennego i rozwoju regionalnego, a także rozwijania potencjału innowacyjności w przedsiębiorstwach pogranicza. Realizowane są również działania wspierające i aktywizujące seniorów. W 2017 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę ok. 0,8 mln EUR EFRR. Do końca 2017 r. program zadeklarował do KE wnioski o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych 1,13 mln EUR (w 2016 r. nie deklarowano wydatków w ramach tej osi). Kwotę 186,96 EUR (158,91 EUR EFRR) uznano za kwotę niepodlegającą odzyskaniu od beneficjenta na podstawie Procedury odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR. Zdiagnozowane przez instytucje programu problemy w tej osi dot. podobnie jak w priorytecie I opóźnień w realizacji poszczególnych działań, co skutkuje późniejszą niż zakładano we wnioskach projektowych refundacją wydatków. Nie wpływa to jednak na prawidłową realizację tej osi. Nie pozwala jednak prawidłowo oszacować spodziewanych wartości refundacji. Pomoc Techniczna Program zatwierdził dziesięć wniosków o płatność na kwotę 0,5 mln EUR EFRR: Centrum Projektów Europejskich cztery wnioski o płatność na kwotę 0,4 mln EUR EFRR, Ministerstwo Rozwoju, Departament Współpracy Terytorialnej cztery wnioski o płatność na kwotę 23 tys. EUR EFRR. Instytucja Krajowa dwa wnioski o płatność na kwotę 58 tys. EUR EFRR. Do końca 2017 r. program zatwierdził i zadeklarował do KE wnioski o płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych 1,0 mln EUR (w samym roku 2017 r. była to kwota wydatków kwalifikowalnych 0,6 mln EUR). Nie zdiagnozowano problemów związanych z wdrażaniem priorytetu. 3.2 Wspólne wskaźniki i wskaźniki specyficzne dla programu (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Właściwe dane znajdują się w Tabelach 1 i 2. 8

Tabela 1 Wskaźniki rezultatu (według osi priorytetowej i celu szczegółowego); ma zastosowanie także do osi priorytetowej Pomoc Techniczna ) Automatycznie z SFC WARTOŚĆ ROCZNA nr identyfikacyjny Wskaźnik Jednostka miary Wartość bazowa Rok bazowy Wartość docelowa (2023 r.) 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r. 2021 r. 2022 r. 2023 r. Uwagi (w razie potrzeby) I Poziom atrakcyjności kulturowej i przyrodniczej obszaru wsparcia % 61,70% 2014 76,70% 61,70% 61,70% 61,70% 61,70% II Czas przejazdu między miastami w obszarze przygraniczny m [min] 35,5 min 2014 30,2 min 35,5 min 35,5 min 35,5 min 35,5 min III IV Stopień powiązania i zróżnicowanie oferty edukacyjnej Indeks nastrojów instytucji zaangażowany ch w polskoniemiecką współpracę transgraniczną % 57,10% 2014 74,70% 57,10% 57,10% 57,10% 57,10% % 75% 2014 90,20% 75% 75% 75% 75% 9

Tabela 2 Wspólne i specyficzne dla programu wskaźniki produktu (według osi priorytetowej, priorytetu inwestycyjnego); ma zastosowanie także do osi priorytetowych "Pomoc Techniczna ) wybrane operacje (prognoza przedstawiona przez beneficjentów) w pełni wdrożone operacje (rzeczywiste wykonanie) Nr identyfikacyjny Wskaźnik I.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego I.2 Wzrost oczekiwanej liczby odwiedzin w objętych wsparciem miejscach należących do dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz stanowiących atrakcje turystyczne (common indicator) I.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego I.2 Wzrost oczekiwanej liczby odwiedzin w objętych wsparciem miejscach należących do dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz stanowiących atrakcje turystyczne Jednostka miary Wartość docelowa WARTOŚĆ SKUMULOWANA 2014r. 2015r. 2016r. 2017r 2018r. 2019r. 2020r. 2021r. 2022r. 2023r. Uwagi (w (2023 r.) razie potrzeby ) [szt.] 189 0 0 0 55 [szt.] 5145 0 0 0 0 [szt.] 189 0 0 0 0 [szt.] 5145 0 0 0 0 10

wybrane operacje (prognoza przedstawiona przez beneficjentów) II.1 (common indicator) Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg (common indicator) [km] 25 0 0 0 42,82 w pełni wdrożone operacje (rzeczywiste wykonanie) wybrane operacje (prognoza przedstawiona przez beneficjentów) w pełni wdrożone operacje (rzeczywiste wykonanie) II.1 III.1 III.2 III.1 Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg (common indicator) Liczba uczestników wspólnych systemów kształcenia i szkoleń mających na celu wspieranie zatrudnienia, możliwości edukacyjnych oraz szkolnictwa wyższego i zawodowego ponad granicami (common indicator) Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji Liczba uczestników wspólnych systemów kształcenia i szkoleń mających na celu wspieranie zatrudnienia, możliwości edukacyjnych oraz szkolnictwa [km] 25 0 0 0 0 [osoby] 7300 0 0 0 5330 [osoby] 123 0 0 0 60 [osoby] 7300 0 0 0 0 11

wybrane operacje (prognoza przedstawiona przez beneficjentów) w pełni wdrożone operacje (rzeczywiste wykonanie) wybrane operacje (prognoza przedstawiona przez beneficjentów) wyższego i zawodowego ponad granicami (common indicator) III.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji IV.1 Liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach realizowanych w ramach projektów dotyczących współpracy miedzy obywatelami i instytucjami IV.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami IV.1 Liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach realizowanych w ramach projektów dotyczących współpracy miedzy obywatelami i instytucjami IV.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami V.1 Utworzona strona internetowa programu V.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu [szt.] 123 0 0 0 0 [osoby] 21720 0 0 0 23970 [szt.] 355 0 0 1 333 [osoby] 21720 0 0 0 0 [szt] 355 0 0 1 1 [szt.] - 0 1 1 1 [szt.] - 0 0 0 1 12

w pełni wdrożone operacje (rzeczywiste wykonanie) V.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanyc h w ramach pomocy technicznej V.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego V.I Utworzona strona internetowa programu V.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu V.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanyc h w ramach pomocy technicznej V.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego Liczba etatów - 0 6,2 11,2 11,2 [szt.] - 0 2 5 7 [szt.] - 0 1 1 1 [szt.] - 0 0 0 1 Liczba etatów - 0 6,2 11,2 11,2 [szt.] - 0 2 5 7 13

Oś priorytetowa Rodzaj wskaźnika (kluczowe etapy wdrażania, produkt finansowy lub, w stosownych wypadkach, wskaźnik rezultatu) NR IDENTYFIKACYJNY Jednostka miary, w stosownych przypadkach Cel pośredni na 2018 r. Cel końcowy na 2023 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r. 2021 r. 2022 r. 2023 r. Uwagi (w razie potrzeby) 3.3 Cele pośrednie i końcowe określone w ramach wykonania (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) przedkładane w rocznych sprawozdaniach z wdrażania począwszy od 2017 r. Nie dotyczy Tabela 3 Informacje na temat celów pośrednich i końcowych określonych w ramach wykonania Wskaźnik lub kluczowy etap wdrażania 1 produktu 1.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego [szt.] 40 189 0 0 0 0 1 finansowy 1.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR 1 577 653,00 25 529 489,00 0 0 0 1 163 131,26 2 produktu 2.1 Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg [km] 6 25 0 0 0 0 14

2 finansowy 2.2 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR 901 515,00 16 000 000,00 504 508,78 3 produktu 3.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji [szt.] 30 123 0 0 0 0 3 finansowy 3.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR 676 137,00 11 929 412,00 0 0 0 692 588,52 4 produktu 4.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami [szt.] 50 355 0 0 1 1 4 finansowy 4.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR 1 352 273,00 23 952 942,00 0 0 0 1 130 655,92 5 produktu 5.1 Utworzona strona internetowa programu [szt.] - - 0 1 1 1 5 produktu 5.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu [szt.] - - 0 0 0 1 5 produktu 5.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanych w ramach Pomocy Technicznej Liczba etatów - - 0 6,2 11, 2 11,2 5 produktu 5.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego [szt.] - - 0 2 5 7 Państwa Członkowskie przedstawiają skumulowane wartości dla wskaźników produktu. Wartości wskaźników finansowych są skumulowane. Wartości dotyczące kluczowych etapów wdrażania są skumulowane, jeżeli kluczowe etapy wdrażania są wyrażone w postaci liczby lub wartości procentowej. Jeżeli realizacja jest zdefiniowana w sposób jakościowy, należy wskazać w tabeli, czy cele zostały osiągnięte, czy też nie. 15

3.4 Dane finansowe (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Właściwe dane znajdują się w Tabelach 4 i 5 16

Tabela 4 Informacje finansowe na poziomie osi priorytetowej i programu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Alokacja finansowa osi priorytetowej na podstawie programu [na podstawie tabeli 16 programu] Dane zbiorcze dotyczące finansowego postępu programu Oś priorytetowa Fundusz Podstawa obliczenia wsparcia Unii (Całkowite koszty kwalifikowalne lub publiczne koszty kwalifikowalne) Finansowanie ogółem (EUR) Stopa dofinansowania (w %) Całkowite koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (EUR) Procentowy udział wartości całkowitych kosztów kwalifikowalnych operacji wybranych do dofinansowania w alokacji całkowitych kosztów kwalifikowalnych dla danej osi priorytetowej [kolumna 6/kolumna 4 x 100] Publiczne koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (EUR) Całkowite wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej Procentowy udział wartości całkowitych wydatków kwalifikowalnych zadeklarowanych przez beneficjentów w alokacji całkowitych kosztów kwalifikowalnych dla danej osi priorytetowej [kolumna 9/kolumna 4 x100] Liczba wybranych operacji Obliczenia Obliczenia Oś priorytetowa 1 Oś priorytetowa 2 Oś priorytetowa 3 Oś priorytetowa 4 EFRR Ogółem 25 529 489,00 85 EFRR Ogółem 16 000 000,00 85 EFRR Ogółem 11 929 412,00 85 EFRR Ogółem 23 952 942,00 85 9 417 369,19 36,89% 9 402 481,22 1 163 131,26 4,56% 5 19 473 506,33 121,71% 19 473 506,33 504 508,78 3,15% 4 5 248 577,33 44,00% 5 112 346,62 692 588,52 5,81% 7 16 072 936,40 67,10% 15 507 863,73 1 130 655,92 4,72% 11 Oś priorytetowa 5 EFRR Ogółem 4 941 182,00 85 Ogółem EFRR 82 353 025,00 85 4 941 182,00 100,00% 4 941 182,00 1 010 756,56 20,46% 3 55 153 571,11 66,97% 54 437 379,76 4 501 641,04 5,47% 30 17

Tabela 5 Kumulatywny podział danych finansowych według kombinacji kategorii interwencji (art. 112 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1304/2013) Oś priorytetowa Charakterystyka wydatków Rodzaje kategorii Dane finansowe Fundusz Kategoria regionu 1 2 3 4 5 6 7 8 Całkowite koszty kwalifikowalne Zakres Forma Wymiar Terytorialny Cel Temat Wymiar Wymiar operacji interwencji finansowania terytorialny mechanizm tematyczny uzupełniający rodzajów lokalizacji wdrażania EFRR/Fundusz EFS działalności * wybranych do Spójności gospodarczej udzielenia wsparcia (w EUR) Publiczne koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (w EUR) Łączne wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej Liczba wybranych operacji 1 EFRR 090 01 03 07 06 15 PL51,DED, PL43, 3 048 026,16 3 033 138,19 389 657,50 1 1 EFRR 1 EFRR 091 01 02 07 06 24 DED,PL43 515 634,00 515 634,00 297 326,32 1 094 01 02 07 06 23 PL51,DED 945 882,62 945 882,62 301 858,86 1 1 EFRR 094 01 02 07 06 24 PL43,DED, PL41, PL51 4 907 826,27 4 907 826,27 174 288,58 2 2 EFRR 034 01 03 07 07 12 PL51,DED 19 473 506,33 19 473 506,33 504 508,78 4 3 EFRR 50 01 02 07 10 19 PL43, PL51,DED 711 540,80 644 300,70 0,00 1 3 EFRR 3 EFRR 3 EFRR 117 01 02 07 10 19 PL51,DED 182 472,29 182 472,29 0,00 1 117 01 02 07 10 19 PL51,DED 253 076,21 253 076,21 43 116,77 1 118 01 02 07 10 18 PL51,DED 709 137,43 640 365,75 154 421,70 1 3 EFRR 118 01 02 07 10 19 PL51,DED, PL43 1 919 039,42 1 919 039,42 495 050,05 2 3 EFRR 118 01 02 07 10 19 PL51,DED 1 473 311,18 1 473 311,18 0,00 1 18

4 EFRR 087 01 02 07 11 18 PL51,DED 2 057 974,12 2 057 974,12 51 102,17 2 4 EFRR 087 01 02 07 11 22 PL51,DED, PL43 448 606,00 448 606,00 63 959,34 1 4 EFRR 119 01 02 07 11 18 PL51,DED, PL43 2 451 321,68 2 451 321,68 169 424,03 2 4 EFRR 4 EFRR 119 01 02 07 11 20 DED,PL51 1 395 798,91 1 395 978,91 206 569,58 1 119 01 02 07 11 23 PL51,DED 710 511,22 710 511,22 119 161,25 1 4 EFRR 119 01 02 07 11 24 DED,PL43, PL51 7 643 061,58 7 178 537,53 387 103,55 2 4 EFRR 4 EFRR 5 EFRR 119 01 03 07 11 19 PL51,DED 669 322,54 568 924,08 102 256,55 1 119 01 03 07 11 24 PL51,DED 696 160,35 696 160,35 31 079,45 1 121 01 07 07 PT (nie dotyczy) 18 PL,DED,PL 4 941 182,00 4 941 182,00 1 010 756,56 3 *Dane podano zgodnie na podstawie SL2014. W SFC2014 ujęto jeden kod, ze względu na wymagania systemu. 19

Tabela 6 Skumulowany koszt wszystkich lub części operacji zrealizowanych poza unijną częścią obszaru objętego wsparciem 1 2 3 4 5 Kwota wsparcia z EFRR (*), jaką przewiduje się wykorzystać na wszystkie operacje realizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub ich części na podstawie wybranych operacji (w EUR) Udział całkowitej alokacji finansowej na wszystkie operacje zlokalizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub na ich część (%) (kolumna 2 / całkowita kwota alokowana na wsparcie z EFRR na poziomie programu *100) Kwalifikowane wydatki ze środków wsparcia z EFRR poniesione na wszystkie operacje realizowane poza częścią unijną obszaru objętego programem lub ich część, zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej (w EUR) Udział całkowitej alokacji finansowej na wszystkie operacje zlokalizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub na ich część (%) (kolumna 4/całkowita kwota alokowana na wsparcie z EFRR na poziomie programu *100) Wszystkie operacje poza unijną częścią obszaru objętego programem lub ich część (1) 0,00 0,00% 0,00 0,00 (*) Wsparcie z EFRR ustala się w decyzji Komisji dotyczącej odnośnego programu EWT. (1) Na podstawie i z zastrzeżeniem pułapów określonych w art. 20 rozporządzenia (UE) nr 1299/2013. 20

4 PODSUMOWANIE PRZEPROWADZONYCH EWALUACJI (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) W marcu 2017 zakończyło się zewnętrzne badanie ewaluacyjne Ewaluacja bieżąca procedury naboru, oceny i wyboru projektów w programach współpracy Interreg 2014-2020. Jego celem była ewaluacja naboru i oceny projektów wraz z kryteriami wyboru w ramach trzech Programów Interreg, w których Polska pełni rolę Instytucji Zarządzającej (Południowy Bałtyk, Polska - Saksonia oraz Polska Słowacja) oraz mikroprojektów. Badanie opierało się na mieszanym podejściu metodologicznym, uwzględniającym następujące metody badawcze: internetowe ankiety on-line, wywiady jakościowe z zarządzającymi programem oraz jego uczestnikami, przegląd dokumentacji oraz benchmarking w oparciu o inne praktyki stosowane w programach Interreg. Dodatkowo wykonawcy przeprowadzili symulację oceny wybranych projektów (z uwzględnieniem rekomendowanych zmian w kryteriach wyboru projektów), eksperyment językowo-behawioralny testujący zmienione kryteria oraz triangulację wyników. Wykonawcy wzięli udział w posiedzeniu KM w Bad Muskau i w Bolesławcu w roli obserwatorów. Sformułowane wnioski zostały przedyskutowane przez przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za realizację programu. Wdrożenie wyników badań umożliwiło optymalizację procesu naboru i oceny projektów. W przypadku mikroprojektów badanie obejmowało wywiady indywidualne i telefoniczne z wnioskodawcami, członkami Komitetu Sterującego, Euroregionu, zarządzającymi programem oraz ekspertami oceniającymi mikroprojekty. Przeanalizowano dokumentację konkursową, wnioski o dofinansowanie oraz karty oceny, przeprowadzono także symulację oceny wybranych mikroprojektów z uwzględnieniem rekomendowanych zmian. Wykonawcy wzięli udział w Komitecie Sterującym w Zgorzelcu w roli obserwatorów. 5 KWESTIE MAJĄCE WPŁYW NA WYKONANIE PROGRAMU I PODJĘTE DZIAŁANIA (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) a) Kwestie mające wpływ na wykonanie programu i podjęte działania System zarządzania i kontroli w programie jest skuteczny. Potwierdzają to wyniki kontroli i audytów przeprowadzonych przez IZ oraz Instytucję Audytową (IA) w związku z wydatkami zawartymi we wnioskach o płatność do Komisji Europejskiej (KE) za rok obrachunkowy kończący się 30 czerwca 2017 r. Nie było ustaleń o charakterze systemowym oraz takich, które rzutowałyby na prawidłowość wydatków zadeklarowanych do KE. Wydatki będące przedmiotem trwającej oceny IA co do ich prawidłowości, zostały wyłączone z zestawienia wydatków zgodnie z art. 137 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013. Wydatki nieprawidłowe w wysokości do 250 EUR są przypisane do roku obrachunkowego kończącego się w dniu 30 czerwca 2017 r. Zgodnie z przyjętą w programie procedurą odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR nie pomniejszają wydatków zadeklarowanych do KE. IZ odstąpiła od odzyskiwania przekazanego dofinansowania w przypadkach, w których należność główna w projekcie nie przekracza 250 EUR w danym roku obrachunkowym zgodnie z art. 122 ust. 2 rozporządzenia nr 1303/2013. W 2017 r. instytucje programu wspierały, a także monitorowały działania beneficjentów w ramach realizacji projektów poprzez kontakt telefoniczny oraz wizyty podczas ważnych wydarzeń organizowanych w ramach projektów. W wyniku bezpośrednich kontaktów z beneficjentami, a także analizy składanych wniosków o płatność IZ oraz WS zaobserwowały opóźnienia w realizacji niektórych projektów. W znacznej mierze spowodowane one były przez: późniejsze niż planowano we wniosku podpisanie umowy o dofinansowanie problemy napotkane w procedurze przetargowej trudności w komunikacji pomiędzy partnerami projektu 21

Informacje przekazane od beneficjentów wskazują na problemy przejściowe, głównie na pierwszym etapie realizacji projektów. Na podstawie obserwacji oraz wywiadów nie ma podstaw, by uznać, że określone na 2018 r. cele pośrednie nie zostaną osiągnięte. Dynamika realizacji programu jest poprawna, niemniej w obszarze raportowania wydatków przez beneficjentów należy podjąć działania przyspieszające ten etap. W 2017 r. IZ napotkała problem w postaci nadmiernego prognozowania wydatków do refundacji. Opierając się na planach przedłożonych przez beneficjentów, IZ założyła, że w 2017 r. poświadczy 6,8 mln EUR EFRR. W trakcie realizacji projektów okazało się, że przedkładane wydatki do poświadczenia są o ok. 60% niższe niż deklarowali to partnerzy projektów. W programie podjęto szereg działań, które miały na celu usprawnienie i przyspieszenie tego procesu. Były to m.in. bieżący stały monitoring procesu raportowania od poziomu partnera projektu, w tym uświadamianie beneficjentów, jak istotne są ich prawidłowe szacunki. Innym działaniem był również stały kontakt z kontrolerami pierwszego stopnia, którzy poświadczali wydatki szybciej niż w terminie 3 miesięcy wynikającym z rozporządzenia. Podkreślić należy również sprawne sprawdzanie raportów przez WS i szybkie przekazywanie płatności na rzecz beneficjentów przez IZ. Konieczna jest kontynuacja tych działań także w 2018 r. Ponadto w 2017 r. instytucje programu na bieżąco: przypominały beneficjentom o terminach składania sprawozdań (częściowych wniosków o płatność), a także aktualizacji harmonogramów płatności monitorowały postęp finansowy w projektach zwracały uwagę na kwestie komunikacji w projektach oraz ich promocję zgodną z zapisami Poradnika beneficjenta w zakresie promocji projektów finansowanych w ramach Programu Współpracy INTERREG Polska Saksonia 2014-2020. Zakończony w 2017 r. II nabór na projekty w osi dot. edukacji oraz przeprowadzony w 2017 r. III nabór w tej osi potwierdzają niewielkie zainteresowanie tym obszarem tematycznym. Instytucje programu podjęły działania mające na celu dotarcie z informacją do potencjalnych grup docelowych i popularyzację tego priorytetu. Polegały one m.in. na: przeprowadzeniu pisemnej akcji skierowanej do szkół po obu stronach obszaru wsparcia uczestnictwie w spotkaniu z kuratorami, którzy zadeklarowali wsparcie działań promujących i zachęcających do udziału w projektach uczestnictwie w szeregu spotkań z jednostkami prowadzącymi placówki oświaty w szczególności z JST po obu stronach granicy W maju 2017 r. KM przyjął zaproponowane przez ewaluatora zmiany w kryteriach wyboru projektów, co usprawniło procedurę oceny wniosków o dofinansowanie. Do podjętych na rzecz prawidłowego wdrażania programu działań należy zaliczyć również te na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Pierwszym krokiem była organizacja przez IZ szkolenia w kwietniu 2017 r., którego celem było przybliżenie zasady dostępności w projektach pracownikom instytucji zaangażowanych we wdrażanie programów współfinansowanych przez UE. Szkolenie miało charakter teoretyczny i praktyczny. Wytyczne i wskazania dot. uwzględnienia potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności oraz innych grup społecznych ze specjalnymi potrzebami (np. seniorzy, rodziny z małymi dziećmi itp.) przekazywane były następnie beneficjentom podczas szkoleń i spotkań informacyjnych organizowanych przez WS. Dużym wsparciem była opublikowana przez IZ broszura informacyjna. W konsekwencji podjętych działań KM podjął decyzję o wprowadzeniu do podręcznika dodatkowych zapisów dot. lepszej realizacji zasad polityk horyzontalnych. 6 STRESZCZENIE PODAWANE DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ (art. 50 ust. 9 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Niniejsze streszczenie jest opisem naważniejszych wydarzeń, podsumowaniem najistotniejszych informacji z realizacji programu INTERREG Polska-Saksonia w 2017 r. Niniejsze sprawozdanie obejmuje: 1. krótki opis programu 2. nabory na projekty przeprowadzone w 2017 r. oraz informacje o projektach zatwierdzonych do dofinansowania w 2017 r. 22

3. przykładowe wydarzenia organizowane w ramach projektów 4. wydarzenia i działania promujące program Pełna wersja sprawozdania z wdrażania programu w 2017 r. jest dostępna na stronie internetowej programu: www.plsn.eu 1. OPIS PROGRAMU WSPÓŁPRACY INTERREG POLSKA SAKSONIA 2014-2020 Obszar wsparcia programu Obszar programu obejmuje: po polskiej stronie: podregion jeleniogórski w województwie dolnośląskim oraz powiat żarski w podregionie zielonogórskim (województwo lubuskie) po niemieckiej stronie: powiaty Görlitz i Bautzen Problemy i potencjały obszaru wsparcia Jest to obszar polsko-niemieckiego pogranicza, który położony jest peryferyjnie w stosunku do głównych ośrodków życia społeczno-gospodarczego województwa dolnośląskiego, województwa lubuskiego i Kraju Związkowego Saksonia. Peryferyjność rozumiana jako przygraniczne położenie i znaczna odległość od dużych miast stanowi jedną z podstawowych barier rozwojowych w drodze do wzrostu gospodarczego opartego na szeroko pojętej działalności usługowej i przetwórczoprodukcyjnej. Głównym ograniczeniem rozwoju związanym z położeniem przygranicznym jest mała dostępność. W tym kontekście peryferyjność przyczynia się także do wystąpienia zjawisk społecznych takich jak bezrobocie, emigracja czy wykluczenie społeczne. Ta cecha położenia w połączeniu z bliskością miejsc o cennych walorach przyrodniczych, stanowi duży potencjał dla rozwoju turystyki w regionie. Nie jest on w pełni wykorzystywany, gdyż ogranicza się prawie wyłącznie do niewielu miejscowości posiadających infrastrukturę turystyczną. Cel programu Pogłębienie współpracy dla przezwyciężania barier rozwojowych na pograniczu polsko-saksońskim Wspierane obszary tematyczne oraz przeznaczone środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 1. Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe - 21,7 mln EUR 2. Mobilność regionalna - 13,6 mln EUR 3. Edukacja transgraniczna - 10,14 mln EUR 4. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny - 20,36 mln EUR 2. NABORY NA PROJEKTY PRZEPROWADZONE W 2017 R. ORAZ INFORMACJE O PROJEKTACH ZATWIERDZONYCH DO DOFINANSOWANIA W 2017 R. W 2017 r. odbyły się trzy nabory: od lipca do września trwał nabór na projekty w obszarze tematycznym dot. edukacji. Na realizację projektów przeznaczono kwotę 3 mln EUR EFRR. Partnerzy złożyli 4 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 3,5 mln EUR EFRR. również od lipca do września wnioskodawcy mogli składać swoje propozycje projektów dot. współpracy partnerskiej. 23

Przeznaczona na te tematykę kwota wyniosła 5 mln EUR EFRR. Zarejestrowano 11 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 10,6 mln EUR EFRR. Fakt ten oraz szeroki zakres tematyczny tego priorytetu potwierdziły duże zainteresowanie potencjalnych wnioskodawców udziałem w realizacji projektów. od października do listopada przeprowadzono nabór na projekty w obszarze tematyczym dot. dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Wspólny Sekretariat otrzymał 26 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 26,5 mln EUR EFRR, co ponad trzykrotnie przewyższyło udostepnioną kwotę tj. 7 mln EUR EFFR. Ta oś tematyczna cieszy się dużym zainteresowaniem ze względu na możliwe rodzaje działań, obejmujące zrówno działania o charkterze inwestycyjnym jak np. rewitalizacja i promocja zabytków przyrody i kultury, tworzenie i rozbudowa scieżek rowerowych wraz z małą infrastrukturą, jak również działań koncepcyjnych takich jak utworzenie i wspieranie marki regionu, tworzenie i promocja wspólnych produktów, sieci informacyjnych i dydaktycznych w zakresie dziedzictwa naturalnego i kulturowego. Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe Edukacja transgraniczna Współpraca partnerska Decyzje w sprawie złożonych projektów zostaną podjęte podczas posiedzeń Komitetu Monitorujacego w 2018 r. W 2017 r. Komitet Monitorujący zatwierdził do dofinansowania 4 projekty w obszarze dot. edukacji, z 3 beneficjentami IZ podpisała umowy o dofinansowanie. Podjęte decyzje dot. wniosków projektówych złożonych w naborze ogłoszonym w listopadzie 2016 r. i zakończonym w styczniu 2017 r. W naborze udostępniono potencjalnym wnioskodawcom 3 mln EUR EFRR, wpłynęło 6 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ok. 3,7 mln EUR EFRR. Zatwierdzone projekty dotyczą poprawy i rozszerzenia wspólnej polsko-niemieckiej oferty edukacyjnej, a tym samym lepszego przygotowanie do podjęcia pracy w obszarze przygranicznym. Przyczyniają się również do niwelowania bariery w postaci nieznajomości języka sąsiada. Projekty obejmują takie grupy docelowe, jak: kadra pedagogiczna przedszkoli obszaru wsparcia, a poprzez to również przedszkolaki, nabywające od małego kompetencje językowe oraz interkulturowe osoby z niepełnosprawnościami pragnące kształcić się m.in. w zawodach takich jak: stolarz, piekarz, pielęgnacja krajobrazu i ogrodnictwo, introligator, hotelarstwo i gastronomia uczniowie - poprzez program praktyk i zapewnienie możliwości kooperacji i nawiązania współpracy 3. PRZYKŁADOWE WYDARZENIA ORGANIZOWANE W RAMACH PROJEKTÓW W 2017 r. na dobre rozpoczęła się realizacja projektów. Poniżej prezentujemy Państwu przykładowe wydarzenia realizowane w ramach projektów, w ramach poszczególnych osi tematycznych. Szczegółowe informacje o realizowanych projektach znajdują się na stronie programu, pod adresem: https://pl.plsn.eu/realizowane-projekty 24

Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe Bieg nocny w projekcie Park Mostów Koncert w projekcie Kultura bez granic Renowacja Amfiteatru w Parku Miejskim w Bolesławcu oraz sceny na wolnym powietrzu Weinau w Zittau Przykładem wdrażanej w ramach tego priorytetu inicjatywy jest projekt Zachowanie i promowanie walorów geologicznych Łuku Mużakowa i moreny polodowcowej Zielonego Lasu oraz zaktywizowanie współpracy miast Żary i Weißwasser. Celem jest rozwój atrakcyjnego transgranicznego regionu turystycznego na bazie wspólnego dziedzictwa kulturowego i naturalnego (Łuk Mużakowa). Działania projektowe mają ułatwić dostępność miejsc wspólnego dziedzictwa, takie jak budowa przystanków turystycznych, tablice informacyjne na przystankach turystycznych oraz dworcach, oznakowanie szlaków turystycznych. Projekt nakierowany jest na popularyzację regionu poprzez utworzenie punktów informacji turystycznej, opracowanie materiałów promocyjnych (foldery, broszury, mapy, strona internetowa) oraz organizację konferencji promujących walory moreny polodowcowej Zielonego Lasu oraz Geoparku Łuk Mużakowa. Mieszkańcy i turyści pogranicza mogą już korzystać m.in. z wybudowanych w 2017 r. przystanków turystycznych oraz uruchomionych punktów informacji turystycznej po obu stronach granicy. Mobilność regionalna Konferencja promująca Inwestycje drogowe (projekty w obszarze priorytetu Mobilność transgraniczna) realizowane w obszarze ścisłego pogranicza polskosaksońskiego, wewnątrz lub w pobliżu miejscowości Pieńsk, Jędrzychowice, Turoszów i Sieniawka, zaś po stronie niemieckiej Krauschwitz, Görlitz i Zittau, 10 października 2017 r., Gola Dzierżoniowska Edukacja transgraniczna Targi turystyczne w projekcie RegionalManagement. Kompetencje i perspektywy zawodowe w polskosaksońskim regionie przygranicznym, 7 grudnia 2017 r., Görlitz 25

Zmagania paraolimpijskie w projekcie ERL - Educatio, Repetitio, Labora kształcenie ustawiczne osób z niepełnosprawnością, 20 października 2017 r., Złotoryja Przykładem wzorowo realizowanego projektu jest m.in. projekt flagowy Mobilne Laboratoria Innowacyjności i Usług Wzmacniania Potencjału Innowacyjności w Regionie Transgranicznym (TRAILS). Ideą projektu jest stworzenie warunków dla nawiązania współpracy pomiędzy szkołami a przedsiębiorstwami. Działaniem takim są m.in. mobilne warsztaty innowacyjności dla uczniów szkół zawodowych, techników i liceów oraz małych i średnich przedsiębiorstw położonych na obszarze wsparcia oraz oddalonych od ośrodków akademickich. Odbywają się one w trzech wykonanych w ramach projektu mobilnych kontenerach, służących jako sale wykładowe/ćwiczeniowe, biuro oraz laboratorium, wyposażone m.in. w drukarki i skaner 3D oraz okulary wirtualnej rzeczywistości. Kontenery zatrzymują się na tydzień na zmianę raz po polskiej, raz po saksońskiej stronie granicy. W szkoleniach uczestniczą uczniowie z miejscowych szkół oraz okoliczni przedsiębiorcy. Uczą się, jak pobudzić i rozwijać swoją kreatywność, jak odpowiednio prezentować swoje pomysły, aby przekonać do nich potencjalnych inwestorów, jak rozwinąć własny biznes. Warsztaty cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, szczególnie ze strony szkół. Relacje z warsztatów można obejrzeć na profilu projektu na FB https://pl-pl.facebook.com/trailsproject/. Partnerzy przewidzieli trzy cykle warsztatów, z których dwa zostały zrealizowane w 2017 r., a ostatni odbędzie się wiosną 2018 r. W rezultacie ponad 800 osób z niedużych miejscowości obszaru wsparcia będzie miało okazję skorzystać z fachowego doradztwa i interesujących szkoleń. Co ważne, w ramach projektu powstaje podręcznik dla nauczyciela, który będzie mógł być wykorzystany w szkołach na potrzeby organizacji podobnych zajęć. Mobilne kontenery wraz z wyposażeniem będą do dyspozycji dla zainteresowanych szkół i przedsiębiorców także po zakończeniu projektu. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny Warsztaty dla młodzieży pogranicza w projekcie Partnerzy z kulturą 9 stycznia 2017 r., Bautzen Materiały szkoleniowe dla policjantów na potrzeby kampanii społecznej Narkotyki?! Co dalej w projekcie Nie dla narkotyków, 25 września 2017 r., Wrocław 26

Przykładem projektu zaawansowanego w swej realizacji jest projekt Wsparcie transgranicznej i wspierającej innowację współpracy na polsko saksońskim pograniczu (InnoCoopPolSax). Projekt zakłada współpracę trzech podmiotów: dwóch z Saksonii oraz jednego z Polski, które na co dzień zajmują się m.in. wspieraniem rozwoju przedsiębiorczości i konkurencyjności. Instytucje te planują przeprowadzenie w min. 10 przedsiębiorstwach z obszaru wsparcia tzw. audytów potencjału innowacyjności. W wyniku tych działań powstanie katalog z zaleceniami dla instytucji decydujących w kwestiach gospodarczo-politycznych, a ich celem jest dążenie do intensywniejszego dialogu pomiędzy instytucjami a przedsiębiorstwami. Główną korzyścią z realizacji projektu będzie transfer wiedzy i doświadczeń MŚP oraz instytucji odpowiedzialnych za rozwój gospodarczy regionu, a także wzmacnianie współpracy partnerskiej pomiędzy MŚP. W 2017 r. w ramach projektu odbyła się m.in. Konferencja Inauguracyjna w Lipsku. Aby umożliwić uczestnikom (małym i średnim przedsiębiorstwom) nawiązanie jak największej ilości kontaktów, konferencja została zorganizowana podczas Targów Poddostawców Z oraz Międzynarodowych Targów Obrabiarek, Technologii i Automatyzacji intec" i włączona do programu Spotkania Trójstronnego Saksonia-Czechy-Polska. Ww. targi należą do najważniejszych spotkań branżowych w regionie i cieszą się zainteresowaniem wśród grup docelowych projektu. W pierwszej połowie okresu realizacji projektu zostały przygotowane aspekty metodologiczne do przeprowadzenia audytu (wytyczne dla audytorów, formularze oraz porozumienia dla przedsiębiorców uczestniczących w audycie, zostali wybrani audytorzy oraz podpisane z nimi umowy, jak również przyjęto pierwsze zgłoszenia uczestników. Ponadto w roku 2017 zorganizowano 3 z zaplanowanych wydarzeń kooperacyjnych: Konferencję Inauguracyjną w Lipsku, Forum Innowacji "Konstrukcje lekkie w branży motoryzacyjnej i maszynowej" oraz 24. Polsko - Niemiecko Czeskiego Forum Kooperacji Firm. W wydarzeniach tych uczestniczyło łącznie 340 przedsiębiorców oraz multiplikatorów zdefiniowanych jako grupy docelowe projektu 190 z Niemiec i 139 z Polski. W roku 2018 odbędzie się 4 wydarzenie, podczas którego oczekuje się udziału ok. 200 osób. Obecnie realizowane są audyty innowacyjności w wybranych przedsiębiorstwach. Więcej informacji o projekcie: https://standort-sachsen.de/de/service/eu-projekt-innocooppolsax 4. WYDARZENIA I DZIAŁANIA PROMUJĄCE PROGRAM Prowadziliśmy także różne działania popularyzujące nasz program. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: wydarzenie roczne pod hasłem Wokół Nysy Łużyckiej - rekreacja, sport i zabawa w obszarze polsko-saksońskiego pogranicza. W wydarzeniu uczestniczyli zarówno przedstawiciele władz lokalnych, jak i mieszkańcy pogranicza polsko-saksońskiego. Wśród nich były osoby zaangażowane w realizację projektów współpracy transgranicznej, jak i wszyscy, którym idee programu nie są obce tj. przedstawiciele innych instytucji z i poza obszaru wsparcia zainteresowani tematyką lub nawiązaniem współpracy w sumie blisko 140 osób. Przesłaniem spotkania było wspólne doświadczenie tego, jak wiele do zaoferowania ma obszar pogranicza. Jest to wynikiem dotychczasowej pracy wielu ludzi, współpracujących w ramach polsko-saksońskich projektów współpracy INTERREG o czym była mowa w oficjalnej części spotkania. Jednak to kolejna część, ta nieformalna była clou wydarzenia. Uczestnicy mogli wziąć udział m.in. wizytach studyjnych: po stronie polskiej obszaru wsparcia w okolice Bogatynii szlakiem architektury domów przysłupowych oraz po stronie saksońskiej w parku przygody Kulturinsel Einsiedel w Zentendorfie, czyli śladami projektów INTERREG. W ramach wydarzenia odbył się również rajd rowerowy malowniczym traktem wzdłuż rzeki Nysy Łużyckiej do Europejskiego Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura w Koźlicach koło Zgorzelca oraz spływ kajakowy Nysą Łużycką. Zdjęcia z wydarzenia rocznego 27

Film z wydarzenia rocznego: https://www.facebook.com/1583796415194639/videos/1884199291821015/ udział instytucji programu w wydarzeniach, konferencjach, spotkaniach i targach w kraju i za granicą (np. prezentacja programu pt. Doświadczenia współpracy transgranicznej Polski i Niemiec: wnioski dla pogranicza polsko-ukraińskiego podczas konferencji w Rzeszowie i Lwowie, konferencja roczna programów współpracy transgranicznej w Badajoz w Hiszpanii, Polsko-Saksońskie Forum Gospodarcze 2017 we Wrocławiu, debata pt. Cztery kierunki współpracy w Warszawie) Udział w wydarzeniach zagranicznych Udział w wydarzeniach w kraju działania informujące o programie i transgranicznej współpracy polsko-saksońskiej (spotkania informacyjne, aktualizacja strony internetowej programu, Newsletter programu, informacje w serwisach społecznościowych). Ciekawą inicjatywą przeprowadzoną na profilu FB był kalendarz adwentowy programu. Każdego dnia adwentu publikowany był inny film prezentujący działania programu lub realizowane projekty. 28

Działania programu i realizowane projekty przedstawione w krótkich filmach na FB działania nakierowane na pomoc w przygotowaniu wniosków projektowych i skutecznej realizacji projektów (warsztaty, doradztwo) Udział w warsztatach dot. przygotowania i realizacji projektów i realizacji zasady dostępności w projektach Ponadto, bazując na doświadczeniach z pierwszych naborów na projekty, podjęto działania mające na celu uproszczenie zasad ubiegania się o wspracie dla potecjalnych wnioskodawców. Ponadto w roku 2017 r. odbyły się liczne spotkania instytucji programu, podczas których zaktualizowano i uproszczono procedury dot. sprawnego i skutecznego wdrażania programu. Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia profilu programu w mediach społecznościowych: INTERREG PL-SN 2014-2020 Interreg pl_sn 29